Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący SNSA Joanna Tuszyńska SWSA Magda Froncisz SWSA Paweł Darmoń (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 7 kwietnia 2020 r. sprawy ze skargi A. F. na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Z. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. zobowiązuje Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Z. do wydania w terminie 14 dni aktu lub dokonania czynności w załatwieniu wniosku A. F. z dnia [...] grudnia 2019r o udostępnienie informacji publicznej; II. stwierdza, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Z. dopuścił się bezczynności, a bezczynność ta nie miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; III. oddala wniosek A. F. o wymierzenie organowi grzywny lub przyznanie sumy pieniężnej; IV. zasądza od Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Z. na rzecz skarżącego A. F. kwotę [...]zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wnioskiem z 9 grudnia 2019 r. (który wpłynął do organu 11 grudnia 2019 r.) A. F. zwrócił się do Inspektor Nadzoru Budowlanego o udostępnienie informacji publicznej poprzez wydanie kopii decyzji Inspektor Nadzoru Budowlanego z dnia 16 lutego 2001 r., znak [...]

Odpowiedzi na wniosek udzielono A. F. w piśmie z daty 18 grudnia 2019 r., wysłanej i odebranej przez adresata 19 grudnia 2019 r. W piśmie tym PINB wskazał, że przedmiot żądania stanowi informację publiczną, jednakże wniosek A. F. jest przejawem nadużycia prawa do informacji, z uwagi na dużą liczbę analogicznych wniosków składanych przez skarżącego i ich seryjność (jest to sto osiemnasty wniosek tej samej osoby na przestrzeni kilku miesięcy). Powołując się na orzecznictwo NSA wskazano, że "w przypadku nadużywania prawa dostępu do informacji publicznej brak jest podstaw do stosowania przepisów regulujących dostęp do informacji".

A. F. w dniu 10 stycznia 2020 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na bezczynność Inspektor Nadzoru Budowlanego w zakresie realizacji powyższego wniosku. Wniósł o orzeczenie, czy bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, o wymierzenie organowi grzywny lub przyznanie na jego rzecz sumy pieniężnej oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o odrzucenie, względnie oddalenie skargi,

Rozpoznając sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Sąd Administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2167 z późn. zm.). Kontrola ta obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w zakresie wydawania przez nie decyzji administracyjnych - art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.) - dalej określanej jako "p.p.s.a.".

W myśl art. 119 pkt 4 p.p.s.a. sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów. Na podstawie tego przepisu Sąd rozpoznał sprawę bez wyznaczania rozprawy.

Zgodnie z art. 149 § 1 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a p.p.s.a.:

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Stosownie do art. 149 § 1a p.p.s.a. jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Z kolei § 1b tego przepisu stanowi, że sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1 i 2, może ponadto orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego. Na podstawie art. 149 § 2 sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, że żądanie skarżącego dotyczyło udostępnienia informacji publicznej, – co zresztą przyznał sam organ w piśmie stanowiącym odpowiedź na żądanie – oraz, że Inspektor Nadzoru Budowlanego, jako organ administracji publicznej jest pomiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej.

Przyczyną, dla której żądana przez skarżącego informacja publiczna nie została mu udostępniona było " nadużycie prawa do informacji", które w ocenie strony przeciwnej zwalnia ją z obowiązku rozpoznania wniosku w trybie i na zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Powodem przyjęcia takiego stanowiska przez organ nadzoru budowlanego była duża ilość wniosków o udostępnienie informacji publicznej, które strona skarżąca od wielu miesięcy kieruje do organu.

Ze stanowiskiem tym nie sposób się zgodzić. Przede wszystkim trzeba zauważyć, że obowiązujące przepisy prawa nie znają pojęcia "nadużycia prawa do informacji publicznej". W szczególności ustawa o dostępie do informacji publicznej nie uznaje takiej podstawy odmowy udostępnienia informacji publicznej. Koncepcja nadużycia prawa do informacji powstała w doktrynie i orzecznictwie jako odpowiedź na realne sytuacje, z którymi musiały mierzyć się sądy administracyjne.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 czerwca 2019 r., sygn. I OSK [...], dostępnym w internetowej bazie orzeczeń sądów administracyjnych: "Nadużycie prawa dostępu do informacji publicznej będzie polegało na próbie korzystania z jego instytucji dla osiągnięcia celu innego aniżeli troska i dobro publiczne, jakim jest prawo do przejrzystego państwa, jego struktur, przestrzeganie prawa przez podmioty życia publicznego, jawność administracji i innych organów itp. Celem ustawy o dostępie do informacji publicznej nie jest więc zaspokajanie indywidualnych (prywatnych) potrzeb w postaci pozyskiwania informacji wprawdzie publicznych, lecz przeznaczonych dla celów innych niż wyżej wymienione. Takie informacje mogą być uzyskiwane na zasadach przyjętych dla danego rodzaju stosunków (por. J. Drachal, Prawo do informacji publicznej w świetle wykładni funkcjonalnej, w: Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, Naczelny Sąd Administracyjny, Warszawa 2005 pod redakcją J. Górala, R. Hausera i J. Trzcińskiego, s. 146, 147; zobacz również: W. Jakimowicz, Nadużycie publicznego prawa podmiotowego dostępu do informacji publicznej, w: Antywartości w prawie administracyjnym, red. A. Błaś, Warszawa 2016, s. 163 -170; M. Jaśkowska, Nadużycie publicznego prawa podmiotowego jako przesłanka ograniczenia dostępu do sądu w sprawach z zakresu informacji publicznej, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2018, nr 1). Występowanie tego typu zachowań dostrzeżono również w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. m.in. wyrok NSA z 30 sierpnia 2012 r., sygn. akt I OSK 799/12; wyroki NSA z 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt I OSK 1087/14 – wyroki dostępne w internetowej bazie orzeczeń pod adresem cbois.nsa.gov.pl, dalej jako "CBOSA")".

Sama duża ilość wniosków o udostępnienie informacji publicznej, składanych przez ten sam podmiot, nie jest jeszcze sama w sobie wystarczająca do przyjęcia, że mamy do czynienia z nadużyciem prawa do informacji. Brak również okoliczności świadczących o tym, iż skarżący zamierza użyć określonej we wniosku informacji do innych celów niż troska o dobro publiczne.

Z tego względu należało zobowiązać organ do wydania aktu lub dokonania czynności w załatwieniu wniosku skarżącego, – o czym orzeczono w pkt I wyroku na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

W pkt II wyroku orzeczono, iż organ dopuścił się bezczynności, jednakże nie miała ona miejsca z rażącym naruszeniem prawa – na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 i § 1a p.p.s.a., bowiem opóźnienie w załatwieniu wniosku nie było rażące (wniosek wpłynął do organu 11 grudnia 2019 r) a organ w korespondencji ze skarżącym z dnia 18 grudnia 2019 r wyjaśnił swoje stanowisko. Na taką ocenę wpływa również okoliczność, że z urzędu wiadomo Sądowi, że skarżący faktycznie składa do różnych organów liczne wnioski o udostępnienie informacji publicznej, a następnie skargi do WSA w Krakowie. Oczywiście nie zwalnia to z obowiązku rozpoznania każdego wniosku przez organ, jednakże nie pozwala czynić Inspektor Nadzoru Budowlanego zarzutu rażącego naruszenia prawa.

W pkt III wyroku oddalono skargę o wymierzenie organowi grzywny lub przyznanie skarżącemu sumy pieniężnej na podstawie art. 149 § 2 p.p.s.a.

W pkt IV wyroku zasądzono koszty postępowania w kwocie 100 zł, stanowiącej wysokość wpisu od skargi – na podstawie art. 200 p.p.s.a.