Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bogusław Szumacher, Sędziowie Asesor WSA Danuta Oleś, Asesor WSA Bogusław Woźniak (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Monika Szymańska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 27 maja 2008 r. sprawy ze skargi "A" S.A. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób prawnych za 1999 r. oddala skargę.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej decyzją z dnia 28 października 2002 r. określił "A" SA zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych za rok 1999 w kwocie 1.478.919,00 zł.

Izba Skarbowa decyzją z dnia 16 czerwca 2003 r. uchyliła decyzję organu pierwszej instancji i przekazała sprawę do ponownego rozpoznania przez ten organ ponieważ uznała, że rozstrzygnięcie sprawy wymagało przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej części.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej decyzją z dnia [...] w wyniku ponownie przeprowadzonego postępowania określił "A" SA zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych za 1999 r. w wysokości 1.447.113,00 zł. W uzasadnieniu wskazano, że spółka w badanym roku podatkowym bezzasadnie odniosła w ciężar kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisane jako nieściągalne pochodzące z 54 umów leasingowych zawartych w latach 1996- 1999 w łącznej kwocie 960.209,86 zł (brutto) czym zawyżyła koszty uzyskania przychodów. Składowymi częściami wierzytelności były:

a) 728.275,82 zł - nie zapłacone przez leasingobiorców miesięczne opłaty leasingowe w kwocie netto (zaliczone uprzednio do przychodów należnych), w tym kwota 33.744,02 zł wynikająca z faktur VAT wystawionych po anulowaniu lub wypowiedzeniu umów leasingu,

b) 160.220,68 zł - odprowadzony przez spółkę do budżetu podatek należny VAT, wynikający z nie zapłaconych przez leasingobiorców faktur wystawionych na miesięczne opłaty leasingowe (nie zaliczone do przychodów należnych),

c) 71.311,12 zł - naliczone przez spółkę leasingobiorcom, lecz nie zapłacone odsetki za zwłokę w zapłacie miesięcznych opłat leasingowych (zaliczone uprzednio do przychodów na podstawie not obciążeniowych),

d) 402,24 zł - 8 rat kaucji nie zapłaconych przez leasingobiorcę na zabezpieczenie roszczeń zgodnie z umową leasingu operacyjnego zawartą dnia 23 lutego 1999 r. (nie zaliczone uprzednio przez spółkę do przychodów należnych).

Nieściągalność powyższych wierzytelności została przez spółkę udokumentowana: na kwotę 922.374,23 zł - protokołami sporządzonymi odrębnie dla każdej faktury (wystawionej na miesięczną opłatę leasingową zgodnie z zawartymi umowami leasingu), z których wynikać miało, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności wynikającej z pojedynczej faktury przewyższałyby jej kwotę oraz na kwotę 37.835,63 zł - postanowieniem Komornika Sądowego Rewiru VI przy Sądzie Rejonowym z dnia 8 czerwca 1999 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na brak majątku dłużnika. Z protokołów znajdujących się w aktach sprawy wynikało, że spółka wykazała w nich szacunkowe koszty związane z dochodzeniem wierzytelności.

"A" SA wniosła odwołanie od powyższej decyzji do Dyrektora Izby Skarbowej. Spółka zarzuciła naruszenie art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez dowolne uznanie, iż z przepisu tego wynika obowiązek dochodzenia wszystkich wierzytelności od jednego dłużnika łącznie na drodze jednego postępowania sądowego, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że spółka w toku kontroli nie przedstawiała udokumentowania nieściągalności spisanych należności oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) wymienionej wyżej ustawy przez uznanie, że zapis ten ma na celu umożliwienie odpisywania w ciężar kosztów uzyskania przychodów wyłącznie drobnych kwot wierzytelności powstałych na skutek niedopłat. Ponadto odwołująca zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mogących mieć istotny wpływ na wynika sprawy, a to art. 122 i art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej.

Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej. W uzasadnieniu podał, iż z unormowania zawartego w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) w związku z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych wynikało, iż do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wierzytelności nieściągalne, które spełniają jednocześnie dwa warunki: zostały wcześniej wykazane jako przychód należny w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz nieściągalność ich została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 tej ustawy. Odnośnie spełnienia pierwszego warunku organ odwoławczy zauważył, że z tabelarycznego zestawienia informacji o odpisanych wierzytelnościach w 1999 r. wynikało, że część faktur na kwotę 33.744,02 zł została przez spółkę wystawiona bądź na podstawie umów leasingu, które anulowano (15.689,27 zł) lub już po ich wypowiedzeniu (18.054,75 zł). Wobec tego, w opinii organu, w/w wierzytelności nie stanowiły przychodu należnego w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a w konsekwencji kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu i na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 wymienionej ustawy. Z kolei, odnosząc się do wierzytelności nieściągalnych w kwocie 160.220,68 zł, odpowiadających należnemu podatkowi VAT (nie zaliczone przez spółkę do przychodów należnych), organ odwoławczy uznał, że nie stanowiły kosztu uzyskania przychodu - czego podatnik nie kwestionował. Odnośnie spełnienia drugiego warunku organ odwoławczy wskazał, iż z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wynikało, że wśród wierzytelności odpisanych przez spółkę jako nieściągalne w kwocie 663.518,98 zł (wykazanych w przychodach należnych) znajdowały się należności, których spółka dochodziła na drodze sądowej. Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że znajdujące się w aktach sprawy protokoły nie potwierdzają niemożności zaspokojenia wierzyciela z majątku dłużnika. W spornej części dotyczącej kwoty 426.324,10 zł stwierdził bowiem, że pomimo sporządzenia przez podatnika protokołów wskazujących na niecelowość dochodzenia na drodze sądowej wierzytelności, z uwagi na wysokie koszty procesowe i egzekucyjne, występował on na drogę postępowania sądowego, w celu ich wyegzekwowania. W stosunku zaś do pozostałej kwoty wierzytelności tj. 237.194,88 zł, nie uznanie jej za koszt uzyskania przychodu argumentował w szczególności dochodzeniem przez podatnika swoich wierzytelności z pojedynczych faktur, wykazując tym samym, że koszty procesowe i egzekucyjne są równe lub wyższe od dochodzonej konkretnej wierzytelności.

"A" SA w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zarzuciła - w części dotyczącej nie zaliczenia w koszty uzyskania przychodów za 1999 r. kwoty 663.518,98 zł - naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, to jest art. 16 ust. 1 pkt 25 a w związku z art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych polegające na przyjęciu, iż:

- skarżący nie miał podstawy prawnej do dokonania odpisów jako wierzytelności nieściągalnych w koszty uzyskania przychodów za rok 1999 (kwoty 426.324,10 zł) na podstawie sporządzanych protokołów, albowiem, mimo sporządzenia protokołów, z których wynikało, że koszty te były znacznie wyższe od dochodzonych wierzytelności, skarżąca spółka dochodziła roszczeń na drodze sądowej,

- skarżący nie miał podstaw do dokonania odpisów jako wierzytelności nieściągalne w koszty uzyskania przychodów za rok 1999 odnośnie kwoty 237.194,88 złotych na podstawie sporządzanych protokołów, bowiem przedstawiony w trakcie postępowania materiał dowodowy nie uzasadniał rezygnacji przez podatnika z dochodzenia wierzytelności na drodze sądowej,

- brak było podstaw do sporządzania protokołów kosztów procesowych i egzekucyjnych związanych z dochodzeniem wierzytelności wynikającej z pojedynczej niezapłaconej faktury VAT, nie zaś z sumy wierzytelności wynikającej z niezapłaconych faktur VAT wystawionych na podstawie konkretnej umowy leasingu.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 30 marca 2006 r. uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej "u.p.p.s.a"). Sąd ocenił, iż organ podatkowy nałożył na spółkę dodatkowe wymogi i warunki, których nie przewidywał art. 16 ust. 2 pkt. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem Sądu, z uregulowania zawartego w powyższym przepisie nie wynika, iż późniejsze wystąpienie na drogę postępowania sądowego, pomimo wcześniejszego sporządzenia protokołu, stwierdzającego, iż przewidywane koszty procesowe jak i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty, wyłącza zaliczenie takich wierzytelności w koszty uzyskania przychodu.

Dyrektor Izby Skarbowej zaskarżył skargą kasacyjną wyżej opisany wyrok, na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 u.p.p.s.a. i zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania, w sposób mający wpływ na wynik sprawy:

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a u.p.p.s.a. przez uwzględnienie skargi, pomimo jej bezzasadności,

- art. 133 § 1 u.p.p.s.a., poprzez nie odniesienie się do całego stanu faktycznego wynikającego z akt sprawy,

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, polegające na niewłaściwej wykładni oraz zastosowaniu przepisów art. 16 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskutek uznania, iż podatnik może sporządzonym przez siebie protokołem udokumentować nieściągalność wierzytelności, również wówczas, gdy dochodzi ich na drodze sądowej. Strona wnosząca skargę kasacyjną zaprezentowała analizę przepisów art.16 ust. 1 pkt 25a w związku z art. 16 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy z której wywiodła, że ustawodawca ściśle określił rodzaj dokumentów, jakie są niezbędne do uznania wierzytelności za nieściągalne. Odpisanie wierzytelności jako nieściągalnej ma charakter definitywny, stąd ustawodawca, określając charakter przesłanek, jako dowód uznania wierzytelności za nieściągalną, główny nacisk położył na dokument, którego wydanie powoduje powstanie określonych przez przepisy ustawy skutków prawnopodatkowych. Podkreślono, że ustawodawca dopuścił do udokumentowania nieściągalności wierzytelności obok dowodów zewnętrznych (postanowienia organu egzekucyjnego, postanowienia sądu), również dowody wewnętrzne w postaci protokołu sporządzonego przez podatnika, co miało znacznie uprościć odpisywanie w koszty uzyskania przychodów takich kwot wierzytelności, które byłyby równe lub niższe niż potencjalne koszty procesowe i egzekucyjne związane z ich dochodzeniem. W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej, Sąd bezpodstawnie przyjął, iż spółka prawidłowo uznała nieściągalność wierzytelności udokumentowanych w formie protokołu, pomimo dochodzenia ich na drodze sądowej. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, nie można z jednej strony uznać, że wierzytelność jest nieściągalną z uwagi na fakt, iż koszty sądowe i egzekucyjne przewyższają wysokość dochodzonej wierzytelności, z drugiej zaś - dochodzić powyższych wierzytelności na drodze postępowania sądowego i egzekucyjnego. Oba te stanowiska wzajemnie się wykluczają i takie odczytanie normy świadczyłoby o braku racjonalności jej adresata bądź ustawodawcy. Dochodzenie przez spółkę w postępowaniu sądowym wierzytelności świadczy jednoznacznie, iż założenie przyjęte w protokole, iż koszty przewyższają wierzytelność były nieprawdziwe. A zatem, brak było, w opinii autora skargi kasacyjnej, podstaw do uznania za nieściągalne wierzytelności opisanych w protokołach a następnie dochodzonych na drodze postępowania sądowego.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 15 listopada 2007 r. Sygn. akt II FSK 1249/06 uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że trafny jest zarzut naruszenia prawa materialnego odnoszący się do regulacji prawnych art. 16 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W ocenie Sądu drugiej instancji, wszczęcie przez podatnika postępowania prawnego, mogącego zakończyć się wynikiem opisanym w art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, w przypadku wcześniejszego sporządzenia w tym samym przedmiocie protokołu, o którym stanowi art. 16 ust. 2 pkt 3 wymienionej ustawy, podważa zasadniczo przedstawioną tym protokołem ocenę nieściągalności danej wierzytelności należnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku ponownie rozpoznając sprawę zważył, co następuje:

Skarga "A" SA nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja Dyrektora Izby Skarbowej nie narusza prawa.

Przede wszystkim należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Z określenia "związany wykładnią prawa" należy wyprowadzić wniosek, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie jest związany oceną Naczelnego Sądu Administracyjnego, co do stanu faktycznego sprawy, albowiem ocena ta nie jest wykładnią przepisów prawa. W pozostałym zakresie jednakże ocena wyrażona przez NSA wiąże sąd rozpoznający sprawę ponownie. Możliwość odstąpienia od zawartej w orzeczeniu wykładni prawa istnieje tylko wtedy, gdy: a) stan faktyczny ustalony w wyniku ponownego rozpoznania sprawy uległ tak zasadniczej zmianie, że do nowo ustalonego stanu faktycznego nie mają zastosowania przepisy wyjaśnione przez NSA; b) po wydaniu orzeczenia NSA zmieni się stan prawny (wyrok WSA w Warszawie z 24.03.2006 r. Sygn. akt I SA/Wa 3345/05, LEX nr 204758).

Sporna pomiędzy stronami niniejszego postępowania jest kwestia zasadności zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów łącznej kwoty 663.518,98 zł. którą skarżąca spółka zakwalifikowała jako wierzytelność nieściągalną. Według skarżącej ujęcie w kosztach uzyskania przychodów wymienionej wyżej kwoty umożliwia art. 16 ust. 1 pkt 25a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm). Należy jednocześnie zauważyć, że nie budzi wątpliwości, że należności w łącznej kwocie 663.518,98 zł zostały przez skarżącą zarachowane jako przychody należne tj. spełniony został pierwszy warunek określony w powołanym wyżej przepisie.

Zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela, jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 listopada 2007 r. Sygn. akt II FSK 1249/06 dokonał wykładni art. 16 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stwierdził, że formalnie, "literalnie" tylko odczytany zapis (interpretowanych części) art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera zakazu łącznego, czy też następującego po sobie potwierdzania nieściągalności tych samych wierzytelności za pomocą postanowień wymienionych w pkt 1 oraz sporządzonych wcześniej i w tym samym przedmiocie protokołów, o których mowa pkt 3 wymienionego przepisu. Zważyć jednak należy, że badane regulacje prawne nie tworzą ustanawiającej określone i konkretnie sformułowane nakazy lub zakazy normy preskrytptywnej. W szczególności, z art. 16 ust. 2 pkt 3 omawianej ustawy wynika norma prawna o charakterze zasadniczo deskryptywnym, wypowiadająca się w sposób opisowy i wyjaśniający o przewidzianym przez prawo sposobie udokumentowania czynności samoobliczenia podatku, którego przestrzeganie i prawdziwość wynikających z niego danych czy też konstatacji uzasadnia prawną możliwość zaliczenia pewnych kwot do podatkowo znaczącej kategorii (należnych) wierzytelności nieściągalnych. Kontrolując i weryfikując samoobliczenie podatku organy podatkowe nie będą więc w rozważanym obszarze badać, czy podatnik zrealizował nakazany bądź zakazany sposób potwierdzenia nieściągalności wierzytelności, ale - czy ze sporządzonego (art. 16 ust. 2 pkt 3) bądź uzyskanego (art. 16 ust. 2 pkt 1) i w obu przypadkach przewidzianego przez prawo udokumentowania wynika uzasadnienie nieściągalności danych wierzytelności, uprawniające do zaliczenia ich w koszty uzyskania przychodu. Wobec powyższego, jeżeli podatnik, posługując się regulacją prawną art. 16 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, sporządził protokół stwierdzający, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe lub wyższe od jej kwoty, to organy podatkowe, w dążeniu do ustalenia prawdy obiektywnej i prawidłowego zastosowania prawa (art. 122 i art. 120 Ordynacji podatkowej) uprawnione i zobowiązane będą, w ewentualnym, późniejszym postępowaniu podatkowym, do zbadania i oceny prawdziwości danych, na których protokół ten został oparty, oraz uzasadnienia wynikających z niego konkluzji. Jeżeli natomiast informacje, twierdzenia i wnioski protokołu są prawdziwe, protokół ten - w aspekcie zawartej w nim wiedzy oraz przedstawionych ocen, racjonalnie rzecz biorąc przemawiać zasadniczo powinien za odstąpieniem od opisanego w art. 16 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy postępowania prawnego, gospodarczo niecelowego i nieefektywnego w kontekście wysokości antycypowanych wydatków na teoretycznie tylko możliwe zaspokojenie wierzytelności. Powyższe rozważania doprowadziły Naczelny Sąd Administracyjny do konkluzji, iż wszczęcie przez podatnika postępowania prawnego, mogącego zakończyć się wynikiem opisanym w art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 106, poz. 482 ze zm.), w przypadku wcześniejszego sporządzenia w tym samym przedmiocie protokołu, o którym stanowi art. 16 ust. 2 pkt 3 wymienionej ustawy, podważa zasadniczo przedstawioną tym protokołem ocenę nieściągalności danej wierzytelności należnej.

Sąd, mając na uwadze wyżej przedstawioną wykładnię art. 16 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o podatku, stwierdził, że Dyrektor Izby Skarbowej zasadnie zakwestionował odniesienie w koszty uzyskania przychodów należności w łącznej kwocie 663.518,98 zł, które skarżąca spółka uznała za nieściągalne. Należy bowiem zauważyć, że ustalenia faktyczne poczynione w toku przeprowadzonego postępowania podatkowego podważyły ocenę nieściągalności wyrażoną w protokołach sporządzonych przez spółkę. Z wyżej przedstawionego poglądu prawnego Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że podstawę odniesienia wierzytelności uznanych przez spółkę za nieściągalne stanowi nie tyle sam sam protokół ale to, czy ów protokół zawiera informacje, twierdzenia i wnioski zgodne ze stanem rzeczywistym. Taką ocenę organ podatkowy jest uprawniony i zobowiązany dokonać zgodnie z art. 122 Ordynacji podatkowej.

Należy zatem zauważyć, że odnośnie wierzytelności w łącznej kwocie 426.324,10 zł organ podatkowy drugiej instancji stwierdził, iż spółka z jednej strony sporządziła protokoły wskazujące na niecelowość ich dochodzenia na drodze sądowej z uwagi na wysokie koszty procesowe i egzekucyjne, które w jej ocenie mają przewyższać kwotę dochodzonej wierzytelności, z drugiej strony występowała na drogę sądową w celu ich wyegzekwowania od dłużników. Ponadto w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazano, że sąd, w 1999 r. wydał nakaz zapłaty w stosunku do dwóch kontrahentów tj. B.K., J.K. s.c. oraz P.H.U. "B" K.J. W pierwszej sprawie postępowanie egzekucyjne miało miejsce w 2000 r., natomiast w drugiej sprawie skarżąca zawarła ugodę z dłużnikiem w sprawie ustalenia harmonogramu spłat w zakresie rozstrzygniętym prawomocnym nakazem zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy. Odnośnie pozostałych leasingobiorców rozstrzygnięcia sądowe w 1999 r. nie zapadły. Prawidłowa jest zatem, w ocenie Sądu, konkluzja organu podatkowego, że wierzytelności w kwocie 426.324,10 zł dochodzone przez skarżącą spółkę na drodze sądowej nie mogą być odpisane jako nieściągalne w koszty uzyskania przychodów roku 1999 na podstawie sporządzonych protokołów. Jak słusznie zauważa dalej Dyrektor Izby Skarbowej, nieściągalność wierzytelności oznacza niemożność zaspokojenia wierzyciela z majątku dłużnika pomimo wyczerpania wszystkich przewidzianych prawem środków albo w przypadku, gdy koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe lub wyższe od dochodzonych kwot. Tymczasem w przedmiotowej sprawie, mimo sporządzenia protokołów, z których wynikało, czy też bardziej - wynikać miało, że koszty te były znacznie wyższe od dochodzonych wierzytelności, skarżąca spółka dochodziła swoich roszczeń na drodze sądowej. Także odnośnie pozostałej kwoty zakwestionowanych wierzytelności tj. 237.194,88 zł Dyrektor Izby Skarbowej prawidłowo stwierdził, że nie mogą one zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Według wyjaśnień skarżącej kwestionowane protokoły zostały sporządzone w oparciu o raporty zewnętrznych firm windykacyjnych jak i informacje posiadane przez pracowników spółki. Te ostatnie zostały pozyskane w wyniku szeregu działań monitorujących, polegających zarówno na kontaktach telefonicznych jak i osobistych wizytach pracowników w siedzibie dłużników. Dyrektor Izby Skarbowej dokonując oceny informacji stanowiących podstawę sporządzenia protokołów, zdaniem Sądu, prawidłowo wyprowadził wniosek, że nie dawały one podstaw do rezygnacji z dochodzenia wierzytelności na drodze sądowej. Z treści przedłożonych dokumentów wynika bowiem, że podmioty windykacyjne nie formułowały wniosku o odstąpienie od egzekwowania należności, a w odniesieniu do P.P.-H.U "C", P.H.U. "D", "E" sp. z o. o. i "F" sp. z o. o. zostało sformułowane zalecenie dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. W ocenie Sądu prawidłowa jest także ocena organu podatkowego w zakresie w jakim zakwestionował zasadność odpisania w koszty wierzytelności na podstawie notatki służbowej sporządzonej przez przedstawiciela spółki M.S. Słusznie bowiem założono, że dowody umożliwiające odpisanie w koszty wierzytelności nieściągalnych muszą istnieć w dniu ich zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów. Zatem, skoro "notatka służbowa" sporządzona w dniu 17 czerwca 2004 r. nie istniała w 1999 r. to nie mogła ona stanowić podstawy do sporządzenia w tym roku protokołów uzasadniających rezygnację z dochodzenia wierzytelności na drodze sądowej.

Trafne są także stwierdzenia organu podatkowego, że odnośnie wierzytelności należnych od zmarłej M.M. oraz upadłej sp. z o. o. P.H.U. "G" została uprawdopodobniona nieściągalność i jako takie mogły stanowić podstawę do utworzenia przez skarżącą rezerw na te wierzytelności na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 26 a w związku z art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego chybionym jest zarzut, że Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, iż skarżąca spółka nie mogła dochodzić w drodze postępowania sądowego wierzytelności wynikających z pojedynczych faktur wystawionych na miesięczne opłaty leasingowe, a była zobowiązana do dochodzenia kilku opłat łącznie. Organ odwoławczy wskazał, że z materiału dowodowego wynika, że spółka nie występowała z pozwem do sądu do każdej nie zapłaconej miesięcznej opłaty leasingowej lecz pozew obejmował zwykle zapłatę wszystkich faktur wystawionych na podstawie danej umowy leasingu, czy nawet kilku umów zawartych z jednym leasingobiorcą. Zatem organ uwzględniał faktyczne działania spółki podejmowane w celu windykacji należności i na podstawie tychże działań podatnika weryfikował prawidłowość kalkulacji przewidywanych kosztów związanych z dochodzeniem należności na drodze sądowej.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oddalił skargę uznając ją za bezzasadną.