Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Sidor (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia NSA Witold Falczyński, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski, Protokolant Asystent sędziego Łucja Krasińska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2010 r. sprawy ze skargi Wojewody na uchwałę Rady Powiatu Włodawskiego z dnia 31 sierpnia 2009 r., Nr XXIV/259/09 w przedmiocie ustalenia opłaty za udostępnienie informacji publicznej stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, która nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.

Rada Powiatu w W. podjęła w dniu [...] uchwałę Nr ... w sprawie ustalenia opłaty za udostępnienie informacji publicznej, powołując się na art. 12 pkt 7 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001r., Nr 142, poz. 1592 ze zm.) oraz art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.).

W § 1 ust. 1 uchwały ustalono opłatę za udostępnienie przetworzonej informacji publicznej w wysokości odpowiadającej dodatkowym kosztom jej wytworzenia. W ustępie 2 określono koszty dodatkowe wytworzenia informacji jako iloczyn roboczogodziny pracowników i niezbędnego czasu potrzebnego do wytworzenia informacji, zaś w ustępie 3 ustalono wartość roboczogodziny w kwocie 16 zł.

Wojewoda L. wystąpił w dniu 30 grudnia 2009r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie ze skargą na uchwałę, wnosząc o stwierdzenie jej nieważności.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że uchwała rażąco narusza przepis art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.). Ustawa bowiem w art. 7 ust. 2 jako zasadę stanowi, iż dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny. Jedynie w wyjątkowych przypadkach (art. 15 ust. 1) przewiduje prawo do pobierania opłaty za pokrycie dodatkowych kosztów związanych ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku.

Zdaniem Wojewody L., ustalenie stawki opłaty za godzinę pracy pracownika, który wykonuje pracę dodatkową związaną z przygotowaniem informacji publicznej jest więc niezgodny z art. 15 ust. 1 ustawy.

W odpowiedzi na skargę Rada Powiatu w W. wniosła o odrzucenie skargi jako bezprzedmiotowej wobec nieobowiązywania zaskarżonej uchwały z uwagi na jej nieopublikowanie, ewentualnie o oddalenie skargi.

Zdaniem organu – był on uprawniony do ustalenia opłaty za czynności dodatkowe wykonywane przez osobę przygotowującą do udzielenia informację publiczną. Uprawnienie to wynika z treści art. 12 pkt 7 ustawy o samorządzie powiatowym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna i podlega uwzględnieniu, bowiem zaskarżona uchwała została wydana z istotnym naruszeniem prawa.

Wniesioną przez Wojewodę L. skargę należało uznać za dopuszczalną z mocy art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. Nr 91, poz. 578 ze zm.)

W odniesieniu do zaskarżonej uchwały nie było bowiem wydane rozstrzygnięcie nadzorcze w zakreślonym ustawowo terminie 30 dni, wobec czego powstało po stronie organu nadzoru uprawnienie do wniesienia skargi nieograniczone terminem jego realizacji.

Sąd podziela pogląd Wojewody, iż uchwała narusza art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.)

Przepis ten nie daje organowi uprawnienia do określania ryczałtowej stawki za dodatkową pracę pracownika wykonującego dodatkowe czynności przy ustalaniu informacji publicznej. Cytowany przepis dotyczy dodatkowych rzeczywistych kosztów, które mogą powstać przy realizacji konkretnych wniosków o udostępnieniu informacji. Koszty te mogą być różne w każdej sprawie w zależności od sposobu udzielania i rodzaju żądanej informacji publicznej.

Ponadto pobranie opłaty jest wyrazem woli organu, o której wnioskodawca zostaje powiadomiony.

To powiadomienie jest czynnością o charakterze informacyjnym - nie wymaga prawem przewidzianej formy i nie podlega zaskarżeniu; nadto od uiszczenia opłaty ustawa nie uzależnia udzielenia informacji.

W świetle art. 12 ust. 7 ustawy o samorządzie powiatowym - rada powiatu podejmuje uchwały w sprawach wysokości opłat w granicach określonych ustawami, jednakże przepis art. 15 ust. 1 powołanej ustawy o dostępie do informacji publicznej nie uprawnia rady powiatu do ustalenia opłaty, bowiem zezwala jedynie na pobieranie rzeczywistych kosztów powstałych w przypadku udzielania informacji publicznej w szczególny sposób. Przepis stanowi wyjątek od zasady bezpłatności dostępu do informacji publicznej i nie może podlegać wykładni rozszerzającej.

Zaskarżona uchwała Rady Powiatu w W., mająca charakter aktu prawa miejscowego, podjęta w dniu [...] jest więc nieważna jako sprzeczna z prawem (art. 79 ustawy o samorządzie gminnym).

Uwzględniając zatem skargę Wojewody L. na tę uchwałę, mieszczącą się wśród aktów, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – Sąd stwierdza jej nieważność.

Bezsporny fakt, że uchwała nie została dotychczas opublikowana w Dzienniku Urzędowym, nie stanowi przeszkody do wydania wskazanego rozstrzygnięcia.

Skoro zaskarżona uchwała podjęta przez uprawniony organ w sposób istotny narusza przepisy prawa, co zostało wykazane w skardze (przy czym przepis art. 87 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie wymaga, by akt będący przedmiotem zaskarżenia wszedł w życie), to celowym jest, by taki akt nie wszedł do obrotu prawnego i nie rodził skutków prawnych.

Podobne stanowisko reprezentowane jest w orzecznictwie sądowym (np. postanowienie NSA z dnia 27 czerwca 2007r., II OSK 1738/06, postanowienie NSA z dnia 28 sierpnia 2008r., II OSK 1132/08, wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 9 grudnia 2009r., II SA/Go 864/09)

Z tych względów i na mocy art. 147 § 1 i art. 152 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzeczono, jak w sentencji.