Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz (spr.) Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 21 grudnia 2018 r. sprawy ze skargi [...] z siedzibą w [...] na Rektora A w przedmiocie bezczynności w sprawie udostępnienia informacji publicznej 1) zobowiązuje Rektora A do załatwienia wniosku [...] z siedzibą w [...] z dnia 4 lipca 2018 r., w terminie 30 dni od dnia otrzymania prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi sprawy, 2) stwierdza, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, 3) wymierza Rektorowi A grzywnę w wysokości 500 (pięćset) złotych, 4) zasądza od Rektora A na rzecz skarżącego [...] z siedzibą w [...] kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest wniesiona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu skarga [...] (dalej: "skarżący") na bezczynność Rektora A (dalej: "organ", "Rektor") w związku z niezrealizowaniem wniosku skarżącego o udostępnienie informacji publicznej.

Z akt sprawy wynika, że pismem z dnia 4 lipca 2018 r. skarżący, powołując się na przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1881 ) oraz ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej ( Dz. U. 2018 r. poz. 1330, z późn. zm. ), zwanej w skrócie: "u.d.i.p.", skierował do Rektora A, za pośrednictwem poczty elektronicznej, wniosek o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

"1. Czy w okresie od 2012 r. do dnia dzisiejszego wszystkie umowy, delegacje, urlopy oraz inne czynności prawne w imieniu A z osobą pełniącą funkcję rektora Uczelni podpisywał zawsze pierwszy zastępca rektora? Proszę o podanie informacji, kto i w jakim okresie pełnił lub nadal pełni funkcję pierwszego zastępcy rektora w latach 2012-2018;

2.Jeśli nie wszystkie czynności prawne opisane w pkt. 1 były podpisywane przez pierwszego zastępcę rektora, proszę o podanie podstawy prawnej takiego działania;

3.Proszę o wyszczególnienie wszystkich czynności prawnych niepodpisanych przez pierwszego zastępcę rektora w stosunku do rektora w latach 2012-2018. W wyszczególnieniu osobno dla każdego zdarzenia, proszę podać, kto z imienia i nazwiska oraz funkcji pełnionej w danym czasie, podpisał dokumentację rektorowi A z pominięciem zapisów Statutu".

Rektor A pismem z dnia 18 lipca 2018 r. poinformował skarżącego, że nie prowadzi tego typu zestawień oraz, że żądana informacja jest informacją przetworzoną, a jej udostępnienie nastąpi niezwłocznie po wykazaniu przesłanki interesu publicznego.

Pismem z dnia 24 lipca 2018 r. skarżący ponowił żądanie a organ w odpowiedzi z dnia 22 sierpnia 2018 r. poinformował kto pełnił funkcję I zastępcy Rektora A w latach 2012 - 2018, a poza tym jak poprzednio wywodził, że strona domaga się informacji przetworzonej i winna wykazać powody, dla których spełnienie żądania będzie szczególnie istotne dla interesu publicznego.

W skardze z dnia 18 września 2018 r. pełnomocnik skarżącego domagał się nakazania organowi udzielenia wnioskowanej informacji; stwierdzenia, że organ dopuścił się bezczynności i miała ona miejsce z rażącym naruszeniem prawa; wymierzenia organowi grzywny w wysokości określonej przepisem art. 154 § 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 - przywoływanej dalej jako: "P.p.s.a.") lub przyznania na rzecz skarżącego od organu sumy pieniężnej w wysokości połowy kwoty określonej w tym przepisie oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że pomimo upływu ponad 2 miesięcy od złożenia wniosku, organ nie udostępnił żądanej informacji publicznej. Skarżący wskazał, że Rektor jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej, a organizacja związkowa ma ustawowo zagwarantowane pełnienie określonych funkcji kontrolnych. Informacja, o którą się zwrócił ma charakter informacji publicznej, dla uzyskania której nie było konieczne wykazanie szczególnie istotnego interesu publicznego, natomiast niewydanie w terminie decyzji, postanowienia lub aktu albo niepodjęcie czynności, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., powoduje po stronie organu stan bezczynności. W ocenie skarżącego uzasadnione jest również przyjęcie, że bezczynność ta miała charakter rażącego naruszenia prawa. Powyższa okoliczność uzasadnia również pozostałe wnioski procesowe: o wymierzenie organowi grzywny lub o zasądzenie na rzecz skarżącego odpowiedniej sumy pieniężnej.

W odpowiedzi na skargę Rektor, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie skargi i zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Organ wskazał na zakres kognicji sądów administracyjnych w świetle przepisów u.d.i.p. oraz przesłanki oddalenia skargi.

Zwrócił uwagę na to, że [...], działając w imieniu własnym, złożył w okresie od 4 lipca 2018 r. 7 wniosków o udzielenie informacji publicznej, a jako Przewodniczący Zarządu [...] złożył 5 takich wniosków, zawierających łącznie 65 pytań szczegółowych.

Podniósł ponadto, że [...] pozostaje "w otwartym konflikcie" z Rektorem, obejmującym sferę prawa pracy, prawa cywilnego i prawa karnego, a to w związku z dyscyplinarnym zwolnieniem go z pracy. W ocenie organu, wnioski o informację publiczną zostały złożone wyłącznie na użytek tych postępowań i właściwą do zastosowania w takim wypadku byłaby konstrukcja nadużycia prawa. Przy tym złożony wniosek ma na celu jedynie wywołanie określonej dolegliwości po stronie jego adresata, utrudnienie funkcjonowania organów Uczelni oraz "represję wobec Rektora". Nie służy on ani jakiemukolwiek dobru powszechnemu, ani poprawie funkcjonowania A, lecz dotyczy jedynie indywidualnego interesu wnioskodawcy. Liczne pytania zadanych przez skarżącego nie dotyczą spraw o charakterze publicznym, a są one związane z istniejącym pomiędzy skarżącym, a Rektorem konfliktem o podłożu prywatnym. Kwalifikacja zadanych pytań z tego punktu widzenia będzie podstawowym zadaniem sądu rozpatrującego sprawę.

W piśmie procesowym z dnia 9 listopada 2018 r. skarżący podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, uzupełniając argumentację skargi. Dodatkowo nie zgodził się z twierdzeniem, że celem żądania nie była chęć uzyskania informacji publicznych. Podniósł, że sporne kwestie były również przedmiotem zapytań kierowanych do organu przez B przy A oraz Radę Uczelnianą C w A. Podkreślił, że [...] ma prawo sprawowania funkcji kontrolnej zakładu pracy. Zaprzeczył, by wniosek miał na celu utrudnienie funkcjonowania A czy wywarcie presji na osobie Rektora, a samo niezastosowanie się organu do terminów wynikających z u.d.i.p. powoduje, że doszło do rażącej bezczynności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Właściwość sądów administracyjnych w sprawach wniosków o udzielenie informacji publicznej wynika z przepisu art. 21 cyt. już ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, nadal zwanej w skrócie: "u.d.i.p.", który przewiduje, iż do skarg rozpatrywanych w postępowaniach o udostępnienie informacji publicznej stosuje się przepisy przytoczonej wcześniej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ("P.p.s.a.").

Stosownie do treści art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a., kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na bezczynność w przypadkach określonych w pkt 1- 4 P.p.s.a. W tym zakresie przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu administracji, lecz ich brak w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie.

Wyjaśnić też trzeba, że w przypadku gdy skarga dotyczy udostępnienia informacji publicznej, nie musi być ona poprzedzona środkiem zaskarżenia na drodze administracyjnej.

Stosownie do art. 119 pkt 4 oraz art. 120 P.p.s.a., jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w składzie trzyosobowym i skarga w tym trybie zostala rozpoznana.

W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęto, że na podstawie art. 2 ust. 1 u.d.i.p. pojęcie "każdy" oznacza zarówno osoby fizyczne i prawne, jak i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, np. organizacje społeczne (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 lutego 2004 r., sygn. akt II SAB 391/03; wyrok NSA z dnia 16 marca 2018 r., sygn. akt I OSK 2296/16; wszystkie orzeczenia powołane w nin. wyroku dostępne są na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych - http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Oznacza to, że skarżący, jako organizacja pracownicza, jest uprawniony na gruncie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej do żądania od podmiotu zobowiązanego udostępnienia informacji, która ma charakter informacji publicznej.

Podkreślić jednak w tym miejscu trzeba, że powyższe uprawnienie jest odrębne i niezależne od uprawnień przysługujących związkowi zawodowemu w zakresie dostępu do informacji na gruncie przepisów ustawy z dnia z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1881, z późn. zm.). Przepis art. 28 tej ustawy regulując obowiązek udostępniania informacji związkom zawodowym określa odmienne zasady i tryb tego dostępu, w stosunku do trybu przewidzianego w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji na podstawie wskazanego przepisu jest wyłącznie pracodawca, a udostępniana przez niego informacja nie jest kwalifikowana jako informacja publiczna i nie musi dotyczyć spraw publicznych. Koniecznym warunkiem jej udostępnienia jest też jej niezbędność do prowadzenia działalności związkowej. Oznacza to, że inne są przesłanki oraz zakres podmiotowy i przedmiotowy udostępniania informacji na podstawie art. 28 ustawy o związkach zawodowych. Przewidziany w tym przepisie tryb jest niezależny od tego, jaki został zagwarantowany w ustawie regulującej dostęp do informacji publicznej. Stanowi wobec niej lex specialis i nie podlega ocenie w ramach dostępu do informacji publicznej. W zakresie takiej oceny ewentualne naruszenie przez pracodawcę obowiązków, o których mowa w art. 28 ustawy o związkach zawodowych (udzielenie na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania) nie ma żadnego znaczenia. Zauważyć przyjdzie, że kwestia ta mogłaby co najwyżej być przedmiotem rozważań w kontekście odpowiedzialności z art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o związkach zawodowych, do których sąd administracyjny nie jest uprawniony.

W niniejszej sprawie skarżący we wniosku o udostępnienie informacji, z dnia 4 lipca 2018 r., wskazując na przepisy ustawy o związkach zawodowych powołał się jednak na prawo dostępu do informacji publicznej, a następnie wniósł skargę na bezczynność Rektora w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Należało tym samym przyjąć, że przedmiotem niniejszego postępowania jest bezczynność Rektora A w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej objętej takim wnioskiem, a skarga w tym zakresie jako dopuszczalna podlega merytorycznemu rozpoznaniu.

Na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej, zdaniem Sądu, nie budzi wątpliwości, że Rektor jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej, ponieważ zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

A była i jest uczelnią publiczną i to zarówno w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.), jak i ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668). Zgodnie z art. 66 ust. 1 pierwszej z ustaw oraz art. 23 ust. 2 pkt 1 i 2 aktualnie obowiązującej ustawy, rektor kieruje działalnością uczelni i reprezentuje ją na zewnątrz. Władze publiczne zapewniają zaś uczelniom publicznym środki finansowe niezbędne do wykonywania ich zadań (art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. i art. 366 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r.).

Rektor A jest podmiotem reprezentującym jednostkę realizującą zadania publiczne w zakresie oświaty i nauki, dysponuje też funduszami publicznymi, a tym samym jest podmiotem zobligowanym do udzielenia informacji, jakie są w jego posiadaniu, a mają charakter informacji publicznej (art. 4 ust. 3 u.d.i.p.).

Definicja informacji publicznej zawarta jest natomiast w art. 1 ust. 1 u.d.i.p. i jest nią każda informacja o sprawach publicznych. Informacja publiczna podlega udostępnieniu oraz ponownemu wykorzystywaniu na zasadach i w trybie określonym w u.d.i.p. Przykładowy katalog danych stanowiących informację publiczną, które podlegają udostępnieniu, zawiera przepis art. 6 u.d.i.p. Skoro przepis ten zawiera przykładowy katalog spraw, które uznaje się za informacje publiczne, to dla prawidłowego ustalenia znaczenia tego pojęcia uwzględnić należy także zapisy Konstytucji RP, która w art. 61 ust. 1 ustala prawo obywatela do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osobach pełniących funkcje publiczne, a także o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, oraz innych osobach i jednostkach organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Na podstawie wskazanych powyżej przepisów przyjąć trzeba, że informacją publiczną jest każda informacja wytworzona przez władze publiczne i osoby pełniące funkcje publiczne oraz inne podmioty, które wykonują funkcje publiczne lub gospodarują mieniem publicznym, jak również informacje odnoszące się do wspomnianych władz, osób i innych podmiotów, niezależnie od tego, przez kogo zostały wytworzone. Wskazać też przyjdzie, że art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. d u.d.i.p. stanowi, iż udostępnieniu podlegają informacje publiczne o majątku podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., pochodzącym z dysponowania majątkiem publicznym, w tym pożytkach i jego obciążeniu, zaś art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f u.d.i.p. określa, że udostępnieniu podlega informacja publiczna o majątku, którym dysponują te podmioty. Prawo do informacji publicznej obejmuje w szczególności uprawnienie do uzyskania informacji publicznej oraz wglądu do dokumentów urzędowych (art. 3 ust. 1 u.d.i.p.).

Na akceptację zasługuje wyrażone w orzecznictwie stanowisko, że w sytuacji, gdy wniosek dotyczy informacji będącej informacją publiczną, tak jak w niniejszej sprawie, organ ma obowiązek: 1) udostępnić tę informację w formie czynności materialno-technicznej, co winno nastąpić w sposób i w formie zgodnej z wnioskiem (art. 13 ust. 1 u.d.i.p.); 2) wydać, na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p., decyzję o odmowie jej udostępnienia w razie uznania, że zachodzą podstawy do takiej odmowy, 3) udzielić informacji, o których mowa w art. 13 ust. 2 i art. 14 ust. 2 u.d.i.p., wyjaśniając przyczyny braku możliwości udostępnienia informacji w terminie bądź zgodnie z wnioskiem, przy jednoczesnym wskazaniu, w jakim terminie, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie lub 4) poinformować pisemnie wnioskodawcę, że nie posiada żądanej informacji (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 23 marca 2018 r., sygn. akt II SAB/Wa 508/17; wyrok WSA w Białymstoku z dnia 19 października 2017 r., sygn. akt II SA/Bk 80/17).

Podkreślenia wymaga, że instytucja skargi na bezczynność organu ma na celu ochronę praw strony przez doprowadzenie do wydania w sprawie rozstrzygnięcia lub podjęcia innej czynności wynikającej z przepisów prawa, przez zobowiązany do tego organ. Natomiast uwzględniając skargę na bezczynność, sąd orzeka na podstawie art. 149 § 1 P.p.s.a., zgodnie z którym: zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności (pkt 1), zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa (pkt 2) oraz stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności. Jednocześnie, na podstawie art. 149 § 1a P.p.s.a., sąd stwierdza, czy bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Stosownie zaś do art. 149 § 1b P.p.s.a., sąd może też orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, a na podstawie art. 149 § 2 P.p.s.a. - także o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub o przyznaniu od organu na rzecz skarżącego sumy pieniężnej do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6 P.p.s.a. Badając zasadność skargi na bezczynność sąd czyni to według stanu prawnego i na podstawie akt sprawy, istniejących w dniu wydania orzeczenia.

W okolicznościach sprawy skarżący wnioskiem datowanym na dzień 4 lipca 2018 r. zwrócił się do organu o udostępnienie informacji publicznej, przy czym w sposób wyraźny sformułował swoje żądanie, domagając się przekazania konkretnych informacji. W piśmie z dnia 22 sierpnia 2018 r. Rektor A poinformował stronę skarżącą kto pełnił funkcję I zastępcy Rektora w latach 2012 – 2018, natomiast w pozostałym zakresie wywodził, że żądana informacja jest informacją przetworzoną i jej udostępnienie może nastąpić tylko po wykazaniu powodów dla których spełnienie żądania będzie szczególnie istotne dla interesu publicznego. Poza powyższą odpowiedzią organ nie wydał decyzji odmownej.

Tymczasem zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p., udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2. Powtórzyć przyjdzie, że w sytuacji gdy informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w ust. 1, podmiot obowiązany do jej udostępnienia - na mocy art. 13 ust. 2 u.d.i.p. - uprawniony jest do przedłużenia tego terminu maksymalnie o 2 miesiące. W okolicznościach sprawy czynnościami, jakie zostały podjęte przez organ po otrzymaniu wniosku było dwukrotne powiadomienie skarżącego, że udzielenie informacji nastąpi niezwłocznie po wykazaniu powodów, dla których spełnienie żądania będzie szczególnie istotne dla interesu publicznego. Powyższe nie wyczerpuje jednak żadnej z przedstawionych wyżej i przewidzianych w u.d.i.p. form załatwienia wniosku o udzielenie informacji publicznej. W szczególności Rektor nie wydał decyzji odmawiającej udostępnienia wnioskowanej informacji, o ile - po wyjaśnieniach skarżącego - nadal prezentował stanowisko, że stanowi ona informację przetworzoną, a wnioskodawca nie wykazał szczególnie istotnego interesu publicznego w jej żądaniu. Poprzestanie tylko na takim stwierdzeniu, jeśli nie towarzyszy mu podjęcie stosownego aktu przewidzianego w przepisach u.d.i.p., jest równoznaczne z pozostawaniem przez organ w stanie bezczynności. Odmowa udzielenia informacji przetworzonej musi bowiem nastąpić w formie decyzji administracyjnej, na którą służy skarga do sądu administracyjnego.

Bezczynność organu zachodzi wówczas, gdy w prawem określonym terminie organ nie podejmuje żadnych czynności w sprawie lub gdy wprawdzie prowadził on postępowanie w sprawie, jednakże - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie kończy go wydaniem stosownego aktu lub nie podejmuje czynności w prawem przewidzianym terminie (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 czerwca 2017 r., sygn. akt VIII SAB/Wa 28/17; wyrok NSA z dnia 19 maja 2017 r., sygn. akt I OSK 2733/15). Taka sytuacja zaistniała w przedmiotowej sprawie, gdyż organ nie rozpoznał wniosku w terminie, o którym mowa w art. 13 u.d.i.p. Natomiast celem skargi na bezczynność w przypadku wniosku o udostępnienie informacji publicznej jest doprowadzenie do podjęcia przez podmiot zobowiązany do działania czynności lub aktu, wynikających z przepisów u.d.i.p. Skoro Rektor do dnia rozpoznania skargi na bezczynność nie rozpatrzył wniosku skarżącego, to zasadne jest stanowisko, że nadal pozostaje w bezczynności w zakresie jego rozpoznania. W związku z powyższym, stosownie do art. 149 § 1 pkt 1 P.p.s.a., należało zobowiązać organ do rozpoznania wniosku skarżącego z dnia 2 września 2018 r., w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawomocnego wyroku, o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.

W sprawie dokonać należało również oceny, czy bezczynność organu miała charakter rażący. Pojęcie to nie zostało zdefiniowane ustawowo, a w orzecznictwie za rażące naruszenie prawa uznawany jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. Kwalifikacja naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako zwykłe naruszenie. Podkreśla się także, iż dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy. Wspomniane przekroczenie musi być znaczne i niezaprzeczalne. Rażące opóźnienie w podejmowanych przez organ czynnościach ma być oczywiście pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia (por. wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. akt. I OSK 675/12; postanowienie NSA z dnia 27 marca 2013 r., sygn. akt. II OSK 468/13).

W ocenie Sądu, zaistniała w sprawie bezczynność ma charakter rażącego naruszenia prawa. Okres bezczynności w udostępnieniu informacji publicznej jest znaczny. Skarżący wniosek o udostępnienie informacji publicznej skierował do organu drogą mailową dnia 4 lipca 2018 r. i do chwili wydania wyroku organ nie podjął żadnych czynności przewidzianych w u.d.i p.

Z kolei podnoszona przez pełnomocnika organu okoliczność, że skarżący nadużywa prawa, składając kilkanaście wniosków z różnymi zapytaniami w przedmiocie informacji publicznej, w świetle obowiązujących przepisów u.d.i.p. nie pozwala na uznanie zasadności tego zarzutu. Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego funkcjonuje zapatrywanie dopuszczające możliwość stosowania konstrukcji nadużycia prawa dostępu do informacji publicznej, jednak definiuje owe nadużycie jako próbę korzystania z instytucji dostępu do informacji publicznej dla osiągnięcia celu innego aniżeli troska o dobro publiczne, jakim jest w szczególności prawo do przejrzystego państwa, jego struktur, przestrzegania prawa przez podmioty życia publicznego, jawności funkcjonowania administracji i innych organów (por. J. Drachal, Prawo do informacji publicznej w świetle wykładni funkcjonalnej [w:] J. Góral, R. Hauser i J. Trzciński, Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, Naczelny Sąd Administracyjny, Warszawa 2005 r., s. 146-149; wyrok NSA z dnia 23 listopada 2016 r., sygn. akt I OSK 1601/15; wyrok NSA z dnia 14 lutego 2017 r., sygn. akt I OSK 2642/16).

W przedmiotowej sprawie brak jest jednak dostatecznych dowodów na potwierdzenie tego, że celem skarżącego występującego o dostęp do informacji publicznej są inne motywy niż troska o dobro publiczne.

Z akt sprawy wynika, że - po pierwsze - organ nie załatwił wniosku strony w terminie, o którym mowa w art. 13 ust. 1 u.d.i.p., ani też w dodatkowym terminie, który mógłby zostać samodzielnie wyznaczony w trybie art. 13 ust. 2 u.d.i.p. Po drugie zaś, organ nie wykazał, by miał jakieś istotne problemy z załatwieniem złożonych w większej liczbie wniosków, chociażby z uwagi na stopień ich skomplikowania. Dopiero istnienie tego rodzaju okoliczności, w połączeniu z wykazaniem (a nie domniemaniem) realizacji przez wnioskodawcę innego celu aniżeli troska o dobro publiczne, mogłaby usprawiedliwiać zastosowanie konstrukcji nadużycia prawa do informacji publicznej (por. wyrok NSA z dnia 25 września 2018 r., sygn. akt I OSK 1014/18). Przyjęcie omawianej konstrukcji nadużycia prawa dostępu do informacji publicznej w stosunku do organizacji związkowej, która z mocy ustawy o związkach zawodowych ma pełnić w stosunku do pracodawcy określone funkcje kontrolne, w okolicznościach rozpatrywanej sprawy jest wątpliwe, gdyż nie zostało poparte żadnymi dowodami poza subiektywnym odczuciem organu. Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w punkcie 2 wyroku, na podstawie art. 149 § 1a P.p.s.a.

Zakwalifikowanie zaistniałej bezczynności jako rażącego naruszenia prawa skutkowało wymierzeniem organowi grzywny w wysokości pięćset złotych, na podstawie art. 149 § 2 P.p.s.a., w pkt 3 wyroku. Zdaniem Sądu, wymierzona grzywna jest adekwatna do okresu trwającego stanu bezczynności, oczywistości naruszenia oraz sposobu działania organu.

Na rzecz skarżącego nie zasądzono odpowiedniej sumy pieniężnej, na podstawie art. 149 § 2 in fine P.p.s.a., gdyż - zdaniem Sądu - tego rodzaju sankcja dodatkowa jest zarezerwowana dla szczególnie jaskrawych przypadków odmowy udostępnienia informacji publicznej. Nadto, nie ma ona charakteru obligatoryjnego, a w rozpatrywanej sprawie, wobec pozostawania organu w stanie bezczynności ze względu na przyjętą wykładnię przepisów prawa, zastosowanie sankcji w postaci nałożenia grzywny w wysokości 500 zł jest w zupełności wystarczające.

O zwrocie kosztów postępowania w postaci wpisu od skargi w wysokości 100 zł, kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 480 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, Sąd postanowił na mocy art. 200 P.p.s.a. i art. 205 § 2 P.p.s.a.