Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodnicząca: Sędzia NSA Jolanta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia S. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 28 grudnia 2016 r., sygn. akt II SAB/Op 89/16 w przedmiocie wezwania do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w sprawie ze skargi Stowarzyszenia S. na bezczynność Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu w przedmiocie udostępnienia informacji żądanej na piśmie z dnia [...] postanawia: oddalić zażalenie.

Zarządzeniem z dnia 28 grudnia 2016 r., sygn. akt II SAB/Op 89/16 Przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t.: Dz.U. z 2016 r., poz. 718), dalej: P.p.s.a, oraz § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193), dalej: rozporządzenie, wezwał skarżące Stowarzyszenie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 100 zł od skargi na bezczynność Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu w przedmiocie udostępnienia informacji żądanej na piśmie z dnia 21 października 2016 r. - w terminie 7 dni od dnia doręczenia odpisu zarządzenia pod rygorem odrzucenia skargi.

W zażaleniu skarżący zaskarżył powyższe zarządzenie w całości, wskazując na naruszenie art. 239 § 2 P.p.s.a. w zakresie w jakim przepis te stanowi, że nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 239 i 395) w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, poprzez brak zastosowania pomimo, że przepis ten winien być zastosowany w niniejszej sprawie.

Powołując się na powyższe Stowarzyszenie wniosło o uchylenie zaskarżonego zarządzenia. Wskazało, że jest organizacją pozarządową, mającą status organizacji pożytku publicznego, działającą na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Sprawa zawisła przed Sądem jest sprawą własną Stowarzyszenia, związaną z realizacją misji i celów Stowarzyszenia. W związku z tym, na podstawie art. 239 § 2 P.p.s.a. Stowarzyszenie nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2016 r., poz. 718), dalej P.p.s.a., strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki (art. 214 § 1 P.p.s.a.). Zgodnie zaś z art. 230 § 1 P.p.s.a., od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Pismami tymi są skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania (§ 2 powołanego artykułu). A zatem przepis art. 230 § 1 P.p.s.a. ustanawia ogólną zasadę, że skarga podlega opłacie.

Zgodnie z art. 239 § 2 P.p.s.a., nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Skarżące Stowarzyszenie posiada status organizacji pożytku publicznego, której celem jest upowszechnianie i ochrona wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji oraz wspieranie działań monitorujących i edukacyjnych na rzecz zwiększania przejrzystości i uczciwości życia publicznego, w tym: 1) działanie na rzecz swobodnego dostępu do informacji publicznej, 2) działanie na rzecz efektywnego, praworządnego, przejrzystego i otwartego na kontrolę obywatelską gospodarowania majątkiem publicznym i zarządzania politykami publicznymi, 3) wspieranie merytoryczne i finansowe osób w sprawowaniu kontroli obywatelskiej, 4) podejmowanie działań na rzecz propagowania etyki życia publicznego i aktywności służących przeciwdziałaniu korupcji. Jednak z uwagi na treść art. 239 § 2 P.p.s.a. wymagane jest dodatkowo ustalenie, czy taka organizacja działa we własnej sprawie. W tym bowiem zakresie procedura sądowoadministracyjna zawęża wyłączenie podmiotowe od uiszczania wpisu sądowego, które dotyczy organizacji pożytku publicznego, tylko do spraw własnych jakie prowadzą takie organizacje.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego pojęcie "sprawy własnej" należy odnosić nie do wykonywanej przez organizację pożytku publicznego działalności statutowej, lecz do pojęcia sprawy administracyjnej, w której skarga została wniesiona, ale w ramach indywidualnego interesu prawnego takiej organizacji. Sformułowanie "sprawa własna" dotyczy zatem postępowania, w którym w drodze indywidualnego aktu administracyjnego organ władzy publicznej przyznaje lub nakłada określone prawa lub obowiązki wynikające z norm materialnoprawnych.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można uznać, że Stowarzyszenie wnosząc skargę na bezczynność Komendanta Wojewódzkiego Policji w Opolu w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej, występuje jako strona we "własnej sprawie" w rozumieniu art. 239 § 2 P.p.s.a. Rozpoznawana sprawa dotyczy bowiem realizacji przez stronę skarżącą jej celów statutowych, a zatem sfery działalności zewnętrznej Stowarzyszenia, co nie wpływa bezpośrednio na jego prawa i obowiązki oraz nie zmienia jego sytuacji prawnej. Nie można bowiem utożsamiać "spraw własnych" z działalnością statutową, gdyż w takim przypadku zwolnienie z kosztów przysługiwałoby stronie automatycznie w każdej sprawie dotyczącej udostępnienia informacji publicznej, na co wskazywał już Naczelny Sąd Administracyjny między innymi w powołanym przez skarżące Stowarzyszenie postanowieniu sygn. akt I OZ 1013/16.

Skoro zatem w przedmiotowej sprawie Stowarzyszenie nie korzysta ze zwolnienia zawartego w art. 239 § 2 P.p.s.a., tj. zwolnienia z obowiązku uiszczania opłat sądowych, to Przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu prawidłowo zastosował powołane przepisy i zasadnie zarządzeniem z dnia 28 grudnia 2016 r. wezwał Stowarzyszenie do uiszczenia wpisu sądowego od skargi. Trafnie również określił wysokość należnego wpisu w kwocie 100 zł stosownie do § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193), który stanowi, że wpis stały bez względu na przedmiot zaskarżonego aktu lub czynności w sprawach skarg na bezczynność organów administracji publicznej wynosi 100 zł.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 i art. 198 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny postanowił jak w sentencji postanowienia.