drukuj    zapisz    Powrót do listy

6320 Zasiłki celowe i okresowe, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, oddalono skargę, II SA/Kr 859/07 - Wyrok WSA w Krakowie z 2008-01-30, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Kr 859/07 - Wyrok WSA w Krakowie

Data orzeczenia
2008-01-30 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2007-08-17
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Sędziowie
Bożenna Blitek /przewodniczący sprawozdawca/
Tadeusz Wołek
Wiesław Kisiel
Symbol z opisem
6320 Zasiłki celowe i okresowe
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Sygn. powiązane
I OZ 781/08 - Postanowienie NSA z 2008-10-09
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 3 par. 1, art. 134 par. 1, art. 151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1269 art. 1 par 2
Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych.
Dz.U. 2004 nr 64 poz 593 art. 2, art. 3, art. 4, art. 8 ust. 1 pkt 2, art. 11 ust. 2, art. 38 ust. 1 pkt 2
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Bożenna Blitek (spr.) Sędziowie NSA Wiesław Kisiel WSA Tadeusz Wołek Protokolant Monika Pilch po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 stycznia 2008 r. sprawy ze skargi J. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 14 czerwca 2007r. nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego skargę oddala

Uzasadnienie

W dniu 10 stycznia 2007r. J. L. złożył w Ośrodku Pomocy Społecznej w S. wniosek o udzielenie mu pomocy finansowej do czasu podjęcia pracy i uzyskania pierwszych dochodów.

Decyzją [...] z dnia 25 kwietnia 2007r. pełniący obowiązki Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w S., działając na podstawie upoważnienia wydanego przez Burmistrza Miasta i Gminy [...], odmówił przyznania J. L. zasiłku okresowego z powodu braku współpracy z pracownikiem socjalnym w wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji stwierdził, że J. L. pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z matką S. L. i dochodem rodziny jest renta matki w wysokości 677,88 zł, a to oznacza, że dochód na osobę w rodzinie wynosi 338,94 zł przy kryterium dochodowym dla rodziny 702 zł. Organ przyznał, że J. L. jest w trudnej sytuacji życiowej, nie mniej - zdaniem organu – J. L. od dawna nie wykazuje chęci współpracy z pracownikiem socjalnym w wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej. Przykładem braku współpracy jest odmowa przyjęcia propozycji pracy w ramach projektu "Brak pracy i strachy nie na Lachy". Po zakończeniu procesu reintegracji J. L. miałby możliwość podjęcia zatrudnienia i uzyskania dochodu na swoje utrzymanie. Odmawiając przyjęcia tej propozycji J. L. nie przedstawił uzasadnionego powodu, a jedynie pisemne niezadowolenie z powyższej oferty. Ponadto swoją postawą J. L. uniemożliwia opracowanie konstruktywnego planu pomocy tj. opracowania planu działań jakie należałoby podjąć w kierunku znalezienia przez niego pracy, a tym samym wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Dlatego też, na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej - z uwagi na brak współdziałania osoby z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej - organ ten nie przyznał J. L. zasiłku okresowego.

Od powyższej decyzji J. L. wniósł odwołanie, w którym stwierdził, iż decyzja organu I instancji została wydana w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny, albowiem w skład jego rodziny wchodzi siedem osób. Jego zdaniem - rodzinę, poza nim samym i jego matką S. L. tworzą też jego brat J. L., żona brata B. L. oraz trójka ich dzieci. J. L. stwierdził również, iż nieprawdą jest, że odmawia współpracy z pracownikiem socjalnym, bowiem jak podniósł: "gdyby pracownik socjalny wystąpił z urzędu o udzielenie mi pomocy na realizację propozycji pracy do czasu uzyskania pierwszych dochodów - z pewnością byłbym zadowolony". Podał w piśmie, że "zakończenia procesu reintegracyjnego nie było", jest "zawieszone", gdyż nie otrzymał "właściwej pomocy z winy zawinionej przez J. N." (osoby pełniącej obowiązki Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w S.).

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. (kpa) Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) w związku z art. 38 ust. 1, art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004r. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) i art. 2 oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001r. Nr 79, poz. 856 z późn. zm.), decyzją z dnia 14 czerwca 2007r. nr [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji organ II instancji stwierdził, iż dokumenty załączone do akt sprawy świadczą o tym, że rodzina J. L. składa się z dwóch osób. Źródłem jej utrzymania jest renta inwalidzka matki odwołującego się – S. L. w wysokości 677,88 zł, co oznacza, że dochód na osobę w rodzinie wynosi 338,94 zł. Odwołujący się od 1997r. pozostaje bez pracy, przy czym zgodnie z zaświadczeniem Powiatowego Urzędu Pracy dla Powiatu [...] jest zarejestrowany w w/w Urzędzie od dnia 16 września 2005r. jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku. Ponadto (co wynika z załączonej do akt sprawy notatki służbowej sporządzonej w dniu [...] kwietnia 2007r. na okoliczność wizyty pracownika socjalnego u J. L. w celu złożenia wyjaśnień odnośnie jego działań w kierunku znalezienia pracy oraz opracowania planu pomocy wyjścia z trudnej sytuacji życiowej), odwołujący się nie był zainteresowany złożeniem stosownych wyjaśnień, a jego pełne agresji zachowanie oraz bierna i roszczeniowa postawa, którą prezentował spowodowały, iż nie można było uzyskać koniecznych informacji, jak również nie można było opracować konstruktywnego planu pomocy wyjścia z trudnej sytuacji życiowej J. L. Organ II instancji przyjął, iż dochód rodziny nie przekracza kryterium dochodowego przewidzianego przez przepis art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, ponadto w rodzinie występuje bezrobocie (odwołującego się) i niepełnosprawność (matki J. L. pobierającej rentę), jednak postawa J. L. nie upoważnia do przyznania mu wnioskowanego świadczenia. Jak bowiem wynika z akt sprawy – J. L. nie podejmuje żadnych działań zmierzających do poprawy sytuacji materialno-bytowej m.in. podjęcia zatrudnienia i w żaden sposób nie współpracuje z pracownikami Ośrodka Pomocy Społecznej. W tym stanie rzeczy - w ocenie organu odwoławczego - organ I instancji mógł podjąć decyzję o odmowie przyznania stronie zasiłku okresowego, bowiem zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej brak współdziałania osoby (lub rodziny) z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej (podobnie odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę uzależnioną) może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia (także uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej).

Z powyższą decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] nie zgodził się J. L., który w skardze z dnia 6 lipca 2007r. podniósł, iż decyzja organu II instancji jest niezgodna z prawem, narusza prawo materialne poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Organom obu instancji skarżący zarzucił fałszowanie dokumentów dotyczących jego sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej (przez nie uznanie, iż pozostaje w gospodarstwie domowym także z bratem i jego rodziną zamieszkałymi pod jednym adresem) Ponadto, zdaniem skarżącego, od 1997r. organy administracyjne "nękają" i "wywierają presję", a nawet nakłaniają do przestępstwa jego matkę i brata.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o oddalenie skargi. Odnosząc się do zarzutów podniesionych w skardze Kolegium stwierdziło, iż brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o czyn przestępczy. Organ administracji publicznej zgodnie z art. 80 kpa ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Opierając się na załączonych do akt sprawy oświadczeniach złożonych przez matkę skarżącego oraz jego brata ustalono liczbę osób wchodzących w skład prowadzonego gospodarstwa domowego. Ponadto materiały zawarte w aktach sprawy wskazywały, iż skarżący nie podejmował żadnych działań zmierzających do poprawy sytuacji materialno-bytowej m.in. podjęcia zatrudnienia, nie współpracował z pracownikami Ośrodka Pomocy Społecznej, nie dostarczył wszystkich wymaganych dokumentów.

Na rozprawie w dniu 30 stycznia 2008r. skarżący ponownie zaznaczył, że - jego zdaniem – z zaświadczenia z Wydziału Ksiąg Wieczystych z 2003r. (zalegającego w aktach) wynika ile osób wraz z nim prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, czego organy nie wzięły pod uwagę.

W aktach administracyjnych sprawy – na karcie 5 - zalega pismo Powiatowego Urzędu Pracy dla Powiatu [...] z dnia [...] grudnia 2006r., z którego wynika, iż "w 2005r. skarżący odmówił przyjęcia propozycji pracy w ramach robót publicznych z powodu proponowanego wynagrodzenia i charakteru wykonywanej pracy, natomiast w zawodzie murarza ostatnio pracował w 1985r., w związku z tym wystąpią trudności w uzyskaniu zatrudnienia w tym zawodzie". Zdaniem Urzędu Pracy skarżący "ma postawę roszczeniową i duże wymagania, co do propozycji zatrudnienia, głównie dotyczące wynagrodzenia".

Z treści przeprowadzonego wywiadu środowiskowego (k. 17 akt adm.) wynika, że J. L. urodzony [...].1958r. w chwili składania wniosku miał ukończone 48 lat i nie występują u niego problemy zdrowotne. Jego matka S. L. jest inwalidką I grupy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. (Dz. U. Nr 153, poz.1270 z późn. zm.) – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej i stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie w oparciu o art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną. W ramach tej kognicji Sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu administracyjnego nie naruszono przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarga nie jest uzasadniona.

Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), na podstawie której wydano zaskarżone decyzje, w art. 2 i art. 3 stanowi, że jest to instytucja mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Jak wynika z akt sprawy J. L. liczący 48 lat, jest człowiekiem zdrowym, niemniej od wielu lat pozostaje na utrzymaniu matki – rencistki, będącej inwalidką I grupy i otrzymującej niewysoką rentę. Skarżący twierdzi wprawdzie, iż jego rodzina składa się z siedmiu osób, bowiem wchodzą do niej również jego brat J. L. z żoną B. i trójką dzieci, ale przeczą temu oświadczenia przez nich złożone, z których wnika, iż J. L. i jego żona B. prowadzą odrębne gospodarstwo domowe. Źródłem utrzymania rodziny skarżącego jest więc renta inwalidzka jego matki w wysokości 677,88 zł. J. L. jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Oznacza to, że dochód na osobę w rodzinie skarżącego wynosi 338,94 zł, co uprawniałoby skarżącego do skorzystania z pomocy społecznej w postaci zasiłku okresowego.

Zgodnie z treścią art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej:

"Art. 38. 1. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny."

Z treści powyższego przepisu wynika, że skarżący spełnia przesłanki formalne uprawniające do przyznania zasiłku. Niemniej jednak osoby ubiegające się o przyznanie im świadczenia z pomocy społecznej muszą liczyć się z tym, że nie każdy ich wniosek i nie w pełnym zakresie zostanie automatycznie uwzględniony, bowiem rodzaj, forma i rozmiar świadczenia muszą być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Osoby te – z mocy przepisów prawa (art. 4 ustawy o pomocy społecznej) - są zobowiązane do współdziałania z ośrodkami pomocy społecznej w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej, a konsekwencje braku współdziałania przewiduje art. 11 ust. 2 omawianej ustawy:

"Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej."

Oznacza to, że uznaniu organów pomocy społecznej ustawodawca pozostawił decyzję, czy odmówić przyznania świadczenia, jeżeli zostaną spełnione przesłanki wymienione w tym przepisie. Wszystko zależy od okoliczności konkretnej, indywidualnie rozpatrywanej sprawy. Wydając decyzję o odmowie przyznania świadczenia organy muszą w sposób wyczerpujący uzasadnić podstawy tej odmowy.

W ocenie Sądu, odmowa przyznania skarżącemu pomocy ze środków pomocy społecznej została wyczerpująco uzasadniona przez organy orzekające w niniejszej sprawie. Jak wynika bowiem z uzasadnień zaskarżonych decyzji podstawą odmowy przyznania J. L. zasiłku okresowego było to, że skarżący nie podejmuje żadnych działań mających na celu poprawę sytuacji materialno-bytowej swojej rodziny i w żaden sposób nie współpracuje z pracownikami Ośrodka Pomocy Społecznej. Analiza akt sprawy wskazuje, iż zarzuty te są zasadne. Z pisma Powiatowego Urzędu Pracy dla Powiatu [...] z dnia [...] grudnia 2006r. wynika, iż w 2005r. skarżący odmówił przyjęcia propozycji pracy w ramach robót publicznych z powodu proponowanego wynagrodzenia i charakteru wykonywanej pracy. Wynika także, iż Urząd ma trudności w uzyskaniu dla skarżącego oczekiwanej przez niego oferty dobrze płatnej pracy w zawodzie murarza, albowiem w zawodzie tym J. L. pracował ostatnio przed wielu laty, bo w 1985r. Urząd Pracy podkreślił postawę roszczeniową skarżącego i duże wymagania co do zatrudnienia, głównie dotyczące wynagrodzenia. Nie można także pominąć wskazanego przez organy faktu, iż skarżący był zapraszany w listopadzie 2006r. do wzięcia udziału w projekcie "Brak pracy i strachy nie na Lachy". W ramach tego projektu, po okresie reintegracji społecznej, zakończonym szkoleniem BHP i badaniem okresowym, skarżący miałby możliwość podjęcia zatrudnienia. Jego odmowa istotnie nie została niczym uzasadniona. Jedynie w odwołaniu od decyzji I instancji skarżący stwierdził, że "zakończenia procesu reintegracji nie było, jest do dziś zawieszone, gdyż nie otrzymałem właściwej pomocy z winy zawinionej przez J. N.", co uprawnia organy do przyjęcia braku współdziałania skarżącego w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.

O prezentowanej przez skarżącego postawie świadczy treść notatki służbowej sporządzonej przez pracownika socjalnego w dniu [...] kwietnia 2007r. na okoliczność wizyty w domu skarżącego. Z treści tej notatki wynika, iż skarżący nie był zainteresowany złożeniem informacji, co do podjętych przez niego działań zmierzających do podjęcia pracy, a ograniczył się jedynie do obrażania pracownika socjalnego oraz instytucji, od której domaga się pomocy. Takie zachowanie skarżącego uniemożliwiło pracownikowi socjalnemu opracowanie rzetelnego planu pomocy wyjścia z trudnej sytuacji przez skarżącego.

To wszystko – zdaniem Sądu – świadczy o tym, że organy miały prawo przyjąć, iż postawa skarżącego ma charakter wyłącznie roszczeniowy, albowiem sam skarżący nie podejmuje żadnych działań mających poprawić jego sytuację materialno-bytową. Z przepisów ustawy o pomocy społecznej jednoznacznie wynika, że celem pomocy społecznej nie jest utrzymywanie na koszt podatnika osób i ich rodzin, które nie chcą podjąć trudu wyjścia z ciężkiej sytuacji materialnej, ale jedynie pomoc mającą na celu przezwyciężenie przez nich samych chwilowej, trudnej sytuacji. Dlatego osoby, które wnoszą o przyznanie im pieniędzy publicznych w postaci świadczeń z pomocy społecznej na zaspokojenie własnych potrzeb, mają obowiązek współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji rodziny pod rygorem odmowy przyznania świadczenia. Skoro skarżący odmówił współdziałania z pracownikiem socjalnym, to tym samym spełnione zostały przesłanki uprawniające organy pomocy społecznej do odmowy przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku okresowego.

Mając na względzie zebrany materiał – nie tylko notatki, czy zapiski urzędowe, ale dokumenty, np. pisma Powiatowego Urzędu Pracy - nie można uznać, aby organy powierzchownie rozpatrzyły sprawę. To z kolei prowadzi do wniosku, iż zarówno zaskarżona decyzja jak i decyzja organu pierwszej instancji nie naruszyły prawa.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że zarzuty skargi nie zasługują na uwzględnienie, a przeto na podstawie powołanych przepisów oraz art. 151 p.p.s.a. - orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt