Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 17 sierpnia 2006 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Furmanek (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Teresa Rutkowska, Sędzia WSA Małgorzata Łuczyńska, Protokolant Referendarz sądowy Magdalena Sieniuć, po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2006 roku n rozprawie sprawy ze skargi T. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [..] nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie 1. oddala skargę; 2. przyznaje adwokatowi M. W. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ł., przy ul. A 72/2 kwotę 307,80 (trzysta siedem 80/100) zł, w tym kwotę 292,80 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa 80/100) zł obejmującą podatek od towarów i usług oraz kwotę 15 (piętnaście) zł stanowiącą opłatę skarbową od pełnomocnictwa – tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu sądowym skarżącemu T. Z. i kwotę powyższą nakazuje wypłacić adwokatowi M. W. z funduszów Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi; 3. stwierdza, iż zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku

Decyzją z dnia [...] Prezydent Miasta Ł., działając na podstawie art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908), skierował T. Z. do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy na badanie lekarskie w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, do których wymagane jest posiadanie uprawnień kat. B,B+E, C,C+E, D,D+E i T.

W uzasadnieniu wskazano, iż w dniu 31 sierpnia 2005 r. do organu wydającego uprawnienia do kierowania pojazdami wpłynęło pismo z dnia 16 sierpnia 2005 r., nadesłane przez Prokuraturę Rejonową Ł. P., z którego wynika, iż na podstawie orzeczenia lekarskiego orzecznika ZUS T. Z. został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy w okresie od 17.06.2004 r. do września 2005 roku. Pismo to stanowiło podstawę do wszczęcia postępowania w sprawie skierowania do Przychodni Konsultacyjno-Diagnostycznej WOMP w Ł. przy ul. A 61/63 na badania lekarskie, mające stwierdzić istnienie bądź brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. O wszczęciu postępowania zawiadomiono stronę pismem z dnia 6 września 2005 r. W dniu 13 września 2005 r. strona złożyła oświadczenie, z treści którego wynika, iż nie stawia zastrzeżeń w sprawie skierowania na badanie lekarskie.

W odwołaniu od powyższej decyzji T. Z. wyjaśnił, że w czerwcu 2004 r. miał operację usunięcia nowotworu jelita grubego i w tym czasie przyznano mu II grupę inwalidzką do września 2005 roku. Aktualnie lekarz - orzecznik ZUS uznał go za zdolnego do pracy w dotychczasowym zawodzie (kierowcy). Badania lekarskie są ważne do 2006 roku. Do odwołania załączył kserokopię wywiadu zawodowego z dnia 5.08.2005 r., zaświadczenie lekarskie z 22.03.2005 r. z przeprowadzonych badań profilaktycznych stwierdzające zdolność do pracy na stanowisku kierowcy oraz kserokopię zaświadczenia lekarskiego z dnia 16.12.2004 r. stwierdzające zdolność do pracy na stanowisku kierowcy z ograniczeniem dźwigania do 10 kg.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia [...] Nr[...], wydaną po rozpatrzeniu powyższego odwołania, utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [....] o skierowaniu T. Z. na badanie lekarskie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy.

W motywach rozstrzygnięcia organ ten wskazał, iż zgodnie z art.122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, ze zm.), badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega kierujący pojazdem skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia.

W rozpoznawanej sprawie T. Z. załączył zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku kierowcy, ale zostało ono wydane w ramach badań profilaktycznych na podstawie przepisów kodeksu pracy i jest ono ważne tylko do 16.12.2005 r. Przy czym na zaświadczeniu tym przerobiono datę następnego badania okresowego, zamiast 16.12.2005 r. widnieje data 16.12.2006 r.

Tymczasem zakres badań lekarskich kierowców przeprowadzanych na podstawie art.122 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, ze zm.), określony rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 2 poz. 15), nie pokrywa się z zakresem badań profilaktycznych wykonywanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.).

W oparciu o powyższe ustalenia organ odwoławczy stwierdził, iż zastrzeżenia Prezydenta Miasta Ł. co do stanu zdrowia T. Z. są uzasadnione i z tych względów utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Nie zgadzając się z powyższą decyzją, T. Z. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. W skardze tej podniósł m.in., iż w chwili obecnej nie pracuje w charakterze kierowcy. Skierowanie na badania lekarskie uważa za nieuzasadnione, gdyż nie stracił ani nie zatrzymano mu prawa jazdy z powodów zdrowotnych, nie uczestniczył także w wypadku drogowym ze skutkiem śmiertelnym, nie kierował również pojazdem w stanie nietrzeźwości. W związku z tym stwierdził, iż zaskarżona decyzja jest dla niego niezrozumiała. Wyjaśnił, iż w dniu 6 stycznia 2006 roku udał się do Przychodni Konsultacyjno-Diagnostycznej Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Ł. celem przeprowadzenia wymaganych badań. Na miejscu poinformowano go jednak, iż badania te są odpłatne, koszt badania wynosi 200 zł.

Z uwagi na swą trudną sytuację materialną nie jest w stanie ponieść kosztów związanych z przeprowadzeniem tychże badań.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., wnosząc o jej oddalenie, podtrzymało stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Podczas rozprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi w dniu 8 sierpnia 2006 roku pełnomocnik skarżącego poparł skargę i złożył do akt sprawy kserokopię orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 6 września 2005 r., stwierdzającego trwałą częściową niezdolność skarżącego do pracy.

Jednocześnie pełnomocnik skarżącego podniósł, iż art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy – Prawo o ruchu drogowym ma zastosowanie do kierujących, czyli faktycznie prowadzących pojazdy.

Z tych względów wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu, oświadczając, iż nie zostały one uiszczone ani całości, ani w części.

Pełnomocnik Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, zważył co następuje:

Skarga jest niezasadna.

Tym niemniej w pierwszym rzędzie wyjaśnić należy, iż zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m. in. poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest z punktu widzenia kryterium legalności. W ramach owej kontroli sąd administracyjny nie przejmuje sprawy do końcowego załatwienia, lecz ocenia, czy przy wydawaniu zaskarżonej decyzji nie naruszono reguł postępowania administracyjnego i czy prawidłowo zastosowano prawo materialne. Uwzględnienie skargi skutkujące uchyleniem zaskarżonej decyzji może nastąpić zaś tylko wówczas, gdy Sąd stwierdzi:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy;

b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego;

c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy /art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a."/.

W przypadku zaś nieuwzględnienia skargi Sąd skargę oddala (art. 151 p.p.s.a.).

Wychodząc z powyższych przesłanek Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż zaskarżona decyzja nie narusza obowiązującego prawa w stopniu uzasadniającym jej wyeliminowanie z obrotu prawnego w trybie powołanego wyżej

art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

W tym kontekście wskazać przede wszystkim należy, iż podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 – dalej jako: "Prawo o ruchu drogowym"). Zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega kierujący pojazdem skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia.

Powołany przepis nakłada zatem na organ prowadzący postępowanie obowiązek zbadania występowania przesłanki "zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierującego pojazdem", wystąpienie tej przesłanki warunkuje bowiem prawidłowość, a zarazem legalność decyzji wydanej w przedmiocie skierowania na badanie lekarskie. Przy czym ustalenia występowania tej przesłanki nie może być poparte jedynie wątpliwościami, iż kierujący może znajdować się w takim stanie, że nie gwarantuje bezpiecznego prowadzenia pojazdu. Okoliczności sprawy muszą z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazywać, że w stosunku do kierującego występują przeciwwskazania zdrowotne co do jego dalszego udziału w ruchu drogowym w takim charakterze (por. R. A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym, Komentarz, Warszawa 2005, s. 670).

Z kolei podejrzenie, że stan zdrowia uniemożliwia kierowanie pojazdem może opierać się na informacjach o stanie zdrowia kierującego zawartych we wniosku egzaminatora o stwierdzonych zastrzeżeniach co do stanu zdrowia osoby poddanej egzaminowi państwowemu; wniosku organu kontroli ruchu drogowego o stwierdzonych w trakcie wykonywania czynności służbowych zastrzeżeniach co do stanu zdrowia osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdem; zawiadomieniu powiatowego lub wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, o posiadaniu przez osobę niepełnosprawną uprawnienia do kierowania pojazdem (§ 2 ust. 4 pkt 1-3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami – Dz. U. Nr 2, poz. 15). Ponadto starosta może również skierować na badania lekarskie osobę, co do której powziął wiarygodną informację o zastrzeżeniach w stanie zdrowia tej osoby, mogących powodować niezdolność do prowadzenia pojazdów (§ 2 ust. 5 powołanego rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie podstawę wszczęcia postępowania w sprawie skierowania T. Z. na badanie lekarskie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy stanowiło wystąpienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej Ł.-P., zawarte w piśmie z dnia 16 sierpnia 2005 r. informującym, iż na podstawie orzeczenia lekarskiego orzecznika ZUS z dnia 15 września 2004 r. skarżący został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy na stanowisku kierowcy w okresie od 17 czerwca 2004 r. do września 2005 roku.

Powyższa okoliczność z dużą dozą prawdopodobieństwa pozwoliła zatem przyjąć organom prowadzącym postępowanie, iż w stosunku do skarżącego występują przeciwwskazania zdrowotne co do jego dalszego udziału w ruchu drogowym w charakterze kierującego pojazdem, a co za tym idzie, czyniła zasadnym skierowanie skarżącego na badania lekarskie w trybie art. 122 ust. 1 pkt 4 Prawa o ruchu drogowym.

Sąd podkreśla przy tym, iż powyższy przepis ma zastosowanie do osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdem oraz osób ubiegających o ich przyznanie.

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd podziela także stanowisko organu odwoławczego, iż zakres badań lekarskich kierowców przeprowadzanych na podstawie art. 122 Prawa o ruchu drogowym, określony rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 2, poz. 15 – dalej jako: "rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców"), nie jest tożsamy zakresowi badań profilaktycznych wykonywanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm. – dalej jako: "rozporządzenie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników").

W rozporządzeniu w sprawie badań lekarskich kierowców mowa jest o badaniach lekarskich mających na celu stwierdzenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi oraz kierowania tramwajami. Badania te mogą być wykonywane jedynie przez uprawnionego lekarza w rozumieniu przyjętym na gruncie § 3 ust. 1 powyższego rozporządzenia. W ramach przeprowadzanego badania lekarz ten ocenia u osoby badanej ogólny stan zdrowia, a w szczególności: stan układu krążenia, układu wydechowego, układu nerwowego, sprawność narządu ruchu i stan psychiczny.

W wyniku badania lekarskiego uprawniony lekarz stwierdza u osoby badanej istnienie lub brak: 1) chorób narządu wzroku; 2) chorób narządu słuchu i równowagi; 3) chorób układu sercowo-naczyniowego; 4) chorób narządu ruchu; 5) chorób układu nerwowego; 6) zaburzeń psychicznych; 7) cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu cukru we krwi; 8) niewydolności nerek; 9) objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie; 10) objawów wskazujących na uzależnienie od środków o działaniu podobnym do alkoholu lub ich nadużywanie; 11) przyjmowania leków, mogących mieć wpływ na zdolność do prowadzenia pojazdu; 12) innych poważnych zaburzeń stanu zdrowia istotnych dla oceny zdolności do prowadzenia pojazdu. Ponadto w przypadku stwierdzenia istotnych odchyleń od prawidłowego stanu zdrowia, lekarz ten zleca osobie badanej odpowiednie badania pomocnicze i konsultacje specjalistyczne (§ 4 ust. 2 i ust. 3 ww. rozporządzenia).

Natomiast rozporządzenie w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników stanowi o wstępnych, okresowych i kontrolnych badaniach lekarskich pracowników, zwanych "badaniami profilaktycznymi". Badania te przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę, przy czym skierowanie to powinno zawierać m.in. określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane (§ 4 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 tego rozporządzenia).

Analiza powyższych regulacji prowadzi zatem do wniosku, iż w przypadku badań lekarskich kierowców ustawodawca expressis verbis określił zakres badań, które muszą być przeprowadzone w odniesieniu do kierujących pojazdem. W przypadku zaś badań lekarskich pracowników określenie rodzaju badania profilaktycznego spoczywa w gestii pracodawcy, który w skierowaniu na badanie powinien wskazać rodzaj badania, posiłkując się w tym zakresie "Wskazówkami metodycznymi w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników", zawartymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników.

Sąd zwraca przy tym uwagę na odmienny cel, jaki wiązać należy ze skierowaniem na badania lekarskie kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i skierowaniem na badania lekarskie pracowników.

Skierowanie na badania lekarskie, o których mowa w rozporządzeniu w sprawie badań lekarskich kierowców, ma na celu wykluczenie z ruchu drogowego osób, które nie mają wymaganego stanu zdrowia bądź też utraciły warunki zdrowotne po uzyskaniu uprawnień do prowadzenia pojazdów. U jego podstaw spoczywa zatem konieczność ochrony bezpieczeństwa ruchu drogowego i wynikający z niej obowiązek czuwania organu, by osoby, które otrzymały uprawnienia do prowadzenia pojazdów legitymowały się odpowiednim stanem zdrowia oraz kontrolowania, czy nie utraciły one tych warunków w późniejszym okresie (por. R. A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym, Komentarz, Warszawa 2005, s. 670).

Z kolei gdy idzie o badania lekarskie pracowników, to ich celem jest niedopuszczenie przez pracodawcę do świadczenia pracy przez osobę, która nie legitymuje się wymaganym na danym stanowisku stanem zdrowia bądź też po podjęciu zatrudnienia utraciła warunki zdrowotne do świadczenia pracy na tym stanowisku. Źródła obowiązku pracodawcy w tym względzie upatrywać należy zatem w postanowieniach art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), określającym jego obowiązki w zakresie kontroli zdrowia pracowników (por. M. T. Romer, Prawo pracy, Komentarz, Warszawa 2005, s. 848).

Na podstawie powyższych rozważań stwierdzić zatem należy, iż organ orzekający prawidłowo ustalił, iż w sprawie wystąpiła przesłanka "zastrzeżenia co do stanu zdrowia" skarżącego i w następstwie tego ustalenia utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji o skierowaniu T. Z. na badania lekarskie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, stosownie do art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a.

Mając na uwadze powyższe oraz uwzględniając fakt, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa w sposób określony w art. 145 p.p.s.a, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 p.p.s.a orzekł jak w wyroku.

W kwestii kosztów postępowania orzeczono na podstawie § 18 ust. 1 pkt. 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) w związku z art. 250 oraz art. 205 § 2 p.p.s.a.