Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, wykonując uprawnienia właściciela na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 107 poz. 464/, korzysta z takich samych uprawnień jak każdy inny właściciel w postępowaniu wymiennym /art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów - Dz.U. 1989 nr 58 poz. 349/. Oświadczenie woli w tym zakresie ma charakter cywilnoprawny i nie może być zastąpione rozstrzygnięciem administracyjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Mikołaja M. na decyzję Wojewody (...) z dnia 21 października 1992 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wymiany gruntów.

Kierownik Urzędu Rejonowego w H. decyzją z dnia 14 września 1992 r. odmówił wszczęcia postępowania o wymianę gruntów stanowiących własność Mikołaja M., obejmujących działkę nr 994 o powierzchni 0,15 ha we wsi S., działkę nr 453 o powierzchni 3,67 ha we wsi N. i działkę nr 52 o powierzchni 0,48 ha we wsi Z., na nieruchomości rolne Skarbu Państwa, obejmujące działki nr 187 i 353 o powierzchni 2,95 ha we wsi G. oraz działkę nr 47/3 o powierzchni 1,09 ha we wsi P. Jako podstawę takiego rozstrzygnięcia organ orzekający wskazał fakt, że Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa nie wyraziła zgody na wymianę gruntów.

Po rozpatrzeniu odwołania Mikołaja M., decyzją z dnia 21 października 1992 r. nr GG. II. 6014-Sc-24-5/92, Wojewoda (...) utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji, podzielając pogląd, iż wniosek o dokonanie wymiany gruntów nie może być uwzględniony, ponieważ Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa nie wyraziła zgody na wymianę wskazanych gruntów, które znajdują się we władaniu Agencji. Zdaniem Agencji, ze względu na niską jakość i rozdrobnienie gruntów zgłoszonych do wymiany przez Mikołaja M. nie jest możliwe ich zagospodarowanie przez Agencję. Ponadto organ odwoławczy stwierdził, iż odnośnie do działki nr 353 we wsi G. toczy się inne postępowanie wymienne.

Decyzję Wojewody (...) zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego Mikołaj M. Zdaniem skarżącego, zaskarżona decyzja jest następstwem wadliwych ustaleń, gdyż grunty, które mają być objęte wymianą, są prawie jednakowej wartości. W wyniku wymiany powstałoby gospodarstwo obejmujące grunty w pobliżu jego miejsca zamieszkania. Ponadto zarzucił, iż powodem negatywnej decyzji jest zainteresowanie tymi działkami innych osób.

Wojewoda (...) wniósł o oddalenie skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zasadnicze zagadnienie prawne w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do znaczenia prawnego oświadczenia Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, iż nie wyraża zgody na wymianę działek. Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów /Dz.U. 1989 nr 58 poz. 349/ wymiana gruntów może być dokonana na zgodny wniosek właścicieli /zarządców, użytkowników/ tych gruntów. Istota postępowania wymiennego zakłada, że warunkiem koniecznym jest zgodny wniosek właścicieli, a więc wymiana gruntów w tej drodze nie może dojść do skutku wbrew woli właściciela. Po wejściu w życie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 107 poz. 464/ wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych Skarbu Państwa w stosunku do państwowych nieruchomości rolnych, przekazanych Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, wykonuje ta Agencja. Dotyczy to także nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi, przekazanych Agencji. Oznacza to, że po dniu 1 stycznia 1992 r. terenowy organ administracji rządowej nie może wbrew woli Agencji dokonać wymiany gruntów, które zostały przekazane Agencji.

W rozpatrywanej sprawie nie jest kwestionowane, iż działki wskazane przez skarżącego, które zamierzał nabyć w wyniku wymiany, wchodziły w skład Państwowego Funduszu Ziemi i - jako takie - zostały przekazane Agencji do Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wykonując uprawnienia właściciela na zasadach określonych w powołanej ustawie z dnia 19 października 1991 r., Agencja korzysta z takich samych uprawnień jak każdy inny właściciel w postępowaniu wymiennym. Tak jak bez zgody skarżącego nie można dokonać wymiany jego gruntów, tak bez zgody Agencji nie można dokonać wymiany gruntów powierzonych Agencji. Oświadczenie woli w tym zakresie ma charakter cywilnoprawny i nie może być zastąpione rozstrzygnięciem administracyjnym.

Skoro więc w niniejszej sprawie Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa odmówiła wyrażenia zgody na dokonanie wymiany gruntów z gruntami skarżącego, organy administracji trafnie odmówiły wszczęcia postępowania wymiennego. Już z tego tylko powodu brak jest podstaw do stwierdzenia, że zaskarżona decyzja narusza przepisy prawa.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 207 par. 5 Kpa, oddalił skargę.