Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędziowie Sędzia NSA Tadeusz Geremek Sędzia WSA Tomasz Świstak (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2014 r. sprawy ze skargi J. B. i S. B. na decyzję Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] czerwca 2014 r. Nr [...] w przedmiocie nakazania wykonania określonych robót budowlanych; I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. z dnia [...] 2014 r. nr [...], II. zasądza od Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżących kwotę 500,- (pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych, III. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.

J. i S. B. na podstawie ostatecznej decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005 r., nr [...], znak: [...] dokonali nadbudowy i rozbudowy obiektu usytuowanego przy ul. Z. w O..

W dniu 8 stycznia 2007 r. H. i M. K. skierowali do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. (dalej: PINB w O.) podanie, w którym wnieśli o przeprowadzenie kontroli zgodności z projektem budowlanym robót budowlanych wykonanych przy rozbudowie i nadbudowie budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej położonego przy ul. Z. w O., a należącego do J. i S. B.. Uzasadniając swój wniosek wskazali,, iż obawiają się, ze przy wykonywaniu w/w prac naruszony został mur ich budynku graniczącego z budową oraz że ich budynek został narażony na dodatkowe obciążenia, których nie przewidywał projekt.

W dniu 12 kwietnia 2007 r. PINB w O. zawiadomił S. i J. B. oraz M. i H. K. o wszczęciu w dniu 8 stycznia 2007 r. postępowania administracyjnego dotyczącego wykonywanej przez S. i J. B. rozbudowy i przebudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej położonego w O. przy ul. Z. .

W dniu 24 kwietnia 2007 r. PINB w O. przeprowadził oględziny w sprawie prowadzonej nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej w O. przy ul. Z. , w wyniku której stwierdził, że wykonane roboty budowlane zostały zrealizowane zgodnie z zatwierdzonym projektem i prawomocną decyzją o pozowaniu na budowę. W trakcie budowy wprowadzono nieistotne zmiany w stosunku do zatwierdzonego projektu, w szczególności wykonano drewniane słupy podtrzymujące więźbę dachową zamiast słupów murowanych na piętrze oraz słup stalowy zamiast murowanego w poziomie parteru - zmiany te zostały wprowadzone poprzez wpisy projektanta i kierownika budowy do dziennika budowy. W trakcie kontroli nie stwierdzono naruszenia przepisów techniczno-budowlanych.

W konsekwencji w dniu [...] 2007 r. PINB w O. wydal decyzję znak [...] umarzającą postępowanie w sprawie prowadzonej nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej w O. przy ul. Z. na podstawie decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005r. [...]. Decyzja ta uzyskała przymiot ostateczności.

Decyzją ostateczną z dnia [...] 2010 r., znak [...] Wojewoda Wielkopolski stwierdził nieważność decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005r. znak: [...] udzielającej pozwolenia na nadbudowę i rozbudowę budynku mieszkalnego dla S. i J. B. w O. przy ul. Z. J. i S. B. podjęli próbę wyeliminowania powyższej decyzji ostatecznej z dnia [...] 2010 r. z obrotu prawnego w trybie postępowania nieważnościowego, jednakże okazał się ona nieskuteczna (patrz postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2012 r., sygn. akt VII SA/Wa 2531/11oraz decyzja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] 2011 r., znak [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] 2010 r. znajdująca się w aktach administracyjnych PINB w O. dotyczących sprawy zabudowy dachu nad tarasem na nieruchomości J. i S. B.).

Wydanym w ramach odrębnego, zainicjowanego podaniem H. i M. K. z dnia 5 maja 2009 r., w którym wnieśli oni o przeprowadzenie kontroli na działce sąsiedniej nr 3836 należącej do J. i S. B. z powodu wykonania przez nich zadaszenia nad budynkiem gospodarczym przylegającym do budynku wnioskodawców, postępowania postanowieniem z dnia [...] 2010 r., nr [...] w O. nałożył na J. i S. B. obowiązek przedłożenia do dnia 31 lipca 2010 r. oceny technicznej wykonanych robót – nadbudowy wraz z zadaszeniem, z uwzględnieniem wprowadzenia odpowiednich zmian (robót) celem zapewnienia niezależności konstrukcyjnej nadbudowanej części budynku mieszkalnego od budynku sąsiada dla budynku położonego przy ul. Z. w O..

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie organ wskazał między innymi, że inwestorzy – J. i S. B., na podstawie decyzji Starosty O. z dnia 3 czerwca 2005 r. znak: AB-7351/202/05 wykonali roboty budowlane polegające na nadbudowie i rozbudowie obiektu usytuowanego przy ul. Z. w O.. Nadbudowa i rozbudowa nastąpiła w oparciu o projekt budowlany zatwierdzony decyzją Starosty O. z dnia 3 czerwca 2005 r., który nie przewidywał wykonania zadaszenia tarasu od strony ogrodu. Tym samym wykonane przez inwestorów roboty stanowiły istotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego, o którym mowa w art. 36a ustawy Prawo budowlane. Mając powyższe na względzie Powiatowy Inspektor Nadzoru Powiatowego w O. wniósł decyzją z dnia [...] 2009 r. wniósł sprzeciw do od dokonanego zawiadomienia o zakończeniu budowy z uwagi na istotnego odstępstwa inwestorów od projektu budowlanego. W ocenie organu, skoro inwestorzy powiadomili organ nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, przyjąć należało, że nadbudowa i rozbudowa budynku mieszkalnego została zakończona, a wskazane odstępstwa nastąpiły w trakcie procesu inwestycyjnego.

Dalej organ wskazał, iż Wojewoda Wielkopolski decyzją z dnia [...] 2010 r., znak [...] stwierdził nieważność decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005 r., znak: [...] wskazując na wadę rozbudowy i nadbudowy polegającą na braku samodzielności konstrukcyjnej obiektu – poprzez oparcie na ścianie nośnej istniejącego budynku oraz na dostawionych do budynku sąsiedniego filarach z cegły pełnej. Zdaniem organu I instancji, z uwagi na fakt, że inwestycja została zrealizowana przed wyeliminowaniem z obrotu decyzji o pozwoleniu na budowę, uznać należało, że inwestorzy nie działali w warunkach samowoli budowlanej.

Wojewódzki Wielkopolski Inspektor Nadzoru Budowlanego w Poznaniu, postanowieniem z dnia [...] 2010 r., nr [...] utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

Na postanowienie powyższe skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wywiedli w terminie prawem przewidzianym J. i S. B..

W dniu 30 lipca 2010 r. J. i S. B. złożyli w PINB w O. ocenę techniczną wykonanych robót nadbudowy wraz z zadaszeniem, z uwzględnieniem wprowadzenia odpowiednich zmian celem zapewnienia niezależności konstrukcyjnej nadbudowanej części budynku mieszkalnego sporządzoną przez L. J..

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 20 stycznia 2011 r., sygn. II SA/Po 425/10 oddalił skargę J. B. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z dnia [...] 201 r., znak [...] w przedmiocie przedłożenia oceny technicznej. Wyrok ten uprawomocnił się wobec niezaskarżenia go przez którąkolwiek ze stron.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał między innymi, iż w toku postępowania administracyjnego ujawniły się okoliczności mające istotny wpływ na dalszy bieg postępowania. Jak bowiem wskazano w decyzji Wojewody, uchylającej decyzję o pozwoleniu na budowę, podstawą wadliwości kwestionowanej decyzji był brak samodzielności konstrukcyjnej obiektu. Uchylony projekt nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego nie przewidywał przy tym wykonania zadaszenia tarasu od strony ogrodu. Stąd powstała wątpliwość dotycząca możliwości rozdzielenia konstrukcyjnego rozbudowanej i nadbudowanej części budynku, a w konsekwencji, co do możliwości przywrócenia stanu technicznego budynku do stanu zgodnego z prawem. Ustalenie powyższej okoliczności ma istotne znaczenie dla toku dalszego postępowania legalizacyjnego, bowiem umożliwi dalsze podjęcie kroków w ramach przewidzianych przepisami ustawy Prawo budowlane zarówno co do rozbudowy obiektu budowlanego, wykonanych w oparciu o nieważną decyzję o pozwoleniu na budowę, jak i co do wykonanego w warunkach samowoli budowlanej zadaszenia.

Postanowieniem z dnia [...] 2011 r. PINB w O., działając z urzędu, na podstawie art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. wznowił postępowanie zakończone ostateczną decyzją z dnia 12 czerwca 2007 r. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu rozstrzygnięcia, u podstaw wznowienia postępowania spoczywała decyzja Wojewody z dnia [...] 2010 r., znak [...] , mocą której stwierdzono nieważność decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005r. znak: AB-[...] udzielającej pozwolenia na nadbudowę i rozbudowę.

Decyzją z dnia [...] 2011 r., znak [...] w O., na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 K.p.a., odmówił uchylenia decyzji własnej z dnia [...] 2007 r., znak [...].

Po rozpoznaniu odwołanie H. K. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] 2011 r., znak [...], utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] 2011 r.

Decyzja powyższa została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu przez H. K.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu prawomocnym wyrokiem z dnia 1 grudnia 2011 r., sygn. akt II SA/Po 953/11, uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w O. z dnia [...] 2011 r., znak [...].

Ponownie rozpoznając sprawę Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] 2012 r., nr [...], działając na podstawie art. 151 § 1 pkt. 2 K.p.a. oraz art. 51 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 07 lipca 1994 r. Prawo budowlane, uchylił swoją własną decyzję z dnia 12 czerwca 2007 r. oraz nałożył na inwestorów – J. i S. B. obowiązek wykonania robót budowlanych w zakresie nadbudowanej części budynku: na stropie wzdłuż granicy działki należy wykonać belkę żelbetową o wym. 20 x 30 cm z betonu C20/25 zbrojoną 4#12 dołem oraz 2#12 górą ze stali A-III(34GS) oraz strzemionami φ 6 co 10 i 20 cm ze stali A-I(St3S). Na wskazanym elemencie należy ścianę np. z bloczków z betonu komórkowego gr. 20 cm z odm. 400 lub pustaków ceramicznych gr. 19 cm. Ze względu na zwiększone obciążenia należy dołożyć do istniejącego słupa stalowego skrajnego słup z 2 C 100. Dla całej konstrukcji od strony sąsiada należy wykonać dylatację ze styropianu o gr. 2 cm. Mur należy wystawić ponad dach o 30 cm dla spełnienia wymogów przeciwpożarowych. Całość prac należy wykonać zgodnie z załączonym do oceny technicznej rysunkiem w terminie do dnia 31 grudnia 2012 r.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie zaistniały przesłanki bezpośredniego zastosowania art. 51 ust. 1 pkt. 2 ustawy Prawo budowlane i nałożenia na inwestorów obowiązku wykonania robót budowlanych wynikających z przedłożonej, w toku postępowania, oceny technicznej. Toczące się postępowanie dotyczyło jedynie nadbudowy i rozbudowy obiektu, przy czy za nadbudowę i rozbudowę uznano część robót budowlanych wykonanych nad garażem i częścią gospodarczą, a za rozbudowę uznano zadaszenie nad tarasem. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 stycznia 2011 r., sygn. II SA/Po 425/10 wskazano na konieczność rozdzielenia obydwóch postępowań, jednakże jak wskazał organ, całość zamierzenia inwestycyjnego została zrealizowania w okresie obowiązywania decyzji o pozwoleniu na budowę. Stąd uznać należało, że całość robót budowlanych została wykonana w ramach samowoli budowlanej i konieczne było przeprowadzenie trybu legalizacji dotyczącego wszystkich wykonanych robót.

Następnie organ wskazał, że konsekwencją wydania decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę z dnia 3 czerwca 2005 r., nr 206/1/2005 było uznanie, że inwestor nie legitymował się tytułem do wykonania robót budowlanych oraz dokumentacją budowlaną. Uzasadniało to prowadzenie postępowania w oparciu o treść art. 50 i 51 ustawy Prawo budowlane, przy czym bez znaczenia pozostawały stwierdzone odstępstwa od zatwierdzonego obiektu budowlanego. Wobec powyższego, w ocenie organu nie było można żądać wdrożenia procedury, o jakiej mowa w art. 51 ust. 1 pkt. 3 ustawy Prawo budowlane. Zdaniem organu I instancji, opierającego się na ekspertyzie technicznej, wykonanie nałożonych robót budowlanych umożliwi doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] 2012 r., nr [...], po rozpoznaniu odwołań J. i S. B. oraz H. K. uchylił powyższą decyzję w całości i na podstawie art. 151 § 1 pkt. 2 K.p.a. oraz art. 51 ust. 1 pkt. 2 w związku z art. 51 ust. 7 ustawy Prawo budowlane nałożył na inwestorów – J. i S. B. obowiązek wykonania określonych robót budowlanych w celu doprowadzania ich do stanu zgodnego z prawem w zakresie rozbudowy poprzez nadbudowanie części budynku położonego w O. przy ul. Z. w terminie do dnia 29 marca 2013 r.

Niezależnie od powyższych rozstrzygnięć PINB w O. procedując w ramach odrębnego postępowania wszczętego w następstwie podania H. i M. K. z dnia 5 maja 2009 r. wydał w dniu [...] 2012 r. decyzję znak [...], którą umorzył postępowanie administracyjne, w sprawie nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej przy ul. Z., wszczęte w dniu 11 maja 2009 r. w części związanej z rozbudową budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej nad garażem i pomieszczeniem gospodarczym.

Decyzję ta została w całości uchylona przez WWINB w Poznaniu decyzją z dnia [...] 2012 r., znak: [...], jednocześnie organ odwoławczy umorzył postępowanie administracyjne w sprawie nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej wraz z zadaszeniem tarasu w O. przy ul. Z. w części dotyczącej rozbudowy polegającej na nadbudowie opisanego budynku mieszkalnego.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, iż kwestie związane z rozbudową polegającą na nadbudowie budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej przy ul. Z. w O. stanowiły przedmiot rozpoznania w odrębnym, wznowionym postępowaniu administracyjnym zakończonym decyzją ostateczną WWINB w Poznaniu z dnia [...] 2012 r., znak [...], którą orzeczono w tym zakresie co do istoty sprawy.

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. II SA/Po 954/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skarg H. K., J. B. i S. B. uchylił zaskarżoną decyzję WWINB w Poznaniu z dnia [...] 2012 r., nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję PINB w O. z dnia [...] 2012 r., nr [...] w sprawie wydania w wyniku wznowienia postępowania nowej decyzji w sprawie nakazania określonych robót budowlanych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt I OPS 2/12, przesądził, że stwierdzenie nieważności decyzji, w oparciu o którą wydano inną przedmiotowo zależną decyzję, może stanowić podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji zależnej na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, a nie do wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę winno skutkować przeprowadzeniem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 12 czerwca 2007 r.

W ocenie Sądu powyższe oznaczało, iż organy administracji publicznej błędnie zastosowały w niniejszej sprawie tryb wznowienia postępowania zakończonego decyzją z dnia 12 czerwca 2007 r., a niezależnie od powyższego, nawet procedując w tym trybie dopuściły się naruszenia art. 151 § 1 ust. 2 K.p.a. Mając powyższe na względzie Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił decyzję WWINB w Poznaniu z dnia [...] 2012 r. oraz poprzedzającą ją decyzję PINB w O. z dnia [...] 2011 r.

W wytycznych co do dalszego trybu postępowania Sąd wskazał, iż rozpoznając ponownie sprawę organy zobowiązane są do zakończenia postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego decyzją z dnia 12 czerwca 2007 r. poprzez wydanie decyzji, o jakiej mowa w art. 151 § 1 pkt. 1 k.p.a. oraz wszczęcia z urzędu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] 2007 r. Równocześnie wobec wyeliminowania z obrotu prawnego zarówno decyzji o pozwoleniu na budowę z dnia [...] 2005 r., jak i decyzji z dnia [...] 2007 r. o umorzeniu postępowania w przedmiocie nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego organy winny rozważyć konieczność przeprowadzenia postępowania legalizacyjnego, o jakim mowa w art. 50 i 51 ustawy Prawo budowlane, obejmujące całość wykonanych robót budowlanych.

Wyrok powyższy stał się prawomocny wobec niezaskarżenia go przez żadną ze stron.

Wykonując wytyczne zawarte w powyższym prawomocnym wyroku PINB w O. decyzją z dnia [...] 2013 r., znak [...] zakończył prowadzone postępowanie wznowieniowe w ten sposób, że działając na podstawie art. 104 § 1 i 2 oraz art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a. odmówił uchylenia decyzji własnej z dnia [...] 2007 r., znak [...]. Rozpatrując odwołanie H. K. WINB w Poznaniu decyzją z dnia [...] 2013 r. orzekł o utrzymaniu zaskarżonej decyzji w mocy.

Z kolei ostateczną decyzją z dnia [...] 2013 r., znak [...] Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Poznaniu (dalej: WWINB) stwierdził nieważność decyzji PINB w O. z dnia [...] 2007 r. umarzającej postępowanie w sprawie prowadzonej nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej w O. przy ul. Z. na podstawie decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005 r. nr [...], sygn. [...].

W dniu [...] 2014 r. PINB w O. decyzją znak: [...], wydaną z w oparciu o art. 104 § 1 i 2 K.p.a. oraz art. 51 ust. 1 pkt 2 w zw. z art 57 ust 7 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r., nałożył na J. i S. małżonków B. obowiązek wykonania robót budowlanych w celu doprowadzenia ich do stanu zgodnego z prawem w zakresie nadbudowanej części budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej położonego w O. przy ul. Z. określając, iż: na stropie wzdłuż granicy z działką nr 3835 należącą do M. i H. K., należy wykonać belkę żelbetową o wym. 20 x 30 cm z betonu C20/25 zbrojoną 4# 12 dołem oraz 2#12 górą ze stali A-III(34GS) oraz strzemionami (j) 6 co 10 i 20 cm ze stali A-I(St3S). Na wskazanym elemencie należy wymurować ścianę np. z bloczków z betonu komórkowego gr. 20 cm z odm. 400 lub pustaków ceramicznych gr. 19 cm. Ze względu na zwiększone obciążenia należy dołożyć do istniejącego słupa stalowego skrajnego slup z 2 C 100. Dla całej konstrukcji od strony sąsiada (Państwa M. i H. K. ) należy wykonać dylatację ze styropianu o gr. 2 cm. Mur należy wystawić ponad dach o 30 cm dla spełnienia wymogów przeciwpożarowych. Całość prac należy wykonać w terminie do dnia 31 grudnia 2014 r.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane organ nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania. Ponieważ w toku procesu inwestycyjnego organ pierwszej instancji nie wstrzymywał robót budowlanych to zachodzi możliwość bezpośredniego stosowania art. 51 ust. 1 pkt. 2 ustawy Prawo budowlane. Z treści oceny technicznej sporządzonej przez L. J. wynika jakie działania należy podjąć aby doprowadzić obiekt do stanu zgodnego z prawem. Działania te zostały określone szczegółowo w treści rozstrzygnięcia Wykonanie tych prac zapewni niezależność konstrukcyjną nadbudowanej części budynku od budynku sąsiada.

Organ wyjaśnił, iż jakkolwiek ocena techniczna L. J. z lipca 2010 r., pozwalająca na określenie zakresu koniecznych do wykonania prac została sporządzona na potrzeby innego postępowania (postępowania wznowionego) to niewątpliwie zachowuje ona swój walor dowodowy albowiem dotyczy obiektu objętego niniejszym postępowaniem i nie zachodzi konieczność wykonania nowej oceny.

Dalej PINB w O. wskazał, iż w sytuacji wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji o pozwoleniu na budowę konieczne jest prowadzenie postępowania naprawczego. Nie jest możliwe prowadzenie postępowania innego niż naprawcze sytuacji, gdy inwestor zrealizował inwestycję w okresie obowiązywania pozwolenia na budowę, nawet jeżeli inwestycja była zrealizowana z odstępstwami od projektu budowlanego, a taka sytuacja miała miejsce przedmiotowej sprawie.

PINB w O. zauważył, iż skoro inwestor rozpoczął roboty budowlane przy realizacji inwestycji na podstawie ostatecznej i pozostającej w tym czasie w obrocie decyzji o pozwoleniu na budowę, to nie naruszył przepisu art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego, co tym samym uzasadniało prowadzenie postępowania w trybie i na zasadach określonych w art. 50 i art. 51 Prawa budowlanego, przy czym wykonanie przez inwestorów wszystkich robót budowlanych przed wszczęciem postępowania czyniło bezprzedmiotowym ich wstrzymanie w oparciu o art. 50 ustawy Prawo budowlane i umożliwiło bezpośrednie zastosowanie art. 51 Prawa budowlanego.

Zakończenie realizacji całości zmierzenia inwestycyjnego przed wszczęciem postępowania spowodowało także zasadność zastosowania art. 51 ust.7 ustawy Prawo budowlane.

Następnie organ wyjaśnił, iż nie wystąpiła w sprawie instytucja odstępstwa od projektu budowlanego, bowiem istotą sprawy jest ocena zgodności z określonymi w art. 51 Prawa budowlanego normami budynków, co do których istniało pozwolenie na budowę, które zostało usunięte z obrotu prawnego wobec wykonania wadliwego projektu budowlanego. Skoro decyzja o pozwoleniu na budowę wraz z zatwierdzonym tą decyzją projektem budowlanym z uwagi na stwierdzenie nieważności przestała obowiązywać, to tym samym zarzut odstępstwa od pozwolenia na budowę i zatwierdzonego projektu budowlanego jest pozbawiony jakiegokolwiek uzasadnienia. Nie można tym samym żądać wdrożenia procedury z art. 51 ust. 1 pkt. 3 Prawa budowlanego.

Ponadto wskazano, iż uwzględniając wyrok WSA w Poznaniu z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt II SA/Po 425/10 wskazujący na konieczność prowadzenia osobnych postępowań co do nadbudowanej części jak i zadaszenia nad tarasem, kwestia zadaszenia nad tarasem została rozstrzygnięta w innym postępowaniu, albowiem wobec decyzji Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] 2010 r. znak: [...] stwierdzającej nieważność decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005 r. znak: [...] udzielającej pozwolenia na nadbudowę i rozbudowę budynku mieszkalnego dla S. i J. B. w O. przy ul. Z. 8, obecne okoliczności sprawy wskazują na wykonanie zadaszenia nad tarasem w warunkach samowoli budowlanej, a więc konieczne jest zastosowanie innego trybu legalizacji.

Na zakończenie organ pouczył, iż zgodnie z art. 51 ust. 3 Prawa budowlanego po upływie terminu lub na wniosek inwestora, organ sprawdza wykonanie obowiązku i wydaje decyzję o stwierdzeniu wykonania obowiązku, a w przypadku niewykonania obowiązku - nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli J. i S. B..

Zarzucili m.in., iż zaskarżona decyzja nie precyzuje jakie przepisy techniczne zostały naruszone, w jaki sposób zagrażają one stabilności obiektu, czy istotnie dochodzi do jakichkolwiek zagrożeń, co do stanu przedmiotowego obiektu i ewentualnie sąsiedniego. Stwierdzono, iż decyzja jest nieczytelna i nie wiadomo np. jak należy wymurować ścianę z bloczków z betonu komórkowego i gdzie konkretnie ta ściana ma być postawiona. Zdaniem strony nakazane czynności są bezsensowne - nikomu nie dzieje się krzywda, nie ma obawy, iż dojdzie do szkody, czy katastrofy budowlanej.

Po rozpoznaniu odwołania WWINB w Poznaniu decyzją z dnia [...] 2014 r. o znaku [...] uchylił zaskarżoną decyzję w części w jakiej określono podstawę prawną wydanego rozstrzygnięcia, tj. "na podstawie art. 51 ust. 1 pkt. 2 w zw. z art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. 201 Sr. poz. 1409, ze zm. oraz art 104 K.p.a. " i w tym zakresie orzekł na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 267; dalej: K.p.a.) oraz art. 51 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 1409 ze zm.; dalej: Prawo budowlane), a w pozostałym zakresie utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy wyjaśnił, iż przedmiotowa sprawa była przedmiotem wielu postępowań sądowoadministracyjnych, w których między innymi zapadł wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt II SA/Po 425/10, w którym ww. sąd odniósł się do kwestii związanych z rozdzieleniem postępowania administracyjnego dotyczącego rozbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej nad garażem i pomieszczeniem gospodarczym zlokalizowanym w O. przy ul. Z. a także dotyczącego rozbudowy zadaszenia nad tarasem oraz nad wyjściem gospodarczym z budynku mieszkalnego. Mianowicie w ww. wyroku Sąd wskazał, iż "(...) organy rozstrzygające przedmiotową sprawę winny mieć na względzie, iż niemożliwe jest prowadzenie jednego postępowania dla całości inwestycji, lecz niezbędne jest niezwykle staranne rozróżnienie okoliczności faktycznych sprawy, warunkujących tryb prowadzonego postępowania". Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w postanowieniu z dnia 19 listopada 2013 r. sygn. akt II SA/Po 945/12 stanowiącym wykładnię uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 lutego 1013 r., sygn. akt II SA/Po 945/12, wskazał, że fragment uzasadnienia powyższego wyroku «organy winny rozważyć konieczność przeprowadzenia postępowania legalizacyjnego o jakim mowa w art. 50 i 51 ustawy Prawo budowlane, obejmujące całość wykonanych robót budowlanych» stanowi fragment nie dość precyzyjny, mogący powodować wątpliwości interpretacyjne, co do dalszego biegu postępowania. Zapis powyższy należy rozumieć w ten sposób, że odnosi się on do wszystkich robót budowlanych wykonanych na podstawie wyeliminowanej z obrotu prawnego decyzji o pozwoleniu na budowę 3 czerwca 2005 r. Nie ulega natomiast wątpliwości Sądu, że w stosunku do robót budowlanych wykonanych z odstępstwem od uchylonego projektu budowlanego, a więc wykonanych w warunkach samowoli budowlanej, niezbędne jest przeprowadzenie postępowania legalizacyjnego w oparciu o art. 48 ustawy Prawo budowlane. Z uwagi przy tym na różne podstawy faktyczne i prawne tych postępowań nie ma podstaw aby objąć je jednym postępowaniem.

Wobec powyższego mając na uwadze treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego stwierdził, iż PINB w O. prawidłowo prowadził postępowanie legalizacyjne w trybie art. 50-51 ustawy Prawo budowlane. Organ ten, w związku z wyeliminowaniem z obrotu prawnego ostatecznej decyzji po pozwoleniu na budowę, prawidłowo zastosował procedurę naprawczą polegającą na zastosowaniu art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego.

Dalej organ powołując się na oceny technicznej sporządzonej przez magistra inżyniera L. J., wskazał jakiej działania należy przeprowadzić aby doprowadzić przedmiotową nadbudowę budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej w O. przy ul. Z. 8, do stanu zgodnego z prawem, do czego zobowiązano inwestorów na podstawie powołanego art. 51 ust 1 pkt 2 Prawa budowlanego.

WWINB w Poznaniu zauważył nadto, iż w rozstrzygnięciu zaskarżonej decyzji PINB w O. wkradł się błąd polegający na wskazaniu przez organ I instancji podstawy prawnej podjętego rozstrzygnięcia tj. "art. 51 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 57 ust. 7 ustawy Prawo budowlane", zaś z uzasadnienia tejże decyzji wynika jednoznacznie, iż chodzi o art. 51 ust. 7 ustawy Prawo budowlane zgodnie, z którym przepisy ust. I pkt 1 i 2 oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio, jeżeli roboty budowlane, w przypadkach innych niż określone w art. 48 albo w art. 49b, zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1.

W związku z powyższym po dokonaniu niezbędnej korekty podstawy prawnej zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia polegającej na przywołaniu prawidłowo art. 51 ust. 7 ustawy Prawo budowlane orzeczono o utrzymaniu zaskarżonej decyzji w mocy.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w odwołaniu organ wyjaśnił, iż decyzja PINB w O. z dnia [...] 2007 r., o której mowa w odwołaniu została decyzją Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] 2013 r., znak: [...] wyeliminowana z obrotu prawnego. Zaś Wojewoda Wielkopolski w decyzji z dnia [...] 2010 r., znak: [...] , którą stwierdził nieważności decyzji Starosty O. z dnia [...] 2005 r., znak: [...] zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej dla J. i S. B. pozwolenia na nadbudowę i rozbudowę budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej usytuowanego na nieruchomości w O. przy ul. Z., wskazał, że ,,(...)Z opisu technicznego oraz rysunków zatwierdzonego projektu budowlanego wynika, iż planowana rozbudowa i nadbudowa oparta jest na murach ścian nośnych budynku istniejącego oraz dostawionych do budynku sąsiedniego filarach w cegły pełnej. Powyższe oznacza, iż projektowany budynek przy granicy z działką sąsiednią o nr ewid. 3835 nie posiada samodzielnej ściany, czyli nie stanowi konstrukcyjnie samodzielnej całości (...)"

Wobec powyższego WINB uznał, ze organ I instancji prawidłowo zastosował art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane oraz w sposób szczegółowy wskazał jakie roboty budowlane winny zostać wykonane w celu doprowadzenia przedmiotowej nadbudowy budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej w O. przy ul. Z. , do stanu zgodnego z prawem.

Skargę na powyższą decyzję wnieśli J. i S. B. zarzucając, iż decyzja jest nieczytelna – nie wynika z niej jak należy przystąpić do robót naprawczych, jak należy wymurować ścianę z bloczków, z betonu komórkowego, gdzie ta ściana ma być postawiona, jak wykonywać dylatację ze styropianu itd. Brakuje stosownej dokumentacji wedle której mają być wykonane opisane w decyzji prace. Powołana w decyzji opinia L. J. nie stanowi składowej części tej decyzji. Zdaniem skarżących nie wyjaśniono należycie, czy w sprawie w wyniku realizacji inwestycji doszło do naruszenia przepisów prawa budowlanego czy praw cywilnego. Poniesiono, iż w ich sąsiedztwie kilka domów zostało zrealizowanych w ten sam sposób i spory były rozstrzygane na drodze porozumienia.

Odpowiadając na skargę Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej p.p.S..), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, to jest kontrolę zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego. W myśl przepisu art. 145 § 1 p.p.S.. Sąd uwzględnia skargę na decyzję lub postanowienie i orzeka o ich uchyleniu w sytuacji, gdy stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.S..) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.S..), lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.S..).

Należy również zaznaczyć, że stosownie do treści z art. 134 p.p.S.. Sąd rozstrzyga w granicach sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Powyższe oznacza, iż sąd obowiązany jest dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji także wtedy, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze.

Rozpatrując sprawę w tak zakreślonej kognicji Sąd uznał, iż skarga zasługiwała na uwzględnienie, aczkolwiek nie tylko z powodów niej podniesionych w niej podniesionych.

Przed przystąpieniem do szczegółowych rozważań należy przypomnieć, iż w niniejszej sprawie mamy do czynienia ze specyficzną sytuacja faktyczną polegającą na stwierdzeniu nieważności pozwolenia na budowę udzielonego decyzją Starosty O. z dnia [...] 2005 r., nr [...], znak: [...] już po zrealizowaniu przez inwestorów objętych tym pozwoleniem robot budowlanych polegających na nadbudowaniu nad garażem budynku przy ul. Z. w O. jednokondygnacyjnej części mieszkalnej.

Powyższe spowodowało, iż zainicjowane podaniem H. i M. K. z dnia 8 stycznia 2007 r. postępowanie organów nadzoru budowlanego dotyczące zbadania zgodności z zatwierdzonym projektem budowlanym zrealizowanych robót budowlanych wykonanych przy nadbudowie budynku mieszkalnego w zabudowie szeregowej położonego przy ul. Z. w O. przekształciło się (w następstwie stwierdzenia przez WWINB nieważności decyzji PINB w O. z dniu 12 czerwca 2007 r. umarzającej postępowanie w sprawie prowadzonej nadbudowy i rozbudowy budynku mieszkalnego i zgodnie z wytycznymi zawartymi w prawomocnym wyroku tut. Sądu z dnia 5 lutego 2013 r., sygn. II SA/Po 954/12) postępowanie legalizacyjne o jakim mowa w art. 50 i 51 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo Budowlane (tekst jedn. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 ze zm., dalej Prawo budowlane).

Dalej wskazać należy, iż celem postępowania opartego na art. 51 Prawa budowlanego jest doprowadzenie wykonanych robót budowlanych (obiektu budowlanego) do stanu zgodnego z prawem, co należy rozumieć jako stan, w którym określone roboty budowlane nie będą pozostawały w kolizji z przepisami prawa, a w szczególności z przepisami Prawa budowlanego. Konieczność przeprowadzenia takiego postępowania, z urzędu lub na wniosek strony, przepisy prawa budowlanego wiążą z ujawnieniem się różnych zdarzeń w toku realizowania inwestycji budowlanej, przy czym do niektórych zdarzeń przepisy Prawa budowlanego nawiązują wprost, zaś niektóre inne zdarzenia w zakresie stosowania art. 51 Prawa budowlanego nie są wprost wymienione. Mając na uwadze główny cel postępowania naprawczego, nie można prezentować ogólnych formuł rozumienia poszczególnych regulacji art. 51 Prawa budowlanego, ponieważ stosowanie konkretnych postanowień należy odnosić do okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy. Zasadniczy obowiązek organu nadzoru budowlanego w postępowaniu naprawczym, o którym mowa w art. 50 i art. 51 Prawa budowlanego, polega na rozstrzygnięciu o tym, co należy uczynić, aby określone roboty budowlane (obiekt budowlany), w przypadkach wskazanych w art. 50 Prawa budowlanego, doprowadzić do stanu zgodnego z prawem. Rozstrzygnięcie to organ nadzoru budowlanego wydaje w stosunku do inwestora, który na skutek różnych zdarzeń, znalazł się w sytuacji odbiegającej od typowego i prawidłowego toku realizowania zamierzenia inwestycyjnego, a polegający na tym, że zamierzenie inwestycyjne jest zgodne z obowiązującym pozwoleniem na budowę i zatwierdzonym projektem budowlanym albo prawidłowo dokonanym zgłoszeniem.

Szczególnie istotną dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest przy tym okoliczność, że przepisy Prawa budowlanego nie odnoszą się wprost do sytuacji, gdy po wykonaniu obiektu budowlanego (zakończeniu robót budowlanych) na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę i zatwierdzeniu projektu budowlanego, stwierdzono nieważność tej decyzji lub ją uchylono. Niewątpliwie w takiej sytuacji nie zachodzi bowiem sytuacja wskazana w art. 48 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, bowiem dany obiekt budowlane wybudowany został na podstawie pozwolenia na budowę posiadającego przymiot ostateczności. Dalej przepis art. 37 ust. 2 Prawa budowlanego odnosi się jedynie do sytuacji, gdy po unieważnieniu pozwolenia na budowę, ma nastąpić rozpoczęcie albo wznowienie budowy.

Z kolei przepis art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego odsyła do odpowiedniego stosowania art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 Prawa budowlanego, jeżeli roboty budowlane zostały wykonane (ukończone) w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego, to jest w przypadkach innych niż w art. 48 ust. 1 i art. 49b ust. 1, a jednocześnie: 1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub 2) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub 3) na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub 4) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach.

Nie ma, więc unormowania, które wprost odnosiłoby się do sytuacji, gdy usunięto z obrotu prawnego pozwolenie na budowę i zatwierdzenie projektu budowlanego po zakończeniu budowy, a jedynie najbardziej zbliżoną jest sytuacja zawarta w hipotezie normy prawnej zakodowanej w art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego.

Zgodnie z przywołanym powyżej art. 51 ust. 7 ustawy Prawo budowlane przepisy ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 tegoż samego artykułu stosuje się odpowiednio, jeżeli roboty budowlane, w przypadkach innych niż określone w art. 48 albo w art. 49b, zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1.

Wobec koniecznego zastosowania dla sytuacji faktycznej takiej jak w kontrolowanej sprawie jedynie drodze analogii regulacji zawartej w art. art. 51 ust. 7 ustawy Prawo budowlane przepisu tego nie można wykładać w sposób ściśle gramatyczny. W tego typu sprawach nie można zatem rozumieć przepisu art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego w ten sposób, że wyłącza on stosowanie przez organ nadzoru budowlanego innych rozstrzygnięć niż wymienione w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 Prawa budowlanego.

Co za tym idzie należy przyjąć, że art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego nie stanowi przeszkody, aby doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem polegało na przedłożeniu dodatkowego projektu budowlanego, jego ocenie i ewentualnym zatwierdzeniu. Doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem może polegać również na tym, że po zakończeniu budowy, jeżeli wyeliminowano pozwolenie na budowę i zatwierdzony projekt budowlany, to sporządzony zostanie projekt budowlany zamienny z uwzględnieniem wykonanych robót budowlanych. Chodzi, bowiem o to, że po zakończeniu budowy, właściciel obiektu budowlanego lub jego zarządca ma obowiązek przechowywać dokumentację obiektu, która obejmuje pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym (art. 63 ust. 1 w zw. z art. 60 Prawa budowlanego). W sytuacji zaś, gdy stwierdzono nieważność pozwolenia na budowę i zatwierdzonego projektu budowlanego, czy też je uchylono, po wykonaniu obiektu budowlanego (zakończeniu robót budowlanych), powstaje stan, w którym wykonane roboty budowlane w całości lub w części nie mają oparcia w legalnie istniejącej dokumentacji.

Taka sytuacja oznacza zaś, że w stosunku do obiektu budowlanego wykonanego na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę i zatwierdzeniu projektu budowlanego, której nieważność następnie stwierdzono może być stosowany odpowiednio także przepis art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego, który pozwala, po nałożeniu obowiązku sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, dokonanie następnie ustaleń, ocen i rozstrzygnięć, o których mowa w art. 51 ust. 4 i 6 Prawa budowlanego.

To, czy będzie miał odpowiednie zastosowanie art. 51 ust. 1 pkt 3, czy art. 51 ust. 1 pkt 1 lub 2 Prawa budowlanego, zależy od okoliczności rozpoznawanej sprawy (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2014 r., sygn. akt II OSK 2286/12, z dnia 26 lipca 2013 r. sygn. akt II OSK 687/12 - dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem: orzeczenia.nsa.gov.pl).

Zgodnie z przywołanym powyżej art. 51 ust. 1 ustawy Prawo budowlane właściwy organ w drodze decyzji:

1) nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo

2) nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania, albo

3) w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę - nakłada, określając termin wykonania, obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz - w razie potrzeby - wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.

Jednocześnie art. 51 ust. 3 stanowi, iż po upływie terminu lub na wniosek inwestora, właściwy organ sprawdza wykonanie obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, i wydaje decyzję:

1) o stwierdzeniu wykonania obowiązku albo

2) w przypadku niewykonania obowiązku - nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

W realiach niniejszej sprawy powyższe oznacza, iż organy nadzoru budowlanego prowadząc w trybie art. 51 Prawa budowlanego postępowanie legalizacyjne w sprawie dokonanej przez S. i J. B. nadbudowy nad garażem powinny nałożyć na inwestorów obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz - w razie potrzeby - wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem.

Zauważyć bowiem należy, iż w obrocie prawnym brak jest zatwierdzonego projektu budowlanego przedmiotowej nadbudowy jako całości, co powoduje swoiste "zawieszenie w powietrzu" wszelkich rozstrzygnięć dotyczących jej szczegółów konstrukcyjnych i robót budowlanych zmierzających do doprowadzenia jej do stanu zgodnego z prawem.

Odnosząc się do zarzutów skargi wskazać natomiast należy, iż one również okazały się częściowo zasadne.

Jak trafnie zauważają bowiem skarżący zarówno w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, jak i w uzasadnieniu poprzedzającej ją decyzji organu Im instancji brak jest wskazania jakiejkolwiek podstawy prawnej dla nałożenia obowiązku wykonania robot budowlanych w nich wskazanych.

Uzasadnienia decyzji organów obu instancji ograniczają się w tym zakresie jedynie do wskazania, iż potrzeba wykonania określonych robót budowlanych wynika z oceny technicznej sporządzonej przez magistra inżyniera L. J..

Takie stanowisko organów uznać należy za oczywiście wadliwe i stanowiące naruszenie przepisów prawa materialnego zastosowanych przez nie w sprawie – to jest art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego oraz przepisów postępowania, w tym w szczególności art. 107 § 3 k.p.a. i art. 11 k.p.a., poprzez brak wyjaśnienia stronie prawnych przesłanek wydanego rozstrzygnięcia.

Zgodnie z tą regulacją właściwy organ jest bowiem uprawniony do nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem.

Powyższe oznacza, każdy z obowiązków wskazanych w decyzji musi znajdować uzasadnienie w konkretnie wskazanym przepisie prawa materialnego, co obejmuje zarówno przepisy ustawy Prawo budowlanego, jak i przepisy wykonawcze wydane na podstawie tej ustawy i przepisy odrębne.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji brak natomiast wskazania jakie konkretnie przepisy ustanawiają wobec przedmiotowego obiektu budowlanego wymagania, których spełnienie wiąże się z koniecznością:

- wykonania na stropie wzdłuż granicy z działką nr 3835 belki żelbetowej o wskazanych parametrach i technice w wykonania,

- wymurowania na w/w belce ściany np. z bloczków z betonu komórkowego gr. 20 cm z odm. 400 lub pustaków ceramicznych gr. 19 cm,

- dołożenia do istniejącego słupa stalowego skrajnego słupa z 2 C 100,

- wykonania dla całej konstrukcji od strony sąsiada dylatacji ze styropianu o gr. 2 cm.

Wskazania konkretnej podstawy prawnej nałożenia każdego z obowiązków wskazanych w decyzji nie może przy tym zastąpić odwołanie się do oceny technicznej, albowiem to organ a nie sporządzający ta ocenę jest podmiotem właściwym dla władczego rozstrzygnięcia w przedmiocie obowiązków strony postępowania, a taki sposób procedowania jak zaprezentowany przez orzekające w sprawie organy prowadzi do zastąpienia ich przez biegłego w rozstrzygnięciu sprawy administracyjnej.

Tak sporządzone uzasadnienie decyzji powoduje również, iż wymyka się ono rzetelnej kontroli sądowoadmnistracyjnej, albowiem merytorycznie ocenić prawidłowość nałożenia na stronę określonych obowiązków Sąd musiałby zastąpić organy administracji zarówno w poszukiwaniu znajdujących w sprawie zastosowanie przepisów prawa materialnego, jak i ich wykładni, a także w ocenie przeprowadzonych w sprawie dowodów, do których należy przecież ekspertyza techniczna rzeczoznawcy.

Wskazać w tym miejscu trzeba, iż również w samej ekspertyzie znajdują się fragmenty niezrozumiałe, czego jednakże organy w toku postępowania nie wyjaśniły. Przykładowo wskazać można na zapis na stronie 5 ekspertyzy cyt. "Właściciel dz. ewd. Nr 3836 wykonać pustkę oraz docieplenie ze styropianu gr. 12 cm."

W samej ekspertyzie nie wskazano także przepisów prawa powszechnie obowiązującego, z których wynikać ma konieczność wykonania belki żelbetowej o wskazanych parametrach, czy też dylatacji ze styropianu o wskazanej grubości.

Jedynie częściowo trafne okazały się natomiast te zarzuty skarżących, które dotyczą niejasnego sformułowania zakresu nałożonych na nich obowiązków.

O ile nie budzi jakichkolwiek wątpliwości jakiego rodzaju belkę żelbetową i dylatacje nakazano wykonać adresatom, to jednocześnie wysoce niejasny jest sposób sformułowania przez organ pozostałych nałożonych na nich obowiązków.

W szczególności nałożenie na skarżących obowiązku wymurowania ściany przy jednoczesnym wskazaniu jedynie dwóch przykładowych materiałów i grubości tejże ściany dla każdego z tych materiałów (odpowiednio 20 i 19 cm) nie wyjaśnia jakie są wymagane przez prawo parametry fizyczne tejże ściany. Sposób skonstruowania tego fragmentu sentencji decyzji wskazuje bowiem, że ściana może być wybudowana także z innych materiałów, a jednocześnie brak jest wskazania jakie kryteria np. w zakresie ogniotrwałości, względnie wytrzymałości może spełniać.

W ocenie Sądu niedopuszczalnym jest nałożenie na stronę obowiązku wykonania robót budowlanych polegających na budowie ściany, bez wskazania wymogów jakie ściana ta winna spełniać i zastąpienie, wskazania tych wymogów jej parametrami w zależności od wskazanych, przykładowych materiałów.

Analogicznie niejasny jest zapis nakładający na adresatów obowiązek dołożenia do istniejącego słupa stalowego skrajnego słupa z 2 C 100, bowiem w żadnym fragmencie uzasadnień decyzji obu instancji nie wskazano co organ rozumie przez sformułowanie "słup z 2 C 100 i co za tym idzie można się jedynie domyślać, iż chodzi o słup wykonany z dwóch ceowników C 100.

Stwierdzone uchybienie miały przy tym wpływ na wynik sprawy administracyjnej, co na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. obligowało Sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Charakter stwierdzonych uchybień obligował sąd do uchylenia zarówno zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ nadzoru budowlanego winien uwzględnić oceny prawne zawarte w niniejszym uzasadnieniu.

W szczególności organ winien postępowanie naprawcze przeprowadzić przy odpowiednim zastosowaniu art. 51 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo budowlane. W przypadku nałożenia na inwestorów obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem organ winien w uzasadnieniu decyzji wskazać na przepisy prawa powszechnie obowiązującego, spełnienie wymagań których wymaga przeprowadzenia określonych prac i robót budowlanych i szczegółowo uzasadnić nałożenie poszczególnych obowiązków. Sposób sformułowania poszczególnych obowiązków winien być przy tym jasny i nie budzący wątpliwości.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 200 p.p.S..

Uwzględnienie skargi czyniło koniecznym orzeczenie z urzędu o niemożności wykonania zaskarżonej decyzji do czasu uprawomocnienia się wyroku (art. 152 p.p.S..).