Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch Sędzia NSA Ewa Dzbeńska Sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Protokolant: sekretarz sądowy Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta Tychy o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta Tychy a Wójtem Gminy Wilkowice w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku A. N. o skierowanie i dofinansowanie pobytu w domu pomocy społecznej postanawia: wskazać Wójta Gminy Wilkowice jako organ właściwy do rozpoznania wniosku

Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tychach działając z upoważnienia Prezydenta Miasta Tychy wniósł o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy nim a Wójtem Gminy Wilkowice w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku A. N. o skierowanie i dofinansowanie pobytu w domu pomocy społecznej.

W uzasadnieniu wniosku podano, że pismem z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wilkowicach uznał się niewłaściwym w sprawie wniesionej przez A. N. o skierowanie jej do domu pomocy społecznej i przekazał wniosek do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tychach z uwagi na fakt zameldowania A. N. na pobyt stały w mieście Tychy.

Prezydent Miasta Tychy nie podzielając stanowiska Wójta Gminy Wilkowice wskazał, że przekazanie sprawy nastąpiło z obrazą art. 101 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) oraz art. 25 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z ww. przepisami właściwą miejscowo gminą do załatwienia wniosku jest gmina zamieszkania zainteresowanego. Ustawa o pomocy społecznej nie definiuje pojęcia "miejsca zamieszkania". Należy zatem odnieść się w tej kwestii do art. 25 k.c., który za miejsce zamieszkania osoby fizycznej uznaje miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Z akt sprawy wynika, że A. N. nie posiada meldunku stałego w mieście Tychy, a na pobyt czasowy zameldowana jest w Domu Pomocy Społecznej [...] ul. Klimczoka 80, B. A. N. nie jest osobą bezdomną w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, gdyż zgodnie z art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej za osobę bezdomną należy uznać osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminnym i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Ponadto ośrodek ustalił, że z podanego przez Wójta Gminy Wilkowice adresu została wymeldowana od dnia [...] maja 2011 r.

W odpowiedzi na wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wilkowicach wskazał, że zameldowanie A. N. na pobyt czasowy na terenie Gminy Wilkowice związane jest z miejscem korzystania ze świadczeń pomocy społecznej w formie usług polegających na całodobowej opiece pielęgnacyjnej i rehabilitacyjnej wraz z żywieniem, sprzątaniem i praniem w domu pomocy społecznej, a nie z miejscem zamieszkania. Procesy życiowe A. N. związane były z Gminą Tychy, zameldowana była tam bowiem na pobyt stały od [...] sierpnia 1974 r. do [...] maja 2011 r. i mieszkała w Tychach przy ul. [...] do dnia [...] marca 2011 r. Organ podtrzymał swoje stanowisko, że Prezydent Miasta Tychy jest organem właściwym do załatwienia wniosku A. N. w sprawie skierowania i dofinansowania pobytu w domu pomocy społecznej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sądy administracyjne rozpoznają – na podstawie art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), z zastrzeżeniem art. 22 § 1 k.p.a. – spory o właściwość powstałe pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek, a organami administracji rządowej. Przez spór kompetencyjny (także spór o właściwość), o którym mowa w art. 4 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej jednocześnie uważają się za właściwe do załatwienia konkretnej sprawy (spór pozytywny) lub też każdy z nich uważa się za niewłaściwy do jej załatwienia (spór negatywny).

W niniejszej sprawie mamy do czynienia ze sporem negatywnym, gdyż zarówno Wójt Gminy Wilkowice, jak i Prezydent Miasta Tychy, uznali się za niewłaściwi do rozpoznania wniosku A. N. o skierowanie i dofinansowanie jej pobytu w domu pomocy społecznej.

Na wstępie wskazać należy, że właściwość miejscową gminy zobowiązanej do rozpoznania sprawy dotyczącej świadczenia z pomocy społecznej, zgodnie z treścią art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.), ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Przepis art. 101 ust. 3 przewiduje, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o świadczenie oraz w sprawach niecierpiących zwłoki, właściwą miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie. Nie dotyczy to jednak spraw - jak w tym przypadku - związanych ze skierowaniem do domu pomocy społecznej. Oznacza to, że w sprawie dotyczącej skierowania do domu pomocy społecznej właściwą do jej rozstrzygnięcia będzie zawsze gmina miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 1 w związku z art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej). Ustawa o pomocy społecznej nie zawiera jednak definicji "miejsca zamieszkania". Należy zatem odnieść się w tej kwestii do wyjaśnienia pojęcia "miejsca zamieszkania" zawartego w art. 25 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Na prawną konstrukcję miejsca zamieszkania składają się dwa elementy: przebywanie w sensie fizycznym w określonej miejscowości oraz wola, zamiar stałego pobytu, przy czym oba te elementy muszą występować łącznie. Zatem sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości nie stanowi o zamieszkaniu, lecz musi być połączony z przebywaniem w danej miejscowości i to z takim przebywaniem, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów (por. postanowienie NSA z dnia 11 października 2007 r. sygn. akt I OW 69/07 – Lex nr 399101).

Odnosząc ten stan prawny do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy należy uznać, że A. N. nie jest osobą bezdomną. Natomiast z dokumentacji i stanu faktycznego niniejszej sprawy wynika, że to gmina Wilkowice w rozumieniu powołanego art. 25 k.c., spełnia przesłanki miejsca zamieszkania A. N., na co wskazuje okoliczność, że od dłuższego czasu przebywa ona na terenie tejże gminy, koncentrując tam wszelkie swoje interesy życiowe.

Jak wynika bowiem z akt niniejszej sprawy, A. N. została wymeldowana w dniu [...] maja 2011 r. z pobytu stałego w Tychach ul. [...], Wskazać przy tym należy, że A. N. nie utrzymuje żadnych więzi z miastem Tychy. Aktualnie przebywa w B., [...]i z tym miejscem łączy swoją przyszłość.

W związku z tym stwierdzić należy, że zamiar przebywania na stałe na terenie wsi B. i jednocześne przebywanie w tej miejscowości czyni z niej miejsce zamieszkania A. N. w rozumieniu art. 25 k.c. Konsekwencją tego stanowiska będzie to, że Wójta Gminy Wilkowice uznać należy, zgodnie z art. 101 ust. 1 powołanej ustawy o pomocy społecznej, za organ właściwy do rozpatrzenia wniosku A. N. o wydanie decyzji dotyczącej skierowania go do domu pomocy społecznej.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na mocy art. 4 w związku z art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.