Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Aneta Lemiesz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Sędzia WSA Dorota Wdowiak Protokolant sekr. sąd. Jarosław Kielczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 lutego 2016 r. sprawy ze skargi K. K. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego oddala skargę w całości

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia (w skrócie "Prezes NFZ") decyzją z [...] listopada 2014 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 102 ust. 5 pkt 24 w zw. z art. 109 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.), dalej "ustawa o świadczeniach", oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.), dalej "k.p.a.", po rozpatrzeniu odwołania K.K. (dalej: "strona" lub "skarżąca") od decyzji dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (w skrócie "Dyrektor Oddziału") z [...] stycznia 2014 r., nr MOW WSMSII/5-UŚ/14, stwierdzającej istnienie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego skarżącej od dnia 14 stycznia 2013 r. jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Do wydania powyższej decyzji doszło na podstawie następujących ustaleń.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Chrzanowie (w skrócie: ZUS) wystąpił z wnioskiem o rozstrzygnięcie istnienia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia przez stronę pozarolniczej działalności gospodarczej od 17 grudnia 2012 r. Z materiału dowodowego zgromadzonego przez Dyrektora Oddziału wynikało, że strona posiada wpis do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000447433, jako jedyny wspólnik S. sp. z o.o. z siedzibą w P. od 14 stycznia 2013 r.

ZUS, pismem z 29 października 2013 r., poinformował, że S. sp. z o.o. została założona 17 grudnia 2012 r., a strona posiada 100% tej spółki. Strona nie dokonała w ZUS zgłoszenia płatnika składek oraz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego i od 17 grudnia 2012 r. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu bycia wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., gdyż od tej daty podlega ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

W tak ustalonym stanie faktycznym Dyrektor Oddziału decyzją z [...] stycznia 2014 r. stwierdził istnienie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego strony od 14 stycznia 2013 r. jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem, strona pismem z [...] stycznia 2014 r. wniosła odwołanie, w którym zwróciła się o uchylenie przedmiotowej decyzji. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 69 ust. 1 oraz art. 109 ust. 1-3 ustawy o świadczeniach.

Przywołaną na wstępie decyzją z [...] listopada 2014 r. Prezes NFZ utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu decyzji organ przedstawił zasady podlegania ubezpieczeniom. Prezes NFZ wyjaśnił, że zatrudnienie na podstawie umowy o pracę i jednocześnie prowadzenie pozarolniczej działalności, nie wyłączyło strony z podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i zauważył, że zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o świadczeniach obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i c-i tej ustawy, powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Organ wyjaśnił, że zgodnie z informacją zawartą w Krajowym Rejestrze Sądowym strona jest jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Akt notarialny spółki podpisano 17 grudnia 2012 r., natomiast data rejestracji w Krajowym Rejestrze Spółki została wskazana na 14 stycznia 2013 r. i tę datę przyjęto jako istnienie obowiązku objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym strony jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Prezes NFZ powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 20 listopada 2007 r. (sygn. akt III AUa 616/07), wskazał, że obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność, za którą od 1 stycznia 2003 r. uważa się także wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Bez znaczenia pozostaje przy tym kwestia czy ubezpieczony faktycznie wykonuje czynności związane z prowadzeniem spraw spółki, a zatem czy pracuje, skoro podstawą objęcia go ubezpieczeniem nie jest sprawowanie funkcji w organie zarządzającym, lecz bycie wspólnikiem i to bez względu na to, czy z aktu założycielskiego wynikają dodatkowe obowiązki prócz wniesienia wkładu na pokrycie udziałów.

Prezes NFZ powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt VI SA/Wa 2142/10, wskazał, że osoba będąca wspólnikiem spółki z o.o. jest uznawana za osobę prowadzącą działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegającą ubezpieczeniu, przy czym istotna jest nie kwestia ustaleń faktycznych co do prowadzonej przez wspólnika działalności tylko kwestia związana z rozumieniem pojęcia osoby prowadzącej działalność gospodarczą. W przywołanym wyroku sąd stwierdził również, że istotnym są ustalone przez organy okoliczności składania przez spółkę sprawozdań finansowych, sprawozdań z działalności podmiotu i brak wpisów w KRS o likwidacji, rozwiązaniu i unieważnieniu spółki informacji o połączeniu, podziale przekształceniu, o postępowaniu upadłościowym, układowym, naprawczym i o zawieszeniu działalności gospodarczej potwierdzające funkcjonowanie spółki i dokonywanie czynności związanych bezpośrednio z jej funkcjonowaniem.

W ocenie organu, który powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lipca 2011 r., fakt nieuzyskiwania przychodu nie ma znaczenia prawnego przy ustalaniu okresu podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Prezes NFZ podzielił stanowisko Dyrektora Oddziału i nie znalazł podstaw prawnych do uchylenia zaskarżonej decyzji z [...] stycznia 2014 r.

Na wskazane powyżej orzeczenie pismem z [...] grudnia 2014 r. strona złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę, w której wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji wraz z poprzedzająca ją decyzją oraz zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

1) przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c u o świadczeniach przez jego błędną interpretację polegającą na uznaniu, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w sytuacji, gdy spółka, której jest jedynym wspólnikiem, nie prowadzi i nigdy nie rozpoczęła faktycznego wykonywania czy prowadzenia działalności gospodarczej;

b) art. 69 ust. ustawy o świadczeniach w zw. z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1998 r., Nr 137, poz. 887, z późn. zm.), dalej "ustawa o systemie ubezpieczeń", przez jego błędną interpretację polegającą na nieprawidłowym przyjęciu, że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego jedynego wspólnika spółki z ograniczona odpowiedzialnością powstaje z dniem wpisu spółki do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, który to dzień zdaniem organu jest tożsamy z dniem rozpoczęcia wykonywania działalności, w sytuacji, gdy w rzeczywistości obowiązek taki powstaje dopiero z dniem rozpoczęcia faktycznego wykonywania bądź prowadzenia działalności przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, co w przypadku S. sp. z o.o. nigdy nie miało miejsca;

c) art. 82 ust. 5 pkt 2 ustawy o świadczeniach przez jego błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie polegające na przyjęciu, że podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością istnieje, pomimo iż spółka, której jest wspólnikiem, nie rozpoczęła faktycznego wykonywania ani prowadzenia działalności gospodarczej;

2) obrazę przepisów prawa procesowego, tj.:

a) art. 7 k.p.a. przez niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego prowadzące do wydania decyzji opartej na niekompletnym materiale dowodowym;

b) art. 8 k.p.a. przez prowadzenie postępowania w sposób niepogłębiający zaufania obywateli do organów państwa;

c) art. 9 i art. 11 k.p.a. przez brak dokładnego i wnikliwego wyjaśnienia zasadności przesłanek, którymi kierował się organ przy załatwieniu sprawy i ograniczenie się do przywołania w treści zaskarżonej decyzji trzech różnych orzeczeń, które nie mają zastosowania do niniejszej sprawy, albowiem zostały wydane na podstawie całkowicie odmiennego stanu faktycznego;

d) art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. przez naruszenie obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz zastąpienie zasady swobodnej oceny dowodów dowolnością, co w konsekwencji doprowadziło do oparcia zaskarżonej decyzji na niekompletnym materiale dowodowym, tj. całkowitym pominięciu okoliczności, że S. sp. z o.o. nigdy nie rozpoczęła faktycznego wykonywania ani prowadzenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie jej jedyny wspólnik nie podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu;

e) art. 107 § 3 k.p.a. przez sporządzenie uzasadnienia faktycznego i prawnego decyzji nieadekwatnego do podniesionych przez skarżącą zarzutów w odwołaniu od decyzji w wyniku całkowitego pominięcia kwestii związanych z ustaleniem czy jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w sytuacji, gdy spółka ta nie prowadzi działalności gospodarczej.

W uzasadnieniu złożonej skargi skarżąca podniosła, że od 17 grudnia 2012 r. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, która stanowi dla niej tytuł do objęcia ubezpieczeniem społecznym. Skarżąca wskazała, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której jest jedynym wspólnikiem, nigdy nie rozpoczęła prowadzenia działalności gospodarczej, z uwagi na fakt, iż powołana została zgodnie z art. 151 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1030, z późn. zm.), dalej: "k.s.h.", do celów innych niż prowadzenie działalności gospodarczej. Skarżąca stwierdziła, że sam fakt rejestracji spółki w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego nie oznacza, że jedyny wspólnik takiej spółki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, a dla powstania takiego obowiązku niezbędne jest, aby jednoosobowa spółka faktycznie rozpoczęła wykonywanie bądź prowadzenie działalności gospodarczej. Skarżąca zauważyła przy tym, że orzecznictwo i doktryna jednoznacznie wskazują, że w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń przez podjęcie działalności należy rozumieć faktyczne rozpoczęcie jej wykonywania bądź prowadzenia, które nie musi zbiegać się z datą wskazaną w ewidencji. Jednocześnie skarżąca wskazała, że art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń nie odsyła do okresu, w którym działalność gospodarcza była zarejestrowana, ale posługuje się pojęciem rozpoczęcia i zaprzestania jej wykonywania.

Uzasadniając przedstawione stanowisko, skarżąca podniosła, że prowadzona spółka nigdy nie składała sprawozdań finansowych ani sprawozdań z działalności w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, a także nie składała deklaracji podatkowych do właściwego Urzędu Skarbowego, gdyż spółka nie osiąga przychodu ani nie wykazuje strat, co w świetle przepisów prawa podatkowego uznaje się za moment wyznaczający faktyczne rozpoczęcie działalności gospodarczej. Skarżąca wskazała także, że cel, w jakim została utworzona S. sp. z o.o.

Skarżąca zauważyła przy tym, że odmienna interpretacja prowadzi do absurdalnego jej zdaniem wniosku, iż w sytuacji, gdy jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zawiesiłaby prowadzenie działalności gospodarczej, jej jedyny wspólnik nie musiałby odprowadzać składek na ubezpieczenie zdrowotne, a w przypadku kiedy spółka nie podjęła faktycznego wykonywania/prowadzenia działalności gospodarczej jej jedyny wspólnik i tak objęty jest obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Zdaniem skarżącej podana w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podstawa prawna dotyczy jedynie sytuacji, w której jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzi działalność gospodarczą, a nie sytuacji, gdy działalność taka nigdy nie została przez spółkę podjęta. Jednocześnie w ocenie skarżącej organ wydając zaskarżoną decyzję, pominął kwestie ustalenia, czy spółka faktycznie prowadzi działalność gospodarczą, stwierdzając, że sam fakt jej rejestracji w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego jest wystarczający dla uznania, iż jedyny wspólnik takiej spółki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Powyższe powoduje, że w opinii skarżącej zaskarżona decyzja została oparta na niekompletnym materiale dowodowym.

Jak wskazała skarżąca, orzeczenia przytoczone w decyzji przez Prezesa NFZ dotyczą odmiennego stanu faktycznego i nie mogą mieć zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż odnoszą się do sytuacji, w której spółka prowadzi działalność gospodarczą.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie jako wniesionej z uchybieniem terminu.

Postanowieniem z 20 kwietnia 2015 r., sygn. akt VI SA/Wa 216/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę strony jako złożoną po upływie ustawowego terminu. Pismem z 19 czerwca 2015 r. skarżąca zwróciła się o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z 17 lipca 2015 r. odmówił przywrócenia terminu do wniesienia skargi. Skarżąca pismem z 3 sierpnia złożyła zażalenie na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi, przedstawiając jednocześnie dalsze dowody przemawiające za przywróceniem uchybionego terminu. Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 21 października 2015 r. uchylił zaskarżone postanowienie i przywrócił skarżącej termin do wniesienia skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1647) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej także "p.p.s.a.").

Mając na uwadze powyższe kryteria Sąd uznał, że skarga Pani K.K. nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu, albowiem ani zaskarżona decyzja Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] listopada 2014 r., ani utrzymana nią w mocy decyzja dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] stycznia 2014 r. nie naruszają przepisów prawa materialnego, ani przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W okresie objętym ww. decyzjami, jak trafnie ustaliły organy, ramy prawne sprawy wyznaczały następujące przepisy.

Przepis art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o świadczeniach, w brzmieniu obowiązującym od dnia 20 września 2008 r., zgodnie z którym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach, użyte w niej określenie osoby prowadzącej działalność, oznacza osobę, o której mowa w art. 8 ust 6 ustawy o systemie ubezpieczeń. W myśl zaś art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń - za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Powołane przepisy są jasne i wynika z nich, że fakt pozostawania wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oznacza, że osoba ta prowadzi pozarolniczą działalność.

W rozpoznawanej sprawie poza sporem jest zaś, że Pani K.K. jest wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością występującej w obrocie pod firmą S. Sp. z o.o.

W myśl zaś art. 69 ust. 1 ustawy o świadczeniach, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób prowadzących działalność pozarolniczą powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym. Z kolei według art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

W ww. stanie prawnym nie mogą odnieść skutku argumenty skarżącej odnoszące się do momentu rozpoczęcia wykonywania działalności, a formułowane w oparciu o tezy wyroków Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 września 2012 r., sygn. akt III AUa 332/12, oraz Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2010 r., sygn. akt IV CSK 371/2009. W wyrokach tych przyjęto, że istnienie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu tej działalności. Zarówno bowiem wpis, jak i jego wykreślenie, nie mają znaczenia prawnego dla bytu przedsiębiorcy, gdyż jego istnienie zależny od prowadzenia działalności gospodarczej

Ze stanu faktycznego spraw podlegających ocenie w ww. postępowaniach sądowych wynika, że dotyczyły one podjęcia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, czyli osób, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń. Nie odnoszą się one jednak do sytuacji prawnej skarżącej, jako osoby, o której mowa w 8 ust. 6 pkt 4 ww. ustawy.

W niniejszej sprawie prawnie doniosła okoliczność prowadzenia pozarolniczej działalności związana jest wyłącznie z posiadaniem określonego statusu prawnego, tj. pozycji wspólnika w jednoosobowej spółce z o.o. Tak więc rozpoczęcie wykonywania ww. działalności wiąże się bezpośrednio z momentem nabycia praw i obowiązków wspólnika w takiej spółce. Organ odwoławczy wyznaczył ten moment na dzień rejestracji spółki według KRS, tj. dzień 14 stycznia 2013 r. I - w ocenie Sądu - zrobił dobrze, jako że wpis spółki z o graniczoną odpowiedzialności do rejestru, o którym to wpisie jest mowa w art. 163 pkt 5 k.s.h., ma charakter konstytutywny, co oznacza, że ww. spółka powstaje z tym momentem, a dodatkowo uzyskuje osobowość prawną.

Okoliczności związane zaś z faktycznym wykonywaniem praw i obowiązków wspólnika na gruncie ww. przepisów są bez znaczenia. Nie chodzi tu bowiem o kwestię ustaleń faktycznych co do prowadzonej przez wspólnika działalności tylko kwestię związaną z przyjętym przez powołany przepis rozumieniem pojęcia osoby prowadzącej działalność gospodarczą.

Również okoliczności związane z faktycznym wykonywaniem działalności przez spółkę (brak celu zarobkowego, czy nawet niepodjęcie przez spółkę działalności i nieuzyskiwanie przez nią przychodu) są irrelewantne w tej sprawie. Nie wywierają one bowiem jakiegokolwiek wpływu na sytuację prawną skarżącej jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczona odpowiedzialnością.

W tej sytuacji, wobec ww. regulacji, oczywisty jest wniosek podlegania skarżącej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji.

Uwzględniając powyższe Sąd oddalił skargę w tej sprawie na podstawie art. 151 p.p.s.a.