Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Mariusz Kotulski Sędziowie: WSA Aldona Gąsecka-Duda (spr.) WSA Kazimierz Bandarzewski Protokolant: Katarzyna Zbylut po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2011 r. sprawy ze skargi T. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 19 czerwca 2006 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania skargę oddala

Burmistrz Miasta B. decyzją z dnia 30 marca 2006 r., znak [....] , na podstawie art.149 § 3 w związku z art. 28 k.p.a., po rozpatrzeniu wniosku T.P. odmówił wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r. Nr [....] , zatwierdzającą projekt podziału nieruchomości położonej w B. , stanowiącej działkę nr [....] - w wieczystym użytkowaniu M.R. i J.R. - na działki nr [....] i nr [....] .

Orzekając w ten sposób wskazał, że pismem z [....] 2005 r. T.P. wystąpiła o wznowienie postępowania w wyżej opisanej sprawie, podając we wniosku, że na mocy umowy darowizny stała się właścicielką działki nr [....] . Działka ta została wydzielona z działki nr [....] w sposób wadliwy, gdyż jej granica przebiega po ścianie budynku mieszkalnego, w której znajdują się okna oraz balkon. O faktach tych wnioskodawczyni dowiedziała się dnia [....] czerwca 2006 r. w związku z postępowaniem o stwierdzenie nieważności przedmiotowej decyzji prowadzonym przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K.

Burmistrz Miasta B. wyjaśnił, że w sprawie niniejszej należy w pierwszym rzędzie ustalić, czy T.P. jest stroną uprawnioną do wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania. Zgodnie z art.147 k.p.a. wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Z podaniem o wznowienie postępowania może wystąpić tylko strona, tj. osoba, która brała udział w postępowaniu zakończonym decyzją ostateczną, lub która wprawdzie w postępowaniu zwykłym nie uczestniczyła, lecz może wykazać istnienie swego interesu prawnego lub obowiązku w rozumieniu art. 28 k.p.a.

W przedmiotowej sprawie nie można mówić o istnieniu po stronie T.P. interesu prawnego. T.P. stała się właścicielką działki nr [....] w obecnym jej kształcie, a więc powstałej w wyniku podziału działki nr [....] dokonanego przez jej poprzedników prawnych. Tym samym nie była stroną postępowania mającego na celu wydzielenie działki nr [....] i nie nabyła takich uprawnień poprzez nabycie prawa własności tej działki .

Takie też stanowisko wyraziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 1995 r. W uzasadnieniu decyzji z dnia 10 stycznia 2006r., nr [....] , odmawiającej wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższej decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego, Samorządowe Kolegium Odwoławcze podkreśla, że przedmiotem decyzji o zatwierdzeniu podziału nieruchomości było jedynie zatwierdzenie pewnych działań faktycznych, o których zdecydował poprzedni właściciel i które nie podlegają sukcesji.

W końcowym fragmencie uzasadnienia decyzji Burmistrza Miasta B. wyjaśnił, że nie znalazł podstaw do wznowienia z urzędu postępowania w sprawie podziału nieruchomości stanowiącej działkę nr [....] , zakończonego decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005 r.

Od decyzji Burmistrza Miasta B. z dnia 30 marca 2006 r., znak [....] T.P. wniosła w terminie odwołanie, w którym domagając się wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005 r., Nr [....] zarzucała : naruszenie art. 28 k.p.a. - przez przyjęcie, że nie jest stroną postępowania o wznowienie postępowania zakończonego tą ostateczną decyzją; naruszenie art. 147 k.p.a. - przez niewznowienie postępowanie na żądanie strony.

Skarżąca wskazywała, że istotą sporu prawnego powstałego w niniejszej sprawie jest stanowisko organu pierwszej instancji, w myśl którego wnioskodawczyni jako następcy prawnemu w zakresie użytkowania wieczystego J. i M. małż. R. , jak również Gminy B. w zakresie własności nie przysługuje przymiot strony postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a. Na uzasadnienie tego stanowiska Burmistrz Miasta B. podał jedynie, że wnioskodawczyni nabyła działkę nr [....] już po wydaniu decyzji podziałowej, której dotyczy postępowanie, oraz lakonicznie, bo bez żadnego uzasadnienia wskazał, że nie nabyła ona uprawnień strony przez nabycie prawa własności działki nr [....] . Nadto, organ pierwszej instancji podkreślił, że stanowisko takie wyraziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w postępowaniu o stwierdzenie nieważności tej samej decyzji. Polemizując z tym stanowiskiem skarżąca powoływała w odwołaniu poglądy orzecznictwa, z których wynika , że przymiot stron postępowaniu nieważnościowym jest przyznawany następcom prawnym właścicieli, czy użytkowników wieczystych osób będących stronami w postępowaniu zwykłym, co jej zadaniem należy odnieść także do kwestii stron przy wznowieniu postępowania. W tym kontekście podnosiła, że jest stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a., gdyż żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny oraz obowiązek. Skarżąca jest obciążona obowiązkami wynikającymi z wyznaczenia granicy działki dokonanego decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. Zgodnie bowiem z ustawą - Prawo budowlane oraz rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, budynki mogą być sytuowane w określonych odległościach od granicy działki. Obowiązek ten obciąża właściciela działki. Budynek na skutek podziału znajduje się z trzech stron w granicy działki, co przesądza o tym, że w trzech bocznych ścianach nie może być otworów okiennych. Nie można sobie wyobrazić domu, który w trzech ścianach nie ma okien. Brak okien w trzech ścianach domu uniemożliwi uzyskanie odpowiedniego nasłonecznienia pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi. Obowiązki wynikające z ustawy Prawo budowlane winien realizować właściciel. Wyznaczenie granic działki w opisany sposób powoduje zatem, że w istniejącym na działce budynku mieszkalnym należy wbrew § 12 powołanego wyżej rozporządzenia zamontować okna w ścianie znajdującej się w granicy nieruchomości. Wydzielona działka znajduje się na terenie przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i musi być na niej budynek mieszkalny. Podział doprowadza do sytuacji, w której budynek w trzech ścianach nie ma okien, a więc przestaje być budynkiem mieszkalnym, co wprost zaprzecza celowi podziału opartego na miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Powyższe okoliczności dotyczą uprawnień majątkowych oraz obowiązków nakładanych przez stosowne przepisy na wnioskodawczynię jako właściciela działki nr [....] i znajdującego się na niej domu. Obowiązki te wynikają z usytuowania granicy działki nr [....] w sposób oznaczony w decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w O. Nie można uznać, że wnioskodawczyni nie ma interesu prawnego co do postępowań w sprawie decyzji, która wyznaczyła granicę. Nadto, wnioskodawczyni jest stroną postępowań, które dotyczą należącej do niej działki, gdyż uprawnienie to wynika wprost w prawa własności.

Zgodnie z art. 888 k.c. w zw. z art. 890 k.c. J. i M. małżonkowie R. zbyli na rzecz skarżącej wskutek darowizny prawo wieczystego użytkowania zabudowanej działki nr [....] , która powstała z podziału działki nr [....] . Tak więc, skarżąca jest następcą prawnym stron postępowania, które były użytkownikami wieczystymi działki [....] . Skarżąca jest także następcą prawnym w zakresie własności działki nr [....] , której właścicielem do 1998 r. była Gmina B. , co również powoduje, że jest stroną postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności tej decyzji.

W dalszych wywodach T.P. powoływała poglądy orzecznictwa wypowiadane w sprawach o stwierdzenie nieważności decyzji, mające jej zdaniem zastosowanie także przy wznowieniu postępowania, zgodnie z którymi organ administracji publicznej winien rozważyć kwestię wszczęcia z urzędu takiego postępowania, co wynika z treści art. 6, 7, 8 k.p.a. i art. 11 k.p.a. W tym kontekście zauważała, że w przedmiotowej sprawie Burmistrz Miasta B. nie tylko nie wszczyna postępowania na wniosek strony, ale również sam uchyla się od jego wszczęcia. Być może jest to związane z tym, że przed wydaniem decyzji przez Kierownika Urzędu Rejonowego w O. Burmistrz Miasta B. wydał pozytywną decyzję co do sposobu podziału nieruchomości nr [....] i teraz musiałby oceniać swoje poprzednie rozstrzygnięcie. Jeżeli jednak uznać, że wydanie pozytywnej opinii o proponowanym podziale jest przyczyną wznowienia postępowania, to zgodnie z art. 150 § 2 k.p.a. Burmistrz Miasta B. nie był w ogóle właściwy do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie wznowienia postępowania.

Nadto, umknęła mu okoliczność, że projekt podziału nie odzwierciedla faktycznie istniejącego budynku, jego wymiarów, zataja istnienie okien i balkonu, czyli w zasadzie przedstawia nieprawdziwy stan faktyczny. Wydaje się, że w tej sytuacji Burmistrz Miasta B. winien zawiadomić stosowne organy o możliwości popełnienia przestępstwa przy sporządzaniu i być może akceptowaniu projektu podziału działki nr [....] . Ustalenie, że dowody będące podstawą wydania decyzji są fałszywe powoduje zaś zaistnienie przesłanki z art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a.

Po rozpoznaniu powyższego odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia 19 czerwca 2006 r., znak [....] , na podstawie art. 149 § 3 k.p.a. w związku z art. 28 k.p.a., w związku z art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia streściło dotychczasowy przebieg postępowania oraz wskazało na następujące okoliczności.

Wznowienie postępowania jest instytucją przewidzianą dla weryfikacji wadliwej decyzji ostatecznej wyłącznie z przyczyn przewidzianych w art. 145 § 1 k.p.a. Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony, zaś wznowienie z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. następuje tylko na żądanie strony (art. 147 k.p.a.). Wznowienie postępowania wymaga wydania przez właściwy organ postanowienia, zaś odmowa wznowienia następuje w drodze decyzji (art. 149 § 2 i § 3 k.p.a.). Organ administracji rozpatrując wniosek o wznowienie postępowania musi ustalić, czy pochodzi on od osoby uprawnionej, tzn. będącej stroną w postępowaniu zakończonym decyzją ostateczną, jak również, czy został dochowany termin ( art. 148 k.p.a.). Decyzję o odmowie wznowienia postępowania ( art. 149 § 3 k.p.a.) wydaje się wtedy, gdy we wstępnej fazie postępowania wznowieniowego można jednoznacznie stwierdzić, że osoba występująca z wnioskiem nie ma przymiotu strony postępowania, jak też, że nie został zachowany termin.

Organ pierwszej instancji przyjął trafnie, że T.P. nie posiada w świetle art. 28 k.p.a. interesu prawnego.

Zgodnie z art. 28 k.p.a., stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Konieczne jest zatem każdorazowe udzielenie odpowiedzi na pytanie, kto w określonej sprawie indywidualnej ma interes prawny. Interes prawny, to taki interes, który wynika z określonego przepisu prawnego odnoszącego się wprost do sytuacji danego podmiotu. Interes prawny musi być interesem indywidualnym strony postępowania i dotyczyć jej bezpośrednio. O tym, czy określonemu podmiotowi będzie służyło prawo strony w konkretnym postępowaniu administracyjnym, decydować będzie norma prawna, z której dla tego podmiotu będą wynikały wprost określone prawa lub obowiązki. Interes ów istnieć może wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy sferą prawną określonego podmiotu, a postępowaniem administracyjnym w konkretnej sprawie.

W treści złożonego wniosku o wznowienie postępowania oraz w odwołaniu od decyzji wnioskodawczyni powołuje się na fakt sukcesji praw po uczestnikach postępowania w sprawie zatwierdzenia podziału, po tj. J.R. i M.R. oraz Gminy B. , która nie brała udziału w postępowaniu.

Istotnie, w sytuacji, gdy następuje przejście praw z podmiotów uczestniczących we wcześniej prowadzonym postępowaniu, w którym przysługiwał im przymiot strony, bądź też z podmiotów, które bez własnej winy nie brały udziału w postępowaniu, lecz obiektywnie stroną postępowania były, następcy prawni mogą uruchamiać skutecznie tryby nadzwyczajne. Musi to jednak następować w ramach sukcesji prawa i w ramach tożsamości przedmiotu sprawy. Na gruncie rozstrzyganej sprawy powyższe oznacza, że nie może być uznana za stronę postępowania w sprawie zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości stanowiącej działkę nr [....] osoba, która ma tytuł prawny do innej działki - tj. działki nr [....] , chociaż powstałej w wyniku podziału działki nr [....] i swoje prawa wywodzi z przejścia praw użytkowania wieczystego działki nr [....] ( darowizna). Wskazane w odwołaniu orzeczenia nie dotyczą spraw podziału nieruchomości, wobec czego bezpośrednie odnoszenie ich do rozstrzyganej sprawy nie znajduje uzasadnienia.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że T.P. w dacie wydania kwestionowanej decyzji nie była właścicielem ani użytkownikiem podlegającej podziałowi działki nr [....] i tym samym nie posiadała przymiotu strony. Nie nabyła też przymiotu strony w postępowaniu o wznowienie postępowania zatwierdzającego podział, gdyż jej żądanie oparte jest o interes faktyczny polegający na chęci dokonania nowego podziału nieruchomości umożliwiającym poszerzenie działki. Przedmiotem decyzji o zatwierdzeniu podziału było zaś zatwierdzenie działań, o których zadecydował użytkownik wieczysty.

W pełnej rozciągłości znajdują odniesienie do niniejszej sprawy wywody zawarte w decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 10 stycznia 2006roku (Kol. Odw......) oraz 10 kwietnia 2006r. (.....) odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności Decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 1995r., na które powołał się także organ pierwszej instancji, stąd powtarzanie tej argumentacji jest zbyteczne.

W świetle art. 148 k.p.a., w niniejszej sprawie nie mogłoby nastąpić wznowienie postępowania także z uwagi na upływ terminów. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji. Niezaprzeczalnie jest , że co najmniej już w dniu 20 czerwca 2005 r. T.P. wiedziała o istnieniu decyzji. Okoliczność ta jest znana z urzędu, gdyż pismem z przytoczoną wyżej datą T.P. wnosiła do Wojewody [....] wniosek o stwierdzenie nieważności przedmiotowej decyzji ( kopia dołączona do akt przedmiotowej sprawy), który był rozpoznawany był przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. po przekazaniu go zgodnie z właściwością. T.P. wskazuje, że zapoznała się z aktami sprawy zakończonej wydaniem decyzji o zatwierdzeniu podziału działki w dniu [....] lutego 2006 r., czego wcześniej nie mogła dokonać, podkreślając jednocześnie, iż w tej dacie stwierdziła, że w postępowaniu pominięto istotne dowody dla sprawy, co spowodowało wadliwość postępowania. Oceniając dostępne dowody należy jednakże wskazać, że z materiałem dowodowym w trakcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności zapoznawał się w dniu [....] października 2005r. ustanowiony przez T.P. pełnomocnik - aplikant radcowski P.P. , co z kolei w świetle przesłanki z art. 148 § 1 k.p.a. ma znaczenie takie, iż podważa wskazania skarżącej odnośnie wiedzy o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia postępowania. Ponadto, T.P. oprócz przywołania w podstawie wniosku przepisu art. 145 § 1 pkt 5 ( pomijając pkt 4, co do którego nastąpił upływ terminu), nie wskazuje na żadną z okoliczności stanowiących podstawę wznowieniową. Ewentualna błędna ocena dowodów dokonana w trakcie postępowania nie stanowi przesłanki z art. 145 k.p.a .

Wznowienie postępowania przez organ jest jego prawem. Oznacza to, że organ nie ma obowiązku wszczynać postępowania w każdej prawomocnie zakończonej sprawie celem sprawdzenia, czy nie zachodzą podstawy do wznowienia. Obowiązek wznowienia ma natomiast miejsce w razie znalezienia przyczyny wznowienia. Organ pierwszej instancji nie znalazł takich podstaw, a zatem postępowania nie wznowił.

Wnosząc w terminie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 19 czerwca 2006 r., znak [....] , T.P. domagała się jej uchylenia i zasądzenie od organu kosztów postępowania.

Skarżąca zarzucała : naruszenie art. 77 k.p.a. - przez pominięcie, że jest właścicielką działki nr [....] ; naruszenie art. 28 k.p.a. - przez przyjęcie, że nie jest stroną postępowania w sprawie wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. ; naruszenie art. 147 k.p.a. - przez niewznowienie postępowanie na żądanie strony.

Uzasadniając powyższe podnosiła, że swój interes prawny wywodzi z przepisów prawa cywilnego dotyczących przysługującej skarżącej własności działki oraz znajdującego się na niej budynku, jak również z przepisów materialnego prawa administracyjnego, w tym ustawy - Prawo budowlane, które to przepisy nakazują zamurowanie okiem znajdujących się w odległości mniejszej niż 4 metry od granicy działki, odpowiednie nasłonecznienie pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, oraz uznają za niedopuszczalne usytuowanie balkonu na działce, do której nie posiada się tytułu prawnego. Podział działki dokonany decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 1995 r. spowodował , że należący do skarżącej balkon stanowiący konstrukcyjną część jej domu znalazł się na sąsiedniej działce, a okna wbudowane w ścianę domu znalazły się w ścianie, po której przebiega granica działki. To na skarżącą przepisy ustawy - Prawo budowlane nakładają obowiązek zamurowania okien, zbicia balkonu, czy też zmiany przeznaczenia pomieszczeń w związku z zamurowaniem okien i brakiem dopływu światła dziennego. Po uczynieniu zadość przepisom ustawy - Prawo budowlane w sposób zdecydowany spadnie wartość domu wnioskodawczyni. Tak więc przepisy prawa cywilnego również dają podstawę do przyjęcia, że istnieje interes prawny w żądaniu wznowienia postępowania.

W związku z powyższym interes prawny wnioskodawczyni wynika z przepisów prawa materialnego administracyjnego i cywilnego, do czego organ w decyzji nawet się nie odniósł.

Zgodnie z art. 148 § 1 k.p.a., podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Skarżąca dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę wznowienia w podanym przez nią dniu, zaś przyjmowanie, że zapoznanie się pełnomocnika z aktami sprawy o stwierdzenie nieważności jest równoznaczne z wejściem wnioskodawczyni w posianie informacji co do podstaw wznowienia jest zupełnie bezpodstawne i należy je traktować jako dowolne.

Nie można się zgodzić z poglądem, że wznowienie postępowania z urzędu jest prawem . Ciężar wykrycia prawdy obiektywnej jest bezwzględnym obowiązkiem organu orzekającego (art. 7 k.p.a. ), a naruszenie w procesie wydawania decyzji norm wymienionych w art. 145 § 1 k.p.a. powoduje bezwzględny obowiązek wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie wznowienia postępowania. W sprawie niniejszej nie może być wątpliwości co do istnienia przyczyny wznowienia, chyba że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. akceptuje to, że okna w domu skarżącej zostaną zamurowane, balkon zlikwidowany, a dom stanie się w części nieużyteczny.

Skarżąca podniosła też, że skoro w trakcie wydawanie decyzji przez Kierownika Urzędu Rejonowego nie wiedziano o istnieniu balkonu i okien po których przeprowadzono granicę, to dziś wiedząc o tym bez żadnych wątpliwości należało wznowić postępowanie z urzędu. Już sama zasada praworządności, prawdy materialnej, pogłębiania zaufania do organów państwa obliguje do wznowienia postępowania z urzędu w związku ze wskazaniem, że istnieją dowody, którymi nie dysponował Kierownik Urzędu Rejonowego

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko prezentowane w zaskarżonej decyzji.

Uczestniczka D.H. wnosiła o oddalenie skargi i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W tym zakresie wskazywała, że okoliczności dotyczące podziału nieruchomości, na które powołuje się T.P. w skardze nie mają znaczenia przy kontroli zaskarżonej decyzji wobec prawidłowego stwierdzenia, że skarżącej nie przysługuje przymiot strony w sprawie o wznowienie przedmiotowego postępowania. Jak wykazały organu obu instancji jedynymi stronami postępowania i jednocześnie adresatami wydanej decyzji o zatwierdzeniu podziału nieruchomości byli ówcześni użytkownicy wieczyści P. R. . To ich sytuację prawną kształtowała ta decyzja. Kiedy skarżąca dowiedziała się o decyzji podziałowej po pewnym czasie nie ma w sprawie znaczenia albowiem nie miała być o niej zawiadomiona i nie była jej adresatem. Przyjęcie powyższych założeń winno zaś skutkować oddaleniem skargi.

Z ostrożności procesowej uczestniczka wskazywała, że skarżąca usiłuje wzruszyć akt administracyjny pomimo niepełnej sukcesji praw, po upływie 15 lat, co nie znajduje uzasadnienia w świetle zasad współżycia społecznego. Ułamkowa część nieruchomości stanowiącej przedmiot sprawy została skarżącej darowana, w akcie notarialnym oświadczyła, że znany jest jej stan prawny nieruchomości i darowiznę przyjęła. Późniejszej twierdzenia , że z powodu wad decyzji nie jest w stanie przeprowadzić zmian na gruncie umożliwiających jego dostosowanie do norm prawa budowlanego stanowią nadużycie prawa. Zmiany takie skarżąca zresztą poczyniła, istniejący dom w ostatnich latach rozbudowała w samej granicy. Jeżeli zważyć, że dom skarżącej " znajduje się z trzech stron w granicy z sąsiednimi działkami" – to należałoby wzruszyć wszystkie uprzednie decyzje z pozostałymi sąsiadami.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 – 2 ustawy z dnia 25.07.2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( Dz. U. Nr 153, poz.1269 z późn. zm. ), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej, która w myśl art. 1 ustawy z dnia 30.08.2002r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz.U. Nr 153,poz. 1270 z późn. zm. - oznaczana dalej jako p.p.s.a. ) odbywa się na zasadach określonych w przepisach tej ustawy. W ramach kontroli działalności administracji publicznej, przewidzianej w art. 3 p.p.s.a. sąd uprawniony jest do badania, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związanym granicami skargi ( art. 134 §1 p.p.s.a. ), zaś jednym ograniczeniem w tym zakresie jest zakaz przewidziany w art. 134 § 2 p.p.s.a. Orzekanie w granicach sprawy ( art. 135 p.p.s.a. ) oznacza sprawę będącą przedmiotem kontrolowanego postępowania administracyjnego, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność, jako pochodną określonego stosunku administracyjnoprawnego i odbywa się z uwzględnieniem ówcześnie obowiązujących przepisów prawa. Wady skutkujące koniecznością uchylenia decyzji albo stwierdzeniem jej nieważności, bądź wydania decyzji z naruszeniem prawa zostały wskazane w art. 145 § 1 p.p.s.a. W przypadku niestwierdzenia takich wad, sąd skargę oddala ( art. 151 p.p.s.a. ).

Mając na uwadze treść powołanych na wstępie orzeczeń, a także okoliczności wynikające z przedstawionych akt administracyjnych w zakresie zgromadzonego materiału i przebiegu postępowania należy uznać, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zasadnicza rozbieżność stanowisk skarżącej oraz organów wydających kolejno decyzje w przedmiotowej sprawie dotyczy możliwości skutecznego złożenia przez T.P. wniosku o wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r. Nr [....] , zatwierdzającą projekt podziału na działki nr [....] i nr [....] nieruchomości położonej w B. , stanowiącej działkę nr [....] , będącej własnością Gminy B., pozostającej w wieczystym użytkowaniu M.R. i J.R. We wniosku jako podstawę wznowienie postępowania skarżąca powołała przesłanki z art. 145 § 1 pkt 4 i 5 k.p.a. W obu kontrolowanych decyzjach stwierdzono po pierwsze, że skarżąca nie była i nie powinna być stroną postępowania rozpoznawczego zakończonego powyższą ostateczną decyzją, po wtóre zaś, że nie podsiada ona interesu prawnego do żądania jego wznowienia. Zasadności pierwszego ze wskazań skarżąca nie kwestionuje .

Skarżąca polemizuje natomiast ze stwierdzeniami o braku po jej stronie interesu prawnego do żądania wznowienia postępowania. Wywodzi go z faktu następstwa prawnego po użytkownikach wieczystych i właścicielu podlegającej wadliwemu podziałowi nieruchomości, jak również norm prawa cywilnego i administracyjnego.

Wznowienie postępowania jest środkiem wewnętrznej, nadzwyczajnej kontroli stwarzająca możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzja ostateczną, jeżeli postępowanie, w którym ona zapadła było dotknięte kwalifikowaną wadą przewidziana w art. 145 § 1 k.p.a. oraz 145 a § 1 k.p.a. Stosownie do art. 147 k.p.a. - wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony, przy czym wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. oraz w art. 145 a k.p.a. następuje tylko na żądanie strony. Tryb i termin wniesienia podania w sprawie wznowienia postępowania określa art. 148 § 1 – 2 k.p.a. Postępowanie wywołane wnioskiem o wznowienie jest dwuetapowe, przy czym pierwszy etap stanowi postępowanie w sprawie wznowienia. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia, które stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz następnie , co do rozstrzygnięcia istoty sprawy ( art. 149 § 1- 2 k.p.a. ), natomiast odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji ( art. 149 § 3 k.p.a. ) zamykającej drogę przejścia do drugiego etapu. Wydanie przewidzianej w art. 149 § 3 k.p.a. decyzji o odmowie wznowienia postępowania oznacza niedopuszczalność postępowania z przyczyn przedmiotowych - takich jak np. działanie organu w innej formie lub niezakończenie sprawy decyzją ostateczną, zgłoszenie żądania motywowanego wystąpieniem innych wadliwości niż przesłanki z art. 145 § 1 k.p.a. i art. 145 a k.p.a. - albo z przyczyn podmiotowych, do którym należy zaliczyć brak zdolności prawnej, zgłoszenie żądania przez podmiot nie będący strona postępowania . Przy nieistnieniu podstaw do orzekania na podstawie art. 149 § 3 k.p.a. , już po wydaniu postanowienia w trybie art. 149 § 1 k.p.a. , przedmiotem postępowania jest zgodnie z art. 149 § 2 k.p.a. w pierwszej kolejności ustalenie czy postępowanie, w którym zapadła decyzja ostateczna faktycznie było dotknięte jedna z kwalifikowanych wad wyliczonych wyczerpująco w art. 145 § 1 k.p.a. i art. 145 a k.p.a., zaś w przypadku ich stwierdzenia – przeprowadzenie dalszego postępowania wyjaśniającego w celu rozpoznania i rozstrzygnięcia co do istoty sprawy administracyjnej zakończonej decyzja ostateczną. Możliwość wydania decyzji o odmowie wznowienia postępowania po ustaleniu na etapie wstępnym w postępowaniu wyjaśniającym, że podanie wnosi podmiot nie legitymujący się przymiotem strony została wskazana np. w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 marca 1996 r., sygn. akt SA/Wr 1652/95 ( Lex Omega nr 26621, ONSA 1999/2/53) , z 24 marca 1998 r., sygn. akt II SA 122/98, z 4 lutego 2000 r., I SA 334/99 ( Lex Omega nr 54133) czy z 7 stycznia 2009 r., sygn. akt II OSK 1747/07 ( Lex Omega nr 484887 ). Z orzecznictwa wojewódzkich sądów administracyjnych można powołać tu np. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 1 grudnia 2008 r., sygn. akt II SA/Kr 871/08 ( Lex Omega nr 540585 ) oraz z 2 czerwca 2009 r., sygn. akt III SA/Kr 874/08 ( Lex Omega nr 562468 ). W doktrynie pogląd ten prezentuje między innymi Z. R. Kmiecik ( artykuł ST 2009/7-8/125, Uruchomienie nadzwyczajnego postępowania administracyjnego ze względów prawnych ). Wojewódzki Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę poglądy te podziela i uznaje, że w razie wskazania we wniosku o wznowienie postępowania podstawy, o której mowa w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a., weryfikacja posiadania przez wnoszącego podanie przymiotu strony mogącej skutecznie żądać wznowienia postępowania następuje już na etapie wstępnym, o którym mowa w art. 149 § 1 i § 3 k.p.a. Do takich wniosków prowadzi bowiem wykładnia uwzględniająca względy natury językowo-logicznej, systemowej i celowościowej.

Zgodnie z treścią art. 28 k.p.a. , stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie utrwalony jest pogląd, że o posiadaniu przez dany podmiot interesu prawnego we wzięciu udziału w postępowaniu administracyjnym decyduje norma prawa materialnego, na której opiera się zaskarżony akt administracyjny, a nie interes faktyczny (zob. wyr. NSA z dnia 15.04.1993r., I SA 1719/92, OSP 1994, z. 10, poz. 199 z aprobującą glosą P. Kucharskiego). Źródeł interesu prawnego należy poszukiwać zatem w przepisach prawa materialnego, przy czym interes prawny może być wywodzony także spoza materialnego prawa administracyjnego, np. z przepisów normujących stosunki cywilnoprawne (por. J. Borkowski (w:) B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1996, s. 199). Interes prawny musi być rozumiany jako obiektywna, czyli realnie istniejąca potrzeba ochrony prawnej. Musi być to interes, który wynika z określonego przepisu prawa odnoszącego się wprost do podmiotu zgłaszającego zastrzeżenia i musi dotyczyć bezpośrednio tego podmiotu (wyrok NSA z dnia 25.04.2002r., IV SA 2238/01, Monitor Prawniczy 2002, nr 12, s. 532). Cechami interesu prawnego jest to, że jest on indywidualny, konkretny, aktualny, sprawdzalny obiektywnie, a jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego ( wyrok NSA z 29.03.2006r. II OSK 679/05,LEX nr 198347, glosa aprobująca M. Laskowska, GSP-Prz.Orz. 2007/3/37 ).

Uprzednio już wskazano, że wznowienie postępowania jest instytucją procesową stwarzająca możliwość rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną w wypadku, gdy postępowanie, w którym ona zapadała dotknięte było kwalifikowanymi wadami wyliczonymi wyczerpująco w art.145 § 1 k.p.a. i art. 145a §1 k.p.a. Ścisły związek trybu kontrolnego z postępowaniem rozpoznawczym powoduje, że punktem wyjścia dla ustalenie kręgu stron postępowania wznowieniowego jest przedmiot postępowania, w którym wydano decyzję ostateczną. Przedmiot ten, z uwzględnieniem przepisów prawa materialnego decyduje o kręgu osób posiadających interes prawy. Status stron mogących żądać wznowienia posiadają wszystkie te podmioty, które należały do kręgu stron postępowania jurysdykcyjnego zwyczajnego ( niezależnie od tego, czy brały w nim faktycznie udział, czy zostały pominięte ) - względnie następcy prawni takich osób. W tym zakresie trafnie wskazuje zatem organ pierwszej instancji, że złożenie wniosku o wznowienie postępowania rozpoczyna nowe postępowanie administracyjne w stosunku do postępowania prowadzonego w trybie zwykłym, ale w ramach sukcesji prawa, tożsamości przedmiotu sprawy oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Organ drugiej instancji zajmuje zaś w analizowanej kwestii analogiczne stanowisko, które jest prawidłowe.

Ostateczna decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r. Nr [....] , podaje jako materialnoprawną podstawę zawartego w niej rozstrzygnięcia art. 10 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości ( tekst jednol. Dz. U. Nr 30z 1991r. , poz. 127 ), przy czym jego przedmiotem jest zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości stanowiącej działkę nr [....] . Pomijając postępowania wszczynane z urzędu jako niedotyczące niniejszej sprawy, o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości we wskazanym trybie mógł wystąpić zgodnie z utrwalonym orzecznictwem jedynie właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości, albowiem tylko tym podmiotom przysługiwało wywodzone z prawa cywilnego uprawnienie do rozporządzania ( dysponowania) nieruchomością W świetle art. 28 k.p.a., za strony postępowania o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości należało uznać tylko te podmioty oraz dodatkowo gminę, na której obszarze położona była nieruchomość, jeżeli w wyniku podziału dokonanego na wniosek osoby fizycznej lub osoby prawnej wydzielone zostały grunty pod budowę ulicy, a to z uwagi na specyficzne skutki decyzji podziałowej ( por. wyrok NSA z dnia 29 czerwca 1999r. sygn. akt I SA 1608/98, zam zb. LEX nr 48515; wyrok NSA z dnia 28 stycznia 1997r., sygn. akt SA/Gd 3467/95, ONSA 1997/4/180; wyrok SN z dnia 25 maja 1995r., sygn. akt III ARN 16/95, OSNP 1995/21/258; wyrok SN z dnia 25 listopada 1993r. , sygn. akt III ARN 58/93 , zam. zb. LEX nr 179276 ; wyrok NSA z dnia 10 maja 1993r., sygn. akt I SA 1471/92, ONSA 1994/2/80).

Tylko te podmioty - względnie ich następców prawnych, należy też uznać strony uprawnione do żądania wznowienia postępowania o zatwierdzenie podziału nieruchomości.

Przedmiotem postępowania oraz rozstrzygnięcia zawartego w ostatecznej decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r. Nr [....] było zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości położonej w B. , stanowiącej działkę nr [....] , będącej własnością Gminy B. , pozostającej w wieczystym użytkowaniu M.R. i J.R. , w wyniku którego nie wyodrębniono gruntu pod budowę ulicy. Status stron tego postępowania winien przysługiwać jedynie właścicielowi i użytkownikom wieczystym nieruchomości stanowiącej działkę nr [....] . Tylko te podmioty albo ich następcy prawni mają również przymiot stron uprawnionych do skutecznego żądania wznowienia postępowania zakończonego powyższą ostateczną decyzją.

Uwzględniając przedmiot postępowania zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r., Nr [....] oraz okoliczności faktyczne niniejszej sprawy brak podstaw do uznania, że w dacie wydania kontrolowanych decyzji T.P. była następcą prawnym właściciela albo użytkowników wieczystych działki nr [....] . Prawa, na które powołuje się skarżąca powstały dopiero po wydaniu powyższej decyzji i nie są to prawa do zupełnie innej nieruchomości, tj. nieruchomości stanowiącej działkę nr [....] .

W tym zakresie zważyć należy, że czym innym jest zatwierdzenia projektu podziały nieruchomości, czy innym podział nieruchomości w znaczeniu wieczystoksięgowym, czym innym jeszcze podział nieruchomości w znaczeniu cywilnoprawnym. Ani zatwierdzenie projektu podziału , ani odłączenie z księgi wieczystej jednej działki do innej księgi wieczystej bez zmiany właściciela nie stanowi podziału nieruchomości. Taki podział następuje dopiero, gdy określona część powierzchni ziemi wyodrębniona z nieruchomości stanowi odrębny przedmiot własności ( art. 46 kc) lub użytkowania wieczystego, co następuje przez jej zbycie ( sprzedaż, darowiznę praw itp. ). Zbyciu podlega zupełnie nowa nieruchomość, która nie była przedmiotem uprzednio prowadzonego postępowania o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości, co wyklucza uznanie nabywcy za następcę prawnego zbywcy w całości albo w części. Takie następstwo prawne byłoby aktualne w sytuacji zbycia całości albo części udziałów we własności albo prawie użytkowania wieczystego wszystkich działek powstałych w związku z zatwierdzeniem projektu podziału nieruchomości.

Z przedstawionych akt administracyjnych wynika, że umową objętą aktem notarialnym z dnia [....] 1996r., Rep. A nr [....] J.R. i jej mąż M.R. darowali córce T.P. prawo wieczystego użytkowania działki nr [....] o pow. 0,0225 ha, objętej kogą wieczystą Kw nr [....] , położonej w B. wraz ze znajdującym się na tej działce domem mieszkalnym o kubaturze 462m3, który stanowił odrębną nieruchomość. Przedmiotem darowizny dokonanej już po wydaniu ostatecznej decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r. Nr [....] nie było zatem prawo użytkowania wieczystego działki nr [....] ( w zakresie zbycia udziałów w całości lub w części ), lecz prawo użytkowania wieczystego w całości zupełnie innej nieruchomości - tj. działki nr [....] , wraz z prawem własności tam znajdującego się budynku. Również późniejsza decyzja Burmistrza Miasta B. z dnia 22 września 1998r. Nr [....] nie dotyczy nieruchomości stanowiącej działkę nr [....] . Decyzją tą orzeczono bowiem o odpłatnym przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowej, położonej w B. , oznaczonej jako działka nr [....] .

Okoliczności co do prawidłowości samego podziału , na które wskazywała T.P. w toku postępowania administracyjnego, a potem w skradzenie nie mogą stanowić podstawy do przyjęcia, że posiada ona interes prawny do złożenia wniosku o wznowienie postępowania w sprawie zatwierdzenia podziału zupełnie innej nieruchomości gruntowej niż ta , do której w późniejszej dacie nabyła tytuł prawny.

W świetle powyższych uwag, rozstrzygnięcie zawarte w obu decyzjach należy uznać za trafne, chociaż ich uzasadnienia mogą budzić zastrzeżenia jako lakoniczne na tle wymogów wynikających z art. 107 § 1 i 3 k.p.a. Nie mniej jednak odzwierciedlają one istotne elementy stanu faktycznego i oceny prawnej. Nadto, w sprawie zgromadzono wszelkie istotne dla jej rozstrzygnięcia dowody, z którymi ustalenia zawarte w obu decyzjach nie są sprzeczne. Stwierdzone uchybienia nie są zatem tego rodzaju by uzasadniały eliminację kontrolowanych decyzji z obrotu prawnego.

Dodatkowym uchybieniem popełnionym przy wydaniu decyzji przez organ odwoławczy jest rozważanie kwestii zachowania terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania w przedmiotowej sprawie, w sytuacji gdy ustalono, że wniosek ten pochodzi od podmiotu nie będącego stroną. To uchybienie nie ma jednakże wpływu na prawidłowości wydanego rozstrzygnięcia.

Należy zgodzić się ze skarżącą, że w sytuacji uzyskania z jakichkolwiek źródeł wiedzy na temat istnienia przesłanek do wznowienia postępowania, organ administracji publicznej powinien wszczęć z urzędu postępowania. Powyższe dotyczy zaś wszelkich przesłanek poza wymienionymi w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. i art. 145a§1 k.p.a. W tym zakresie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2002 r. , sygn. akt II SA 2791/00, ( zam zb. LEX nr 83816 ) wskazuje się , że "Wznowienie postępowania z urzędu przez organ jest jego prawem. Oznacza to, że organ nie ma obowiązku wszczynać postępowania w każdej prawomocnie zakończonej sprawie celem sprawdzenia, czy nie zachodzą podstawy do wznowienia. Obowiązek wznowienia ma natomiast miejsce w razie znalezienia przyczyny wznowienia".

W decyzji z dnia 30 marca 2006 r., znak [....] Burmistrz Miasta B. zawarł informację, że nie znalazł podstaw do wznowienia z urzędu postępowania w sprawie zatwierdzenia podziału działki nr [....] , zakończonego ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia 13 lutego 2005r. Nr [....] . Organ odwoławczy zaakcentował zaś fakt niewskazania we wskazuje żadnych z okoliczności uzasadniających wznowienie postępowania z urzędu na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a Zasadność powyższych informacji nie podlega jednakże ocenie w ramach niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego, w którym przedmiotem kontroli jest li tylko legalność decyzji wydanych w postępowaniu wszczętym na wniosek skarżącej. Jak trafnie podkreśla Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 sierpnia 1996 r., III SA 888/95 ( Mon. Pod. 1997, nr 9, s. 277) "Nieskorzystanie przez organ administracji państwowej z możliwości wszczęcia z urzędu postępowania o wznowienie postępowania (...) umyka kontroli legalności decyzji (postanowień) dokonywanej przez sąd administracyjny, gdyż w tego rodzaju sprawach żaden tego rodzaju akt nie może być wydany. W takich przypadkach nie służy też skarga na bezczynność organu". Podobnie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 października 2005r. , sygn. akt IV SA/Wa 861/07 ( zam. zb. LEX nr 438975 ) wskazano, że " 1. Wprawdzie art. 147 k.p.a. stwarza możliwość wznowienia postępowania administracyjnego również z urzędu, niemniej żaden z przepisów k.p.a. czy też p.p.s.a. nie daje podmiotowi nie będącemu stroną postępowania możliwości wyegzekwowania od właściwego organu inicjatywy w tym zakresie w toku kontroli instancyjnej, czy też w drodze skargi do sądu administracyjnego na bezczynność. 2. Postępowanie wskazane w art. 241 i nast. k.p.a. ma charakter wyłącznie wewnątrzadministracyjny i nie podlega kontroli sądu administracyjnego). Wojewódzki Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym sprawę poglądy te podziela.

Bez znaczenie dla oceny zasadności skargi pozostaje zaszła w toku postępowania sądowoadministracyjnego zmiana okoliczności i sytuacji prawnej skarżącej związana z faktem śmierci dnia [....] 2007 r. ojca skarżącej, uczestnika M.R. , którego spadkobiercą jest między innymi T.P. , albowiem kontroli legalności wydanych w sprawie decyzji przeprowadzana jest na datę orzekania przez organy administracji publicznej.

Dla rozstrzygnięcia o zasadności skargi nie mają także znaczenia wyroki sądów administracyjnych wydawane w sprawie o stwierdzenie nieważności kwestionowanej przez T.P. decyzji zatwierdzającej projekt podziału nieruchomości.

Mając powyższe na uwadze, uznając , że kontrolowane decyzje nie narusza prawa w stopniu uzasadniającym ich eliminacje z obrotu prawnego, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł o oddaleniu skargi – jak w sentencji wyroku, biorąc za podstawę art. 151 p.p.s.a.

W świetle art. 200 i nast. p.p.s.a nie zostały spełnione przesłanki do zasądzenia na rzecz skarżącej zwrotu kosztów postępowania, natomiast wniosek uczestniczki nie znajduje podstawy prawnej.