Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Sygn. akt I SA/Kr 728/05 | | W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 15 grudnia 2006r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym:, Przewodniczący Sędzia: WSA Anna Znamiec (spr), Sędziowie: WSA Stanisław Grzeszek, Asesor: WSA Maja Chodacka, Protokolant: Bożena Wąsik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2006r., sprawy ze skargi T. K., na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej, z dnia 23 marca 2005r. nr [...], w przedmiocie umorzenia postępowania podatkowego dotyczącego zwrotu nadpłaty w opłacie skarbowej, - skargę oddala-

Decyzją nr [...] z dnia [...]stycznia 2001 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego [...], działając na podstawie art. 208 § 1 w zw. z art. 79 i art. 80 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r. Nr 8 poz. 60) umorzył postępowanie podatkowe wszczęte wnioskiem skarżącej T. K. z dnia [...] grudnia 2004 r. w sprawie zwrotu nadpłaty opłaty skarbowej.

W uzasadnieniu wskazano, że umorzenie z powodu bezprzedmiotowości postępowania jest konsekwencją przedawnienia się prawa do złożenia wniosku o stwierdzenia nadpłaty. W przedmiotowej sprawie w wyniku umowy sprzedaży zawartej 1 września 1999 r. notariusz jako płatnik pobrał opłatę skarbową. Na mocy art. 79 § 2 pkt 1 lit a podatnik związany jest 5 letnim terminem do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty licząc, w tym przypadku, od dnia pobrania przez płatnika podatku nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej. W związku z powyższym [...] września 2004 r. wygasło prawo do żądania stwierdzenia nadpłaty. Tymczasem wniosek skarżącej został złożony[...] grudnia 2004r. a więc po upływie wskazanego terminu. Wobec upływu terminu przedawnienia, należało umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. Ponadto organ zauważył, że wniosek skarżącej dotyczył zwrotu nadpłaty, tymczasem w pierwszej kolejności należy ją stwierdzić w wyniku wniosku o stwierdzenie nadpłaty, którego skarżąca nie złożyła.

Od powyższej decyzji skarżąca T. K. złożyła odwołanie. W uzasadnieniu wskazano, iż wydając decyzję o umorzeniu postępowania organ uchylił się od merytorycznego rozpatrzenia sprawy. Ponadto, zdaniem skarżącej, bezprzedmiotowość jest wynikiem braku przedmiotu postępowania, który w tym przypadku istnieje, a organ pomylił bezprzedmiotowość z ewentualną bezzasadnością wniosku.

W wyniku odwołania Dyrektor Izby Skarbowej, działając na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, decyzją [...] utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ drugiej instancji potrzymał w całości stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Skarżąca zaskarżyła powyższą decyzję do sądu administracyjnego zarzucając jej naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 72 § 1 pkt 2 w zw. z art. 73 § 1 pkt 2, art. 75 § 1, art. 80 § 1 w zw. z art. 79 § 2 pkt 1 lit a Ordynacji podatkowej oraz naruszenie przepisów postępowania tj. art. 208 § 1 i 210 § 1 Ordynacji podatkowej i w związku z powyższym domagając się jej uchylenia. W uzasadnieniu podkreślono, iż organ nieprawidłowo uznał, iż nie istnieje nadpłata z powodu przedawnienia prawa do jej stwierdzenia, gdy tymczasem nadpłata powstaje w momencie poboru podatku, co jest niezależne od jej stwierdzenia w drodze decyzji. Ponadto, zdaniem skarżącej, art. 75 § 1 Ordynacji podatkowej nie jest jedynym trybem dochodzenia zwrotu nadpłaty, gdyż można jej jeszcze dochodzi w postępowaniu o zwrot nadpłaty bez uprzedniego stwierdzenia przez organ jej istnienia. Skoro decyzja o stwierdzeniu nadpłaty nie powoduje jej powstania a jedynie deklaratoryjnie określa jej istnienie, to tym samym w przedmiotowej sprawie, gdzie nadpłata wynika wprost z aktu notarialnego, zastosowanie ma art. 80 Ordynacji podatkowej, który przewiduje termin przedawnienia zwrotu nadpłaty. Ponadto skarżąca kwestionuje sposób rozstrzygnięcia, argumentując, że skoro istniał przedmiot postępowania to niedopuszczalne było jego umorzenie. Skarżąca podnosi również, że organ nie wskazał przepisu prawa, który zobowiązuje podatnika do uprzedniego wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty.

W odpowiedzi na skargę strona przeciwna wniosła o jej oddalenie podtrzymując w całości stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. W odpowiedzi na zarzuty skargi, organ drugiej instancji stwierdził, że jedynym środkiem prawnym przysługującym podatnikowi w przypadku obliczenia i pobrania podatku przez płatnika jest możliwość złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Wniosek taki obliguje organ do przeprowadzenia postępowania w którym bada się istnienie nadpłaty. Złożenie wniosku ograniczone jest terminem wynikającym z art. 79 § 2 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym prawo do złożenia takiego wniosku wygasa z upływem 5 lat od dnia pobrania przez płatnika podatku. W przedmiotowej sprawie płatnik (notariusz) pobrał opłatę skarbową, której wysokość kwestionuje skarżąca, w dniu [...] września 1999 r. tak więc prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasło [...] września 2004 r. Ponieważ skarżąca wniosek taki złożyła dopiero 14 grudnia 2004 r. był on wniesiony po upływie terminu przedawnienia. Konsekwencją uchybienia tego terminu było utrata prawa do złożenia wniosku a tym samym do rozpatrzenia sprawy pod kątem uznania pobranej przez notariusza opłaty skarbowej jako nadpłaty. Za nietrafny należy uznać zarzut skarżącej, że ustawodawca przewidział dwa trybu dochodzenia zwrotu opłaty skarbowej pobranej przez płatnika: wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku i wniosek o zwrot nadpłaty podatku. Przypomniano, że nie ma żadnych podstaw prawnych do zwrotu przez organ podatkowy opłaty skarbowej pobranej przez płatnika bez wcześniejszego przeprowadzenia postępowania podatkowego na okoliczność zasadności pobrania przez notariusza opłaty skarbowej i dopiero po wydaniu decyzji stwierdzającej istnienie nadpłaty organ podatkowy może dokonać jej zwrotu. Dopiero decyzja o stwierdzeniu nadpłaty jest podstawą do dokonania zwrotu nienależnie pobranej opłaty skarbowej bez konieczności ponownego składania wniosku o zwrot opłaty skarbowej. Merytoryczne rozstrzygnięcie kwestii istnienia nadpłaty byłoby przedmiotem rozważań organu gdyby wniosek skarżącej został złożony przed upływem okresu przedawnienia. Skoro termin ten został przekroczony, organ podatkowy nie miał innej możliwości jak tylko wydać zaskarżoną decyzję. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 80 stwierdzono, że w przedmiotowej sprawie nie ma on zastosowania, albowiem odnosi się on jedynie do kwestii zwrotu nadpłaty i terminu jego wygaśnięcia, co nie jest tożsame z ustaleniem istnienia nadpłaty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone decyzje nie zostały wydane z naruszeniem prawa materialnego i przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Na podstawie przepisu art. 72 par. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), za nadpłatę uważa się m. in. kwotę podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej. Nadpłata powstaje z dniem pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej (art. 73 par. 1 pkt 2 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa). Zgodnie z przepisem art. 75 par. 1 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa uprawnienie do złożenia żądania o stwierdzenie nadpłaty przysługuje podatnikom kwestionującym zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku. Uprawnienie podatnika do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty zostało na mocy przepisu art. 79 par. 2 pkt 1 lit a cyt. ustawy Ordynacja podatkowa limitowane terminem. Prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasa:

1) w przypadkach, o których mowa w art. 75 § 1, po upływie 5 lat od dnia:

a) pobrania przez płatnika podatku nienależnie lub w wysokości większej od należnej,

b) uprawomocnienia się decyzji o uchyleniu lub zmianie decyzji, na podstawie której płatnik dokonał obliczenia podatku,

2) w przypadkach, o których mowa w art. 75 § 2 pkt 1 lit. a i b oraz w pkt 2 lit. a i b - po upływie 5 lat od dnia złożenia zeznania (deklaracji);

3) w przypadkach, o których mowa w art. 75 § 2 pkt 1 lit. c oraz w pkt 2 lit. c - po upływie 5 lat od dnia, w którym dokonano wpłaty podatku.

W przypadku zatem gdy płatnik pobrał podatek nienależnie lub w wysokości większej od należnej - prawo do żądania stwierdzenia nadpłaty wygasa po upływie 5 lat od dnia pobrania przez płatnika podatku nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej.

W niniejszej sprawie notariusz jako płatnik opłaty skarbowej, obliczył i pobrał w dniu [...] września 1999 r. opłatę skarbową w kwocie 83691,67 zł od sporządzonej umowy sprzedaży zawartej w dniu[...] września 1999 r. (akt notarialny rep A Nr 2976/1999), a następnie w dniu [...] września 1999 r. przekazał pobrana opłatę skarbową na rachunek Urzędu Skarbowego. Skarżąca złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty opłaty skarbowej nienależnie pobranej przez płatnika w dniu [...] grudnia 2004 r., a zatem po upływie 5 - letniego terminu od daty pobrania przez płatnika opłaty skarbowej. Termin do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty jest terminem ustawowym, zakreślonym do dokonania czynności przez stronę i ma on charakter terminu prekluzyjnego. Oznacza to, że jego uchybienie i dokonanie czynności po jego upływie powoduje jej bezskuteczność i nie wywrze żadnych skutków prawnych.

W ocenie Sądu w składzie orzekającym w niniejszej sprawie nie zasługują na uwzględnienie zarzuty strony skarżącej, iż organy podatkowe naruszyły przepis art. 80 par. 1 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa regulujący wygaśnięcie prawa do zwrotu nadpłaty. Na mocy przepisu art. 80 par. 1 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa prawo do zwrotu nadpłaty podatku wygasa po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin jej zwrotu. Terminy zwrotu nadpłaty określa przepis art. 77 cyt. ustawy. Zawarty w art. 80 par. 1 cyt. ustawy termin odnosi się do wygaśnięcia prawa do zadysponowania nadpłatą. Przyjąć zatem należy, że najpierw musi zostać przeprowadzone postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty. Dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia zwrotu nadpłaty koniecznym jest ujawnienie nadpłaty. Złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty po upływie terminu określonego w art. 79 par.2 pkt 1 lit a cyt. ustawy Ordynacja podatkowa powoduje, wygaśnięcie prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty i bezprzedmiotowość postępowania. Niestwierdzona prawnie nadpłata nie może być wymagalna, a zatem nie rozpoczyna się w takim przypadku w ogóle bieg terminu przedawnienia prawa do zwrotu (zadysponowania) nadpłaty. Wygaśnięcie prawa do żądania stwierdzenia nadpłaty na mocy art. 79 par. 1 pkt 1 lit. a cyt. ustawy Ordynacja podatkowa powoduje, że nie jest możliwe dochodzenie zwrotu nadpłaty, której istnienia prawnie nie stwierdzono.

Zakres kontroli Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego określa przepis art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), stanowiąc, że Sąd sprawuje kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Przeprowadzając kontrolę zaskarżonych decyzji pod względem ich zgodności z prawem, Sąd sprawdza, czy wydanie decyzji nastąpiło zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa materialnego, procesowego, a naruszenie prawa mające lub mogące mieć wpływ na wynik sprawy skutkuje uchyleniem zaskarżonych decyzji zgodnie z przepisem art. 145 par. 1 pkt. 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270).

W związku z powyższym, skoro zaskarżona decyzja nie narusza prawa materialnego lub procesowego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, uznając ją za zgodną z prawem, skargę oddalił na podstawie przepisu art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270).