Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak (sprawozdawca), Sędziowie WSA Jerzy Drwal, WSA Iwona Tchórzewska, Protokolant Asystent sędziego Krzysztof Barański, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi Wojewody na zarządzenie Wójta Gminy z dnia [...] sierpnia 2018 r., nr [...] w przedmiocie powołania komisji konkursowej w celu przeprowadzenia konkursu na stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. stwierdza nieważność zaskarżonego zarządzenia w całości.

Pismem datowanym na [...] listopada 2018 r. Wojewoda L wniósł skargę na zarządzenie Wójta Gminy K. nr [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r. w sprawie powołania komisji konkursowej w celu przeprowadzenia konkursu na stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. , zmienione zarządzeniem nr [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r., żądając stwierdzenia jego nieważności.

W pierwszej kolejności organ nadzoru podniósł, że zarządzenie Wójta zostało podjęte z istotnym naruszeniem art. 63 ust. 14 pkt 2 lit. b ustawy Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r., poz. 996) dalej: "pr. oświatowe" lub "ustawa" w związku z § 8 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1587) dalej: "rozporządzenie". W ocenie Wojewody, przy wyborze przedstawicieli Rady Rodziców do komisji konkursowej doszło do szeregu nieprawidłowości, skutkujących tym, że skład komisji konkursowej nie został prawidłowo powołany, a w konsekwencji zachodziły przesłanki do unieważnienia przeprowadzonego konkursu.

W dalszej kolejności Wojewoda przywołał zapisy Regulaminu Rady Rodziców określające sposób zwoływania zebrań Rady Rodziców, oraz nakładające obowiązek sporządzania protokołu z przebiegu zebrania. Przedłożona przez Wójta Gminy stosowna dokumentacja wskazywała na zwołanie posiedzenia Rady Rodziców oraz jego przeprowadzenie niezgodnie z postanowieniami Regulaminu.

W materiale zgromadzonym przez Wojewodę nie ma dowodu potwierdzającego prawidłowe zawiadomienie wszystkich członków Rady Rodziców o terminie zwołania zebrania w dniu 13 sierpnia 2018 r. Ponadto nie został sporządzony protokół z przebiegu zebrania, lecz jedynie protokół z głosowania w sprawie wyłonienia przedstawicieli Rady Rodziców do komisji konkursowej. Z protokołu głosowania w sprawie wyboru przedstawicieli Rady Rodziców do komisji konkursowej wynika, iż w głosowaniu udział brało 9 rodziców. Jednakże nie przedstawiono listy obecności członków Rady Rodziców biorących udział w tym zebraniu, co nie daje możliwości potwierdzenia, że wybór przedstawicieli do komisji konkursowej na zebraniu został dokonany przez osoby posiadające mandat członka Rady Rodziców. B. M., która została wybrana jako przedstawiciel Rady Rodziców do komisji konkursowej w dacie zebrania (dniu [...] sierpnia 2018 r.) nie pełniła funkcji członka Rady Rodziców.

Dziecko którego rodzicem była B. M. było uczniem III klasy gimnazjum i zakończyło naukę w szkole w czerwcu 2018 r., co oznaczało, że nie mogła, uczestniczyć w głosowaniu w celu wyłonienia przedstawicieli Rady Rodziców do komisji konkursowej i pełnić funkcji "przedstawiciela" tej Rady.

W ocenie Wojewody wadliwie nominowanie przedstawicieli Rady Rodziców do komisji konkursowej skutkuje wadliwością konkursu na stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. J. P. II w B. , przeprowadzonego przez komisję, w której skład zostały powołane osoby wyłonione z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa.

Posiedzenie komisji konkursowej odbyło się w dniu 27 sierpnia 2018 r. Do konkursu zgłosiło się dwóch kandydatów: I. C. oraz A. J. i ich oferty spełniały wymagania wskazane w ogłoszeniu o konkursie. Po przeprowadzeniu dwukrotnego tajnego głosowania, żaden z kandydatów nie otrzymał bezwzględnej większości głosów obecnych członków komisji. W tym stanie rzeczy komisja konkursowa uznała konkurs za nierozstrzygnięty.

Zdaniem organu nadzoru, gdyby zasiadający w komisji konkursowej przedstawiciele Rady Rodziców byli wyłonieni w sposób zgodny z postanowieniami przepisów ustawy oraz Statutu Zespołu Oświatowego i Regulaminu Rady Rodziców to prawdopodobnie doprowadziłoby to do rozstrzygnięcia konkursu, a zatem wykazane nieprawidłowości przy powołaniu komisji konkursowej mogły mieć wpływ na wynik przeprowadzonego konkursu.

Dnia [...] sierpnia 2018 r. Wójt Gminy wydał zarządzenie nr [...] w sprawie zatwierdzenia nierozstrzygniętego konkursu na stanowisko dyrektora Zespołu Oświatowego im. J. P. II w B. . Natomiast zarządzeniem nr [...], z dnia [...] sierpnia 2018 r. Wójt Gminy powierzył A. J. stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. .

Wojewoda uważa, że wadliwie przeprowadzony konkurs nie może skutecznie doprowadzić do wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły (por. wyrok NSA z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt I OSK 2441/12). Powierzenie stanowiska dyrektora szkoły może nastąpić wyłącznie kandydatowi wyłonionemu w prawidłowo przeprowadzonym konkursie. W postępowaniu konkursowym każdy z członków komisji, w tym również dwóch przedstawicieli rady rodziców, ma realny wpływ na wybór kandydata na dyrektora szkoły, a także na wynik postępowania konkursowego w postaci stwierdzenia nierozstrzygnięcia konkursu. Powyżej przedstawione okoliczności uzasadniają stwierdzenie nieważności zaskarżonego zarządzenia.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy wniósł o jej oddalenie.

Wyjaśnił, że zarządzeniem nr [...] z dnia [...] lipca 2018 r. ogłosił konkurs na stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. . Stosownie do treści art. 63 ust. 14 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe wystosowano pisma do organów uprawnionych do delegowania swoich przedstawicieli do składu komisji konkursowej w tym do Rady Rodziców Zespołu Oświatowego w B. z wnioskiem o wyłonienie dwóch przedstawicieli rady rodziców. Przewodnicząca Rady Rodziców zwołała zebranie na 13 sierpnia 2018 r. W roku szkolnym 2017/2018 w skład tego Zespołu Oświqtowego wchodziło: Samorządowe Przedszkole - 3 oddziały, Szkoła Podstawowa - 7 oddziałów, Publiczne Gimnazjum - 2 oddziały tj. 12 oddziałów. Ze złożonego protokołu z głosowania w zebraniu uczestniczyło 9 członków Rady Rodziców, którzy zdaniem Wójta byli przedstawicielami rodziców z poszczególnych oddziałów szkoły podstawowej, gimnazjum oraz przedszkola. Stanowiło to ponad połowę uprawnionych przez co decyzje podejmowane przez Radę Rodziców były prawomocne. Na podstawie tego protokołu podpisanego przez komisję skrutacyjną, uznano, że w sposób prawidłowy i zgodny z przepisami Rada Rodziców wyłoniła swoich przedstawicieli do komisji konkursowej. Przewodnicząca Rady Rodziców odmówiła udostępnienia dokumentacji z zebrania.

W dniu 20 sierpnia 2018 r., po otrzymaniu stosownych dokumentów o wyborze członków przedstawicieli organów, zarządzeniem nr [...] Wójt Gminy powołał komisję konkursową w celu przeprowadzenia konkursu na stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. .

W ocenie organu prowadzącego również wybór B. M. jako przedstawiciela Rady Rodziców nie narusza prawa. Zgodnie z art. 94 Pr. oświatowego rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy z dniem 31 sierpnia roku następnego. Według Wójta syn B. M. uczeń klasy III gimnazjum nie zaprzestał uczęszczania do szkoły a jedynie zakończył naukę w szkole jak pozostali uczniowie w szkole. W związku z tym rodzic tego ucznia do końca roku szkolnego tj. do dnia 31 sierpnia 2018 r. nie przestał być członkiem Rady Rodziców.

W ocenie organu prowadzącego przedstawiciele wyłonieni przez Radę Rodziców Zespołu Oświatowego im. [...] w B. oraz pozostałe osoby wchodzące w skład komisji konkursowej zostały powołane zgodnie z przepisami ustawy, Statutu Zespołu Oświatowego oraz Regulaminu Rady Rodziców i nie było podstaw do zaniechania dalszych działań mających na celu przeprowadzenie konkursu i powołanie dyrektora Zespołu Oświatowego Wójt Gminy przyznał, że żadna ze zgłoszonych kandydatur na dyrektora szkoły nie uzyskała w trakcie konkursu wymaganej ilości głosów dlatego na podstawie § 8 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia, zarządzeniem z dnia [...] sierpnia 2018 r., nr [...] zatwierdził nierozstrzygnięty konkurs na stanowisko dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. . W następnej kolejności organ prowadzący na podstawie art. 63 ust. 1, ust. 12, ust. 21 ustawy Pr. oświatowego, zarządzeniem nr [...] powierzył stanowisko dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. A. J. na okres 5 lat szkolnych od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r.

Brak dokumentów w postaci protokołu z posiedzenia Rady Rodziców czy tez listy obecności nie ma wpływu na wynik konkursu, a dane te można ustalić poprzez zawnioskowane w odpowiedzi na skargę dowody osobowe - przesłuchanie członków komisji skrutacyjnej oraz przewodniczącej Rady Rodziców.

Reasumując organ prowadzący uważa, że w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca naruszenie prawa, a skarga jest bezzasadna merytorycznie.

Na rozprawie dnia 9 kwietnia 2019 r. pełnomocnik Wójta Gminy K. cofnął wniosek o przesłuchanie świadków i skargę pozostawił do uznania Sądu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga podlega uwzględnieniu, gdyż zaskarżone zarządzenie zostało wydane z naruszeniem prawa skutkującym koniecznością stwierdzenia jego nieważności.

Powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki dokonuje organ prowadzący szkołę lub placówkę, natomiast kandydata na to stanowisko wyłania się w drodze konkursu (art. 63 ust. 1 i ust. 10). Stosownie do art. 63 ust. 14 w celu przeprowadzenia konkursu organ prowadzący szkołę lub placówkę powołuje komisję konkursową w składzie m.in. po dwóch przedstawicieli rady rodziców (pkt 2 lit. b/).

Z kolei zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia, konkurs na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły lub publicznej placówki ogłasza organ prowadzący przedszkole, szkołę lub placówkę, który następnie wyznacza przewodniczącego komisji konkursowej, który kieruje jej pracami (§ 2 rozporządzenia). Komisja na podstawie złożonej oferty, podejmuje uchwałę o dopuszczeniu lub odmowie dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego (§ 4 ust. 1 zd. 1 rozporządzenia), a następnie, po rozmowie z każdym z kandydatów dopuszczonych do postępowania konkursowego, dokonuje ich merytorycznej oceny, której podlega w szczególności przedstawiona przez kandydata koncepcja funkcjonowania i rozwoju publicznego przedszkola, publicznej szkoły lub publicznej placówki (§ 5 zd. 1 i 2 rozporządzenia).

Natomiast w myśl § 8 ust. 1 rozporządzenia po zakończeniu obrad komisji przewodniczący komisji niezwłocznie powiadamia organ prowadzący publiczne przedszkole, publiczną szkołę lub publiczną placówkę o wyniku postępowania konkursowego oraz przekazuje temu organowi dokumentację postępowania konkursowego, przy czym – stosownie do § 8 ust. 2 rozporządzenia - organ prowadzący publiczne przedszkole, publiczną szkołę lub publiczną placówkę zatwierdza konkurs albo unieważnia konkurs i zarządza ponowne jego przeprowadzenie w razie stwierdzenia: 1) nieuzasadnionego niedopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego; 2) przeprowadzenia przez komisję postępowania konkursowego bez wymaganego udziału 2/3 jej członków; 3) naruszenia tajności głosowania, z zastrzeżeniem § 4 ust. 1; 4) innych nieprawidłowości, które mogły mieć wpływ na wynik konkursu.

Zaskarżone zarządzenie dotyczy powołania komisji konkursowej w celu przeprowadzenia konkursu na stanowisko Dyrektora Zespołu Oświatowego im. [...] w B. .

W ocenie sądu zasadne są zarzuty Wojewody co do niezgodności zarządzenia z treścią art. 63 ust 14 pkt 2 lit. b pr. oświatowego w związku z § 8 ust. 2 pkt 4 powołanego rozporządzenia. W sprawie niesporne jest, że chodzi tu o inne okoliczności niż wymienione w punktach 1-3, które mogą mieć wpływ na ważność konkursu. Omawiane sformułowanie należy zatem odnosić do odmiennych zdarzeń, które wystąpiły w postępowaniu konkursowym i które należy łączyć z naruszeniem pozostałych uregulowań zawartych w ustawie prawo oświatowe i powołanym rozporządzeniu wykonawczym do niej. Pojęcie postępowanie konkursowe trzeba przy tym rozumieć szerzej, zarówno jako postępowanie prowadzone przez powołaną już komisję konkursową w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły, ale także jako postępowanie obejmujące etap zmierzający do powołania – wyboru członków komisji mającej przeprowadzić właściwy konkurs. Z tego powodu unieważnienie konkursu możliwe jest także z powodu uchybień przy wyłanianiu komisji konkursowej (por. wyroki NSA: z dnia 29 stycznia 2010 r., sygn. akt I OSK 1525/09 LEX nr 580155; z dnia 16 listopada 2010 r., sygn. akt I OSK 1445/10, LEX nr 745024; z dnia 17 czerwca 2011 r., sygn. akt I OSK 559/11, LEX nr 990264).

W niniejszej sprawie taka sytuacja miała w istocie miejsce, gdyż przedstawiciele Rady Rodziców powołani do udziału w pracach komisji konkursowej na stanowisko dyrektora Zespołu Oświatowego im. J. w B. , zostali wyłonieni w sposób wadliwy z uwagi na naruszenie przy ich wyborze zasad wynikających z Regulaminu Rady Rodziców dotyczących sposobu zwoływania zebrań Rady, obowiązku sporządzania protokołu z przebiegu tych zebrań oraz niejasnego składu członków obecnych na tym zebraniu.

Rada Rodziców jest autonomicznym, wewnętrznym organem szkoły, reprezentującym ogół rodziców uczniów danej szkoły (art. 83 ust. 1 ustawy). Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności: 1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady; 2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad, o których mowa w ust. 2 pkt 1-3, oraz przedstawicieli rad oddziałowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1, do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki.

Z uwagi na to, że – jak wynika z przytoczonego przepisu - przedstawicielstwo rad rodziców nie służy realizacji indywidualnych interesów poszczególnych rodziców, lecz realizuje prawa zbiorowe tej społeczności szkolnej, a członkowie rady występują jako wyraziciele interesu ogółu, a nie własnego, istotnego znaczenia nabiera regulamin rady i zasady jej funkcjonowania, a przede wszystkim określony w nim szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów.

Regulamin Rady Rodziców Zespołu Oświatowego im. [...] w B. w art. 19 stanowi, że zebrania Rady Rodziców zwołuje Przewodniczący Prezydium Rady Rodziców z co najmniej 2-tygodniowym wyprzedzeniem. Sekretarz Prezydium RR jest odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich członków Rady Rodziców. Zawiadomienia o zebraniach mają być dostarczane pocztą, drogą elektroniczną lub przez ucznia, którego rodzic jest uprawniony do udziału w zebraniu. Zebrania Rady Rodziców mogą być zwoływane w każdym czasie na wniosek: 1. dyrektora szkoły, 2. oddziałowych Rad Rodziców z co najmniej trzech klas, 3. organu prowadzącego, 4. organu nadzorującego. Wniosek o zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia Rady Rodziców powinien być przedstawiony na piśmie wraz z uzasadnieniem konieczności jego odbycia do Przewodniczącego Rady Rodziców i Dyrektora Szkoły (art. 21).

Z zebranego materiału dowodowego nie wynika w jaki sposób i czy wszyscy członkowie Rady Rodziców powiadomieni zostali o zebraniu zwołanym na dzień 13 sierpnia 2018 r. Stanowi to poważne naruszenie zasad sprecyzowanych w Regulaminie. Wprawdzie w aktach administracyjnych złożonych przez Wójta znajduje się oświadczenie B. M. (bez daty) w którym wyjaśnia, że o zebraniu została poinformowana telefonicznie w dniu zebrania, nie wskazuje jednak czy również pozostali członkowie Rady Rodziców o zebraniu zostali poinformowani w sposób wskazany w Regulaminie. B. M. wymienia nazwiska osób które brały udział w zebraniu, nie mając jednak pewności co do nazwisk osób biorących w nim udział. Jedna z osób przez nią wymienionych miała być jego obserwatorem. Z zebrania nie został sporządzony protokół, pomimo takiego obowiązku nałożonego przez art. 22 Regulaminu który brzmi: Zebrania Rady Rodziców i zebrania Prezydium Rady Rodziców są protokołowane. Każdy rodzic ma prawo wglądu do protokołów (art. 22). Przy braku listy obecności z tego zebrania prawidłowo organ nadzoru orzekł, że nie pozwala to w sposób jednoznaczny potwierdzić dokonania wyboru przedstawicieli do komisji konkursowej przez osoby posiadające mandat członka Rady Rodziców.

W świetle powyższych niejasności co do prawidłowo zwołanego i składu osobowego Rady Rodziców Zespołu Oświatowego im. [...] w B. istniała uzasadniona wątpliwość, co do prawidłowości uchwały podjętej dnia 13 sierpnia 2013 r. na zebraniu Rady Rodziców w sprawie wyboru przedstawicieli tej Rady do komisji konkursowej w związku z planowanym przeprowadzeniem konkursu na stanowisko dyrektora tej szkoły.

Opisana sytuacja – jak słusznie przyjął Wojewoda –spełniała zatem przesłankę określoną w § 8 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia, stanowiąc w istocie nieprawidłowość, która mogła mieć wpływ na wynik konkursu. Podkreślić należy, że delegowani przez właściwe organy członkowie komisji konkursowej nie tylko głosują w ich imieniu, ale też merytorycznie oceniają kandydatów, zadają w ich imieniu pytania kandydatom czuwają także nad przestrzeganiem prawa podczas konkursu. Nie ulega zatem wątpliwości, że winni być do działania w imieniu organów, które reprezentują, należycie umocowani. Natomiast na organie prowadzącym szkołę ciąży obowiązek weryfikacji tych upoważnień, przy czym – wbrew twierdzeniom zawartym w odpowiedzi na skargę – organ prowadzący publiczną szkołę może żądać od dyrektora szkoły protokołów z zebrań Rady Rodziców w każdym czasie i dokonać oceny prawidłowości tych upoważnień. Przyjąć zatem należy, że w razie stwierdzenia nieprawidłowości dotyczących procedury konkursowej mogącej mieć wpływ na wynik konkursu, organ prowadzący może nie tylko może odmówić powierzenia wyłonionemu kandydatowi stanowiska dyrektora szkoły, ale ma obowiązek unieważnienia konkursu niezależnie od momentu powzięcia o tym fakcie wiedzy, aż do momentu zatwierdzenia tego konkursu.

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wyrażono pogląd, że niezgodna z prawem czynność wyboru przedstawiciela rady rodziców do składu komisji konkursowej nie może być legalizowana przez sam fakt podjęcia prac przez komisję i prowadzić do zgodnego z prawem wyłonienia kandydata na dyrektora szkoły, bowiem uznanie, że przedstawiciel rady rodziców został nieprawidłowo wybrany do składu komisji daje podstawę do unieważnienia konkursu z powodu nieprawidłowości w postępowaniu konkursowym, które mogły mieć wpływ na wynik konkursu (por. wyrok NSA z dnia 10 września 2015 r., sygn. akt I OSK 659/15, LEX nr 1918550).

W świetle powyższego stwierdzić należy, że zaskarżone zarządzenie Wójta Gminy K. zostało podjęte z istotnymi nieprawidłowościami, które mogły mieć wpływ na wynik konkursu, a zatem podlega ono wyeliminowaniu z obrotu prawnego na podstawie § 8 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w zw. art. 147 p.p.s.a.

Zdaniem Sądu nie zasługuje na uwzględnienie zarzut dotyczący osoby B. M.. Nie można uznać, że jej kadencja w Radzie Rodziców zakończyła się z chwilą zakończenia nauki przez jej dziecko w tym zespole szkół (czerwiec 2018 r.), skoro rok szkolny zgodnie z art. 94 ustawy trwa do 31 sierpnia. Osoba ta miała więc bierne prawo wyborcze do zakończenia roku szkolnego 2017/1018. Jednak to uchybienie nie ma wpływu na rozstrzygniecie skargi.

Z tych względów Sąd – na podstawie art. 63 ust.14 pkt.2 lit. b prawa oświatowego w związku z § 8 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w zw. z art. 147 p.p.s.a. - stwierdził nieważność zaskarżonego zarządzenia.