drukuj    zapisz    Powrót do listy

6032 Inne z zakresu prawa o ruchu drogowym, Ruch drogowy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę, VII SA/Wa 2139/20 - Wyrok WSA w Warszawie z 2021-02-24, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

VII SA/Wa 2139/20 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2021-02-24 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2020-11-26
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Artur Kuś /przewodniczący sprawozdawca/
Grzegorz Rudnicki
Tomasz Stawecki
Symbol z opisem
6032 Inne z zakresu prawa o ruchu drogowym
Hasła tematyczne
Ruch drogowy
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 2325 art. 151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Dz.U. 2020 poz 110 art. 78 ust. 2 pkt 1, art. 140mb, art. 140n ust. 1
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym - t.j.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Artur Kuś (spr.), Sędziowie sędzia WSA Grzegorz Rudnicki, sędzia WSA Tomasz Stawecki, , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lutego 2021 r. sprawy ze skargi [...] sp. z o.o. z siedzibą w [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2020 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oddala skargę

Uzasadnienie

Starosta [...] decyzją z dnia [...] sierpnia 2020 r. znak [...] wydaną na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 – dalej jako: "k.p.a.") oraz art. 140mb pkt 2 i art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 110, dalej jako: "u.p.r.d.") nałożył na [...] spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w [...] ("skarżąca") karę pieniężną w wysokości 400 zł z tytułu niedopełnienia obowiązku zawiadomienia Starosty [...] w terminie 30 dni o zbyciu pojazdu zarejestrowanego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji wskazał, że spółka w dniu 17 stycznia 2020 r. dokonała sprzedaży pojazdu marki Citroen C3 o nr VIN[...]. Dokument, na podstawie którego zgłoszono zbycie pojazdu został przesłany do Starosty w dniu 2 lipca 2020 r. Po analizie dokumentów stwierdzono, że skarżąca nie dopełniła obowiązku zawiadomienia Starosty [...] w terminie 30 dni o zbyciu pojazdu, czym naruszyła art. 78 ust. 2 pkt 1 u.p.r.d. dlatego w dniu 15 lipca 2020 r. wszczęto z urzędu postępowanie administracyjne w zakresie nałożenia kary z tyt. niedopełnienia ww. obowiązku.

Stronę poinformowano o przysługujących jej prawach w zakresie możliwości czynnego udziału w trwającym postępowaniu z czego skorzystała składając pisemne wyjaśnienia, w których zarzuciła nadinterpretację zapisu i stosowanie rozszerzającej wykładni art. 140 mb pkt 2 u.p.r.d.

Organ podniósł, że niezawiadomienie lub zawiadomienie starosty o zbyciu pojazdu po terminie zawartym w art. 78 ust. 2 pkt 1 u.p.r.d. stanowi naruszenie, którego konsekwencją jest kara określona w art. 140mb pkt 2 u.p.r.d. Zaznaczył, że określając wysokość kary zbadał przesłanki, o których mowa w art. 140n ust. 4 u.p.r.d. tj. zakres naruszenia, powtarzalność naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy.

W wyniku analizy zakresu, w jakim spółka dopuściła się naruszenia, organ stwierdził, że pozostawała ona w stanie niezgodności z przepisami, polegającej na niedopełnieniu obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu od dnia 18 lutego 2020 r. Badając natomiast powtarzalność naruszenia organ pierwszej instancji stwierdził, że tego typu naruszenie jest ósmym jakiego spółka dopuściła się w badanym okresie. Ustalono też, że nie odniosła ona korzyści finansowych z uwagi na fakt, że mimo naruszenia wymogów u.p.r.d. dokonała czynności związanej z zawiadomieniem o zbyciu pojazdu. Organ wyjaśnił, że przy naliczaniu kary uwzględniono też fakt dokonania zgłoszenia zbycia pojazdu. W przypadku jego braku naliczona kara w zależności od okresu przekroczenia byłaby odpowiednio wyższa.

Zdaniem organu pierwszej instancji kara w wymiarze 400 zł mieści się w środkowym przedziale zawartym w art. 140mb pkt 2 u.p.r.d., zgodnie z którym wysokość kar określono w kwotach od 200 do 1000 zł.

W odwołaniu od decyzji Starosty [...] spółka zarzuciła naruszenie art. 140 mb pkt 2 u.p.r.d. poprzez dokonanie jego błędnej interpretacji i wskutek tego błędne zastosowanie. Z ostrożności zarzuciła także naruszenie art. 140n ust. 4 i 6 u.p.r.d. przez ich błędne zastosowanie, naruszenie art. 8 i 7a k.p.a. poprzez ich niezastosowanie oraz naruszenie art. 189 f k.p.a. poprzez jego niezastosowanie.

Decyzją z dnia [...] września 2020 r. znak [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] ("SKO w [...]") utrzymało w mocy decyzję z dnia [...] sierpnia 2020 r. podzielając ustalenia i argumentację Starosty [...].

W uzasadnieniu SKO stwierdziło, że organ pierwszej instancji prawidłowo postąpił wydając decyzję orzekającą o nałożeniu kary pieniężnej. Wyjaśnił, że decyzja wydawana na podstawie art. 140mb u.p.r.d. ma - wbrew twierdzeniom strony skarżącej - tzw. charakter związany. Oznacza to, że jej wydanie - w przypadku stwierdzenia, że właściciel zarejestrowanego pojazdu nie zawiadomił starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu (nie wywiązał się z obowiązku określonego w art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy) - nie zależy od uznania organu administracji publicznej, który w sytuacji zaistnienia ustawowych przesłanek ma obowiązek wydania decyzji o treści określonej przepisami prawa. Przepis ten nie wskazuje i nie upoważnia organu do badania żadnych przesłanek mających wpływ na nieterminowe zgłoszenie organowi właściwemu okoliczności nabycia lub zbycia pojazdu, a skutkujących wymierzeniem kary pieniężnej. Toteż, w razie ustalenia, że właściciel pojazdu nie zgłosił właściwemu (ze względu na miejsce zamieszkania albo siedziby) staroście w terminie 30 dni okoliczności nabycia lub zbycia pojazdu, organ ten ma obowiązek wszcząć postępowanie zmierzające do wydania decyzji na podstawie powyższego przepisu.

Organ drugiej instancji zaznaczył, że jedyną okolicznością podlegającą analizie przez organ jest wysokość nałożonej kary, bowiem na jej wpływ ma zakres naruszenia, jego powtarzalność, jak również korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy. Jest to już ósme tego typu przewinienie skarżącego wynikłe z nieterminowego zgłoszenia nabycia lub zbycia pojazdu, jak również brak korzyści finansowej z tego tytułu, co zdaniem organu, zasadne było nałożenie wymiaru kary w kwocie 400.00 zł.

Odnosząc się do zarzutów strony skarżącej zawartych w odwołaniu SKO wskazało, że nie może zgodzić się z twierdzeniem strony skarżącej, zgodnie z którym osoba zbywająca pojazd zwolniona jest z obowiązku zawiadomienia o tej okoliczności właściwego starostę, bowiem treść przepisów bezspornie odnosi się do zbywcy pojazdu, a zatem do osoby, która nie jest już właścicielem pojazdu w chwili wykonywania obowiązku, o którym mowa jest w art. 78 ust. 2 pkt 1 u.p.r.d. SKO nie zgodziło się także z twierdzeniem, że rzeczona kara wymierzana jest wyłącznie za brak zgłoszenia, a nie za jego opóźnienie. Sam fakt dokonania zgłoszenia po terminie 30 dni stanowi jedynie okoliczność mającą wpływ na wysokość kary (czynnik z zakresu naruszenia) i nie stanowi przesłanki do odstąpienia od wymierzenia rzeczonej kary pieniężnej.

SKO zbadało również możliwość zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary administracyjnej (art. 189f k.p.a.). Zgodnie bowiem z art. 140n ust. 6 u.p.r.d. do kar pieniężnych nakładanych na podstawie przepisów tej ustawy stosuje się przepisy działu 111 ustawy Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują w tym wypadku staroście. Możliwość zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary administracyjnej w niniejszej sprawie jest, zdaniem SKO, niewątpliwie zagadnieniem skomplikowanym. Komplikacja ta wynika z nieprecyzyjnej regulacji prawnej oraz nieadekwatności pojęć przeniesionych z prawa karnego do deliktów administracyjnych. Z kolei stosownie do art. 189a § 2 k.p.a. w przypadku uregulowania w przepisach odrębnych przesłanek wymiaru administracyjnej kary pieniężnej oraz odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej lub udzielenia pouczenia nie stosuje się przepisów działu IVa Kpa w tym zakresie. Dlatego też SKO, mając na uwadze treść bezwzględnie obowiązujących regulacji art. 140mb pkt 1 i 2 u.p.r.d., które nie przewidują uznania administracyjnego ani jakichkolwiek wyjątków od nakładania kar pieniężnych oraz art. 140n ust. 4 u.p.r.d., w którym uregulowano przesłanki wymiaru kar pieniężnych przyjęło, że ustawodawca wyczerpująco unormował w przepisach odrębnych, tj. ustawie prawo o ruchu drogowym kwestię odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i w takim przypadku nie mają zastosowania przepisy k.p.a.

Nie godząc się z rozstrzygnięciem SKO w [...] z dnia 3 września 2020 r. skarżąca [...] sp. z o.o. z siedzibą w [...] wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie od organu kosztów postępowania sądowego.

Skarżąca zarzuciła zaskarżonej decyzji rażące naruszenie art. 140mb u.p.r.d. poprzez jego błędną interpretację i zastosowanie. Z ostrożności zarzuciła także naruszenie: art. 140n u.p.r.d. poprzez błędne zastosowanie; art. 7a, art. I i art. 9 k.p.a. poprzez ich niezastosowanie oraz art. 189f k.p.a. poprzez jego niezastosowanie.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w chwili zbycia pojazdu jego dotychczasowy właściciel przestaje być właścicielem. Prawo własności przechodzi na osobę, która pojazd nabywa (pod dowolnym tytułem, np. sprzedaży, darowizny). Wobec tego osoba zbywcy nie może mieścić się w zakresie zastosowania art. 140mb pkt 2 u.p.r.d., ponieważ stosuje się go tylko do osoby, która "będąc właścicielem" nie wykonuje obowiązku. Tak zredagowany przepis, zdaniem skarżącej nie może mieć zastosowania do sprzedawcy pojazdu. Ponadto przy takiej jego redakcji organ może wymierzyć karę za całkowity brak zgłoszenia, a nie za opóźnienie w zgłoszeniu. Wskazuje na to w ocenie skarżącej literalne brzmienie art. 140mb u.p.r.d., który w przeciwieństwie do art. 140ma u.p.r.d., nie wspomina o niezachowaniu terminu.

W ocenie skarżącej spółki kary wymienione w art. 140mb u.p.r.d. nie mają charakteru obligatoryjnego, a ponadto w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy działu III Ordynacji podatkowej. Zgodnie z jej art. 86m § 3 w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale do nakładania kary pieniężnej stosuje się przepisy działu IVa k.p.a. Wobec braku w ordynacji podatkowej przepisu regulującego możliwość odstąpienia od nałożenia kar, zastosowanie powinien mieć art. 189f § 1 k.p.a.

Udzielając w dniu 23 listopada 2020 r. odpowiedzi na skargę SKO w [...] wniosło o jej oddalenie. Organ ponownie przeanalizował zarzuty skarżącej i stwierdził, że przesłanki wydania decyzji zostały dostatecznie w niej wyjaśnione.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie jest zasadna.

1. Istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do odpowiedzi na następujące zagadnienia:

a) jak powinna być prawidłowa interpretacja art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d. w kontekście pojęcia "właściciel pojazdu zarejestrowanego";

b) czy organ mógł wymierzyć karę pieniężną tylko za "całkowity brak zgłoszenia" czy też również za "opóźnienie w zgłoszeniu" zbycia (nabycia) pojazdu;

c) czy w niniejszej sprawie ma zastosowanie art. 189f k.p.a. wskazujący na możliwość zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary administracyjnej;

d) czy w niniejszej sprawie organy prawidłowo (w ramach uznania administracyjnego) ustaliły wysokość kary pieniężnej, biorąc pod uwagę zakres naruszenia, powtarzalności naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy (art. 140n ust. 4 p.r.d.).

Sąd z urzędu wie, że w odniesieniu do Skarżącej toczyło się kilka podobnych postępowań administracyjnych. WSA w Warszawie wydał również już wyroki uchylające decyzje organów (por. wyroki WSA w Warszawie z 23 lutego 2021 r.: sygn. akt. VII SA/Wa 1974/20 i sygn. akt VII SA/Wa 1975/20). Podkreślić jednak trzeba, że każda sprawa jest inna i dotyczy innego stanu faktycznego. Przedmiotem każdego z tych postępowań są bowiem inne pojazdy, zróżnicowane terminy związane z opóźnieniem zawiadomienia starosty o zbyciu (nabyciu) pojazdów i kary pieniężne wymierzone w różnej wysokości (w zależności od zaistniałych w sprawie okoliczności). Zatem sprawy powinny być rozpatrywane w kontekście każdego konkretnego stanu faktycznego jaki wystąpił w tych sprawach. Nie są to bowiem sprawy tożsame pod względem występującego w nich stanu faktycznego.

2. Z akt niniejszej sprawy wynikają następujące okoliczności faktyczne, mające zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia:

- decyzją z [...] września 2020 r. SKO utrzymało w mocy decyzję Starosty [...] z [...] sierpnia 2020 r., którą nałożono na [...] sp. z o.o. karę pieniężną w wysokości 400 zł z tytułu niedopełnienia obowiązku zawiadomienia w terminie 30 dni o zbyciu pojazdu zarejestrowanego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;

- Skarżąca w dniu 17 stycznia 2020 r. zbyła pojazd marki CITROEN C3 zaś dokument zgłaszający zbycie pojazdu został przedłożony do organu w dniu 2 lipca 2020 r.;

- postępowanie w niniejszej sprawie zostało wszczęte w dniu 15 lipca 2020 r.; jednocześnie wyznaczono stronie 7-dniowy termin do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań;

- w dniu 24 lipca 2020 r. wpłynęło pismo strony, w którym wniosła o umorzenie postępowania z uwagi na jego bezprzedmiotowość; wskazano, że w chwili zbycia pojazdu jego dotychczasowy właściciel przestaje być właścicielem, zaś prawo własności przechodzi na osobę, która pojazd nabywa; ponadto kara może zostać nałożona jedynie za brak zgłoszenia, a nie za opóźnienie w zgłoszeniu;

- organ w wyniku przeprowadzonego postępowania administracyjnego ustalił również, że było to już 8 tego typu przewinienie Skarżącej wynikłe z nieterminowego zgłoszenia nabycia lub zbycia pojazdu.

3. Materialnoprawną podstawę podjętego przez organy rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy p.r.d.

Zgodnie z art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d., właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o nabyciu lub zbyciu pojazdu. Obowiązek wynikający z art. 78 ust. 2 p.r.d. ma jedynie charakter porządkowy i nie ma wpływu na skuteczność zawartej umowy przenoszącej prawo własności pojazdu (por. wyrok WSA w Szczecinie z 7 maja 2020 r., sygn. akt II SA/Sz 228/20).

Ponadto na mocy art. 4 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1579) wprowadzono zmianę do ustawy Prawo o ruchu drogowym, poprzez ustanowienie kary za niewykonanie obowiązku poinformowania starosty o zbyciu pojazdu. W świetle art. 140mb pkt 2 p.r.d., kto będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1 nie zawiadamia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł.

Jak wynika z ustaleń organów, niekwestionowanych przez skarżącą, [...] sp. z o.o. zawiadomiła o zbyciu pojazdu z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d. Zawiadomienie nastąpiło prawie 6 miesięcy po zbyciu pojazdu (17 stycznia 2020 r. nastąpiło zbycie pojazdu zaś zawiadomienie złożono do organu 2 lipca 2020 r.). Bez wątpienia zatem zawiadomienia dokonano z uchybieniem 30 dniowego terminu, przekraczając go o kilka miesięcy. Fakt ten nie jest przez żadną ze stron postępowania podważany. Organ miał zatem podstawę do wszczęcia postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej z tytułu niezawiadomienia Starosty w ww. terminie o zbyciu pojazdu.

Odnosząc się do zasadniczego zarzutu skargi, że będący podstawą nałożenia na skarżąca kary pieniężnej przepis art. 140 mb pkt 2 p.r.d. w ogóle nie powinien mieć zastosowania wobec zbywcy pojazdu, bowiem w chwili zbycia przestaje on być właścicielem Sąd wyjaśnia, że takiej wykładni powyższego przepisu nie podziela. Zdaniem Sądu nie ma znaczenia, że dana osoba nie jest już właścicielem pojazdu w momencie dokonywania zawiadomienia, gdyż art. 140mb pkt 2 p.r.d. odnosi się do zbywcy pojazdu, a zatem osoby, która nie jest już właścicielem pojazdu w chwili wykonywania obowiązku. Jeżeli chodzi o wykonanie obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu, to stosownie do § 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2355), dotychczasowy właściciel pojazdu do zawiadomienia dołącza kopię dokumentu, na podstawie którego nastąpiło zbycie pojazdu, zatem w przypadku obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu, obowiązek ten w istocie ciąży na byłym właścicielu. Inna interpretacja omawianego przepisu prowadziłaby do sytuacji, że ta jego część, odnosząca się do zbywcy byłaby "martwa", gdyż żaden podmiot nie posiadałby obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu, a to byłoby sprzeczne z ratio legis tej regulacji (por. wyrok WSA w Łodzi z 15 grudnia 2020 r., sygn. akt III SA/Łd 603/20).

Zgodnie z art. 155 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo strony inaczej postanowiły. Tym samym przeniesienie własności samochodu (jako rzeczy oznaczonej co do tożsamości) następuje z chwilą zawarcia umowy (podpisania przez strony umowy pisemnej).

W świetle powyższej treści przepisu kodeksu cywilnego interpretacja art. 140 mb pkt 2 w zw. 78 ust. 2 pkt. 1 p.r.d. dokonana przez skarżącą spółkę, a sprowadzająca się do stanowiska, że przeniesienie własności pojazdu zwalania zbywcę z obowiązku zawiadomienia starosty o zbyciu pojazdu, a tym samym odpada podstawa do nałożenia kary na zbywcę, skutkowałoby tym, że obowiązek taki nigdy by się nie aktualizował, a wręcz przeciwnie w momencie podpisania umowy ulegałby (po stronie zbywcy) dezaktualizacji. Tym samym przepis art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d. byłby pozbawiony racji bytu. Żaden przepis nie nakłada przy tym na obywatela obowiązku zgłaszania zamiaru zbycia pojazdu (przed sporządzeniem umowy), czy też sporządzania przez strony umowy w obecności urzędnika wydziału komunikacji - tak, aby uczynić zadość obowiązkowi z art. 78 ust. 2 pkt 1 w wersji interpretacyjnej zaprezentowanej przez skarżącą (por. wyrok WSA w Poznaniu z 10 lutego 2020 r. sygn. akt IV SA/Po 1604/20).

4. Podobnie Sąd nie podziela poglądu skarżącej, jakoby karę, o której mowa w art. 140 mb p.r.d. organ mógł wymierzyć za całkowity brak zgłoszenia, a nie za opóźnienie w zgłoszeniu zbycia pojazdu. Brzmienie art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d. (właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o nabyciu lub zbyciu pojazdu) w zw. z art. 140 mb pkt 2 p.r.d. (będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1 nie zawiadamia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu - podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł) w sposób jednoznaczny, poprzez sformułowanie "wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1" stanowi, że karze pieniężnej (art. 140 mb pkt 2 p.r.d.) podlega zachowanie polegające nie tylko na samym braku zgłoszenia o zbyciu (nabyciu) pojazdu, jak wywodzi skarżąca, ale także polegające na dokonaniu zgłoszenia, z uchybieniem 30-dniowego terminu. Skoro termin na zawiadomienie Starosty ma nie przekraczać 30 dni, to czynność dokonana po upływie tego terminu niewątpliwie uchybia obowiązkowi wynikającemu z art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d.

Nie można więc zdaniem Sądu - orzekającego w niniejszej sprawie, dokonywać tak wykładni przepisu, aby tracił on swój sens, dając możliwość nadużycia prawa przez stronę, zaś organ czyniąc bezsilnym w realizacji swoich kompetencji, jak zdaje się widzieć to skarżąca.

5. Kolejną kwestią wymagającą rozważenia w niniejszej sprawie jest to, czy istniały podstawy do zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, wynikające z art. 189f k.p.a.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 140n ust. 6 p.r.d. do kar pieniężnych, o których mowa w art. 140m – 140 mb p.r.d., w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Z uzasadnienia decyzji SKO wynika, że rozważano w sprawie również istnienie podstaw do zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej (s. 3 decyzji SKO). SKO dodatkowo wskazywało, że zagadnienie to jest "skomplikowane" i wynika z "nieprecyzyjnej regulacji prawnej". Tych wątpliwości SKO Sąd jednak nie podziela.

Zdaniem Sądu, ani przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym, ani też przepisy działu III Ordynacji podatkowej, nie zawierają uregulowań dotyczących odstąpienia od wymierzenia kar. Przepisy tej ustawy (art. 140n ust. 4) regulują przesłanki wymiaru kary administracyjnej, przy jednoczesnym braku uregulowań w zakresie np. odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Okoliczność ta, przy uwzględnieniu treści reguły kolizyjnej z art. 189a § 2 k.p.a. in fine daje zatem podstawy do wyrażenia poglądu co do powinności stosowania normy z art. 189f k.p.a. na tle spraw związanych z nakładaniem kar pieniężnych w trybie przepisów p.r.d.

Przy uwzględnieniu zatem "odpowiedniego" stosowania przepisów Ordynacji podatkowej, jak również przy zastrzeżeniu, że przepisy tej ustawy nie określają np. warunków odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej (co oczywiste), w sprawie należało m.in. przyjąć, że stosowanie na gruncie p.r.d. przepisu art. 189f k.p.a. jest nie tylko wymagane, ale i zgodne z intencją ustawodawcy, którego zamysłem było ujednolicenie zasad wymiaru kar pieniężnych w systemie prawa, za wyjątkiem przypadków uregulowania tych kwestii w przepisach odrębnych. Skoro, jak wspomniano wyżej przepisy odrębne (p.r.d. i O.p. poprzez odpowiednie stosowanie w rozumieniu art. 140n ust. 6 p.r.d.) nie regulują kwestii odstąpienia od wymierzenia kary, w sprawie należało zastosować art. 189f k.p.a.

Zatem w ocenie Sądu, art. 189f k.p.a. ma zastosowanie do kar pieniężnych nakładanych w trybie ustawy Prawo o ruchu drogowym. Inną natomiast rzeczą jest ocena, czy istnieją podstawy do odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej wynikające z art. 189f k.p.a. Wspomniany przepis stanowi, że:

"§ 1. Organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli:

1) waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub

2) za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.

§ 2. W przypadkach innych niż wymienione w § 1, jeżeli pozwoli to na spełnienie celów, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna, organ administracji publicznej, w drodze postanowienia, może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodów potwierdzających:

1) usunięcie naruszenia prawa lub

2) powiadomienie właściwych podmiotów o stwierdzonym naruszeniu prawa, określając termin i sposób powiadomienia.

§ 3. Organ administracji publicznej w przypadkach, o których mowa w § 2, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli strona przedstawiła dowody, potwierdzające wykonanie postanowienia".

Powołany przepis w § 1 pkt 1 wymaga zatem dla odstąpienia od nałożenia kary wystąpienia dwóch przesłanek: znikomej wagi naruszenia oraz zaprzestania naruszenia prawa. Przy tym ustawodawca nie wskazał okoliczności, którymi organ powinien kierować się przy dokonywaniu oceny czy w danej sprawie mamy do czynienia ze znikomym naruszeniem prawa, czy też nie. Przyjmuje się jednak, że oceniając czy w danej sprawie mamy do czynienia z naruszeniem o znikomej wadze można odwołać się do rozwiązań obowiązujących w prawie karnym, gdzie stopień ciężkości naruszenia przez sprawcę prawa mierzony jest tzw. stopniem społecznej szkodliwości czynu, którego "znikomość" również stanowi negatywną przesłankę do wszczęcia lub dalszego prowadzenia postępowania karnego (por. S. Dudziak, Zasady wymiaru administracyjnych kar pieniężnych po nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego. Samorząd Terytorialny 2018, nr 6. s. 23-32.). Wskazać zatem trzeba, że zgodnie z art. 115 § 1 k.k. przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, a także postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W piśmiennictwie wskazuje się również, że oceniając czy dane naruszenie można określić mianem "znikomego" należy odwołać się do przesłanek wymierzenia kary administracyjnej określonych w art. 189d pkt 1 k.p.a. (por. A. Wróbel, Art. 189(f). W: Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego. System Informacji Prawnej LEX, 2019). Jeszcze inny pogląd (A. Cebera, i J. G. Firlus, Art. 189(f). W: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. II. Wolters Kluwer Polska, 2019) nakazuje przy ocenie wagi naruszenia prawa kierować się tym, czy konkretne naruszenie prawa wywołało (lub mogło wywołać) skutki faktyczne lub prawne w obszarze konkretnych dóbr prawnie chronionych, tj. dóbr chronionych przez naruszoną normę sankcjonowaną, wskazując że jeżeli konkretne naruszenie prawa:

– wywołało (lub mogło wywołać) poważne negatywne skutki w obszarze dóbr prawnie chronionych, to przyjąć należy, że waga naruszenia prawa jest znaczna;

– wywołało (lub mogło wywołać) sporadyczne negatywne skutki w obszarze dóbr prawnie chronionych, to przyjąć należy, że waga naruszenia prawa nie jest znaczna;

– wywołało jednostkowe i nieznacznie negatywne skutki w obszarze dóbr prawnie chronionych lub skutków tych w ogóle nie wywołało i wywołać nie mogło, to przyjąć należy, że waga naruszenia prawa jest znikoma.

W dwóch ostatnich publikacjach wskazuje się jednak również, że z uwagi na zawarty w art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. wymóg zaprzestania naruszania prawa, przepis ten znajduje zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do naruszeń o charakterze ciągłym, trwałym lub powtarzającym się. Przepis ten nie ma natomiast zastosowania do zachowania osoby polegającego na jednorazowym naruszeniu obowiązku lub zakazu. Z tym ostatnim poglądem Sąd się jednak nie zgadza, bowiem z treści art. 189 § 1 pkt 1 k.p.a. takiego ograniczenia wyczytać nie można. Gdyby bowiem przyjąć powyższe stanowisko za prawidłowe, prowadziłoby to do sytuacji, że osoby naruszające przepisy prawa przez dłuższy czas i w sposób ciągły, byłyby w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do podmiotów, których działanie polegało na jednorazowym naruszeniu prawa.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie mamy jednak do czynienia z jednorazowym naruszeniem prawa, bowiem Sądowi z urzędu znany jest fakt, że skarżąca zaskarżyła do tut. Sądu przynajmniej siedem decyzji SKO w [...] o nałożeniu kary pieniężnej w związku z niezawiadomieniem Starosty o zbyciu pojazdu, co oznacza, że dopuściła się naruszenia prawa o charakterze powtarzającym się. Zatem w świetle powyższych uwag przepis art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. znajduje tu zastosowanie.

Z akt sprawy przedłożonych wraz ze skargą Sądowi wynika również, że skarżąca prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie hurtowego i detalicznego handlu pojazdami samochodowymi, zatem jako podmiot profesjonalnie zajmujący się obrotem tymi pojazdami powinna wiedzieć o obowiązkach spoczywających na zbywcy pojazdu, jak i o konsekwencjach niedopełnienia w przewidzianym terminie ustawowego obowiązku zawiadomienia Starosty.

Zatem zasadnie SKO w decyzji rozważyło możliwość zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia kary administracyjnej (art. 189f k.p.a.) wskazując, że w niniejszej sprawie (w świetle zaistniałych okoliczności) przepis ten nie powinien mieć zastosowania. W ocenie Sądu twierdzenie takie jest uzasadnione, ale nie ze względu na brak możliwości jego zastosowania, ale ze względu na okoliczności faktyczne występujące w niniejszej sprawie. Przypomnieć trzeba, że odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej ma charakter uznania administracyjnego. Rozważania w tym względzie nie mogą mieć charakteru ogólnego (por. wyrok WSA w Olsztynie z 28 czerwca 2018 r., sygn. akt I SA/Ol 268/18). Sąd podziela tą argumentację, gdyż:

- naruszenie terminu zgłoszenia zbycia pojazdu było znaczne; nie było to kilkudniowe zaniedbanie zgłoszenia ze strony Skarżącej; Skarżąca złożyła zawiadomienie do właściwego organu po upływie prawie 6 miesięcy od zbycia pojazdu (prawie pięciokrotnie przekraczając termin 30 dniowy wskazany w ustawie p.r.d.);

- naruszenie wskazanych przepisów nie było jednostkowe (jednorazowe); jak wynika z akt sprawy było tu już 8 tego typu przewinienie (opóźnienie) Skarżącej wynikające z nieterminowego zgłoszenia nabycia (zbycia) pojazdów;

- Skarżąca spółka jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu handlowego zajmującym się sprzedażą hurtową i detaliczną samochodów; to przedsiębiorcę obciążają negatywne konsekwencje zaniedbań, zaniechań lub świadomych działań, skutkiem których jest poniesienie odpowiedzialności administracyjnej (por. wyrok NSA z 9 listopada 2017 r., sygn. akt II GSK 5586/16); należyta staranność jest określana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej i uzasadnia zwiększone oczekiwania wobec podmiotu, co do jego umiejętności, wiedzy, skrupulatności, rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania w prowadzonych przez niego działaniach; obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (por. wyrok NSA z 4 lipca 2013 r., sygn. akt I FSK 868/12).

6. W ocenie Sądu, organy zasadnie (w ramach uznania administracyjnego) wskazały również na wysokość kary administracyjnej na podstawie art. 140mb pkt 2 p.r.d. w zw. z art. 140n ust. 4 p.r.d.

Zgodne z art. 140mb pkt 2 p.r.d., kto będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d. nie zawiadamia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł. Ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia się zakres naruszenia, powtarzalność naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy (art. 140n ust. 4 p.r.d.).

Zdaniem Sądu, organ prawidłowo uzasadnił w decyzji wysokość nałożonej na przedsiębiorcę kary administracyjnej wypełniając tym samym przesłankę z art. 140n ust. 4 p.r.d. Przypomnieć należy, że kara administracyjna została ustalona w ustawie p.r.d. w "widełkach" – od 200 zł do 1000 zł a organ orzekł o karze w wysokości 400 zł, czyli w dolnych jej granicach.

Jeżeli organ wymierzy administracyjną karę pieniężną w kwocie nie mniejszej i nie większej niż to przewidują stosowne przepisy, a jednocześnie uzasadni wysokość tej kary przez odniesienie do określonych okoliczności sprawy - to brak jest podstaw do kwestionowania tego rodzaju oceny w postępowaniu sądowoadministracyjnym (por. wyrok NSA z 20 listopada 2019 r., sygn. akt II OSK 3252/17). Kontroli Sądu nie podlega uznanie administracyjne samo w sobie, lecz kwestia, czy decyzja została podjęta zgodnie z podstawowymi regułami postępowania administracyjnego, a w szczególności, czy wydano ją w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz, czy ocena tego materiału została dokonana zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, czy też zawiera elementy dowolności (por. wyrok WSA w Poznaniu z 5 grudnia 2018 r., sygn. akt II SA/Po 663/18).

7. Za niezasadne należało uznać zarzuty skargi dotyczące naruszenia powołanych w skardze przepisów postępowania, w szczególności art. 7a § 1 k.p.a., który określa, że jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ. Podkreśla się w piśmiennictwie, że o istnieniu wątpliwości co do treści normy prawnej można mówić dopiero wówczas, gdy po zastosowaniu różnych metod wykładni przepisów, z uwzględnieniem pierwszeństwa wykładni językowej, treść normy prawa nadal budzi wątpliwości (por. P. Przybysz, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, 2017 rok, LEX). Takie wątpliwości w odniesieniu do normy art. 140 mb pkt 2 w zw. 78 ust. 2 pkt 1 p.r.d. zdaniem Sądu nie istnieją.

Niezasadne są również zarzuty Skarżącej odnośnie do naruszenie w sprawie art. 8 k.p.a. i art. 9 k.p.a. poprzez wszczęcie postępowania w sprawie po wprowadzeniu z początkiem marca 2020 r. na obszarze RP stanu zagrożenia epidemicznego. Sprawę rozpoznano i wyrok wydano na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15 zzs4 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (...) - Dz. U. Z 2020 r., poz. 374 ze zm.

8. Kierując się przedstawioną argumentacją, Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę jako bezzasadną.



Powered by SoftProdukt