Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Anna Mierzejewska po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi T. R. na bezczynność Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej instytut badawczy z/s w W. w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia 21 listopada 2015 r. o udostępnienie informacji publicznej p o s t a n a w i a 1. znieść postępowanie ze skargi T.R.; 2. odrzucić skargę; 3. zwrócić skarżącemu uiszczony wpis w kwocie 100 (słownie: sto) zł.

Małoletni T. R. (urodzony w 2001 r.) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę z dnia 17 marca 2016 r. na bezczynność Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej instytut badawczy z/ s w W. w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia 21 listopada 2015 r. o udostępnienie informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie wskazując, iż T. R. jest osobą małoletnią.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd pismem z dnia 14 kwietnia 2016 r. wezwał T. R. do nadesłania skróconego aktu urodzenia i wskazania swoich przedstawicieli ustawowych (imię, nazwisko adres do korespondencji).

W odpowiedzi na wezwanie Sądu T. R. nadesłał skrócony akt urodzenia, z którego wynika, że jest on osobą małoletnią (urodzony w 2001 r.) oraz wskazał imiona i nazwiska oraz adres do korespondencji swoich przedstawicieli ustawowych.

Następnie Sąd pismem z dnia 19 maja 2016 r. wezwał przedstawicieli ustawowych małoletniego do zatwierdzenia dokonanych przez niego w postępowaniu sądowym czynności (tj. wniesienia skargi, uiszczenia wpisu sądowego, złożenia pisma procesowego z dnia 23 marca 2016 r., pisma procesowego z dnia 11 kwietnia 2016 r., pisma procesowego z dnia 21 kwietnia 2016 r. oraz skargi o udostępnienie akt z 28 kwietnia 2016 r.), poprzez podpisanie złożonych przez małoletniego: skargi i ww. pism lub złożenie stosownego oświadczenia o zatwierdzeniu powyższych czynności w terminie 7 dni pod rygorem zniesienia postępowania i w odrzucenia skargi (art. art. 31 § 3 w zw. z art. 58 § 1 pkt 5 cytowanej ustawy). Do wezwania dołączono stosowne pouczenie.

W odpowiedzi na wezwanie Sądu przedstawiciel ustawowy małoletniego w piśmie z dnia 16 czerwca 2016 r. stwierdził, że popiera działania swojego syna, jednak odmawia złożenia żądanego przez Sąd oświadczenia i potwierdzenia dokonanych czynności, z uwagi na fakt, iż w jego ocenie T. R. posiada zarówno zdolność sądową, jak i procesową. W związku z tym wezwanie Sądu jest nieuzasadnione, o on nie weźmie udziału w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Stosownie do art. 58 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) Sąd odrzuca skargę jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie. Z § 2 tego przepisu wynika natomiast, że z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej skarżącego i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej skarżącym, uniemożliwiającego jego działanie, sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupełniony.

Zgodnie z art. 26 § 1 cytowanej ustawy zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowoadministracyjnych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 25 cytowanej ustawy. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Zgodnie z art. 15 kc osoba małoletnia, która ukończyła trzynaście lat ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Stosownie zaś do art. 26 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.

W doktrynie podkreśla się, że w prawie publicznym wiązanie zdolności procesowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym z samodzielnym wykonywaniem czynności prawnych przez osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych może budzić wątpliwości. Zdolność procesowa takich osób powinna być raczej związana z możliwością samodzielnego realizowania podmiotowości administracyjnoprawnej, czyli korzystania z uprawnień wynikających z prawa materialnego lub zajmowania stanowiska, w sytuacjach gdy przepisy tego prawa przewidują nałożenie na taką osobę obowiązku, skierowanie do niej nakazu lub zakazu albo uznanie uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. W administracyjnym prawie materialnym sporadycznie występują regulacje, które przewidują samodzielne działanie osób nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych, gdyż zasadą jest, że takie osoby działają przez swoich przedstawicieli ustawowych (por. M. Niezgódka – Medek "Komentarz do art. 26 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi" [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz" publ. LEX, 148304).

W ocenie Sądu ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 2058 ze zm.), na podstawie której T. R. wniósł do organu wniosek o udostępnienie informacji publicznej i zarzuca organowi przed Sądem bezczynność w przedmiocie rozpoznania tego wniosku, nie jest regulacją, która przewiduje samodzielne działanie osób nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych. Jak podnosi się w doktrynie dostępu do informacji publicznej może domagać się każda osoba fizyczna bez względu na przynależność państwową, jeżeli tylko posiada pełnię praw cywilnych, tzn. jest pełnoletnia i nie została ubezwłasnowolniona. Pomimo bowiem bardzo szerokiego uregulowanego przez ustawodawcę katalogu pomiotów posiadających prawo do występowania z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, nie należy zapominać, że kwestia dostępu do informacji publicznej jest częścią prawa administracyjnego, w którym niepełnoletni i ubezwłasnowolnieni nie mogą samodzielnie występować przed organami administracji publicznej. Nie ma zatem powodów, żeby stosować tu inne reguły, niż w pozostałych dziedzinach prawa administracyjnego. Wyjątek taki, gdyby przewidział go ustawodawca, byłby zapisany w ustawie (por. I. Kamińska, M. Rozbicka – Ostrowska "Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz.", wyd. Wolter Kluwer 2016 r., str. 66).

Zgodnie z art. 27 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi osoba fizyczna niemająca zdolności do czynności w postępowaniu może podejmować czynności procesowe tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego. Przepis ten dotyczy nie tylko osób nie mających w ogóle zdolności do czynności prawnych, lecz odnosi się także do sytuacji, gdy chodzi o sprawy wynikające z czynności, których określona osoba nie może dokonać samodzielnie. Przepis ten odnosi się więc i do osoby małoletniej.

W rozpoznawanej sprawie bezsprzecznym jest, że T. R. nie jest osobą pełnoletnią, a z uwagi na swój wiek - posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych i jak wykazano powyżej nie posiada zdolności procesowej. Zatem w niniejszej sprawie skargę w imieniu skarżącego mógł wnieść (poprzeć) jedynie jego przedstawiciel ustawowy. Z tego też powodu Sąd w pierwszej kolejności ustalił, dane dotyczące przedstawicieli ustawowych T. R., a następnie, wezwał ich do podpisania złożonych przez małoletniego: skargi i ww. pism lub złożenia stosownego oświadczenia o zatwierdzeniu powyższych czynności.

Skoro zatem przedstawiciel ustawowy małoletniego w piśmie z dnia 8 czerwca 2016 r. odmówił dokonania tych czynności, należy uznać, że skargę jako niedopuszczalną – złożoną przez osobę fizyczną nieposiadającą zdolności procesowej, należy odrzucić.

Zgodnie z art. 31 § 3 cytowanej ustawy jeżeli brak w zakresie zdolności procesowej nie został w wyznaczonym czasie uzupełniony, sąd zniesie postępowanie, w zakresie w jakim jest ono dotknięte brakami, i w miarę potrzeby wyda odpowiednie postanowienie. W niniejszej sprawie, z powodu braku poparcia skargi małoletniego przez jego przedstawicieli ustawowych, wystąpiła potrzeba wydania postanowienia o zniesieniu postepowania i o odrzuceniu skargi, na podstawie art. 58 § 1 pkt 5 cytowanej ustawy.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 31 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w pkt. 1 postanowienia. O odrzuceniu skargi (pkt. 2 postanowienia) Sąd orzekł na podstawie art. 58 § 1 pkt 5 w zw. z 58 § 3 cytowanej ustawy. O zwrocie uiszczonego wpisu orzeczono na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 cytowanej ustawy.