Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka -Trzebiatowski Asesor WSA Jarosław Piątek po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 7 kwietnia 2021 r. sprawy ze skargi T.J. na decyzję Wojewody z dnia [...]r., znak [...] w przedmiocie wniesienia sprzeciwu na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków oddala skargę.

1. Decyzją z dnia [...] grudnia 2020 r., nr [...] Wojewoda, po rozpatrzeniu odwołania T.J., utrzymał w mocy decyzję Starosty .z dnia [...] września 2020 r., nr [...] w przedmiocie sprzeciwu wobec budowy przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5m3/d na działce o nr ew. [...].

1.1. W uzasadnieniu tej decyzji Wojewoda przedstawił przebieg sprawy oraz wskazał, że przyczyną wniesienia sprzeciwu przez organ I instancji było niewywiązanie się inwestora T.J. z obowiązku nałożonego na niego postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2020 r., a mianowicie nieprzedstawienia zaświadczenia Burmistrza, zezwalającego na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków. Nadto Starosta uznał w sprawie, że zmiana systemu odbioru ścieków z budynku będącego w budowie, ze szczelnego zbiornika na ścieki na przydomową oczyszczalnię ścieków, zgodnie z art. 36a ustawy Prawo Budowlane należy traktować jako zmianę istotną, co wymaga zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę.

1.2. Nie zgadzając się z tym stanowiskiem organu T.J. wniósł odwołanie do Wojewody podnosząc, że świetle przepisów art. 29 ust. 1 pkt 3 oraz art. 36a ust 5 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2020r. poz. 1333, dalej ustawa Prawo budowlane) nie było podstaw do wniesienia sprzeciwu.

1.3. Rozpatrujący odwołanie inwestora Wojewoda stwierdził, że stanowisko Starosty było nieprawidłowe, gdyż skoro inwestor dysponuje ostateczną decyzją o pozwoleniu na budowę domu mieszkalnego, w której przewidziano budowę bezodpływowego zbiornika na ścieki, to zmiana tego pozwolenia na realizację przydomowej oczyszczalni ścieków nie wymaga zmiany decyzji o udzieleniu pozwolenia na budowę, w trybie art. 36a Prawa budowlanego, a wystarczające jest dokonanie zgłoszenia (co nastąpiło w sprawie).

W ocenie Wojewody zgłoszenie to należało jednak uzupełnić o następujące dokumenty:

- rysunki oczyszczalni uwzględniających jej przekrój podłużny, z uwzględnieniem poziomu wód podziemnych,

- opinię o poziomie wód podziemnych występujących w miejscu wprowadzania ścieków do ziemi sporządzonej przez osobę uprawnioną do wykonywania prac geologicznych,

- decyzję w sprawie zgody wodnoprawnej na wykonanie urządzenia wodnego tj. wylotów urządzeń kanalizacyjnych służących wprowadzaniu ścieków do ziemi.

W związku z tym Wojewoda wezwał inwestora do uzupełnienia wskazanych dokumentów. W wyznaczonym terminie T.J. uzupełnił zgłoszenie o opinię geotechniczną, opinię hydrologiczną oraz rysunki oczyszczalni ścieków. Nie przedstawił jednak decyzji w sprawie zgody wodnoprawnej na wykonanie urządzenia wodnego - wylotów urządzeń kanalizacyjnych służących wprowadzaniu ścieków do ziemi.

1.4. Utrzymując w mocy sprzeciw Wojewoda wskazał, że przydomowa oczyszczalnia ścieków służy do oczyszczania i odprowadzania ścieków powstających na terenie własnego gospodarstwa domowego. Taki sposób działania stanowi zwykłe korzystanie z wód, o którym mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 2268 ze zm.) i które nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Zgodnie z ustępem 2 tego artykułu prawo do zwykłego korzystania z wód nie uprawnia do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej. Przez urządzenia wodne rozumie się urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, w tym wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych (art. 16 pkt 65 lit. f Prawa wodnego).

Zatem urządzenia służące do odprowadzania ścieków z przydomowej oczyszczalni (np. drenaż, studnia chłonna, wylot), stanowiące urządzenia wodne wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w myśl art. 389 pkt 6 Prawa wodnego. Zgodnie z art. 388 ust. 5 Prawa wodnego pozwolenie wodnoprawne dołącza się do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę, jak również do zgłoszenia budowlanego. Inwestor nie wywiązał się w pełni z nałożonego przez Wojewodę obowiązku, wobec czego jego zgłoszenie okazało się niekompletne, co prowadziło do konieczności utrzymania w mocy wniesionego przez organ I instancji sprzeciwu, choć z innych przyczyn, niż wskazał to Starosta.

2. Skargę od decyzji Wojewody w terminie i z zachowaniem warunków formalnych wniósł pełnomocnik T.J., zaskarżając ją w całości i zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w postaci błędnej wykładni art. 30 ust. 5c ustawy Prawo budowlane w zw. z art. 33, art. 16 pkt 65 lit. f, art. 389 pkt 6 oraz art. 388 ust. 5 Prawa wodnego przez uznanie, że do zgłoszenia przydomowej oczyszczalni ścieków w trybie określonym w art. 29 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo budowlane wymagane jest uzyskanie i przedłożenie pozwolenia wodnoprawnego w rozumieniu ustawy Prawo wodne.

W oparciu o ten zarzut wniesiono o uwzględnienie skargi i uchylenie decyzji obu instancji oraz zwrot kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżącego polemizował ze stanowiskiem Wojewody podnosząc, że przydomowe oczyszczalnie ścieków nie stanowią urządzenia wodnego w rozumieniu aktualnie obowiązującego Prawa wodnego. Podniósł również, że w sprawie znajduje zastosowanie art. 395 pkt 7 Prawa wodnego, zgodnie z którym nie jest wymagane, w przypadku wskazanym w tym przepisie, który to dotyczy parametrów oczyszczalni skarżącego, uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego albo zgłoszenia wodnoprawnego na jej realizację.

3. W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

4. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 poz. 137 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, stosując środki przewidziane w ustawie. Stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Sprawę na wniosek organu, któremu nie sprzeciwił się pełnomocnik skarżącego rozpoznano na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym (art. 119 pkt 2 p.p.s.a.).

5. Przedmiotem sprawy i wniesionego w niej sprzeciwu do zgłoszenia budowalnego jest budowa przydomowej oczyszczalni ścieków. W sprawie większość kwestii została już wyjaśniona i nie jest między stronami sporna. Nie budzi też wątpliwości i zastrzeżeń sądu sposób procedowania organów oraz kompetencja organu odwoławczego – Wojewody do pełnej merytorycznej oceny sprawy. Dokonane w ostatnich kilkunastu latach zmiany kodeksu postępowania administracyjnego wzmocniły zakres i funkcje postępowania odwoławczego. Aktualny model tego postępowania ma charakter w pełni merytoryczny, co sprzyjać ma sprawności i szybkości postępowania administracyjnego. Dlatego to, że Wojewoda przedstawił odmienną ocenę prawną sprawy, niż organ I instancji było w pełni uprawnione i nie wymagało uchylenia decyzji Starosty i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia.

6. Odnosząc się do jedynej kwestii spornej i wymagającej pełnego rozważenia wskazać należy, że zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo budowlane budowa oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 Prawa budowlanego. Zgodnie z art. 30 ust. 2 zdanie 2 ustawy Prawo budowlane, do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2 oraz w zależności od potrzeb odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. Pozwolenie wodnoprawne dołącza się do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę, jak również do zgłoszenia budowlanego (art. 388 ust. 5 Prawa wodnego).

W niniejszej sprawie inwestor nie załączył do zgłoszenia budowy pozwolenia wodnoprawnego. Problem sprawy sprowadza się zatem do ustalenia, czy oczyszczalnia będącą przedmiotem zgłoszenia inwestora, jest urządzeniem wodnym, którego wybudowanie, zgodnie z art. 389 pkt 6 Prawa wodnego, wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. W sprawie nie budzi wątpliwości i stwierdza to organ, że zgłoszona oczyszczalnia dotyczy działań stanowiących zwykłe korzystanie z wód, o którym mowa w art. 33 ust. 1 Prawa wodnego. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu nawet zwykłe korzystanie z wód nie uprawnia do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej. Z kolei w myśl art. 389 pkt 6 Prawa wodnego jeżeli ustawa nie stanowi inaczej pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na wykonanie urządzeń wodnych.

7. Odnosząc się do tej kwestii wskazać należy, że zgodnie z art. 16 pkt 65 Prawa wodnego urządzenia wodne to urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów. W przepisie art. 16 pkt 65 lit. f Prawa wodnego wymieniono wśród urządzeń wodnych m.in. wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód do ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych. Zatem wykonanie wylotów służących do wprowadzenia wody do ziemi z przydomowej oczyszczalni wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w myśl art. 389 pkt 6 Prawa wodnego.

Przedmiot zgłoszenia jest niewątpliwe takim urządzeniem, bowiem jest ono wyposażone w wyloty służące wyprowadzaniu oczyszczonego ścieku do ziemi. Na tym właśnie polega zasadnicza różnica między pierwotnym rozwiązaniem (zbiornikiem bezodpływowym) a zgłoszoną oczyszczalnią i analizie tej własności służyły opinie geologiczne i hydrologiczne przedstawione przez inwestora. Niezależnie zatem od szczegółów technologicznych, które stosują różni producenci takich oczyszczalni sam fakt, że jej istotą jest odprowadzenie przez wyloty (odpływy) oczyszczonego ścieku do gruntu lub wód wyczerpuje już hipotezę art. 16 pkt 65 lit. f Prawa wodnego. Prawidłowo zatem Wojewoda uznał, że zgłoszona oczyszczalnia stanowi urządzenie wodne w rozumieniu wskazanego przepisu, które wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na jego wykonanie stosownie do art. 389 pkt 6 Prawa wodnego.

8. Odnosząc się do powoływanego przez skarżącego przepisu art. 395 pkt 7 Prawa wodnego, zgodnie z którym pozwolenia wodnoprawnego albo zgłoszenia wodnoprawnego nie wymaga pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5m3 na dobę oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5m3 na dobę, na potrzeby zwykłego korzystania z wód wskazać należy, że przepis ten dotyczy innego, niż wymagane w sprawie przez organ, pozwolenia wodnoprawnego, a mianowicie pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi. Tymczasem, co wyżej wskazano, przepis art. 389 pkt 6 Prawa wodnego (w zw. z art. art. 16 pkt 65 lit. f Prawa wodnego) dotyczy wykonania urządzenia wodnego, nie zaś wprowadzania ścieków do wód lub ziemi. Takie rozróżnienie i katalog pozwoleń wodnoprawnych wprowadza aktualne prawo i sąd nie jest władny oceniać słuszności takiej regulacji.

9. Wskazać też należy, że przytoczone w skardze stanowisko odnosi się do nieaktualnego stanu prawnego, a bieżące orzecznictwo jest zgodne co do kwalifikacji przydomowej oczyszczalni ścieków jako urządzenia wodnego i konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na jej wykonanie (por. wyroki WSA w Gliwicach z dnia 5 marca 2020 r. II SA/Gl 1642/19; WSA w Szczecinie z dnia 21 listopada 2019 r., II SA/Sz 619/19 oraz WSA w Poznaniu z dnia 31 grudnia 2020 r., II SA/Po 342/20; CBOSA).

Zasadnie zatem skarżący jako inwestor został wezwany do przedłożenia pozwolenia wodnoprawnego jako wymaganego przepisami prawa, w sytuacji zaprojektowania urządzenia wodnego z wylotem służącym do wprowadzania wody do ziemi. W związku z jego nieprzedłożeniem organ odwoławczy zasadnie utrzymał w mocy sprzeciw wniesiony do zgłoszenia.

W braku innych naruszeń prawa mogących prowadzić do konieczności uchylenia zaskarżonego aktu, skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu (art. 151 p.p.s.a.).