Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. S. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 stycznia 2008 r., sygn. akt IV SAB/Wr 46/07 o odrzuceniu skargi T. S. o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego zakończonego postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 października 2005 r., sygn. akt IV SAB/Wr 49/05 w przedmiocie przyznania jednorazowej pomocy na otwarcie działalności gospodarczej postanawia: oddalić skargę kasacyjną

Postanowieniem z dnia 19 października 2005 r., sygn. akt IV SAB 49/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę T. S. na bezczynność Rady Powiatu K. w przedmiocie przyznania jednorazowej pomocy na otwarcie działalności gospodarczej.

W dniu 2 listopada 2007 r. T. S. wniósł o wznowienie postępowania sądowego zakończonego w/w postanowieniem z dnia 19 października 2007 r. , jako podstawę wznowienia podając art. 271 pkt 1 i art. 77 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.). W uzasadnieniu skarżący wskazał, iż w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona - asesor, który jest urzędnikiem sądowym a nie sędzią, czym naruszono przepis art. 16 § 2 p.p.s.a.

Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę T. S. o wznowienie postępowania. Jak wskazał Sąd w uzasadnieniu tego orzeczenia skarga nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia. Istotą bowiem zarzutu skarżącego było to, iż w sprawie orzekał asesor Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, a nie sędzia. Kwestia ta zbiegła się, w zasadzie, z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2007 r., sygn. akt SK 7/06, w którym Trybunał wypowiadał się w zakresie możliwości powierzenia czynności orzekania asesorom, jako podmiotom ustrojowo nieodpowiadającym wymaganiom stawianym sędziom i nieposiadającym stosownych gwarancji niezależności. Kwestia ta jednakże odnosi się ściśle do instytucji asesora sądowego funkcjonującej w sądownictwie powszechnym i nie obejmuje przepisów regulujących status prawny asesora w wojewódzkim sądzie administracyjnym, który uregulowany jest w ustawie z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) i konstytucyjność tego rozwiązania nie jest kwestionowana (np. orzeczenie NSA, sygn. akt I GSK 32/07 i 31/07).

Od powyższego postanowienia T. S., reprezentowany przez adwokata z urzędu, wniósł skargę kasacyjną domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. zaskarżonemu postanowieniu zarzucono:

I. naruszenie prawa materialnego art. 16 § 1 p.p.s.a. oraz art. 26 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na tym, że skład sądu orzekającego w sprawie o sygn. akt IV SAB/ Wr 49/05, co do której skarżący złożył skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego był sprzeczny z prawem, gdyż uczestniczył w nim asesor sądowy WSA co jest niezgodne z powołanymi przepisami, a także z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 175 ust. 1 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż wymiar sprawiedliwości w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej mogą sprawować wyłącznie niezawiśli i niezależni sędziowie,

II. naruszenie przepisów postępowania art. 281 p.p.s.a. w zw. z art. 271 pkt 1 p.p.s.a poprzez przyjęcie, iż skarga o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, iż w myśl art. 26 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może za zgodą Kolegium Sądu powierzyć asesorowi sądowemu pełnienie czynności sędziowskich w tym sądzie na czas określony nie przekraczający 5 lat. Asesor jest urzędnikiem mianowanym przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. W ocenie skarżącego asesora nie można uznać za sędziego w rozumieniu art. 45 i art. 175 Konstytucji RP. W istocie w sprawie o sygn. akt SAB/Wr 49/05 orzekała osoba pozbawiona podstawowych atrybutów niezawisłości oraz niezależności. Dlatego też zdaniem skarżącego interpretacja przepisów Konstytucji pozwala na sformułowanie wniosku, że asesorzy nie są uprawnieni do orzekania w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z tym orzeczenie dotknięte jest wadą prawną, albowiem skład w sprawie był sprzeczny z przepisami prawa.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest nieuzasadniona.

Zgodnie z art. 271 pkt 1 p.p.s.a. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia. Stosownie do art. 280 § 1 p.p.s.a. Sąd bada na posiedzeniu niejawnym, czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wymagań sąd wniosek odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę.

Na mocy art. 26 § 2 ustawy Prawo o ustroju sadów administracyjnych Prezes Naczelnego Sadu Administracyjnego może za zgodą Kolegium Sądu, powierzyć asesorowi sądowemu pełnienie czynności sędziowskich, tj. orzekanie w sprawach, w tym sądzie na czas określony. Zatem fakt, że Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu rozpoznawał skargę T. S. na bezczynność Rady Powiatu K. w składzie asesora, nie oznacza, że naruszone zostały przepisy postępowania skutkujące nieważnością postępowania. Co prawda wyrokiem z dnia 24 października 2007 r. sygn. akt SK 7/06 Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 135 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Wskazał jednak, że przepis ten traci moc z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw, a czynności asesorów sądowych, o których mowa w zakwestionowanym przepisie nie podlegają wzruszeniu na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji, tj. w trybie wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. W uzasadnieniu tegoż wyroku, Trybunał wskazał, iż dopiero po upływie osiemnastomiesięcznego terminu odroczenia, w wypadku braku zmiany przez ustawodawcę zakwestionowanej normy - niniejsze orzeczenie doprowadzi do eliminacji niekonstytucyjnego przepisu z systemu prawa. Do tego jednak czasu rozstrzygnięcia wydawane przez asesorów są - z konstytucyjnego punktu widzenia - dopuszczalne.

Zważywszy zaś, że powierzenie asesorowi sądowemu pełnienia czynności sędziowskich w wojewódzkim sądzie administracyjnym ma zbliżony charakter, jak w sądzie rejonowym, zasadnym wydaje się odniesienie treści, a co za tym idzie także skutków przedstawionego powyżej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, do instytucji asesora sądowego przewidzianej w Prawie o ustroju sądów administracyjnych i Prawie o postępowaniu przed sadami administracyjnymi. Tym samym, za dopuszczalne w świetle Konstytucji należy uznać pełnienie czynności sędziowskich przez asesorów, na zasadach określonych w powołanych ustawach regulujących organizację oraz procedowanie sądów administracyjnych do czasu upływu określonego przez Trybunał Konstytucyjny osiemnastomiesięcznego terminu odroczenia. W tej sytuacji należy stwierdzić, że postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu zakończone postanowieniem z dnia 19 października 2005 r. nie było dotknięte nieważnością, a co za tym ustawowa przesłanka nieważności postępowania z powodu której można żądać wznowienia postępowania nie miała w sprawie niniejszej miejsca. Podobnie wypowiadał się już Naczelny Sąd Administracyjny m. in. w postanowieniu z dnia 24 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 362/08, postanowieniu z dnia 27 maja 2008 r., sygn. akt I GSK 1706/06, postanowieniu z dnia 7 maja 2008 r., sygn. akt I OSK 511/08, postanowieniu z 20 grudnia 2007 r., sygn. akt I OZ 968/07.

Mając powyższe na uwadze należy podzielić pogląd Sądu I instancji, iż skarga T. S. o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego zakończonego postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 października 2005 r. nie została oparta na ustawowej przesłance wznowienia, wobec czego podlegała odrzuceniu.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w zw. z art. 182 § 1 i § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) postanowił skargę kasacyjną oddalić.

Naczelny Sąd Administracyjny nie rozpoznał wniosku dotyczącego przyznania wynagrodzenia ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi skarżącego, gdyż przepisy art. 209 i 210 p.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Natomiast wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należne od Skarbu Państwa (art. 250 p.p.s.a.) przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258-261 powołanej ustawy, po złożeniu przez pełnomocnika stosownego oświadczenia.