drukuj    zapisz    Powrót do listy

638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym 6209 Inne o symbolu podstawowym 620, Egzekucyjne postępowanie, Inspektor Sanitarny, oddalono skargę, II SA/Bd 871/15 - Wyrok WSA w Bydgoszczy z 2015-11-04, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Bd 871/15 - Wyrok WSA w Bydgoszczy

Data orzeczenia
2015-11-04 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2015-07-23
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
Sędziowie
Anna Klotz
Elżbieta Piechowiak
Małgorzata Włodarska /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym
6209 Inne o symbolu podstawowym 620
Hasła tematyczne
Egzekucyjne postępowanie
Sygn. powiązane
II OZ 1329/15 - Postanowienie NSA z 2016-01-05
Skarżony organ
Inspektor Sanitarny
Treść wyniku
oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 1015 art. 33, art. 34
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Włodarska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Anna Klotz Sędzia WSA Elżbieta Piechowiak Protokolant Starszy sekretarz sądowy Jakub Jagodziński po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 listopada 2015 r. sprawy ze skargi K.A. na decyzję Państwowego [...] Inspektora Sanitarnego w [...] z dnia [...] maja 2015r. nr [...] w przedmiocie uznania zarzutów zobowiązanego za nieuzasadnione oddala skargę.

Uzasadnienie

W dniu 1 października 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w N. (dalej: "PPIS") otrzymał od przychodni [...] w S. oświadczenie woli K. A. (skarżącej) i P. A. dotyczące odmowy wykonania obowiązku szczepień u syna E. R. A. wraz z kserokopią karty uodpornienia.

W związku z faktem, iż pomimo działań podejmowanych przez PPIS rodzice nie zgłosili się z dzieckiem w celu realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych, w dniu [...] listopada 2014 r. PPIS wystawił upomnienie nr [...], doręczone skarżącej w dniu 17 listopada 2014 r. W dniu 16 stycznia 2015 r., po wymianie korespondencji pomiędzy stronami, PPIS skierował do Wojewody [...] wniosek o zastosowanie środka egzekucyjnego w celu przymuszenia. Wojewoda [...] w dniu [...] kwietnia 2015 r. wydał postanowienie nakładające na P. A. grzywnę, wzywając jednocześnie zobowiązanego do wykonania obowiązku wskazanego w tytule wykonawczym nr [...] z dnia [...] stycznia 2015 r., wystawionym przez PPIS.

W dniu 20 kwietnia 2015 r. skarżąca zgłosiła do Wojewody [...] zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Skarżąca podniosła, że moment wymagalności obowiązku polegającego na wykonaniu szczepień wskazanych w tytule wykonawczym nie nadszedł, ponieważ dziecko skarżącej nie ukończyło wieku określonego w regulujących kwestię szczepień przepisach, oraz że egzekucja jest niedopuszczalna, ponieważ PPIS jest organem egzekucyjnym jedynie w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez siebie decyzji i postanowień, a obowiązek poddania się szczepieniu wynika z przepisów prawa.

W związku z powyższym Wojewoda [...], pismem z dnia 24 kwietnia 2015 r. zwrócił się do PPIS o ustosunkowanie się do wniesionych zarzutów. Zawiesił jednocześnie postępowanie egzekucyjne oraz przekazał zażalenie na własne postanowienie z dnia [...] kwietnia 2015 r. do Ministra Zdrowia.

Postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2015 r., nr [...], PPIS uznał zarzuty skarżącej (zobowiązanej) za nieuzasadnione. W odniesieniu do zarzutu braku wymagalności obowiązku, organ przywołał treść art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 947 ze zm.) – dalej: "u.z.c.z.", i stwierdził, że terminy realizacji obowiązku wykonania poszczególnych szczepień są uwarunkowane zaleceniami, jakie definiuje Program Szczepień Ochronnych obowiązujący na dany rok, w zależności od kalendarzowego wieku dziecka, a zachowanie wyznaczonych odstępów między podaniem poszczególnych dawek w schemacie szczepienia ma istotne znaczenie dla wytworzenia odporności oraz zapewnienia ochrony pacjenta i bliskiego otoczenia. Jako że obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika z przepisu prawa, nie ma podstawy prawnej do jego konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej przez co obowiązek ten jest bezpośrednio wykonalny. Odnośnie zarzutu skarżącej w kwestii niedopuszczalności egzekucji administracyjnej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wskazał, iż zgodnie z art. 5 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej są uprawnione do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązku szczepień, tj. są wierzycielem w rozumieniu art. 1a przywołanej ustawy. Stwierdził ponadto, że art. 6 § 1 tej ustawy jednocześnie nakłada na organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jako wierzycieli tego obowiązku, prawny obowiązek podejmowania wszelkich czynności zmierzających do zastosowania przewidzianych prawem środków egzekucyjnych w celu nakłonienia osoby uchylającej się do wykonania szczepień ochronnych.

Na powyższe postanowienie, pismem z dnia 6 maja 2015 r., skarżąca złożyła zażalenie do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w B. (dalej: "PWIS"). Podniosła, iż określony w tytule wykonawczym obowiązek poddania dziecka skarżącej, urodzonego [...] września 2013 r., szczepieniom ochronnym przeciwko odrze, śwince i różyczce jest obowiązkiem niewykonalnym, albowiem szczepienie przeciwko wymienionym chorobom obejmuje dzieci i młodzież od 13 miesiąca życia do ukończenia 19 roku życia, podczas gdy dziecko skarżącej nie ukończyło jeszcze drugiego roku życia, a moment wymagalności dla przedmiotowych szczepień wystąpi dopiero w 19 roku życia. Skarżąca wskazała ponadto, że komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego nie jest źródłem prawa wymienionym w art. 87 Konstytucji RP; że obowiązek musi wynikać z przepisów prawa, a nie z dokumentów wychodzących poza ten zakres; oraz że komunikaty Generalnego Inspektora Sanitarnego ze swej istoty wiążą jedynie jednostki mu podległe, nie zaś poszczególne osoby. Obowiązkowi określonemu w tytule wykonawczym skarżąca zarzuciła niewykonalność, wskazując, że z uwagi na treść art. 17 ust. 2 u.z.c.z. spełnienie obowiązku określonego w tytule wykonawczym jest niemożliwe, gdyż przeprowadzenie szczepienia bez wykonania badania byłoby niezgodne z prawem; jak stwierdziła skarżąca dniu wystawienia tytułu wykonawczego jej dziecko nie miało wykonanego badania kwalifikacyjnego, które, jak zaznaczyła, nie zostało w ustawie określone jako obowiązkowe, zatem zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przysługuje jej prawo do odmowy zgody na wykonanie tego badania, a to z kolei oznacza, że obowiązek był i jest niewykonalnym, a niewykonalność ta ma charakter trwały ponieważ skarżąca odmawia wykonania tego badania. Organowi zarzuciła też zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego, bowiem nie wziął on pod uwagę przy wyznaczaniu wysokości grzywny, że w stosunku do skarżącej oraz jej małżonka wydał odrębne postanowienia, każde ustalające grzywnę w wysokości 500,00 zł, a dodatkowo zobowiązani są zmuszeni zapłacić opłatę za wydanie każdego postanowienia w kwocie 50,00 zł, co łącznie daje sumę 1100,00 zł. Jak wskazała skarżąca, dla budżetu domowego czterodzietnej rodziny opłacenie takiej kwoty stanowić będzie dużą uciążliwość, co wyklucza w przedmiotowej sprawie realizację postulatu z art. 7 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stosowania środka egzekucyjnego najmniej uciążliwego dla zobowiązanego; skarżąca podniosła ponadto, że organ, ustalając wysokość grzywny, nie wziął pod uwagę jej sytuacji majątkowej.

Postanowieniem z dnia [...] maja 2015 r. nr [...], Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy postanowienie PPIS z dnia [...] kwietnia 2015 r. W odniesieniu do zarzutu braku wymagalności obowiązku organ odwoławczy wskazał, że decyzja lekarza podstawowej opieki zdrowotnej sprawia, iż przedmiotowy obowiązek, co do przypadku konkretnego dziecka, indywidualizuje się po lekarskim badaniu kwalifikacyjnym. Stwierdził, że obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu przez osoby określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182 poz. 1086 ze zm.) aktualizuje się w terminie wskazanym przez lekarza w powiadomieniu wysłanym przez niego do rodziców albo opiekunów prawnych lub faktycznych do poddania się w wyznaczonym terminie lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnemu do szczepienia i samemu szczepieniu; organ powołał ponadto wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 lipca 2014 r., II OSK 338/13, zgodnie z którym obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu wynika bezpośrednio z przepisów prawa i nie zmienia tej oceny fakt, że Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu Program Szczepień Ochronnych na dany rok ze szczegółowym schematem stosowania poszczególnych szczepionek. Organ oddalił również zarzut niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym, stwierdzając, po scharakteryzowaniu trybu postępowania poprzedzającego dokonanie szczepienia ochronnego, że rodzice nie stawiając się na badanie kwalifikacyjne uniemożliwili lekarzowi ocenę stanu zdrowia dziecka, stwierdzenia występowania ewentualnych przeciwwskazań do jego wykonania, czy możliwości skierowania dziecka na konsultację specjalistyczną, a ponadto, w realiach niniejszej sprawy, prawni opiekunowie E. R. A. swoim postępowaniem uniemożliwili organowi właściwą ocenę wymagalności ciążącego na nich obowiązku. Wobec zarzutu zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego PWIS wskazał, iż to organ egzekucyjny, tj. Wojewoda [...], ustala wysokość nałożonej grzywny, a ponadto w pełni podzielił stanowisko organu egzekucyjnego w kwestii wysokości nałożonej grzywny, stwierdzając, że środek przymusu, by miał charakter dyscyplinujący, nie może mieć charakteru symbolicznego.

Pismem z dnia 23 czerwca 2015 r. K. A. zaskarżyła powyższe postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B., powtarzając zarzuty zawarte w zażaleniu od postanowienia organu I instancji. W skardze zawarła ponadto nowy zarzut naruszenia art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, wskazując, że nałożenie grzywny pozbawia pacjenta prawa odmowy, gdyż jedynym sposobem uniknięcia zapłaty grzywny jest poddanie dziecka szczepieniu.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie w całości, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Według art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 tej ustawy).

W pierwszej kolejności wskazać należy, że na podstawie art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2015 r., poz. 658) zaktualizowano brzmienie pkt 3 art. 3 § 2 p.p.s.a. w ten sposób, że, jak stanowi on po zmianie treści, kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, z wyłączeniem postanowień wierzyciela o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu oraz postanowień, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonego zarzutu, a więc będącą przedmiotem niniejszej sprawy. Z uwagi jednak na treść art. 2 ustawy zmieniającej wyżej cytowany przepis art. 3 § 2 pkt 3 nie ma zastosowania do spraw wszczętych przed dniem wejścia jej w życie. Zatem Sąd był władny rozpoznać skargę.

Kryterium legalności umożliwia sądowi administracyjnemu wyeliminowanie z obrotu prawnego zaskarżonego orzeczenia uchybiającego prawu materialnemu, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), jak też rozstrzygnięcia dotkniętego wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. b), a także wydanego bez zachowania reguł postępowania. W tym ostatnim przypadku chodzi jednak wyłącznie o sytuacje, gdy uchybienie przepisom prawa procesowego mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). Uwzględniając powyższe regulacje należało przyjąć, że skarga nie jest zasadna, Sąd nie dopatrzył się bowiem takich naruszeń prawa, które skutkowałyby koniecznością wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonego postanowienia.

Przedmiot kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie stanowi postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w B. z dnia [...] maja 2015 r. nr [...], utrzymujące w mocy postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z [...] kwietnia 2015 r., nr [...], którym organ I instancji, jako wierzyciel, zajął stanowisko w sprawie zarzutów skarżącej dotyczących prowadzonego wobec niej postępowania egzekucyjnego. Kwestionując prawidłowość rozstrzygnięcia pierwszoinstancyjnego skarżąca podniosła, iż nałożony na nią obowiązek poddania jej dziecka obowiązkowemu szczepieniu pozbawiony jest cechy wymagalności, przedmiotowy obowiązek o charakterze niepieniężnym jest niewykonalny, a ponadto zastosowany środek egzekucyjny (grzywna w kwocie 500 zł) jest zbyt uciążliwy. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarżąca podniosła dodatkowy zarzut naruszenia art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 159), wskazując, że nałożenie grzywny pozbawia pacjenta prawa odmowy, gdyż jedynym sposobem uniknięcia zapłaty grzywny jest poddanie dziecka szczepieniu.

Oceniając zasadność poszczególnych zarzutów należy na wstępie zauważyć, iż zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 ze zm.) – dalej: "u.p.e.a.", zobowiązany może wnieść zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Natomiast zgodnie z art. 34 § 1 tej ustawy, zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - także na podstawie art. 33 § 1 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów. Z regulacji tej wynika, że organ I instancji winien odnieść się w swoim postanowieniu do zgłoszonych zarzutów i właśnie zakresem zgłoszonych zarzutów jest zdeterminowane dalsze postępowanie. Wynika to wprost z cytowanego przepisu, który wskazuje, jak już wyżej wspomniano, że organ egzekucyjny rozpatruje zarzuty po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów. Zatem zarówno organ odwoławczy, rozpatrujący zażalenie, jak i sąd administracyjny, do którego skierowano skargę, nie są uprawnione do rozpatrywania zarzutów zgłoszonych po raz pierwszy przez zobowiązanego w zażaleniu od postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela wobec zgłoszonych zarzutów, a tym bardziej dopiero w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż zgłoszony na etapie składania skargi do WSA przez skarżącą zarzut naruszenia art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta należało pozostawić bez rozpoznania. Z tego samego powodu poza kognicją Sądu w niniejszej sprawie pozostaje zarzut użycia przez organ zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego – zarzut ten nie został zawarty w zgłoszeniu z dnia 20 kwietnia 2015 r. skierowanym do Wojewody [...], a pojawił się dopiero w zażaleniu od postanowienia organu I instancji z dnia [...] kwietnia 2015 r.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 947) – dalej: "u.z.c.z.", osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do: poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Z kolei art. 17 ust. 1 u.z.c.z. stanowi, że osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi. Wykonanie tego obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym. Według art. 36 ust. 1 u.z.c.z. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi szczepienia (...), może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leku. Według art. 17 ust. 9 u.z.c.z. obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych.

W myśl art. 17 ust. 10 pkt 1 i pkt 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wykaz chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych oraz osoby lub grupy osób obowiązane do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym - uwzględniając dane epidemiologiczne dotyczące zachorowań, aktualną wiedzę medyczną oraz zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia. Na podstawie tej delegacji, Minister Zdrowia wydał rozporządzenie z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2011 r., Nr 182, poz. 1086 ze zm.) – dalej: "rozporządzenie", w którym ustalił wykaz (zakres) obowiązkowych szczepień ochronnych, ze wskazaniem, kto i w jakich sytuacjach podlega szczepieniu ochronnemu przeciw konkretnej chorobie, w tym - jeśli chodzi o dzieci - w jakim okresie ich życia (§ 1 – 3 rozporządzenia).

Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 11 u.z.c.z., Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu, w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek, wynikającymi z aktualnej sytuacji epidemiologicznej, przepisów wydanych na podstawie ust. 10 oraz art. 19 ust. 10 oraz zaleceń, w terminie do dnia 31 października roku poprzedzającego realizację tego programu.

Powyżej przedstawiony sposób regulacji pozwala przyjąć, że obowiązek poddania szczepieniu ochronnemu wynika bezpośrednio z przepisów ustawowych, a w szczególności z cytowanego wyżej rozporządzenia. W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntował się zresztą pogląd, który Sąd w składzie orzekającym całkowicie popiera, iż obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym wynika wprost z przepisu prawa i nie ma podstawy prawnej do konkretyzacji tego obowiązku w formie decyzji administracyjnej (vide: wyrok NSA z 12.06.2014 r., sygn. akt II OSK 1312/13; wyrok NSA z 4.02.2015 r., sygn. akt II OSK 1509/13; wyrok WSA w Bydgoszczy z 1.9.2015 r., sygn. akt II SA/Bd 521/15; dostępne na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl).

Mając powyższe na uwadze, rozpatrując zarzut braku wymagalności obowiązku określonego w tytule wykonawczym wierzyciela stwierdzić przyjdzie, iż skarżąca w sposób całkowicie nieuzasadniony wydaje się sugerować, jakoby w niniejszej sprawie Komunikat Szczepień Ochronnych Głównego Inspektora Sanitarnego stanowił podstawę prawną nałożonego na nią obowiązku. Komunikat taki zawiera specjalistyczne informacje z zakresu medycyny dotyczące technicznych kwestii wykonania obowiązku szczepienia i nie można z niego wywodzić dodatkowych norm, niż te wynikające z przytoczonych wyżej ustawy i rozporządzenia. Z zacytowanych wyżej właściwych w sprawie przepisów wynika norma prawna, która ustanawia prawną powinność poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, tzn. określa wszystkie istotne cechy danego obowiązku, tj. podmiot, na którym ten obowiązek ciąży, okoliczności, w których obowiązek ten się aktualizuje oraz jego zakres. Oznacza to, wbrew zarzutowi skarżącej, że wynikający z przepisów obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, jest bezpośrednio wykonalny. Wykonanie tego obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym (zob. wyrok NSA z 29.01.2010 r., II FSK 1494/08; wyrok NSA z 6.04.2011 r., II OSK 32/11; wyrok NSA z 1.08.2013 r., II OSK 745/12; dostępne na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl).

Odnośnie uwagi podniesionej przez skarżącą, iż jej dziecko nie osiągnęło jeszcze wieku 2 lat, wskazać trzeba, że wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych i grupy osób obowiązanych do poddania się tym szczepieniom został określony w art. 17 ust. 1 ustawy i rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Rozporządzenie to wskazuje, kto, i w jakich sytuacjach podlega szczepieniu ochronnemu przeciw konkretnej chorobie, w tym - jeśli chodzi o dzieci - w jakim okresie ich życia. Zgodnie z § 3 pkt 6, pkt 7 i pkt 10 rozporządzenia, obowiązkowe szczepienia ochronne przeciwko nagminnemu zakażeniu przyusznic, odrze oraz różyczce, do których to szczepień skarżący został zobowiązany, obejmują dzieci i młodzież od 13 miesiąca życia do ukończenia 19 roku życia. Wskazana przez skarżącą okoliczność, iż jej dziecko nie ukończyło drugiego roku życia nie ma więc wpływu na prawidłowość nałożenia obowiązku wykonania określonych szczepień, ponieważ spełnia ono warunek wieku 13 miesięcy. Jak wynika z akt sprawy, dziecko urodziło się [...] września 2013 r. To oznacza, iż obowiązek przystąpienia do programu szczepień ochronnych zaktualizował się z dniem [...] października 2014 r.

Jak podniesiono już w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, dokonane w § 3 rozporządzenia zróżnicowanie zarówno dolnej, jak i górnej granicy okresu objętego obowiązkiem poddania się szczepieniom ochronnym przeciwko poszczególnym chorobom wyraźnie wskazuje, iż regulacja ta określa okres powstania i wygaśnięcia obowiązku poddania się szczepieniom, a nie okres wymagalności tego obowiązku (vide: wyrok WSA w Poznaniu z dnia 11 września 2015 r., sygn. akt II SA/Po 534/15, dostępny na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl). W związku z tym, w odniesieniu do szczepień przeciwko nagminnemu zakażeniu przyusznic, odrze oraz różyczce, obowiązek poddania się tym szczepieniom powstaje od 13 tygodnia życia, a wygasa z dniem ukończenia 19 roku życia, a nie z datą tą staje się wymagalny.

Zgodnie z § 5 rozporządzenia szczepienia prowadzone są z uwzględnieniem Programu Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego, o którym mowa w art. 17 ust. 11 u.z.c.z. Program Szczepień Ochronnych jest ogłaszany w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia. Szczepienia są realizowane w terminach i zgodnie ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Terminy realizacji obowiązku wykonania poszczególnych szczepień są uwarunkowane zaleceniami, jakie definiuje Program w zależności o kalendarzowego wieku dziecka. W tym stanie rzeczy argumentacja skarżącej, że obowiązek szczepień jej dziecka stanie się wymagalny dopiero w chwili ukończenia przez dziecko 19 lat, jest pozbawiona racji nie tylko prawnych, ale i merytorycznych. Gdyby organy inspekcji sanitarnej w egzekwowaniu ciążącego na skarżącym obowiązku poddania dziecka szczepieniom miały czekać aż do ukończenia przez nie 19 roku życia, to cel zapobieżenia powstania sytuacji wskazanych w art. 33 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie byłby osiągnięty, a jak wynika z doświadczenia życiowego i ogólnej wiedzy, ilość dawek oraz okresy, w jakich kolejne dawki szczepień mają być podawane dzieciom, ma swoje uwarunkowania medyczne (immunologiczne).

Na podobną dezaprobatę zasługuje uzasadnienie zarzutu niewykonalności przedmiotowego obowiązku przedstawione przez skarżącą, jakoby przeszkodę do wykonania szczepienia miałaby stanowić jej odmowa dotycząca wykonania poprzedzającego zabieg lekarskiego badania kwalifikacyjnego. Zgodnie z art. 17 ust. 2. u.z.c.z. wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Obowiązkowego szczepienia ochronnego nie można przeprowadzić, jeżeli między lekarskim badaniem kwalifikacyjnym przeprowadzonym w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia a tym szczepieniem upłynęło 24 godziny od daty i godziny wskazanej w zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 4 (art. 17 ust. 3 tej u.z.c.z.). Z powyższych regulacji wprost wynika, iż mimo niezbyt fortunnego sformułowania przepisu sugerującego, że wykonanie szczepienia obowiązkowego sprowadza się tylko do aktu podania szczepionki, lekarskie badanie kwalifikacyjne, o jakim mowa w 17 ust. 2. u.z.c.z., jest integralnym elementem procedury przeprowadzania obowiązkowego szczepienia ochronnego, bowiem warunkuje ono dopuszczalność samej procedury. Badanie to ma na celu ustalenie czy stan zdrowia osoby pozwala na jej zaszczepienie, jest więc nierozerwalnie związane z czynnością techniczną polegającą na wprowadzeniu szczepionki do organizmu człowieka. Oznacza to, iż egzekwowanie obowiązku szczepień obejmuje także egzekwowanie nierozerwalnie związanego ze szczepieniem obowiązku poddania się przez dziecko lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnemu - inaczej rzecz ujmując odmowa poddania dziecka lekarskiemu badaniu kwalifikacyjnemu jest tożsama z odmową wykonania szczepienia obowiązkowego. Reasumując nie można utożsamiać, jak to czyni skarżąca, niewykonalności szczepienia obowiązkowego z faktem nieprzeprowadzenia – w następstwie odmowy rodziców – lekarskiego badania kwalifikacyjnego dziecka, albowiem odmowa przeprowadzenia tegoż badania jest tożsama z odmową poddania dziecka szczepieniu ochronnemu rozumianemu jako sam akt podania szczepionki.

Za niuzasadnione uznać należy także twierdzenie skarżącej, jakoby obowiązek poddania się szczepieniu dotyczył jedynie osób z podejrzeniem choroby zakaźnej lub osób, u których chorobę taką już rozpoznano. Powołany przez skarżącą przepis art. 33 ust. 1 u.z.c.z. upoważnia państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego do rozstrzygnięcia w formie decyzji o nałożeniu na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowiązków określonych w art. 5 ust. 1 tej ustawy. Stwierdzić więc przyjdzie, iż dyspozycja art. 33 ust. 1 dotyczy sytuacji odmiennej od zastanej w niniejszej sprawie, ponieważ stanowi przede wszystkim podstawę prawną dla organu do rozstrzygnięcia w przedmiocie nałożenia określonych obowiązków poprzez decyzję administracyjną, z zastrzeżeniem dopuszczalności wydania rozstrzygnięcia w takiej formie jedynie w odniesieniu do wskazanych w przepisie okoliczności. Jak już wcześniej wyczerpująco wyjaśniono, obowiązek wykonania szczepień ochronnych wynika wprost z przepisów prawa i nie musi być skonkretyzowany decyzją administracyjną. Jej wydanie, na podstawie art. 33 ust. 1 u.z.c.z. ma doprowadzić do powzięcia odpowiednich czynności w stosunku do osoby będącej już potencjalnym lub realnym źródłem zagrożenia epidemiologicznego; art. 36 ust. 1 u.z.c.z. upoważnia ponadto do zastosowania wobec takich osób przymusu bezpośredniego. Ustawowy obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych stanowi zagadnienie odrębne. Szczepienia są działaniem prewencyjnym, a grzywna w celu przymuszenia do wykonania ustawowego obowiązku ich przeprowadzenia pełni rolę dyscyplinującą w procesie realizacji zadań ochrony społeczeństwa przed zagrożeniem chorobami zakaźnymi.

Mając na uwadze powyższe, uznając, że zaskarżone postanowienie, ani poprzedzające je postanowienie organu I instancji nie naruszają obowiązujących przepisów prawa w sposób skutkujący koniecznością ich uchylenia albo stwierdzenia nieważności, orzeczono na podstawie art. 151 p.p.s.a. o oddaleniu skargi.



Powered by SoftProdukt