Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Leszek Kleczkowski (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Jarosław Szulc Sędzia WSA Urszula Wiśniewska Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Krenz- Winiecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 października 2016r. sprawy ze skargi R. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zwrotu części dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem 1. uchyla zaskarżoną decyzję 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. na rzecz R. T. kwotę 5727 zł ( pięć tysięcy siedemset dwadzieścia siedem złotych ) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia [...] lutego 2015 r. Wójt Gminy L. ustalił wysokość dotacji

w kwocie 30.325,92 zł jako przypadającą do zwrotu do budżetu Gminy L. przez R. T. prowadzącego Przedszkole Niepubliczne "A. "

w Z. oraz określił termin naliczenia odsetek należnych od ww. kwoty od dni przekazywania kolejnych transz. W ocenie organu niezgodnie z przeznaczeniem została wykorzystana ta część dotacji, z której opłacono raty leasingowe pojazdu "Hyundai" [...] w łącznej kwocie 30.325,92 zł, który ostatecznie skarżący wykupił od leasingodawcy.

Rozstrzygnięcie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia

z dnia [...] kwietnia 2015 r. o utrzymaniu w mocy ww. zostało wskutek wniesionej skargi uchylone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy. W wyroku z dnia

14 października 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 619/15 tut. Sąd uchylając decyzję stwierdził, że organ I i II instancji nie zebrał w wyczerpujący sposób materiału dowodowego, pomijając m.in. dowody wskazujące na użycie pojazdu mechanicznego "Hyundai" [...] w związku z realizowaniem zadań w zakresie kształcenia, wychowania

i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Zdaniem Sądu, konieczna jest bowiem szczegółowa analiza jakie wydatki na opłacanie leasingu miały wpływ na bieżącą działalność placówki oświatowej.

W związku z powyższym Kolegium decyzją z dnia [...] lutego 2016 r uchyliło

ww. decyzję organu I instancji i przekazało mu sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Rozstrzygając ponownie sprawę Wójt Gminy L. decyzją z dnia [...] ustalił kwotę dotacji w wysokości 30.325,92 zł, jako przypadającą do zwrotu do budżetu gminy przez R. T. z powodu wykorzystania jej w 2012 r. niezgodnie z przeznaczeniem. Wójt jednocześnie określił termin zwrotu dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem wraz z odsetkami na 15 dni od dnia doręczenia decyzji.

Po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ odnosząc się zarzutów strony, wskazał, że fakt, iż raty leasingowe zostały zaliczone na poczet wartości samochodu był bezsporny. Wynika to m.in. z umowy leasingu z dnia [...] czerwca 2011 r., jak również z § 9 pkt 13 ogólnych warunków umowy leasingu. Ponadto, o skorzystaniu z prawa przeniesienia własności pojazdu na stronę informowano m.in. w piśmie pełnomocnika strony z dnia 28 listopada 2014 r. oraz w piśmie z dnia 15 stycznia 2015 r.

Kolegium wskazało, że organ I instancji prawidłowo odniósł się do zebranego

w sprawie materiału dowodowego, w wyczerpujący sposób rozważając jego treść oraz wyjaśniając, w jaki sposób dokonano oceny wskazanych dowodów. Zdaniem SKO, cytowanie fragmentów wypowiedzi strony lub świadka, jak również parafrazowanie ich słów, nie ma jakiegokolwiek wpływu na prawidłowość oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Organ, odnosząc się do danej kwestii, przywoływał fragmenty wypowiedzi, które omawianej kwestii dotyczyły.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że termin zwrotu dotacji został określony przez organ I instancji na podstawie przepisu art. 252 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 885 ze. zm.), który wskazuje, że dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego

wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności, o których mowa w pkt 1 lub pkt 2. Ponadto organ stwierdził, że wykonaniu podlega tylko decyzja ostateczna, jednak treść decyzji z dnia [...] maja 2016 r. nie stoi w sprzeczności

z przepisami k.p.a. w tym zakresie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisu art. 90 ust. 3d pkt 1 ustawy

o systemie oświaty organ uznał go za nieuzasadniony. Nie zgodził się ze stroną, że raty leasingu stanowiły wydatki bieżące, służące bezpośrednio realizacji zadań w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Użytkowanie samochodu osobowego pozostaje bez bezpośredniego związku z realizacją zadań

w zakresie kształcenia, wychowania i opieki. Ustawa wskazuje bowiem na przykładowy katalog wydatków, które mogą zostać zaliczone jako wydatki związane z realizacją

zadań wskazanych powyżej. Są to m.in. wynagrodzenia wychowawców czy dyrekcji placówki oświatowej, czy też nabywanie książek, pomocy dydaktycznych czy np. sprzętu sportowego. Z całą pewnością nie zalicza się do tego nabycie kosztownego samochodu osobowego.

W ocenie Kolegium postępowanie dowodowe wykazało, że samochód "Hyundai" [...] rzeczywiście czasem wykorzystywany był do przewożenia małych grup dzieci na różnego rodzaju występy, zajęcia odbywające się poza przedszkolem, jak również do przywożenia praktykantów czy materiałów biurowych. Nie są to jednak działania związane z realizacją zadań w zakresie kształcenia, wychowania i opieki. Organ wskazał przy tym, że strona sama przyznała, iż pojazd często wykorzystywany był do przewozu kilku dzieci, podczas gdy reszta dzieci przewożona była autobusem lub innym środkiem transportu. Potwierdza to tezę, że pojazd ten nie był niezbędny do prowadzenia działalności oświatowej, a jego okazjonalne wykorzystanie do

przewozu dzieci nie miało jakiegokolwiek związku z bezpośrednią realizacją

zadań w zakresie kształcenia, wychowania i opieki.

Bez znaczenia w ocenie SKO jest również zarzut naruszenia rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół. Powoływany przez stronę załącznik nr 1 do rozporządzenia wskazuje bowiem jedynie kierunki, w jakich kształcić i rozwijać się powinny dzieci w placówkach przedszkolnych. Szeroki katalog zadań, które stoją przed przedszkolami, nie może uzasadniać stanowiska, że każdy wydatek, choćby w małym stopniu związany z realizacją zadań określonych w załączniku, może zostać uznany za działania związane z realizacją zadań w zakresie kształcenia, wychowania i opieki.

W szczególności dotyczy to takich wydatków jak zakup samochodu osobowego, który może posłużyć do przewozu maksymalnie czwórki dzieci.

W skardze strona wniosła o uchylenie w całości decyzji organu drugiej instancji wraz z poprzedzającą ją decyzją organu pierwszej instancji i zobowiązanie tego organu do wydania w terminie przewidzianym przepisami k.p.a. decyzji o treści, że stwierdza się, że dotacja wypłacona skarżącemu została wydatkowana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i w związku z tym nie stwierdza się kwoty dotacji do zwrotu. Ewentualnie skarżący wniósł o uchylenie skarżonej decyzji przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi drugiej instancji.

Skarżący zarzucił wydanej decyzji:

- naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 90

ust. 3d pkt 1 ustawy o systemie oświaty (dalej: "u.o.s."), poprzez błędną wykładnię tego przepisu, polegającą na błędnym ustaleniu, że raty leasingowe zaliczone na poczet wartości samochodu oraz skorzystanie z prawa do przeniesienia własności pojazdu na skarżącego, implikuje wyłączenie wydatku na raty leasingowe z dotacji jako wydatku bieżącego służącego dofinansowaniu realizacji zadań przedszkola, pomimo że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 14 października

2015 r., sygn. akt I SA/Bd 619/15 w uzasadnieniu wskazywał, że nie można co do zasady wyłączyć z dotacji wydatków związanych z używaniem samochodu tylko dlatego, że został on następnie kupiony przez beneficjenta;

- naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. akapitu

pierwszego, punktów 1, 7, 8, 10 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra

Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, poprzez jego niezastosowanie i w następstwie przyjęcie, że wyjazdy leasingowanym pojazdem nie spełniały kryteriów wycieczki edukacyjnej, podczas, gdy spełniały one kryteria podstawy programowej, wskazanej w załączniku;

- naruszenie przepisów postępowania art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a., polegające

wybiórczym potraktowaniu zeznań skarżącego oraz pominięciu istotnych części

jego wypowiedzi, a także przeinaczaniu wypowiedzi;

- naruszeniu przepisów postępowania art. 130 § 1 i § 2 k.p.a., polegające na

określeniu w pkt drugim decyzji wydanej przez Wójta Gminy L. terminu

zwrotu dotacji, tj. na piętnaście dni od doręczenia niniejszej decyzji, podczas gdy przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie podlega wykonaniu, a ponadto terminy wykonalności są terminami ustawowymi i nie podlegają skróceniu, ani wydłużeniu przez organ, a następnie utrzymaniu wadliwego rozstrzygnięcia przez organ II instancji.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Sąd administracyjny bada zgodność zaskarżonej decyzji organu odwoławczego

z punktu widzenia jej legalności, tj. zgodności tej decyzji z przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Z brzmienia art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), dalej: "p.p.s.a.", wynika, że zaskarżona decyzja winna ulec uchyleniu wtedy, gdy Sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Oceniając zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem stwierdzić należy, że decyzja ta narusza prawo.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że w 2012 r. skarżący prowadził Przedszkole Niepubliczne "A. M." w Z.. W tym roku z budżetu Gminy L. otrzymał on dotację, na podstawie ustawy z dnia [...] września 1991 r.

o systemie oświaty, na dofinansowanie realizacji zadań przedszkola. Z dotacji tej część środków (miesięcznie kwotę ponad 2,5 tys. zł) przeznaczył na zapłatę rat leasingowych na rzecz "S. " spółka z o.o. w W. z tytułu korzystania, w ramach umowy leasingu, z samochodu "Hyundai" [...].

Istota sporu sprowadza się do tego, czy wydatki związane z ratami leasingowymi w łącznej kwocie 30.325,92 zł mogły zostać pokryte z dotacji z budżetu gminy.

Podkreślenia wymaga, że sprawa ta była już przedmiotem rozstrzygnięcia przez tut. Sąd, który wyrokiem z dnia 14 października 2015 r., I SA/Bd 619/15 uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] kwietnia 2015 r. W wyroku tym Sąd stwierdził, że co do zasady nie można automatycznie wyłączyć z dotacji wydatków związanych z używaniem samochodu tylko dlatego, że został on następnie kupiony przez beneficjenta. Jedynie analiza konkretnych co do dat, wysokości itp. wydatków

w zestawieniu z potrzebami placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki,

w tym profilaktyki społecznej, tak pod względem tego, czy były to wydatki bieżące, jak

i tego czy nie były to wydatki na inwestycje i zakupy inwestycyjne, mogła doprowadzić do wydania odpowiedniej decyzji. Tego, zdaniem Sądu, zabrakło i to też jest wskazaniem do ponownego rozpatrzenia sprawy. Przede wszystkim, według Sądu, należałoby rozpocząć od wyjaśnienia jak się miały wydatki do bieżących potrzeb placówki. Przeanalizować charakter rat leasingu, także w oparciu o załączoną umowę. Następnie ustalenia zweryfikować według zasad logiki i doświadczenia życiowego, oraz w granicach nakreślonych przez prawidłowe zrozumienie art. 90 ust. 3d pkt 1 u.s.o., czyli poprzez to, że zadania w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej należy rozumieć całościowo, a na ich realizację składa się ciąg czynności o charakterze merytorycznym, administracyjnym i obsługowym. Sąd stwierdził, że jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia należy przesłuchać stronę

(art. 86 k.p.a.).

W tym miejscu wskazać należy, że przywołany art. 90 ust. 3d pkt 1 u.s.o. stanowi, iż dotacje, o których mowa w ust. 1a-3b niniejszego artykułu, są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań szkoły, przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkół, przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego

i placówek, obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności szkoły, przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki, w tym na wynagrodzenie osoby fizycznej prowadzącej szkołę, przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego lub placówkę, jeżeli odpowiednio pełni funkcję dyrektora szkoły, przedszkola lub placówki albo prowadzi zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego, z wyjątkiem wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne, zakup

i objęcie akcji i udziałów lub wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego.

W świetle zatem powyższego wyroku, Sąd nie wyłączył możliwości pokrycia rat leasingowych z dotacji, ale uzależnił to do ustalenia przez organ w jakiej części samochód, z którego korzystał skarżący w ramach umowy leasingu, służył realizacji zadań przedszkola w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Należy podkreślić, że na podstawie art. 153 p.p.s.a. ocena prawna

i wskazania co do dalszego postepowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą

w sprawie ten organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postepowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Decydujące więc znaczenie dla rozpatrywanej sprawy mają wnioski płynące ze ustalonego stanu faktycznego. Spór sprowadza się głównie do zagadnień dowodowych. Przystępując do rozważań na tej płaszczyźnie należy zauważyć, że stosownie do treści art. 80 k.p.a. organ administracji ocenia na podstawie zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Przepis ten statuuje na gruncie postępowania podatkowego zasadę swobodnej oceny dowodów. Ponadto organ podatkowy powinien uczynić zadość treści art. 7 k.p.a., w świetle którego w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne kroki w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Z kolei, zgodnie z art. 77 § 1 k.p.a. organ jest zobowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzeć cały materiał dowodowy.

W ponownym postępowaniu organ przesłuchał w dniu [...] marca 2016 r. R. T., który zeznał, że jeździł w dziećmi na "rozpoznanie warunków, w których odbywają się konkursy i imprezy np. Jasełka, występy w auli, konkursy, festiwale, gdzie potem brały udział dzieci z przedszkola (...)." Na przygotowanie imprezy zawiózł nauczycielkę i dwoje dzieci, "obracał" trzy razy, potem dzieci z przedszkola przyjechały autobusem MZK. Na pytanie ile razy wyjeżdżał z dziećmi w 2012 r., odpowiedział, że może 10 razy, a może więcej razy. Ponadto zeznał, że samochód służył sprawom administracyjnym oraz zakupom bieżącym, gdy czegoś brakuje – począwszy od gumki, a skończywszy na dziennikach i pomocach dydaktycznych. Stwierdził jednocześnie, że "normalne zakupy są hurtowe".

Z kolei A. G. – dyrektor ds. pedagogicznych w przedszkolu, przesłuchana w dniu 30 marca 2016 r., zeznała, że dzieci były wożone na występy. Raz dzieci były zawożone na imprezę do auli UMK.

W piśmie z dnia 31 marca 2016 r. A. G. wyjaśniła, że w roku szkolnym 2012/2013 w auli UMK odbywał się Talent Show. Na tę imprezę skarżący zawoził nauczycielki, dzieci, kostiumy i akcesoria potrzebne do występu. W tymże roku szkolnym odbywała się Gala Taneczna, w której brały udział dzieci z przedszkola

i wówczas skarżący także zawoził dwoje dzieci na występy. Podsumowując stwierdziła, że w ciągu roku szkolnego było na pewno kilka wyjazdów, w których uczestniczyły dzieci, rodzice i inni pracownicy przedszkola.

Z powyższego wynika, że samochód był wykorzystywany głównie do przewożenia dzieci na różne występy, przy czym według skarżącego mogło to być ok. 10 wyjazdów w 2012 r., a według A. G. tych wyjazdów było kilka w roku szkolnym 2012/2013. Ponadto samochód służył do dokonywania zakupów, gdy czegoś brakowała (normalnie dokonywano zakupów hurtowych), oraz załatwiania bliżej nieokreślonych spraw administracyjnych.

W rezultacie, samochód był w pewnym zakresie wykorzystywany na cele związane z funkcjonowaniem przedszkola, lecz nie wyłącznie czy nawet głównie na te cele. W konsekwencji, nie można zgodzić się ze zobowiązanym, że mógł w całości pokryć ratę leasingową z dotacji otrzymanej z budżetu gminy. Byłoby to nadużycie.

Z dotacji może być pokryta jedynie ta część raty leasingowej, która odpowiada proporcji w jakiej samochód służył realizacji zadań wskazanych w art. 90 ust. 3d pkt 1 u.s.o., na które składa się – jak stwierdzono to w wyroku z dnia 14 października 2015 r., I SA/Bd 619/15 - ciąg czynności o charakterze merytorycznym, administracyjnym i obsługowym. Tę proporcję można wyliczyć, np. odnosząc liczbę przejechanych samochodem kilometrów w danym miesiącu, na realizację powyższych zadań - do ogólnej liczby kilometrów przejechanych w tym miesiącu. Oczywiście organ może wybrać inny miernik, adekwatny dla ustalenia tej proporcji. Rzeczą organu będzie przeprowadzenie w tym zakresie stosownego postępowania dowodowego, a skarżącego przedstawienie organowi w tym względzie odpowiednich dokumentów czy wyliczeń na wezwanie organu.

Reasumując, nie można zgodzić się z organem odwoławczym, że środki z dotacji w ogóle nie mogą być przeznaczone na sfinansowanie rat leasingowych. Przeczy temu treść wyroku z dnia 14 października 2015 r., I SA/Bd 619/15. W realiach rozpoznawanej sprawy istotne jest ustalenie proporcji w jakiej skarżący wykorzystywał samochód dla realizacji zadań przedszkola. W tym zakresie organ naruszył art. 7, art. 77 § 1 oraz

art. 80 k.p.a.

Nie zasługuje natomiast na uwzględnienie podniesiony w skardze zarzut naruszenia art. 130 § 1 i § 2 k.p.a., poprzez określenie w decyzji organu pierwszej instancji zwrotu dotacji w terminie 15 dni od doręczenia decyzji, podczas gdy przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie podlega wykonaniu. Przepisy szczególne mogą przewidywać odstępstwa od regulacji zawartej we wskazanych przepisach k.p.a. Takim przepisem szczególnym jest art. 252 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, który stanowi, że dotacje udzielone

z budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykorzystane niezgodnie

z przeznaczeniem podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia powyżej okoliczności.

Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 145 § 1 pkt 1 lit. a

w zw. z art. 145a § 1 p.p.s.a., ponieważ organ naruszył przede wszystkim przepisy prawa procesowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku. O kosztach postanowiono na podstawie art. 200

i art. 205 § 2 p.p.s.a.

J. Szulc L. Kleczkowski U. Wiśniewska