Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Stefan Babiarz po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J. H. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 946/07 w sprawie ze skargi J. H. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 16 marca 2007 nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2002 r. postanawia: oddalić zażalenie.

Postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 946/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odmówił przywrócenia terminu do wniesienia przez J. H. skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 16 marca 2007 r. w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2002 r.

Sąd ustalił, że w dniu 30 kwietnia 2007 r. wpłynęła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skarga na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 16 marca 2007 r. Z uwagi na wniesienie przez stronę skargi po upływie ustawowego terminu do jej złożenia, postanowieniem z dnia 19 listopada 2007 r. Sąd odrzucił w/w skargę. Odpis postanowienia odrzucającego skargę - jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru - został prawidłowo doręczony pełnoletniemu domownikowi strony w dniu 30 listopada 2007 r. Pismem nadanym w urzędzie pocztowym w dniu 7 grudnia 2007 r. skarżący wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wskazał, że o przekroczeniu terminu do wniesienia skargi dowiedział się w dniu otrzymania postanowienia odrzucającego skargę. Dodał, że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn przez niego niezawinionych, gdyż działał on bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika i był przekonany, że termin ten upływa w dniu 19 kwietnia 2007 r., a nie 18 kwietnia 2007 r. W związku z powyższym, powołując się na zasady współżycia społecznego, wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi i o jej rozpatrzenie.

Sąd - uzasadniając rozstrzygnięcie - powołał się na art. 86 § 1 oraz art. 87 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a. i stwierdził, że wnioskodawca nie uprawdopodobnił w sposób wystarczający, iż nie ponosi winy w uchybieniu terminu. W szczególności nie uprawdopodabnia braku winy strony samo twierdzenie skarżącego, iż "był w świadomości, że termin [do wniesienia skargi] upływa z dniem 19 kwietnia 2007 r.". Z treści zaskarżonej decyzji z dnia 16 marca 2007 r. wynika bowiem jednoznacznie, że Dyrektor Izby Skarbowej pouczył stronę o trybie i terminie złożenia od niej środka zaskarżenia.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, zarzucił naruszenie art. 87 § 2 p.p.s.a. i wskazał, że skoro do obliczania terminów stosuje się przepisy prawa cywilnego, to termin miesiąc i 30 dni traktował jednakowo. Powołał się także na art. 65 § 2 i art. 67 § 2 i 3 p.p.s.a. oraz § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 62, poz. 697 ze zm.) i stwierdził, że Sąd powinien odmówić wysyłania pism na skrzynkę pocztową strony, gdyż stosowany adres do doręczeń nie zapewnił stronie należytej obrony jej praw i spowodował realne niebezpieczeństwo wystąpienia negatywnych skutków procesowych. Sąd powinien pouczyć stronę, zgodnie z art. 6 p.p.s.a. o ewentualnych konsekwencjach, jakie wiążą się z nieodbieraniem pism sądowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 86 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, Sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Jednocześnie zgodnie z art. 87 p.p.s.a., pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Równocześnie z wnioskiem strona skarżąca powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie.

Na początku należy podnieść, że postępowanie cywilne i postępowanie sądowoadministracyjne to dwa różne, odrębne od siebie postępowania. Pierwsze z nich reguluje Kodeks postępowania cywilnego, drugie zaś ustawa - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Wskazać trzeba, że art. 53 § 1 p.p.s.a. stanowi, iż skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Nie ma więc mowy o miesiącu, a nie są to niewątpliwie terminy tożsame. Wskazać jednak trzeba, że art. 111 § 1 Kc stanowi, że termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia, zaś z § 2 wynika, że jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Artykuł 83 § 1 p.p.s.a. stanowi, że terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego, z zastrzeżeniem § 2. oznacza to, ze przy obliczaniu terminu nie liczy się dnia doręczenia.

W rozpoznawanej sprawie strona została pouczona w decyzji z dnia 16 marca 2007 r., że "niniejsza decyzja jest ostateczna w podatkowym toku postępowania.

Na decyzję służy Stronie prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu Wydział I, ul. Św. Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław.

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach, za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w W., w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia decyzji.

Skargę należy przekazać lub przesłać na adres: Izba Skarbowa w W. Ośrodek Zamiejscowy w W., ul. U. [...], [...] W. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji.". Oznacza to, że podatnik został wyraźnie poinformowany o sposobie i terminie wniesienia skargi. J. H. otrzymał decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w dniu 19 marca 2007 r. (poniedziałek), a więc termin do wniesienia skargi upływał w dniu 18 kwietnia 2007 r. (środa).

Odnosząc się do zarzutu, że Sąd powinien odmówić wysyłania korespondencji na adres skrytki pocztowej wskazać trzeba, iż w aktach administracyjnych (str. 4) znajduje się oświadczenie strony z dnia 13 kwietnia 2005 r., że wskazuje ona skrytkę pocztową [...] W. [...] jako adres do doręczeń. Pod ten adres kierowane były pisma strony w postępowaniu administracyjnym, taki też adres widnieje na pismach kierowanych do Sądu, chociażby na skardze (pismo z dnia 17 kwietnia 2007 r.). To podatnik zdecydował, że taki sposób odbioru korespondencji jest dla niego najwygodniejszy, a organy podatkowe i Sąd uszanowały ten wybór. Należy zaznaczyć, że art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 9 maja 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.07.121.831) został zmieniony z dniem 7 października 2007 r. art. 135 Kpc, który otrzymał treść: w §1: Doręczenia dokonywa się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie się adresata zastanie. Natomiast w § 2: Na wniosek strony doręczenie może być dokonane na wskazany przez nią adres skrytki pocztowej. W tym wypadku pismo sądowe przesłane pocztą składa się w placówce pocztowej operatora publicznego, umieszczając zawiadomienie o tym w skrytce pocztowej adresata.

Przepis ten wprawdzie nie obowiązywał w dacie doręczenia skarżącemu zaskarżonej decyzji, to jednak z powołanego przepisu wynika, że tryb doręczania pism za pośrednictwem skrytki pocztowej to tryb doręczenia pisma przez pocztę, o którym mowa w art. 65 § 1 p.p.s.a.

Należy także podnieść, że art. 73 p.p.s.a. stanowi, iż w razie niemożności doręczenia pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo składa się na okres siedmiu dni w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym umieszcza w skrzynce na korespondencję, a gdy to nie jest możliwe, na drzwiach mieszkania adresata lub w miejscu wskazanym jako adres do doręczeń, na drzwiach biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe. W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia tego okresu. Z wyrażenia "w skrzynce na korespondencję" można wnioskować, że chodzi tu również o skrytkę pocztową, gdyż jest ona niewątpliwie "skrzynką", w której umieszczana jest korespondencja, a więc doręczenie pisma procesowego pod wskazanym przez stronę adresem skrytki pocztowej uznać należy za skuteczne i prawidłowe. Tym bardziej, że jest to "wskazany przez stronę adres do doręczeń".

Art. 6. p.p.s.a. stanowi, że Sąd administracyjny powinien udzielać stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań. Nie oznacza to jednak, że ma udzielać tych wskazówek co do wszelkich możliwych zachowań, a jedynie do takich, które są niezbędne z punktu widzenia przebiegu postępowania i gwarancji procesowych strony. Sąd nie ma podstaw do ingerowania w wybór strony odnośnie adresu do doręczeń.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.