Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Alberciak Sędziowie Sędzia NSA Teresa Rutkowska Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski (spr.) Protokolant Asystent sędziego Tomasz Porczyński po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi A Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. na uchwałę Rady Gminy [...] z dnia [...] nr [...] w sprawie opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych na cele niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego 1. stwierdza nieważność § 3 ust. 3 zaskarżonej uchwały; 2. oddala skargę w pozostałej części; 3. stwierdza, że zaskarżona uchwała w części wskazanej w pkt 1 niniejszego wyroku nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku; 4. zasądza od Gminy [...] na rzecz A Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. kwotę 278,50 (dwieście siedemdziesiąt osiem 50/100) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowoadministracyjnego.

W dniu 28 listopada 2012 r. Rada Gminy Siemkowice, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 40 ust. 8 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych ( t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.), podjęła uchwałę nr XXII/95/12 w sprawie opłat w sprawie opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych na cele niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego. W § 1 uchwały wskazano, że uchwala się stawki opłat pobieranych za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych zarządzanych przez Zarządcę Dróg Gminnych na cele nie związane z budową, przebudową, remontem utrzymaniem i ochroną dróg, dotyczące:

prowadzenia robót w pasie drogowym,

umieszczenia w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej nie związanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego,

umieszczenia w pasie drogowym obiektów budowlanych nie związanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam,

zajęcie pasa drogowego na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione w

pkt 1 – 3.

W § 3 ust. 1 uchwały określono, że za zajęcie pasa drogowego, o którym mowa w paragrafie 1 pkt 2 ustala się następujące roczne stawki opłat za 1 m2 powierzchni pasa drogowego drogi gminnej zajętego przez rzut poziomy umieszczonego urządzenia:

na drogowym obiekcie inżynierskim - 200 zł.

pozostałe elementy - 120 zł.

przy lokalizacji urządzeń związanych z budową sieci kanalizacji sanitarnej i

wodociągowej oraz przyłączy stosuje się stawki roczne w wysokości 50 % stawek

określonych w pkt 1 i 2. W ustępie 2 § 3 określono, że roczne stawki opłat w wysokości określonej w ust. 1 obejmują pełny rok kalendarzowy umieszczenia w pasie drogowym. Natomiast w ust. 3 § 3 Gmina Siemkowice ustaliła, że za niepełny rok kalendarzowy wysokość rocznych stawek opłat obliczana jest proporcjonalnie do liczby miesięcy umieszczenia urządzenia w pasie drogowym. W § 7 uchwały wskazano, że uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego.

W skardze z dnia 10 kwietnia 2014 r. "A" Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. powyższej uchwale zarzuciła naruszenie art. 40 ust. 8 oraz art. 40 ust. 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Spółka wniosła o stwierdzenie nieważności § 3 ust. 1 pkt 2 ), § 3 ust. 1 pkt 3) oraz § 3 ust. 3 uchwały oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. W skardze wskazano, że została poprzedzona wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa, które zostało skierowane do Rady Gminy w Siemkowicach w dniu 12 lutego 2014 r. Skarżący nie otrzymał z Rady Gminy żadnej odpowiedzi. Skarga została wniesiona w terminie przewidzianym w art. 53 § 2 p.p.s.a. W uzasadnieniu skarżąca Spółka w zakresie stwierdzenia nieważności §3 ust. 1 pkt 2) uchwały wskazała, że uchwalając stawkę opłaty na poziomie 120 zł naruszony został obowiązek zachowania ekwiwalentności między wysokością opłaty a świadczeniem Gminy. Można to stwierdzić m.in. na podstawie: skali podwyżki w stosunku do uchwały z 2004 r. (podwyżka o 6000% dla terenu niezabudowanego i o 2400% dla terenu zabudowanego), porównania z opłatami przewidzianymi w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 18 lipca 2011 r. w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg, których zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, w którym stawki określono na poziomie od 8 do 80 zł oraz porównania z ustalanymi przez sądy cywilne wynagrodzeniami za ustanowienie służebności przesyłu. W ocenie skarżącej Spółki uchwalenie tak wysokiej stawki z pominięciem elementu ekwiwalentności świadczeń spowodowało, że Rada Gminy nie określiła stawek opłat, lecz ustaliła stawki podatku. Ponieważ jednak upoważnienie ustawowe obejmuje określanie stawek opłat, a nie stawek podatku, doszło do naruszenia art. 40 ust. 8 ustawy. W zakresie stwierdzenia nieważności § 3 ust. 1 pkt 3) uchwały Spółka podkreśliła, że w uchwale przewidziano obniżkę opłat o 50% w stosunku do urządzeń kanalizacji sanitarnej i wodociągowej. Należy zauważyć, że ww. kanalizacje w niczym nie różnią się od innej infrastruktury umieszczanej w pasie drogowym. Wobec powyższego przedsiębiorcy zajmujący się prowadzeniem działalności w zakresie odprowadzenia ścieków i doprowadzenia wody zostali uprzywilejowani w stosunku do innych przedsiębiorców umieszczających infrastrukturę w drodze gminnej. Takie postępowanie, w ocenie strony skarżącej, stanowi naruszenie art. 32 Konstytucji oraz art. 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Ponadto Spółka wniosła o stwierdzenie nieważności § 3 ust. 3 uchwały. W uchwale przewidziano, że za niepełny rok kalendarzowy wysokość rocznych stawek opłat obliczana jest proporcjonalnie do liczby miesięcy umieszczenia urządzenia w pasie drogowym. Kwestię obliczania opłaty za urządzenie umieszczone przez niepełny rok kalendarzowy uregulowano bezpośrednio w art. 40 ust. 5 ustawy o drogach publicznych, zgodnie z którym opłatę oblicza się proporcjonalnie do liczby dni umieszczenia urządzenia w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim. Zdaniem strony w tym zakresie uchwała jest niezgodna z ustawą.

W zakresie istnienia po stronie Spółki interesu prawnego wyjaśniono, że skarżąca jest przedsiębiorcą zajmującym się dystrybucją gazu ziemnego. W związku z powyższym skarżąca buduje i eksploatuje gazociągi. Na podstawie skarżonej uchwały wydano na rzecz strony decyzje administracyjne, w których naliczono wygórowane opłaty. Powyższe oznacza, że uchwała dotyczy bezpośrednio sfery uprawnień skarżącego i posiada interes prawny w jej zaskarżeniu i żądaniu zbadania przez Sąd legalności wydania uchwały.

W odpowiedzi na skargę Gmina Siemkowice wniosła o oddalenie skargi wskazując, że zaskarżona uchwała nie narusza obowiązujących przepisów prawa ustrojowego ani przepisów prawa materialnego. Wskazał, że przy ustalaniu stawek opłat za zajęcie pasa drogowego Rada Gminy ma prawo sama określić ich wysokość i jest w tym zakresie ograniczona tylko górna granicą kwot stawek opłaty, wynikającą z art. 40 ust. 8 ustawy o drogach publicznych. Wysokość opłaty za zajmowanie pasa drogowego w związku z umieszczeniem w nim urządzeń infrastruktury technicznej ustalona w zaskarżonej uchwale w wysokości 120 zł mieści się granicach określonych przez ustawodawcę w ustawie. W zakresie zapisów zawartych w § 3 ust. 1 pkt 3 uchwały Gmina wskazała, że art. 40 ust. 9 pkt 4 ustawy nakazuje organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego uwzględnienie przy ustalaniu stawek opłaty rodzaju zajęcia pasa drogowego. Odnosząc się natomiast do uregulowania w uchwale sposobu obliczania stawki opłaty rocznej proporcjonalnie do liczby miesięcy zamiast do liczby dni organ wskazał, że przy ustalaniu stawki opłaty w drodze decyzji administracyjnej jest zawsze obowiązany do obliczenia jej zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 40 ust. 5 ustawy.

W piśmie procesowym z dnia 14 sierpnia 2014 r. skarżąca Spółka podtrzymała dotychczasową argumentację i podniosła, że na podstawie zaskarżonej uchwały wydane zostały wobec Spółki decyzje administracyjne ustalające stawkę opłat na poziomie wynikającym z zaskarżonej uchwały i dlatego Spółka ma interes prawny w zaskarżeniu uchwały. Ponadto w ocenie strony skarżącej uchylenie zaskarżonej uchwały i wydanie w jej miejsce nowej uchwały nie uniemożliwia stwierdzenia przez Sąd jej nieważności na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. Do pisma załączono wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych w sprawach o podobnym stanie faktycznym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga "A" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. jest częściowo zasadna.

Stosownie do treści art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269, ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola taka sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 tej ustawy). Zakres kontroli administracji publicznej obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego oraz inne akty organów jednostek samorządu terytorialnego (art. 3 § 1 w związku z § 2 pkt 5 i 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270, ze zm.).

W myśl art. 147 § 1 p.p.s.a. sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności. Wprowadzając sankcję nieważności jako następstwo naruszenia przepisu prawa, ustawodawca nie określił rodzaju naruszenia prawa. Przyjmuje się jednak, że podstawę do stwierdzenia nieważności uchwały stanowią takie naruszenia prawa, które mieszczą się w kategorii rażących naruszeń, np. w razie podjęcia uchwały przez organ niewłaściwy, braku podstawy prawnej do podjęcia uchwały określonej treści, niewłaściwego zastosowania przepisu prawnego będącego podstawą podjęcia uchwały, naruszenia procedury jej uchwalania.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem kontroli Sądu jest uchwała Rady Gminy Siemkowice z dnia 28 listopada 2012 r. nr XXII/95/12 w sprawie opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych na cele niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego. Uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego z 2012 r. pod poz. 4675.

Na wstępie wyjaśnić należy, że uchylenie zaskarżonego aktu w § 5 uchwały z dnia 28 listopada 2013 r. nr XXXI/153/13 nie powoduje bezprzedmiotowości postępowania, jak również nie wyłącza możliwości stwierdzenia nieważności tego aktu. Sąd administracyjny posiada bowiem uprawnienie do orzeczenia o jego wadliwości od chwili jego podjęcia (ex tunc). Wówczas uchwałę tę należy potraktować tak jakby nigdy nie została podjęta, co może mieć znaczenie dla oceny czynności prawnych podjętych na podstawie tego aktu. Skuteczne uchylenie uchwały inną, kolejną uchwałą wywołuje zatem jedynie skutek na przyszłość (ex nunc) i przerywa wywoływanie skutków prawnych uchwały poprzedniej jedynie od daty wejścia w życie uchwały uchylającej. W przypadku, gdy zaskarżona uchwała wywołała już skutki prawne, nie można mówić o bezprzedmiotowości postępowania sądowego. W takim bowiem przypadku zachodzi nadal konieczność oceny legalności zaskarżonego aktu (por. postanowienie NSA z 13 lutego 2013 r., sygn. akt II OSK 228/13, Lex nr 1286291; wyrok WSA w Krakowie z dnia 12 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 271/12, Lex nr 1230505, wyrok WSA w Łodzi z dnia 30 stycznia 2013 r., sygn. akt II SA/Łd 879/12, Lex nr 1286275).

Rozpoznając przedmiotową skargę Sąd w pierwszej kolejności ustalił, że skarżąca Spółka spełniła określony w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym wymóg wezwania organu podejmującego uchwałę do usunięcia naruszenia prawa (wezwanie z dnia 12 lutego 2014 r.). Przypomnieć należy, że stosownie do treści art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Strona skarżąca nie otrzymała odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa i wniosła skargę w terminie wynikającym z treści art. 53 § 2 p.p.s.a.

W ocenie Sądu strona skarżąca posiada legitymację procesową do wniesienia skargi na uchwałę z dnia 28 listopada 2012 r., bowiem zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, powołała się na naruszenie swojego interesu prawnego wskazując, że zgodę na zajęcie pasa drogowego wydaje zarządca drogi, a Spółka ponosi z tego tytułu stosowne opłaty, których wysokość ustalona została zaskarżoną uchwałą. Zatem jej sytuacja prawna powiązana jest z zaskarżoną uchwałą, ma to wpływ na sferę obowiązków strony skarżącej.

Istotę sporu w rozpoznawanej sprawie stanowi ustalenie, czy Rada Gminy Siemkowice podejmując zaskarżoną uchwałę w sprawie opłat za zajęcie pasa drogowego przekroczyła delegację ustawową i określiła wysokość stawek oraz metodę ich obliczania w sposób sprzeczny z ustawą o drogach publicznych. Sąd uznał, że zaskarżona uchwała z dnia 28 listopada 2012 r. w części obejmującej § 3 ust. 3 została wydana z istotnym naruszeniem przepisów prawa wobec, czego stanowiło to podstawę do stwierdzenia, na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a., nieważności § 3 ust. 3. W pozostałej części Sąd uznał, że zarzuty strony skarżącej są niezasadne, bowiem zapisy § 3 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 uchwały są zgodne z obowiązującymi przepisami i orzekł o oddaleniu skargi w tym zakresie.

Wobec powyższego przypomnieć należy, że stosownie do treści art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg wymaga zezwolenia zarządcy drogi, wydawanego w drodze decyzji. Zezwolenie to dotyczy m.in. umieszczania w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego (ust. 2 pkt 2). Natomiast zgodnie z przepisem art. 40 ust. 3 ustawy, za zajęcie pasa drogowego pobiera się opłatę, przy czym - stosownie do treści art. 40 ust. 5 ustawy - za zajęcie pasa drogowego w celu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, opłatę tę ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy urządzenia i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego pobieranej za każdy rok umieszczenia urządzenia w pasie drogowym (...).

Materialnoprawną podstawę wydania przez Radę Gminy Siemkowice zaskarżonej uchwały stanowił przepis art. 40 ust. 8 ustawy, w myśl którego organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, w drodze uchwały, ustala dla dróg, których zarządcą jest jednostka samorządu terytorialnego, wysokość stawek opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego, z tym że stawki opłaty, o których mowa w ust. 4 i 6, nie mogą przekroczyć 10 zł za jeden dzień zajmowania pasa drogowego, a stawka opłaty, o której mowa w ust. 5, nie może przekroczyć 200 zł. W zaskarżonej uchwale w § 3 ust. 1 określono, że za zajęcie pasa drogowego, o którym mowa w paragraf 1 pkt 2 (umieszczania w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej nie związanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego) ustala się następujące roczne stawki opłat za 1 m2 powierzchni pasa drogowego drogi gminnej zajętego przez rzut poziomy umieszczonego urządzenia:

pkt 1 na drogowym obiekcie inżynierskim - 200 zł;

pkt 2 pozostałe elementy - 120 zł;

pkt 3 przy lokalizacji urządzeń związanych z budową sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej oraz przyłączy stosuje się stawki roczne w wysokości 50 % stawek określonych w pkt 1 i 2.

Strona skarżąca zakwestionowała zapisy zawarte w § 3 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 uchwały z dnia 28 listopada 2012 r. W tym zakresie Sąd uznał, że zarzuty strony skarżącej są niezasadne. Rada Gminy Siemkowice zróżnicowała stawki opłat za zajęcie pasa drogowego według kryteriów określonych w art. 40 ust. 8 ustawy o drogach publicznych, nie naruszając przepisów obowiązującego prawa; w szczególności nie naruszając ustawy o drogach publicznych, Konstytucji czy przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Rada działała w granicach upoważnienia ustawowego. Zarzut, iż stawka określona na poziomie 120 zł (pkt 2) to stawka rażąco wysoka nie ma, w ocenie Sądu, charakteru natury prawnej, lecz dotyczy interesu faktycznego skarżącej Spółki, bowiem Rada jest upoważniona, do określenia wysokości stawek opłaty. Może to czynić, z uwzględnieniem możliwości różnicowania ich wysokości na podstawie art. 40 ust. 2 i 9 oraz w granicach maksymalnej wysokości wskazanej w art. 40 ust. 8 ustawy o drogach publicznych. Należy podkreślić, że ustawodawca, delegując organom samorządu terytorialnego uprawnienie do określenia wysokości stawek opłaty za zajęcie pasa drogowego, ograniczył swobodę realizacji tegoż uprawnienia jedynie poprzez określenie maksymalnej wysokości stawek tej opłaty. Przepis art. 40 ust. 8 ustawy o drogach publicznych określa bowiem maksymalne wysokości, których wysokość stawki opłaty ustalonej przez Radę za zajęcie pasa drogowego nie może przekroczyć. Oznacza to, że gdyby określenie stawki opłaty w uchwale nastąpiłoby z przekroczeniem ustawowych kwot to wówczas stanowiłoby to naruszenie przepisów ustawy o drogach publicznych. Również zupełnie zwolnienie od opłaty byłoby naruszeniem prawa. Ustalając stawki opłat za zajęcie 1 m2 pasa drogowego na zasadzie art. 40 ust. 8 i 9 ustawy o drogach publicznych i przyjmując preferencje dla np. urządzeń inwestycji celu publicznego, nie musi tych preferencji stosować wobec wszystkich tego rodzaju urządzeń, bowiem inwestycje celu publicznego stanowią tylko wspólny mianownik różnych urządzeń, o których mowa w art. 40 ust. 9 pkt 5 ustawy o drogach publicznych (por. wyrok NSA z dnia 16 maja 2012r., sygn. II GSK 548/11). Za możliwością różnicowania wysokości opłat za zajęcie pasa drogowego przemawia także brak wyraźnego przepisu w ustawie o drogach publicznych, który zawierałby taki zakaz, a przepis art. 40 ust. 9 pkt 5 ustawy o drogach publicznych dopuszcza możliwość wprowadzenia preferencji. W przedmiotowej sprawie preferencja ta, wbrew twierdzeniu strony nie ma charakteru dyskryminującego i nie narusza zasady równości (§ 3 ust. 1 pkt 3 uchwały). Tym samym ustawodawca pozostawił do uznania właściwego organu według jakiego kryterium organ ten dokona wyodrębnienia różnego rodzaju urządzeń, uzależniając jednocześnie od tego wysokość poszczególnych stawek opłaty za ich umieszczenie w pasie drogowym drogi publicznej. Możliwość różnicowania stawek opłat na podstawie art. 40 ust. 8 i 9 ustawy o drogach publicznych nie jest kwestionowana w orzecznictwie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 sierpnia 2008r., II GSK 151/08, LEX nr 534818).

Należy także zauważyć, że analiza treści art. 40 ustawy prowadzi do wniosku, że pojęcie "urządzenia", jakim ustawodawca posługuje się w art. 40 ustawy, obejmuje wszystkie urządzenia infrastruktury technicznej, gdyż tylko takich urządzeń dotyczy określony w ust. 2 pkt 2 tego przepisu wymóg uzyskania zezwolenia. Do tej kategorii urządzeń odnosi się zatem także kompetencja różnicowania stawek opłat. W przepisie art. 40 ust. 9 pkt 5 ustawy, dopuszczającym na różnicowanie stawek opłat ze względu na rodzaj urządzenia mieszczącego się w pasie drogowym, ustawodawca nie sprecyzował kryterium, które powinna stosować rada gminy dokonując podziału na rodzaje urządzeń. Nie narzucił zatem organom stanowiącym gmin sposobu różnicowania stawek w odniesieniu do konkretnych rodzajów urządzeń, pozostawiając im możliwość samodzielnego dokonania wyboru w zakresie określenia metody wyodrębnienia rodzaju urządzeń. W tych okolicznościach przyjąć należy, że w zależności od uznania organu możliwe jest zastosowanie rozmaitych preferencji. Kryterium, jakie przyjęto w zaskarżonej uchwale, pozwalające na wyróżnienie wśród urządzeń infrastruktury technicznej takich ich rodzajów jak wodociągowe, kanalizacji sanitarnej oraz inne, jest podziałem czytelnym. Tego rodzaju zróżnicowanie pod względem asortymentu mediów przesyłanych tymi urządzeniami, w ocenie Sądu, jest dopuszczalne na tle omawianych przepisów ustawy.

Wbrew twierdzeniom skargi, nie zróżnicowano natomiast stawek według kryterium podmiotowego lub według przedmiotu prowadzonej działalności, co wiązałoby się z dyskryminowaniem podmiotów w życiu gospodarczym w świetle ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.). Przyjęty w zaskarżonej uchwale podział nie prowadzi do zróżnicowania podmiotów operujących tymi samymi urządzeniami. Odmienna sytuacja, wymagająca ingerencji Sądu, miałaby miejsce wówczas, gdyby mieszczące się w pasie drogowym urządzenia ciepłownicze należące do innych operatorów były objęte inną, niższą stawką. Różnicowanie wysokości opłat za zajęcie pasa drogowego, dokonane w zaskarżonej uchwale nie ma także dyskryminującego charakteru w świetle art. 32 Konstytucji RP. Wynikająca z tego przepisu konstytucyjna zasada równości oparta jest na pojęciu równości jako przynależności danych podmiotów do tej samej klasy, wyróżnionej z punktu widzenia cechy uznanej za prawnie doniosłą (relewantną) i nie jest tożsama z pojęciem identyczności. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał, iż równość wobec prawa oznacza, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Nie wyklucza to jednak nierównego traktowania podmiotów, które ze względu na tę cechę relewantną podobne nie są. Odstępstwo od omawianej zasady zachodzi wówczas, gdy określona norma prawna traktuje odmiennie adresatów, którzy odznaczają się określoną cechą wspólną. Odstępstwo takie nie jest tożsame z naruszeniem art. 32 Konstytucji. Niezbędna staje się wówczas ocena przyjętego kryterium zróżnicowania. Równość wobec prawa to także zasadność wybrania takiego, a nie innego kryterium różnicowania podmiotów prawa (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 1998 r., U 17/97, OTK 1998 Nr 3, poz. 34).

W wyroku z dnia 20 maja 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny sygn. II GSK 511/13 wskazał, że urządzenia wodociągowe, kanalizacyjne i gazowe są różnymi urządzeniami infrastruktury technicznej, a nie jednorodzajowymi i mogą zostać ustalone stawki opłat za zajęcie pasa drogowego opisywanymi urządzeniami, które będą się różniły w zależności od rodzaju urządzenia. Nie zostaną przy tym naruszone zasady dotyczące realizacji zadań publicznych przez gminę (art. 2 ust. 1 u.s.g.) i zaspokajania potrzeb zbiorowych wspólnoty (art. 7 ust. 1 pkt 3 u.s.g.) (publ. Baza orzeczeń CBOIS).

Z kolei w wyroku z dnia 8 kwietnia 2014 r. sygn. II GSK 495/13 (publ. Baza orzeczeń CBOIS) Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd, który Sąd orzekający popiera, że ustawodawca chcąc uczynić art. 40 ust. 9 ustawy o drogach publicznych, przepisem zawierającym elementy konstrukcyjne podatku, nie posłużyłby się określeniem ,,uwzględnia" lecz jednoznacznym określeniem, wskazującym na ,,ulgę".

Wobec powyższego uznać należy, że określenie w zaskarżonej uchwale stawki za zajecie pasa drogowego w celu umieszczenia w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej nie związanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego w wysokości 120 zł oraz ustalenie, że przy lokalizacji urządzeń związanych z budową sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej oraz przyłączy stosuje się stawki roczne w wysokości 50 % stawek

określonych w pkt 1 i 2. nie stanowi naruszenia przepisów ustawy o drogach publicznych jak również ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W tym zakresie Sąd nie podzielił stanowiska strony skarżącej i uznał, że zapisy § 3 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 zaskarżonej uchwały są zgodne z obowiązującym prawem.

Natomiast na uwzględnienie zasługuje zarzut skarżącej Spółki przekroczenia w § 3 ust. 3 uchwały delegacji ustawowej do określenia sposobu liczenia stawki za zajęcie pasa drogowego. W ustępie 5 art. 40 ustawy o drogach publicznych wskazano, że opłatę za zajęcie pasa drogowego w celu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy urządzenia i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego pobieranej za każdy rok umieszczenia urządzenia w pasie drogowym, przy czym za umieszczenie urządzenia w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim przez okres krótszy niż rok opłata obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni umieszczenia urządzenia w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim. Z tego wyraźnego upoważnienia ustawowego wynika uprawnienie dla Rady Gminy do uzależnienia wysokości opłaty za zajęcie pasa drogowego w okresie krótszym niż rok proporcjonalnie do ilości dni faktycznego zajmowania. W § 3 ust. 3 zaskarżonej uchwały ustalono natomiast, że za niepełny rok kalendarzowy wysokość rocznych stawek opłat obliczana jest proporcjonalnie do liczby miesięcy umieszczenia urządzenia w pasie drogowym. W tym zakresie regulacja skarżonej uchwały przekracza zakres upoważnienia ustawowego z art. 40 ust. 5 ustawy o drogach publicznych, co w konsekwencji oznacza, mając na względzie wagę stwierdzonego naruszenia, konieczność stwierdzenia nieważności § 3 ust. 3 zaskarżonej uchwały. Akty prawa miejscowego mogą być ustanowione wyłącznie na podstawie delegacji ustawowych. Nie mogą ich przekraczać i regulować w sposób odmienny kwestii należących do materii ustawowej. Skoro ustawodawca w przepisie art. 40 ust. 5 ustawy nakazał ustalenie wysokości opłaty w okresie krótszym niż rok w zależności od liczby dni w miesiącu, to zapis zawarty w § 3 ust. 3 zaskarżonej uchwały wskazujący, że za niepełny rok kalendarzowy wysokość rocznych stawek opłat obliczana jest proporcjonalnie do liczby miesięcy stanowi istotne naruszenie powołanego przepisu. Podobne stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 25 czerwca 2013r. sygn. III SA/Po 541/13 (Lex nr 1334414).

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 147 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stwierdził nieważność § 3 ust. 3 zaskarżonej uchwały z dnia 28 listopada 2012 r. W pozostałej części Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a. Wobec częściowego uwzględnienia skargi Sąd na podstawie art. 206 powołanej ustawy zasądził od Gminy Siemkowice na rzecz strony skarżącej kwotę 278,50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

b.a.