Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) Sędziowie sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk sędzia NSA Mirosław Wincenciak po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 14 czerwca 2019 r. sygn. akt II SA/Gl 398/18 w sprawie ze skargi K. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] lipca 2018 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 14 czerwca 2019 r., sygn. akt II SA/Gl 398/19, oddalił skargę K. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z [...] lipca 2018 r. nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Prezydenta Miasta D. o odmowie przyznania zasiłku celowego.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że powodem odmowy przyznania skarżącej zasiłku celowego z przeznaczeniem na zakup leków dla córki było stwierdzenie przez organ, że w wyniku uwzględnienia wypłaconych na rzecz skarżącej zaległych alimentów, dochód jej rodziny przekroczył ustawowe kryterium dochodowe będące jednym z warunków przyznania zasiłku celowego, określonego w art. 39 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1508; dalej jako: "u.p.s."). Jednocześnie organ uznał, że nie zaistniały szczególne okoliczności uzasadniające przyznanie zasiłku celowego specjalnego, o którym mowa w art. 41 u.p.s.

Sąd I instancji podkreślił, że wysokość dochodu w rodzinie skarżącej została ustalona przy zastosowaniu art. 8 ust. 12 u.p.s., według którego, w przypadku uzyskania jednorazowo dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu uwzględnia się w dochodzie osoby lub rodziny przez okres, za który uzyskano ten dochód. Skoro natomiast uzyskana 3 listopada 2017 r. kwota 1830,82 zł (alimenty zaległe 1803,32 + 27,50 zł odsetki), 4 grudnia 2017 r. kwota 1778,66 zł (alimenty zaległe 1757,77 zł + 20,89 zł odsetki), 2 stycznia 2018 r. kwota 1940,82 zł (1925,23 zł alimenty zaległe + 15,59 zł odsetki) i 2 lutego 2018 r. kwota 2256,25 zł (alimenty zaległe 2247,28 zł + 8,97 zł odsetki) tytułem zaległego świadczenia alimentacyjnego przekracza kwotę zasądzonych alimentów w wysokości 600 zł, to należało zastosować art. 8 ust. 12 u.p.s. Na tej podstawie, alimenty zaległe otrzymane w dniu 3 listopada 2017 r. w kwocie 1803,32 zł zostały rozliczone od listopada 2017 do lutego 2018 r., gdyż alimenty te były należne za okres 4 miesięcy (1803,32 zł podzielone przez 600 zł alimentów bieżących = 3,005), co w przeliczeniu na miesiąc stanowiło kwotę 450,83 zł, alimenty zaległe otrzymane w dniu 4 grudnia 2017 r. w kwocie 1757,77 zł rozliczono od grudnia 2017 do lutego 2018 r., gdyż alimenty te były należne za okres 3 miesięcy (1757,77 zł podzielone przez 600 zł alimentów bieżących = 2,926), co w przeliczeniu na miesiąc stanowiło kwotę 585,92 zł, alimenty zaległe otrzymane w dniu 2 stycznia 2018 r. w kwocie 1925,23 zł rozliczono od stycznia 2018 do kwietnia 2018 r., gdyż alimenty te były należne za okres 4 miesięcy (1925,23 zł podzielone przez 600 zł alimentów bieżących = 3,208), co w przeliczeniu na miesiąc stanowiło kwotę 481,30 zł, alimenty zaległe otrzymane w dniu 2 lutego 2018 r. w kwocie 2247,28 zł rozliczono od lutego 2018 do maja 2018 r., gdyż alimenty te były należne za okres 4 miesięcy (2247,28 zł podzielone przez 600 zł alimentów bieżących = 3,745), co w przeliczeniu na miesiąc stanowiło kwotę 561,82 zł. W sytuacji uzyskania dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu uwzględnia się bowiem w dochodzie osoby lub rodziny "na przyszłość". Ponadto do powyższych kwot ustalonych w wyniku zastosowania art. 8 ust. 12 u.p.s., prawidłowo w ocenie Sądu I instancji dodano wskazane w decyzji odsetki.

Sąd I instancji podkreślił, że organ prawidłowo zastosował art. 8 ust. 12 u.p.s., gdyż podzielił każdą z wymienionych w decyzji kwot zaległych alimentów przekazanych skarżącej przez komornika (bez odsetek), przez kwotę zasądzonych alimentów, tj. 600 zł. i w ten sposób ustalił, za jaki okres, tj. za ile miesięcy, należny jest uzyskany dochód. Następnie przez ten okres organ uwzględnił w dochodzie rodziny skarżącej, kwotę wynikającą z podzielenia kwoty zaległych alimentów przekazanej skarżącej przez komornika, przez liczbę miesięcy, za które należna była ta przekazana kwota. Ustaloną w ten sposób kwotę, organ uwzględnił w dochodzie rodziny skarżącej "na przyszłość", czyli poczynając od miesiąca, w którym komornik przekazał skarżącej konkretną sumę zaległych alimentów. Następnie sumując kwoty, które w wyniku powyższego rozliczenia należało uwzględnić na luty 2018 r., organ ustalił wysokość dochodu w rodzinie skarżącej w miesiącu poprzedzającym datę złożenia wniosku, co było zgodne z przepisami u.p.s. Wobec tego, w ocenie Sądu I instancji, nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty, według których zaległe alimenty powinny być rozliczone przez 34 miesiące, gdyż "zostały wypłacone przez okres ok. 34 miesięcy (od lutego 2015 r. do listopada 2017 r.)".

Sąd I instancji wskazał również, że wśród podstaw faktycznych wydania zaskarżonej decyzji były ustalenia dotyczące kwot zaległych alimentów przekazanych skarżącej przez komornika w dniach 3 listopada 2017 r., 4 grudnia 2017 r., 2 stycznia 2018 r., 2 lutego 2018 r. Istotne znaczenie miało zatem to, że według dokumentów źródłowych, uwzględnione przez organ kwoty zaległych alimentów, zostały uzyskane przez skarżącą w wymienionych datach. Organ zobowiązany był bowiem ustalić wysokość dochodu w rodzinie skarżącej w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o pomoc, tj. w lutym 2018 r. Z uwagi zatem na kwestie dotyczące zastosowania art. 8 ust. 12 u.p.s., istotne znaczenie miały właśnie kwoty zaległych alimentów uzyskane w określonych wyżej datach, a nie wszelkie inne, np. uzyskane kilka lat wcześniej. Z tego powodu, poza zakresem dokonywanych w tej sprawie ustaleń pozostają okoliczności dotyczące zaległych alimentów uzyskanych przez skarżącą w 2015 r., w tym również to, czy skarżąca zwróciła w listopadzie 2015 r. wymienioną przez nią w skardze kwotę na konto komornika.

Ponadto zdaniem Sądu I instancji organ nie przekroczył granic uznania administracyjnego, gdyż rozstrzygnął sprawę mając na względzie sytuację skarżącej oraz ograniczone możliwości finansowe organu I instancji, a tym samym ochronę interesów innych osób uprawnionych do uzyskania wsparcia ze środków pomocy społecznej. W przypadku strony nie wystąpił szczególnie uzasadniony przypadek, tj. taka sytuacja, czy zdarzenie nadzwyczajne, które byłoby nietypowe i niemożliwe do przewidzenia przez stronę, wykraczające poza możliwości ludzkiej zapobiegliwości. Sąd I instancji podkreślił również, że rozstrzygnięcie co do przyznania świadczenia pieniężnego w formie specjalnego zasiłku celowego ma charakter uznaniowy i jest uzależnione od oceny organu dokonywanej w ramach art. 3 ust. 4 u.p.s., według którego potrzeby osoby i rodziny korzystającej z pomocy społecznej powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej, albowiem organy administracji w zakresie pomocy społecznej działają w oparciu o środki finansowe, których wysokość jest ściśle określona i w tak wyznaczonych granicach muszą realizować powierzone im w ustawie cele. Nie zachodzi przy tym konieczność wykazywania w każdym przypadku możliwości finansowych organów pomocy społecznej, a ich ograniczone możliwości należą do faktów powszechnie znanych.

Sąd I instancji stwierdził, że zaskarżona decyzja, podobnie jak i decyzja organu I instancji, zostały wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania, przez co nie nastąpiło naruszenie granic przysługującego organom uznania administracyjnego, ani też nie doszło do naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Decyzje organów zostały wydane na skutek wyczerpującego wyjaśnienia sprawy, na podstawie zgromadzonych w sposób kompletny dowodów, właściwej ich oceny oraz prawidłowych rozważań faktycznych i prawnych, zawartych w ich uzasadnieniu (art. 107 § 3 k.p.a.).

W skardze kasacyjnej skarżąca zaskarżyła wyrok Sądu I instancji w całości, wnosząc na podstawie art. 188 p.p.s.a. o uwzględnienie skargi, uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i wydanie wyroku reformatoryjnego przyznającego skarżącej prawo do specjalnego zasiłku celowego, ewentualnie w razie uznania, że istota sprawy nie została dostatecznie wyjaśniona, na podstawie art. 176 w zw. z art. 185 § 1 p.p.s.a., wnosząc uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, a także o przyznanie pełnomocnikowi kosztów nieopłaconej pomocy prawnej. Skarżąca kasacyjnie zrzekła się przy tym przeprowadzenia rozprawy.

Sądowi I instancji zarzucono naruszenie:

I. przepisów postępowania mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1. art. 151 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. przez niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji oddalenie skargi na decyzję z [...] lipca 2018 r., podczas gdy powyższa decyzja powinna zostać uchylona z uwagi na oczywiste naruszenia przepisów postępowania, jakich dopuściły się organy postępowania administracyjnego, a które miały istotny wpływ sprawy;

2. art. 7, 77, 80 k.p.a. w zw. z art. 1 § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269: dalej jaki: "p.u.s.a.") przez ich niewłaściwe zastosowanie i zaniechanie dokonania wnikliwej kontroli legalności zaskarżonej decyzji oraz oddalenie skargi, mimo że w toku postępowania nie odniesiono się właściwie do kwestii błędnego rozliczenia zaległych alimentów, jak również nie uwzględniono wyjątkowej sytuacji życiowej skarżącej, w jakiej się znalazła;

3. art. 8 i 9 k.p.a. w zw. z art. 1 § 2 p.u.s.a. przez niewypełnienie przez organy postępowania obowiązku poinformowania skarżącej o okolicznościach prawnych, mogących mieć wpływ na wynik sprawy, pomimo znajomości sytuacji życiowej skarżącej, przez co skarżąca nie wskazała istotnych z punktu widzenia przyznania jej specjalnego zasiłku celowego okoliczności życiowych w toku postępowania przed organami administracji, co doprowadziło do niezastosowania w niniejszej sprawie art. 41 pkt 1 u.p.s.;

II. prawa materialnego, tj.:

1. art. 8 ust. 12 u.p.s. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuwzględnieniu w dochodzie rodziny kwoty zaległych alimentów przez okres, za który faktycznie uzyskano ten dochód, tj. 34 miesiące, co doprowadziło do błędnego ustalenia, że skarżącej nie przysługuje prawo do specjalnego zasiłku celowego, w związku z przekroczeniem kryterium dochodowego rodziny ;

2. art. 41 pkt 1 u.p.s. przez jego niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy, a w konsekwencji nieprzyznanie skarżącej i pozostającej na jej utrzymaniu rodzinie specjalnego zasiłku celowego, podczas gdy skarżąca i pozostająca na jej utrzymaniu rodzina znalazła się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, wywołanej awarią instalacji grzewczej i pieca grzewczego, uzasadniającej w pełni przyznanie jej przedmiotowego zasiłku na sfinansowanie zakupu niezbędnych lekarstw dla małoletniej córki.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że organy postępowania administracyjnego dopuściły się zaniechania przeprowadzenia wnikliwej kontroli legalności zaskarżonej decyzji, co doprowadziło do utrzymania w mocy decyzji, w wyniku której przez niewłaściwe ustalenie okresu, za który uzyskane zostały zaległe alimenty, skarżąca pozbawiona została prawa do uzyskania specjalnego zasiłku celowego z przeznaczeniem na zakup lekarstw dla małoletniej córki. Ponadto, nie odniosły się w sposób właściwy do kryteriów pozwalających na obiektywną ocenę sytuacji życiowej skarżącej w kontekście wyjątkowości sytuacji życiowej w jakiej się znalazła, w świetle art. 41 pkt 1 u.p.s., uwarunkowanej nagłą i nieprzewidzianą awarią instalacji grzewczej i kotła grzewczego, warunkujących dokonanie ich niezwłocznej wymiany wiążącej się z poniesieniem przez skarżącą wysokich kosztów, co negatywnie odbiło się na budżecie rodziny i w pełni uzasadniało przyznanie skarżącej specjalnego zasiłku celowego.

Zdaniem skarżącej kasacyjnie Sąd I instancji nie dokonał wnikliwej kontroli legalności zaskarżonej decyzji, co doprowadziło do oddalenia skargi, pomimo że w toku postępowania administracyjnego, tak przed organem I, jak i II instancji, nie odniesiono się w sposób właściwy do kwestii uwzględnienia w dochodzie rodziny dochodu z tytułu zaległych alimentów, które skarżąca otrzymała za łączny okres 34 miesięcy. Zaległe należności alimentacyjne były należne za okres od miesiąca lutego 2015 r. do listopada 2017 r., a nie jak błędnie przyjęły organy za okres od 3 do 4 miesięcy. Powyższe uchybienie doprowadziło do błędnego uznania, że dochód rodziny skarżącej przekroczył ustawowe kryterium dochodowe, co nie miałoby miejsca w sytuacji poprawnego uwzględnienia w dochodzie rodziny należności alimentacyjnych, a zatem za faktyczny okres, za który dochód ten został uzyskany, tj. 34 miesiące. Dogłębna analiza stanu faktycznego i weryfikacja za jaki okres skarżąca faktycznie uzyskała dochód w postaci zaległych alimentów, doprowadziłaby do prawidłowego ustalenia wysokości dochodu rodziny skarżącej w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku, a w konsekwencji do uznania, że dochód rodziny skarżącej nie przekracza kryterium dochodowego wynoszącego 1028 zł w przypadku rodziny dwuosobowej.

W ocenie skarżącej kasacyjnie Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w D. pomimo znajomości sytuacji życiowej skarżącej, w tym w szczególności okoliczności polegającej na nagłej i nieprzewidzianej awarii instalacji grzewczej i kotła grzewczego w domostwie skarżącej, nie poinformował skarżącej o możliwym wpływie takiej okoliczności na ocenę sytuacji życiowej, w której się znalazła, co w konsekwencji spowodowało odmowę przyznania jej specjalnego zasiłku celowego pomimo przekroczenia kryterium dochodowego. Powyższe uchybienie doprowadziło do tego, że skarżąca nie wskazała powyższej okoliczności w toku postępowania administracyjnego, a tym samym pozbawiona została prawa do przyznania jej niezbędnych środków pieniężnych na zakup lekarstw dla małoletniej córki. W toku postępowania organ miał dostęp do informacji mających znaczenie z punktu widzenia przyznania skarżącej celowego zasiłku celowego, tj. wiedzę o powyższej awarii, do której doszło w miesiącu lutym 2018 r., wymagającej poniesienia przez skarżącą niezbędnych kosztów za łączną kwotę 4500 złotych. Poniesienie zaś tak wysokiego wydatku doprowadziło do tego, że skarżąca i jej rodzina znalazły się w wyjątkowo trudnej sytuacji życiowej, w której niemożliwe stało się przezwyciężenie zaistniałych trudności finansowych. Organy nie przyłożyły należytej wagi do obowiązku poinformowania skarżącej, że powyższa sytuacja mogła mieć istotny wpływ na decyzję w przedmiocie przyznania jej celowego zasiłku specjalnego na zakup niezbędnych lekarstw. Opisana awaria wymagała podjęcia niezwłocznych działań ze względu na warunki pogodowe i wiążącą się z tym konieczność ogrzania domu, w którym zamieszkuje skarżąca wraz z córką, a tym samym poniesienia znacznych kosztów, czego skarżąca nie była w stanie z wyprzedzeniem przewidzieć. Powyższa sytuacji doprowadziła do tego, że skarżąca nie była już w stanie ponieść kosztów niezbędnych lekarstw dla swojej małoletniej córki, gdyż przewyższało to już jej możliwości finansowe na tamten czas. Nagłe i nieprzewidziane pogorszenie się sytuacji życiowej skarżącej uniemożliwiło jej sfinansowanie niezbędnych potrzeb rodziny i tym samym sytuacja skarżącej bezsprzecznie spełniała kryterium wyjątkowości.

Uzasadniając zarzuty naruszenia prawa materialnego wskazano, że w niniejszej sprawie błędnie przyjęto, że należności otrzymane przez skarżącą z tytułu zaległych należności alimentacyjnych wraz z naliczonymi odsetkami w dniach 3 listopada 2017 r., 4 grudnia 2017 r., 2 stycznia 2018 r., 2 lutego 2018 r. w wysokości odpowiednio 1830,82 zł, 1778,66 zł, 1940,82 zł i 2256,25 zł należą się za okres od 3 do 4 miesięcy, do czego organy doszły przez podzielenie powyższych kwot pieniężnych przez wysokość należnych alimentów, tj. 600 zł, podczas gdy z art. 8 ust. 12 u.p.s. wynika jednoznacznie, że należności te powinny zostać rozłożone na 34 miesiące. Przez łączny okres 34 miesięcy skarżącą otrzymywała bowiem należności alimentacyjne w niepełnej wysokości, a otrzymane w powyższych datach środki pieniężne stanowiły wyrównanie, jakie skarżąca otrzymała z tytułu wypłacania za powyższy okres alimentów w niepełnej wysokości. Należności te powinny zostać nadto zaliczone na poczet najwcześniej wymagalnych nieuiszczonych terminowo alimentów. Zaliczenie powyższych należności na czas od 3 – 4 miesięcy pozostawało w sprzeczności z ustaleniami faktycznymi w sprawie, albowiem powyższe należności powinny zostać uwzględnione w dochodzie rodziny za łączny okres 34 miesięcy, jako że za taki okres należności te przysługiwały skarżącej, co oznacza że powinny zostać uwzględnione za okres 34 miesięcy, a nie za okres od 3 do 4 miesięcy, jak błędnie przyjął Sąd I instancji. Stanowisko takie zajął również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 8 lutego 2017 r., sygn. I OSK 2071/16.

Ponadto, zdaniem skarżącej kasacyjnie nieprawidłowe ustalenie rzeczywistej sytuacji życiowej skarżącej doprowadziło w konsekwencji również do niezastosowania art. 41 pkt 1 u.p.s. Przypadek skarżącej był na tyle wyrazisty i odbiegający od sytuacji innych osób znajdujących się w trudnym położeniu, że uzasadniał w pełni przyznanie pomocy, z uwagi na okazjonalność, nadzwyczajność występujących zdarzeń, które były na tyle dotkliwe w skutkach, że skarżąca nie była w stanie sobie z nim poradzić, nawet przy uwzględnieniu możliwości własnej zapobiegliwości. Niewątpliwie, sytuacja życiowa skarżącej i jej rodziny, ponad wszelką wątpliwość, bez konieczności podejmowania wnikliwych zabiegów interpretacyjnych okoliczności faktycznych sprawy, pozwalała stwierdzić, że mająca miejsce w miesiącu lutym 2018 r. awaria i poniesienie wysokich kosztów z tym związanych należą do zdarzeń nietypowych i niewydarzających się na co dzień. Zaistnienie powyższych okoliczności spełniło wymóg okazjonalności i nadzwyczajności, pozwalających na przyznanie skarżącej specjalnego zasiłku celowego na zakup lekarstw dla małoletniej córki.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ wniósł o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny rozważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę tylko nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej. Stosownie do art. 176 p.p.s.a. skarga kasacyjna powinna zawierać zarówno przytoczenie podstaw kasacyjnych, jak i ich uzasadnienie. Przytoczenie podstaw kasacyjnych oznacza konieczność konkretnego wskazania tych przepisów, które zostały naruszone w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, co ma istotne znaczenie ze względu na zasadę związania Sądu II instancji granicami skargi kasacyjnej.

Rozpoznana w tych granicach skarga kasacyjna nie podlegała uwzględnieniu.

Nie są uzasadnione zarzuty naruszenia przepisów postępowania. Nie znajduje potwierdzenia w aktach sprawy teza, że prowadząc postępowanie organy naruszyły art. 7, 77 § i 80 k.p.a. wadliwie ustalając stan faktyczny w odniesieniu do wysokości dochodu rodziny skarżącej. Zarzutami odnoszącymi się do przepisów regulujących czynienie ustaleń faktycznych w sprawie nie można zwalczać przyjętej przez organ wykładni przepisów prawa materialnego. Natomiast na płaszczyźnie ustaleń faktycznych nie budzi wątpliwości, że organy dokonały ustaleń dotyczących tytułu, z jakiego doszło do wypłaty skarżącej kwot w trybie egzekucji, uzyskując informacje od komornika sądowego. W odniesieniu do przesłanek zastosowania art. 41 pkt 1 u.p.s. dokonano także oceny sytuacji skarżącej i jej rodziny. Wniosek dotyczył zasiłku celowego na zakup lekarstw dla córki. W toku całego postępowania, łącznie ze skargą do Sądu I instancji, skarżąca nie podnosiła argumentu odwołującego się do wydatków związanych z naprawą systemu ogrzewania. Nowe okoliczności, zgłaszane na etapie skargi kasacyjnej, nie mają znaczenia dla oceny postępowania dowodowego przeprowadzonego przez organy, którym ten argument nie był przedstawiany. Także Sąd I instancji dokonywał kontroli decyzji wedle stanu faktycznego i prawnego istniejącego na dzień jej wydania.

Nie jest także uzasadniony zarzut naruszenia art. 8 i 9 k.p.a. Jak wynika z akt sprawy, skarżąca zapoznała się z nimi w dniu 13 kwietnia 2018 r., a w złożonym oświadczeniu, odnosząc się do poczynionych ustaleń, w żaden sposób nie nawiązała do problemu awarii ogrzewania czy związanych z tym kosztów. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku oświadczeń składanych przez skarżącą 18 maja i 28 maja 2018 r. W składanych przez nią wcześniej wnioskach, inicjujących postępowanie, kwestia ta również się nie pojawiała. Organ I instancji, zawiadamiając w oparciu o art. 9 i 10 § 1 oraz 79 k.p.a. o możliwości wypowiedzenia się w sprawie, powołał się na art. 79a k.p.a. i wskazał, że w toku postępowania nie ustalono okoliczności uzasadniających przyznanie specjalnego zasiłku celowego, związanych z wystąpieniem szczególnie uzasadnionego przypadku, zawiadomienie to strona odebrała 21 maja 2018 r. Również w odwołaniu do SKO nie pojawiły się żadne argumenty przeciwko stanowisku organu I instancji, dotyczącemu braku podstaw do przyznania specjalnego zasiłku celowego, w tym w szczególności związane z kosztami naprawy ogrzewania. W tym stanie faktycznym nie można postawić zarzutu, że organy administracji wadliwie wykonały obowiązki informacyjne. Obowiązek z art. 9 i art. 79a § 1 k.p.a. został zrealizowany. Zarzuty skargi kasacyjnej nie zawierają natomiast żadnych argumentów, które uzasadniałyby naruszenie zasady proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania, nie wykazano także, aby odstąpiono w sprawie od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw o takim samym stanie faktycznym i prawnym, przez co nie został uzasadniony zarzut naruszenia art. 8 k.p.a.

Nie uzasadniają uwzględnienia skargi kasacyjnej także zarzuty naruszenia prawa materialnego. Nie doszło w sprawie do błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 8 ust. 12 u.p.s. Nie znajduje uzasadnienia teza skargi kasacyjnej, że wypłacone kwoty z tytułu zaległych alimentów są kwotami uzyskanymi za okres 34 miesięcy. Dla sprawy nie ma znaczenia, jakiego okresu dotyczy zaległość, czyli od jakiego czasu dłużnik nie płacił alimentów w pełnej wysokości. Jak dokumentuje to materiał przesłany przez komornika prowadzącego egzekucję, zaległości z tytułu alimentów rejestrowane były w sposób narastający. Alimenty są należnościami płatnymi miesięcznie. Zastosowanie art. 8 ust. 12 u.p.s. w przypadku otrzymania zaległych alimentów polega zatem na ustaleniu, ilu miesiącom zaległości odpowiada otrzymana jednorazowo kwota. Okres, za jaki uzyskano dochód, to ilość miesięcy, za które przekazano zaległe alimenty. Przez taki okres dochód ten, w ustalonej miesięcznej wysokości, podlega uwzględnieniu w dochodzie rodziny. Naczelny Sąd Administracyjny akceptuje przy tym stanowisko, że zaliczenie to powinno nastąpić na przyszłość, a nie za miesiące minione. To drugie rozwiązanie prowadzi z jednej strony do nieadekwatnego obrazu sytuacji dochodowej osoby ubiegającej się o pomoc społeczną, z drugiej zaś rodzi ryzyko wszczynania postępowań dotyczących zmiany wydanych w przeszłości decyzji, opartych na ustaleniach pomijających dochód uzyskany jednorazowo w okresie późniejszym. Z tego powodu Naczelny Sąd Administracyjny uznaje argumentację przedstawioną w prawomocnym wyroku WSA w Gliwicach z 24 sierpnia 2017 r., sygn. IV SA/Gl 104/17.

Mając na uwadze wypłacone kwoty zaległych alimentów, organy administracji prawidłowo przyjęły, że rodzina uzyskiwała jednorazowo dochody należne na okres miniony. W przypadku należności płatnych miesięcznie prawidłowo ustalono, ilu miesiącom odpowiadają każdorazowo wypłacone kwoty, ustalając w ten sposób okres, za który dochód uzyskano. Przez taki okres (przez tę liczbę miesięcy) dochód ten został następnie uwzględniony w dochodzie rodziny. W sprawie nie doszło zatem również do niewłaściwego zastosowania art. 8 ust. 12 u.p.s.

Nie jest także skuteczny zarzut niezastosowania art. 41 pkt 1 u.p.s. Przepis ten był w sprawie stosowany, stwierdzono jednak brak przesłanek do przyznania specjalnego zasiłku celowego. Wobec nieskuteczności zarzutów dotyczących przepisów postępowania i oceny stanu faktycznego, brak podstaw do przyjęcia, że art. 41 pkt 1 u.p.s. został w sprawie zastosowany niewłaściwe. Przy kwalifikacji sytuacji skarżącej w kategorii szczególnie uzasadnionego przypadku nie mogły zostać uwzględnione okoliczności, których strona w sprawie nie zgłaszała i których nie dokumentuje materiał sprawy.

Wobec powyższego, nie doszło do naruszenia art. 151 p.p.s.a., Sąd I instancji nie miał podstaw do uwzględnienia skargi na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a.

Mając na uwadze podane argumenty, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji o oddaleniu skargi kasacyjnej. Podstawą do rozpoznania skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym był przepis art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekł w wyroku o przyznaniu pełnomocnikowi skarżącej wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną na zasadzie prawa pomocy, gdyż przepisy art. 209 i 210 p.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Natomiast wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należne od Skarbu Państwa (art. 250 p.p.s.a.) przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w art. 254 § 1 i art. 258-261 p.p.s.a.