Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska Sędzia NSA Irena Kamińska Sędzia NSA del. Wiesław Morys (spr.) Protokolant: sekretarz sądowy Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ł. H. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 listopada 2010 r. sygn. akt II SA/Wa 1395/10 w sprawie ze skargi Ł. H. na postanowienie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] lipca 2010r. nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 3 listopada 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 1395/10, oddalił skargę Ł. H. na postanowienie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] lipca 2010 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Przedstawiając w uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia po rozpoznaniu wniosku Ł. H. o udostępnienie wszystkich pisemnych wystąpień tegoż Funduszu kierowanych do Ministra Zdrowia lub jakiegokolwiek innego podmiotu zarzucających G. N. brak wiarygodności i/lub prowadzenie przezeń działalności prowadzącej do konfliktu interesów, na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) umorzył postępowanie. Uzasadniając swoje stanowisko stwierdził, iż w rozpoznawanej sprawie brak jest przedmiotu postępowania, gdyż ani Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, ani oddziały wojewódzkie Narodowego Funduszu Zdrowia nie formułowały i nie kierowały do Ministra Zdrowia i innych podmiotów wystąpień na piśmie, o jakich mowa we wniosku, jak też żadnych innych wystąpień dotyczących wymienionej w nim osoby. Decyzja ta została doręczona wnioskodawcy w dniu 11 stycznia 2010 r. i stała się ostateczną bez zaskarżenia. Ł. H. pismem z dnia 7 marca 2010r. wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej powyższą decyzją. W uzasadnieniu wniosku wskazał, iż w dniu 2 marca 2010 r. otrzymał od Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia pismo z dnia [...] lutego 2010 r. będące odpowiedzią na kolejny jego wniosek w sprawie informacji na temat stanowiska, jakie zajmowano w stosunku do G. N. Załącznik do tego pisma stanowiło pismo Prezesa Funduszu z dnia [...] maja 2009 r., z treści którego wynika, iż Pan G. N. jest Prezesem Zarządu [...] spółka z o. o. w K. i pełnomocnikiem firmy W. Zdaniem autora pisma sytuacja ta może budzić obawy co do wiarygodności analiz prowadzonych przez [...] dla innych podmiotów niż firma W., gdyż prowadzi ona do konfliktu interesów. Podsumowując Ł. H. stwierdził, że Prezes NFZ w decyzji z dnia [...] grudnia 2009 r. przedstawił nieprawdziwe informacje, którym on dał wiarę, dlatego też nie złożył wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w ustawowym terminie.

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia postanowieniem z dnia [...] lipca 2010r., działając na podstawie art. 58 i art. 59 § 2 k.p.a., odmówił przywrócenia terminu do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. W uzasadnieniu postanowienia wskazał, iż Ł. H. nie uprawdopodobnił, że uchybienie terminu do wniesienia odwołania nastąpiło bez jego winy i nie przedstawił żadnych dowodów, które uprawdopodobniłyby niemożność wniesienia odwołania w terminie. W ocenie organu wnioskodawca nie dopełnił jednocześnie czynności, dla której określony był termin, tj. nie złożył wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Ł. H. wniósł o uchylenie powyższego postanowienia, zarzucając organowi naruszenie art. 58 § 1 i 2, art. 57 § 2 k.p.a. poprzez odmowne załatwienie wniosku, oraz naruszenie art. 64 § 2 k.p.a. poprzez zaniechanie wezwania zainteresowanego do uzupełnienia braków formalnych wniosku o przywrócenie terminu, to jest – złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Ponownie wskazał, iż przyczyną niezłożenia środka odwoławczego w terminie była wiara w prawidłowość podanych w decyzji informacji. Zdaniem skarżącego zamieszczenie w decyzji umarzającej postępowanie nieprawdziwych informacji jest okolicznością usprawiedliwiającą uchybienie terminowi. Wskazał, iż do wniosku o przywrócenie terminu dołączył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Odpowiadając na skargę organ wnosił o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w motywach wyroku z dnia 3 listopada 2010 r. stwierdził, iż argumentacja skarżącego, mająca służyć wykazaniu braku jego winy w uchybieniu terminu do złożenia środka odwoławczego, jest w istocie polemiką z treścią decyzji. Przesłanki, których spełnienie jest konieczne do wydania postanowienia przywracającego termin do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zostały zawarte w art. 58 § 1 i 2 k.p.a. Stosownie do powołanego przepisu organ administracji publicznej obowiązany jest przywrócić termin, gdy spełnione zostaną łącznie następujące warunki: uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego, brak winy zostanie uprawdopodobniony, zainteresowany złożył wniosek o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu i dopełnił czynności, dla której określony był termin jednocześnie ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu. W ocenie Sądu I instancji skarżący nie wykazał, aby zamierzał złożyć środek odwoławczy od wspomnianej na wstępie decyzji w ustawowym okresie przewidzianym do jej zaskarżenia i jedynie z uwagi na niezależne od niego przyczyny, środka odwoławczego złożyć nie mógł. Powołując się na akta sprawy Sad I instancji stwierdził, iż skarżący dopiero po upływie terminu do złożenia środka odwoławczego powziął wiadomość o wadliwości decyzji z dnia [...] grudnia 2009 r. Zatem zamiar złożenia środka odwoławczego od tej decyzji powstał najwcześniej w dniu [...] marca 2010 r., gdy przedmiotowa decyzja była już decyzją ostateczną. Nie ma zatem zastosowania w sprawie art. 58 k.p.a., a przywołaną decyzję można wzruszyć jedynie nadzwyczajnymi środkami, przewidzianymi w Kodeksie postępowania administracyjnego. Sad uznał, iż twierdzenie organu, że skarżący nie dochował obowiązku dopełnienia czynności, dla której określony był termin, mija się z prawdą, bo przeczą mu zgromadzone w aktach sprawy dokumenty. Jednakże zdaniem Sądu uchybienie to nie miało wpływu na prawidłowość postanowienia o odmowie przywrócenia terminu. Dlatego na zasadzie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1170 ze zm.), dalej P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

Skargę kasacyjną opartą na naruszeniu przepisów postępowania wniósł Ł. H. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił, mające wpływ na wynik sprawy, naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. poprzez nieuwzględnienie skargi, mimo mającego wpływ na wynik sprawy administracyjnej uchybienia przez organ art. 58 § 1 i 2 k.p.a. w związku z art. 16 i art. 17 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazał, że wydając decyzję z dnia [...] grudnia 2009 r. organ wprowadził go w błąd co do okoliczności, która spowodowała niewniesienie środka odwoławczego w terminie. Zdaniem kasatora Sąd I instancji bezpodstawnie przyjął, iż dla przywrócenia terminu przez organ koniecznym jest, aby w trakcie biegu terminu do złożenia środka zaskarżenia odwołujący miał taki zamiar. W jego ocenie stanowisko takie nie ma oparcia w przepisach postępowania administracyjnego, jak również w poglądach doktryny prezentowanych w komentarzach. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił powołanie się na nieznaną przepisowi art. 58 k.p.a. przesłankę przywrócenia uchybionego terminu. W dalszej części swoich wywodów uznał, iż prawnie doniosłe znaczenie ma jedynie fakt, iż uchybienie terminowi nastąpiło bez winy skarżącego. Tę okoliczność Ł. H. upatrywał w późniejszym powzięciu wiadomości o nieprawdziwych informacjach podanych w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] grudnia 2009 r., a zatem o wadliwości tego rozstrzygnięcia. Kasator nie podzielił stanowiska Sądu, iż w zaistniałym stanie faktycznym decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia można wzruszyć stosując jeden z trybów nadzwyczajnych. Tryby nadzwyczajne ograniczają bowiem w istotny sposób zakres badania przedmiotowej decyzji. Wznowienie postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. wymaga, aby zostały ujawnione nowe okoliczności faktyczne lub dowody, o których istnieniu organy nie wiedziały. Natomiast w rozpoznawanej sprawie organ wydając decyzję umarzającą postępowanie znał treść pisma Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] maja 2009 r., zatem przesłanka ta nie zachodzi. Natomiast art. 156 k.p.a. znajduje zastosowanie wówczas, gdy organ stwierdzi rażące naruszenie prawa, zawęża zatem zakres badania decyzji, w porównaniu do kontroli na skutek wniesienia zwyczajnego środka odwoławczego. Na tej podstawie skarżący kasacyjnie domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga kasacyjna wniesiona w niniejszej sprawie nie mogła odnieść skutku. Rozpoznając skargę kasacyjną – po myśli art. 183 P.p.s.a. – Naczelny Sąd Administracyjny czyni to w granicach zakreślonych przez ramy tego środka odwoławczego, biorąc pod rozwagę z urzędu przyczyny nieważności postępowania. Przy braku przesłanek nieważnościowych tylko zarzuty sformułowane w skardze kasacyjnej podlegały badaniu w sprawie. Podniesiono w niej naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy, wskazując jako naruszony przepis art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w związku z art. 58 § 1 i § 2 k.p.a. oraz art. 16 i art. 17 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podstawa ta może przejawiać się w tych samych formach co naruszenie prawa materialnego, a więc w postaci błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania, przy czym w obu wypadkach skarżący powinien nadto wykazać istotny wpływ wytkniętego uchybienia na wynik sprawy. Naruszenie dotyczyć może tylko tych przepisów, które były, bądź powinny były być, zastosowane przez Sąd pierwszej instancji, także w zakresie oceny poprawności zastosowania przepisów przez organy orzekające w sprawie.

Zarzut uchybienia przez Sąd I instancji art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. jest nieusprawiedliwiony. Przede wszystkim trzeba stwierdzić, że przepis ten nie znalazł zastosowania w sprawie, nie mógł być więc błędnie wyłożony przez Sąd. Natomiast prawidłowo nie doszło do jego zastosowania. Bowiem oceniając legalność zaskarżonego postanowienia Sąd ten słusznie uznał, iż odpowiada ono prawu, zatem poprawnie skonstatował, że postanowienie to nie podlega wzruszeniu z powodu naruszenia prawa procesowego mającego wpływ na wynik sprawy. W istocie bowiem przesłanki prowadzące do przywrócenia terminu nie zostały w sprawie spełnione. Skarżący przede wszystkim nie wykazał, aby uchybił terminowi bez swej winy. Niepodobna wszak uznać za zwalniającą z zawinienia w omieszkaniu terminu merytoryczną wadliwość decyzji, o której strona dowiedziała się po upływie terminu do wniesienia środka, pozostawiając na uboczu kwestię prawdziwości tego twierdzenia. Owa wadliwość nie jest też ustawową przesłanką przywrócenia terminu. Nie jest nią również oczywiście zamiar wniesienia środka, aczkolwiek z istoty każdej czynności (w tym prawnej) wynika, że poprzedza ją zamiar jej podjęcia. O ile więc taka intencja powstała po upływie terminu do dokonania czynności, to bez względu na przyczynę, nie może ona usprawiedliwiać przedmiotowego żądania. Niemniej jednak kwestię tę Sąd Wojewódzki postawił w zasadzie jako wzmocnienie argumentacji przemawiającej za przyjęciem tezy o zawinieniu skarżącego w uchybieniu terminu, czy o niewykazaniu braku winy w uchybieniu terminu. W tym kontekście należy ją podzielić. Zarzucane wprowadzenie w błąd co do meritum sporu też nie motywuje zasadności wniosku o przywrócenie terminu, bo kwestia ta nie ma znaczenia dla oceny charakteru uchybienia terminowi. Nie dotyczy bowiem zagadnień związanych z niemożnością wniesienia środka, którymi zwykle są przeszkody natury obiektywnej (ciężka choroba, siła wyższa itp.). Oczywiste ograniczenia nadzwyczajnych środków w porównaniu do zakresu środków zwyczajnych nie mogą też skutkować uwzględnieniem żądania, gdyż nie jest ono uzależnione od charakteru środka. Tymczasem zgodzić się trzeba z twierdzeniem Sądu Wojewódzkiego, że w okolicznościach sprawy skarżący mógł skorzystać z nadzwyczajnych trybów wzruszenia decyzji. Przesłanki zasadności ewentualnego żądania w tej materii nie podlegają jednak ocenie w niniejszej sprawie.

W tym stanie rzeczy zasadnie doszło do oddalenia skargi, przeto skarga kasacyjna od trafnego orzeczenia podlegała oddaleniu na mocy art. 184 P.p.s.a. Na marginesie wypadnie tylko dodać, że w skardze tej nie wskazano zakresu żądania, z uwagi jednak na nadanie jej biegu wada ta nie mogła odnieść innego skutku. Nadto trzeba zwrócić Sądowi Wojewódzkiemu uwagę na błędne sformułowanie sentencji zaskarżonego wyroku, co podlegać może ewentualnemu sprostowaniu, bo nie wpływa na merytoryczną treść wyroku.