Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Małgorzata Borowiec, Sędzia NSA Janina Antosiewicz, Sędzia del. WSA Maciej Dybowski (spr.), Protokolant asystent sędziego Andrzej Bieńkowski, po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2011 r. sygn. akt IV SAB/Wr 101/11 w sprawie ze skargi M.K. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania; 2. zasądza od M.K. na rzecz Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. kwotę 297 (dwieście dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 16 listopada 2011 r. sygn. akt IV SAB/Wr 101/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w sprawie ze skargi M.K. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. zobowiązał Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do załatwienia wniosku M.K. z dnia 19 stycznia 2010 r. w terminie czternastu dni od dnia otrzymania prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi sprawy; II. zasądził od Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. na rzecz M.K. kwotę 100 (sto) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowoadministracyjnego.

Wyrok ów zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Pismem z dnia 19 stycznia 2010 r. M.K., na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, wystąpił do Prezesa Sądu Rejonowego w D. o udostępnienie informacji publicznej przez udostępnienie kopii/skanów wyroków wyłożonych w sekretariacie Wydziału Karnego do wglądu publicznego.

Wiceprezes Sądu Rejonowego w D. pismem z dnia 2 lutego 2010 r. poinformował M.K., że zgodnie z treścią art. 418a k.p.k. w wypadku wyrokowania poza rozprawą, treść wyroku udostępnia się publicznie przez złożenie jego odpisu na okres 7 dni w sekretariacie sądu, o czym należy uczynić wzmiankę w protokole posiedzenia. Przepis ten, dodany ustawą nowelizującą z dnia 10 stycznia 2003 r., realizuje ustawowy obowiązek publicznego ogłoszenia wyroku (art. 418 § 1 k.p.k.) i dotyczy sytuacji, gdy sąd wydaje wyrok poza rozprawą, a więc na posiedzeniu także bez udziału stron. W doktrynie uważa się, że nie jest to w istocie ogłoszenie wyroku, a jedynie stworzenie możliwości zapoznania się z dokumentem zawierającym wydany już wyrok sądu w danej sprawie (T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego, Komentarz, Zakamycze 2003 r.). Tym bardziej, że brak jest w ogóle publicznie dostępnej informacji o takim wyroku, skoro wzmiankę o "wyłożeniu" czyni się tylko w protokole posiedzenia. W ocenie organu właśnie przez wyłożenie odpisu wyroku w sekretariacie realizuje się prawo obywatela do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej (art. 61 Konstytucji RP) i dostępu do informacji publicznej w ujęciu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. nr 112, poz. 1198 ze zm., dalej u.d.i.p. bądź ustawa o dostępie do informacji publicznej).

Dnia 3 września 2010 r. M.K. skierował do Prezesa Sądu Rejonowego w D. pismo, w którym podał, że jest to odwołanie od decyzji Prezesa Sądu Rejonowego w D. z dnia 2 lutego 2010 r.

W odpowiedzi Wiceprezes Sądu Rejonowego w D., pismem z dnia 11 października 2010 r. znak A 070-3/10, wskazała wnioskodawcy, że odnośnie żądanych przez niego informacji wyłączone jest zastosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Dlatego nie wydała decyzji w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej.

Dnia 30 września 2010 r. M.K. złożył do Prezesa Sądu Okręgowego [w Ś.] zażalenie na nie załatwienie sprawy w terminie i wniósł o wyznaczenie Prezesowi Sądu Rejonowego w D. terminu do przesłania odwołania z dnia 3 września 2010 r., nadto złożył 18 października 2010 r. w Sądzie Okręgowym w Ś. pismo skierowane do Prezesa Sądu, w którym podtrzymał swe stanowisko.

Pisma te zostały uznane za skargę na postępowanie Wiceprezesa Sądu Rejonowego w D., na którą to skargę Prezes Sądu Okręgowego w Ś. udzielił [odpowiedzi] pismem z dnia 18 listopada 2010 r. nr SK-0510-210/10 wyrażając pogląd, że Prezes Sądu Rejonowego w D. w przedmiotowej sprawie nie wydał decyzji. Stwierdził, że Wiceprezes Sądu Rejonowego w D., odmawiając pismem z dnia 2 lutego 2010 r. udostępnienia M.K. odpisów (skanów) wyroków złożonych na podstawie art. 418a k.p.k. nie wydał decyzji, uznając, że informacja w postaci wskazanych odpisów nie jest objęta zakresem ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś., M.K. wniósł o zobowiązanie Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do rozpatrzenia odwołania w sprawie udostępnienia informacji publicznej, o jaką wystąpił skarżący.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w Ś. wniósł o jej oddalenie w całości, ewentualnie odrzucenie.

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2011 r. sygn. akt IV SAB/Wr 68/10 (dalej wyrok IV SAB/Wr 68/10) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę M.K. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd podniósł, że w myśl art. 1 ust. 2 u.d.i.p. "przepisy ustawy nie naruszają innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi". Wykładnia funkcjonalna, systemowa i językowa tego przepisu prowadzi do wniosku, że jeżeli obowiązują odmienne regulacje ich udostępniania, będą one miały pierwszeństwo przed ustawą o dostępie do informacji publicznej. Istota odesłania, o którym mowa w art. 1 ust. 2 u.d.i.p. dotyczy takiej sytuacji, że odrębna ustawa precyzuje zarówno zasady, jak i tryb dostępu do informacji publicznej, których zastosowanie wyłączać będzie zasadność ich realizacji na podstawie u.d.i.p. Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie taką szczególną regulacją w zakresie udostępniania treści wyroków są przepisy art. 418a k.p.k. W sprawie udostępniania treści wyroków w przypadku wyrokowania poza rozprawą, z uwagi na zbieg zakresu ochrony wynikający z przepisów k.p.k. i u.d.i.p., to przepisy k.p.k. jako lex specialis, winny znaleźć pierwszeństwo w zastosowaniu. Przepis art. 418a k.p.k. jest przepisem szczególnym w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zawarte w art. 1 u.d.i.p. sformułowanie "nie naruszają" należy rozumieć, że przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie mogą naruszać, a wręcz winny uwzględniać ograniczenia dostępu do informacji wynikające z lex specialis.

Przepis art. 418 § 1 k.p.k., dotyczy sytuacji, gdy sąd wydaje wyrok poza rozprawą, a więc na posiedzeniu, także bez udziału stron. Nie jest to w istocie ogłoszenie wyroku, lecz stworzenie możliwości zapoznania się z dokumentem zawierającym wydany już wyrok sądu w danej sprawie. Tym bardziej, że brak jest w "ogólne" [winno być "ogóle"] publicznie dostępnej informacji o takim wyroku, skoro wzmiankę o "wyłożeniu" czyni się tylko w protokole posiedzenia. Właśnie przez udostępnienie publiczne przez wyłożenie odpisu wyroku na okres 7 dni w sekretariacie sądu, realizuje się prawo obywatela do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i dostępu do informacji publicznej. Ustawa o dostępie do informacji publicznej przewiduje dwie formy reakcji organu na wniosek strony. Z jednej strony jest to udzielenie żądanych informacji, które należy traktować, jako czynność materialno-techniczną, z drugiej zaś, w przypadku odmowy ich udostępnienia, jest to decyzja administracyjna. Jeżeli żądanie strony nie stanowi żądania udostępnienia informacji publicznej, to nie ma podstaw do wydawania decyzji, lecz należy wnioskodawcę poinformować pismem, że sprawa nie dotyczy informacji publicznej.

W świetle powyższego Sąd podzielił stanowisko organu, że żądanie skarżącego udostępnienia, na podstawie art. 418a k.p.k., kopii/skanów wyroków wyłożonych w sekretariacie wydziału karnego, nie stanowi informacji publicznej udostępnianej na podstawie przepisów u.d.i.p. W takiej sytuacji organ miał podstawy do poinformowania wnioskodawcy, że sprawa nie dotyczy informacji publicznej, o której mowa w u.d.i.p. Nie można zatem uznać, że organ w jakikolwiek sposób pozostał bezczynny wobec wniosku skarżącego. Wskazuje na to szereg pism skierowanych do skarżącego, w których organ wyraźnie informuje o braku podstaw prawnych do udzielenia żądanych informacji. Niewątpliwie stanowi to przejaw aktywności organu wobec żądania skarżącego.

Skargę kasacyjną od wyroku IV SAB/Wr 68/10 wniósł M.K., zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 2 ust. 1 u.d.i.p. w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji przez błędną ich wykładnię polegającą na przyjęciu, że prawo do uzyskiwania informacji publicznej może być wyłączone w oparciu o przepisy określające czasowy dostęp do określonych informacji, co prowadzi do naruszenia zasady proporcjonalności, art. 1 ust. 2 u.d.i.p. i art. 418a k.p.k., przez błędną ich wykładnię polegającą na odmowie stosowania przepisów ustawy o dostępie (...) po okresie wskazanym w art. 418a k.p.k. (...). Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu.

Wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2011 r. sygn. akt I OSK 933/11 (dalej wyrok I OSK 933/11) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok IV SAB/Wr 68/10 i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu.

Naczelny Sąd Administracyjny pokreślił, że w sprawie wymagają rozstrzygnięcia dwa podstawowe problemy. Pierwszy dotyczy kwestii czy wyrok sądu karnego po zakończeniu postępowania bez względu na formę jego upublicznienia, jest informacją publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 2 u.d.i.p. Drugi, którego rozstrzygnięcie jest niezbędne dla wyjaśnienia sprawy, dotyczy odpowiedzi na pytanie czy art. 418a k.p.k. określa odmienne zasady dostępu do informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.d.i.p. Sąd wskazał, że art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.i.p. stanowi, że udostępnieniu podlega informacja publiczna o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych. Ustawodawca w ust. 2 art. 6 ustawy zawarł legalną definicję i stwierdził, że dokumentem urzędowym w rozumieniu ustawy jest treść oświadczenia woli lub wiedzy utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów kodeksu karnego w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. W świetle tej definicji, wyrok sądu wydany w sprawie karnej jest ponad wszelką wątpliwość dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 6 ust. 2 u.d.i.p. Sąd zwrócił uwagę, że przepis art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.i.p. mówi o udostępnianiu nie tylko treści, ale i postaci dokumentów urzędowych, co oznacza, że wnioskodawca może domagać się zapoznania go nie tylko z merytoryczną treścią wydanego w sprawie karnej wyroku ale też z jego postacią czyli papierowym nośnikiem, na którym wyrok ten został sporządzony. Nie oznacza to wcale, że adresat wniosku jest bezwzględnie zobowiązany do umożliwienia zapoznania się z wyrokiem przez jego okazanie lub przekazanie jego kserokopii lub elektronicznych skanów. Jeżeli w sprawie nie orzeczono kary dodatkowej w postaci przekazania wyroku do publicznej wiadomości, osoba w nim wskazana i jej dane osobowe chronione są przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Przepis art. 6 ust. 1 i 2 "u.d.i.p." [tak omyłkowo – w istocie winno być "ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r."] o ochronie danych osobowych [(j.t. Dz.U.2002, nr 101, poz. 926 ze zm.)] stanowi, że za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Za osobę możliwą do zidentyfikowania uważa się z kolei osobę, której tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne. Adresat wniosku o udostępnienie wyroku sądu winien rozważyć zatem indywidualnie w każdej sprawie, czy charakter przypisanego skazanemu czynu, okoliczności i czas jego popełnienia, nawet po usunięciu imienia i nazwiska osoby skazanej, nie pozwalają na identyfikację. Podmiot zobowiązany winien wówczas w oparciu w art. 16 ust. 1 u.d.i.p. wydać decyzję odmawiającą udostępnienia informacji publicznej, powołując się na ograniczenia zawarte w art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p.

W świetle przedstawionych rozważań Sąd stwierdził, że wyrok sądu w sprawie karnej bez względu na formę jego upublicznienia (ogłoszenia czy też wyłożenia w sekretariacie Wydziału Karnego według art. 418a k.p.k.) stanowi informację publiczną i odmowa jego udostępnienia winna nastąpić w formie decyzji administracyjnej wydanej w oparciu o art. 16 ust. 1 u.d.i.p. Organ w niniejszej sprawie odpowiadając na wniosek pismem, pozostawał zatem w bezczynności i skargę na bezczynność co do zasady należało uznać za usprawiedliwioną. Nadto Sąd rozważył czy art. 418a k.p.k. określa w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.d.i.p. odmienne zasady i tryb dostępu do informacji publicznej.

Art. 45 ust. 2 Konstytucji RP ustanawia zasadę jawności rozprawy, wskazując na okoliczności, które mogą doprowadzić do jej wyłączenia. Ze zdania drugiego tej normy wynika jednak, że bez względu na sposób prowadzenia rozprawy, wyrok ogłaszany jest publicznie. Przepis art. 418a k.p.k. dodany ustawą nowelizującą z 10 stycznia 2003 r. realizuje zatem w sytuacjach gdy sąd wydaje wyrok poza rozprawą bez udziału stron, ustawowy obowiązek (wynikający również z art. 418 § 1 k.p.k.) publicznego ogłaszania wyroku. Nie ustanawia on wobec tego odmiennego trybu dostępu do tego wyroku, jako informacji publicznej w odróżnieniu od art. 156 k.p.k., który określa zasady dostępu do akt sprawy stron i innych osób w postępowaniu karnym. Zasady te dotyczą jednak toczącego się postępowania i są zróżnicowane ze względu na stadium postępowania oraz osoby występujące z wnioskiem w tym zakresie.

Gdyby uznać za prawidłowe stanowisko Wojewódzkiego Sądu i przyjąć, że wyrok w sprawie karnej wyłożony w sekretariacie sądu na okres 7 dni zgodnie z art. 418a k.p.k. został już upubliczniony i nie podlega rygorom z ustawy o dostępie do informacji publicznej, ten sam mechanizm należałoby zastosować do wyroków ogłaszanych na rozprawach. Tymczasem w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, że wyrok sądu po jego ogłoszeniu jest, jako dokument urzędowy, informacją publiczną i może być udostępniany w oparciu o przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej z zachowaniem ograniczeń przewidzianych w art. 5 tej ustawy. Przepis art. 418a k.p.k. nie określa, w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.d.i.p. odmiennych zasad i trybu dostępu do informacji publicznej, jaką jest wyrok sądu w sprawie karnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, powołując art. 190, 149 i 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.) podniósł, że "Sąd któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny (...)".

W uzasadnieniu wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w świetle definicji zawartej w art. 6 ust. 2 u.d.i.p., wyrok sądu wydany w sprawie karnej jest ponad wszelką wątpliwość dokumentem urzędowym w rozumieniu tego przepisu. Z kolei art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.i.p. mówi o udostępnianiu nie tylko treści ale i postaci dokumentów urzędowych, co oznacza, że wnioskodawca może domagać się zapoznania go nie tylko z merytoryczną treścią wydanego w sprawie karnej wyroku ale też z jego postacią. Nie świadczy to wcale, że adresat wniosku jest bezwzględnie zobowiązany do umożliwienia zapoznania się z wyrokiem przez jego okazanie lub przekazanie jego kserokopii lub elektronicznych skanów. W sytuacji, gdy nie orzeczono kary dodatkowej w postaci przekazania wyroku do publicznej wiadomości, osoba w nim wskazana i jej dane osobowe chronione są przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. W tym stanie rzeczy adresat wniosku o udostępnienie wyroku sądu winien rozważyć indywidualnie w każdej sprawie, czy charakter przypisanego skazanemu czynu, okoliczności i czas jego popełnienia nawet po usunięciu imienia i nazwiska osoby skazanej nie pozwalają na identyfikację. Podmiot zobowiązany winien wówczas na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p. wydać decyzję odmawiającą udostępnienia informacji publicznej powołując się na ograniczenie zawarte w art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p.

Jak wykazał Naczelny Sąd Administracyjny, wyrok sądu w sprawie karnej bez względu na formę jego upublicznienia (ogłoszenie czy też wyłożenie w sekretariacie wydziału karnego według art. 418a k.p.k.), stanowi informację publiczną i odmowa jego udostępnienia winna udostępnić w formie decyzji administracyjnej wydanej w oparciu o art. 16 ust. 1 u.d.i.p. Organ w niniejszej sprawie, odpowiadając na wniosek pismem, pozostawał zatem w bezczynności. Niezależnie od powyższego Sąd stwierdził że przepis art. 418a k.p.k. nie określa w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.d.i.p. odmiennych zasad i trybu dostępu do informacji publicznej, jaką jest wyrok sądu w sprawie karnej.

Powyższe motywy wyroku winny stać się wytycznymi do dalszego postępowania posądowego jakie będzie się toczyć w tej sprawie.

Skargę kasacyjną od wyroku złożył Prezes Sądu Okręgowego w Ś. (dalej Prezes Sądu Okręgowego), reprezentowany przez radcę prawnego P.M., zaskarżając ów wyrok w całości.

Prezes Sądu Okręgowego wyrokowi z 16 listopada 2011 r. sygn. akt IV SAB/Wr 101/11 zarzucił:

I. na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1. art. 149 p.p.s.a. przez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na wydaniu orzeczenia stanowiącego merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie, mimo że w przypadku skargi na bezczynność organu Sąd nie może nakazywać organowi wydania decyzji, postanowienia lub podjęcia czynności o określonej merytorycznie treści;

2. art. 149 w zw. z art. 134 § 1 p.p.s.a. przez wyjście poza granice skargi i poza granice sprawy administracyjnej polegające na orzekaniu merytorycznie o prawach skarżącego, podczas gdy przedmiotem badania Sądu w sprawie wywołanej skargą na bezczynność organu może być tylko i wyłącznie okoliczność, czy organ ten pozostaje w bezczynności;

3. art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 4 ustęp 3 ustawy z dnia 6 września "2011" [winno być "2001"] r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29" [winno być "2001 r., nr 112, poz. 1198 ze zm."]) przez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na zobowiązaniu strony, która nie jest w posiadaniu informacji publicznej, do jej udostępnienia, mimo że skarżący wniósł wyłącznie o zobowiązanie Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do rozpatrzenia odwołania w ustawowym terminie;

4. art. 141 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 4 ustęp 1 i 3 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej ("Dz. U. 2011 r Nr 12, poz. 29") przez błędne przedstawienie stanu sprawy i uznanie, że w sprawie ze skargi na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. polegającą na nierozpoznaniu odwołania skarżącego od decyzji Prezesa Sądu Rejonowego w D., można wydać merytoryczne rozstrzygnięcie kształtujące prawa skarżącego oraz "obowiązku" [winno być "obowiązek"] organu;

5. art. 141 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 4 ustęp 1 i 3 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29") przez błędne przedstawienie stanu sprawy i uznanie istnienia obowiązku udostępnienia informacji publicznej po stronie organu, który nie znajduje się w posiadaniu danej informacji publicznej;

6. art. 141 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 15 k.p.a. w zw. z art. 16 ustęp 2 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29") przez wydanie wyroku rozstrzygającego sprawę merytorycznie z naruszeniem zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego;

7. art. 133 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 4 ustęp 3 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29") przez uznanie, że akta sprawy dały podstawę do przyjęcia, że w sprawie ze skargi na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. polegającą na nierozpoznaniu odwołania skarżącego od decyzji Prezesa Sądu Rejonowego w D., można wydać merytoryczne rozstrzygnięcie kształtujące prawa skarżącego oraz "obowiązku" [winno być "obowiązek"] organu;

8. art. 133 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 4 ustęp 1 i 3 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29") przez błędne przedstawienie stanu sprawy i uznanie istnienia obowiązku udostępnienia informacji publicznej po stronie organu, który nie znajduje się w posiadaniu danej informacji publicznej;

9. art. 133 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. w zw. z art. 15 k.p.a. w zw. z art. 16 ustęp 2 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29") przez wydanie wyroku rozstrzygającego sprawę merytorycznie z naruszeniem zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego;

10. art. 133 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. przez wydanie wyroku na podstawie ustaleń faktycznych nie wynikających z akt sprawy;

11. art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. 2002 r. nr 153, poz. 1269 [ze zm.]) przez błędną kontrolę działalności administracji publicznej polegającą na uznaniu, że Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. można i należy zobowiązać do udostępnienia informacji publicznej znajdującej się w posiadaniu innego podmiotu i że można merytorycznie orzekać i ustalać prawa skarżącego oraz obowiązki organu w sprawie ze skargi na bezczynność Prezesa Sądu polegającą na nierozpoznaniu w ustawowym terminie odwołania strony skarżącej;

II. na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 4 ustęp 3 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29") przez jego niezastosowanie polegające na pominięciu faktu, że Prezes Sądu Okręgowego w Ś. nie jest w posiadaniu informacji publicznej i stąd nie ciąży na nim ustawowy obowiązek udostępnienia informacji publicznej, jakiej skarżący się domaga.

Uzasadniając zarzuty skarżący kasacyjnie podniósł, że dnia 10 listopada 2010 r. skarżący M.K. złożył skargę na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. W skardze wskazał on, że organ ten nie rozpoznał jego odwołania z dnia 3 września 2010 r. od decyzji Prezesa Sądu Rejonowego w D. Skarżący wskazał, że "do dnia dzisiejszego organ drugiej instancji nie załatwił sprawy w sposób przewidziany w k.p.a." (skarga z dnia 10 listopada 2010 r., s. 3, zdanie [przed]ostatnie). Jednocześnie skarżący wniósł o zobowiązanie Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do rozpatrzenia odwołania w sprawie udostępnienia informacji publicznej o jaką wystąpił.

Zgodnie z art. 149 § 1 p.p.s.a sąd, uwzględniając skargę na bezczynność, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Przepis ten stanowi więc uprawnienie dla Sądu do zobowiązania organu do dokonania określonej czynności w wyznaczonym przez siebie terminie, ale tylko i wyłącznie czynności, do której wykonania organ ten jest uprawniony, a przy tym zobowiązanie to nie może stanowić merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Nie budzi w orzecznictwie wątpliwości, że "podstawową zasadą instytucji skargi na bezczynność jest ochrona strony poprzez doprowadzenie do wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Uznając zatem skargę na bezczynność organu za zasadną sąd zobowiązuje organ do wydania aktu w terminie przez siebie wskazanym. Sąd może orzekać jedynie o obowiązku wydania postanowienia w przedmiotowej sprawie, nie może natomiast nakazywać organowi sposobu rozstrzygnięcia, ani też bezpośrednio orzekać o prawach i obowiązkach skarżącego" (WSA w Warszawie w wyroku z 17.10.2006 r. VI SAB/Wa 12/06, LEX nr 264405; NSA w wyroku z 4.10.2005 r., II GSK 134/05, Legalis; WSA w Warszawie w wyroku z 11.8.2008 r., Vl SAB/Wa 54/08, LEX nr 516005; NSA w wyroku z 3.11.2010 r., II OSK 1573/10, LEX nr 746653; A. Kabat, [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu, (2009), s. 398; R. Hauser, M. Wierzbowski, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011; T. Woś (w:) T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2005, s. 86).

Skarga na bezczynność jest środkiem mającym przeciwdziałać przewlekłości postępowania przed organami administracji publicznej. W ramach skargi na bezczynność nie można rozstrzygać kwestii merytorycznych i określać w jaki sposób winna być rozpatrzona sprawa w postępowaniu administracyjnym. Powyższe zostało przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu pominięte w zaskarżonym wyroku, bowiem nie tylko nie zobowiązał on Prezesa Sądu do podjęcia określonej czynności w określonym terminie (jaką mogłoby być rozpatrzenie odwołania, w przedmiocie czego Prezesowi Sądu zarzucono bezczynność), co nadto wydał rozstrzygnięcie merytoryczne sprawy administracyjnej przesądzając o jej wyniku. Jest to niezgodne z przepisami postępowania regulującymi nie tylko upoważnienie sądu w przypadku rozstrzygania w przedmiocie skargi na przewlekłość organu przewidzianym w art. 149 p.p.s.a., ale i z przepisami przewidującymi związanie Sądu granicami sprawy.

W orzecznictwie podkreśla się, że sąd administracyjny pierwszej instancji nie jest wprawdzie ściśle związany granicami skargi, "ale zawsze jest związany granicami sprawy, w której skarga została wniesiona i nie może swoimi ocenami prawnymi [..,] wkraczać w sprawę nową w stosunku do tej która była albo powinna być przedmiotem postępowania administracyjnego i wydawanych w nim decyzji administracyjnych" (wyrok NSA z 20.11.1997 r., SA/Łd 2572/95, Pr. Gosp, 1998, nr 5, s. 36). W podobny sposób ujęto tę kwestię w uchwale NSA z 3.2.1997 r., OPS 12/96, ONSA 1997, nr 3, poz. 104, w której stwierdzono, że: "w postępowaniu sądowoadministracyjnym wprawdzie obowiązuje zasada niezwiązania sądu granicami skargi [...], jednakże nie oznacza ona, że sąd nie jest związany granicami przedmiotu zaskarżenia, którym jest konkretny akt lub czynność, kwestionowane przez uprawniony podmiot. Art. 149 p.p.s.a. wyznacza więc także granice przedmiotowe sprawy ze skargi na bezczynność i tym samym wyznacza granice sprawy. Przekroczeniem granic przedmiotowych sprawy jest więc przeprowadzenie przez Sąd kontroli danego aktu, lub czynności danego organu, podczas gdy Sąd winien był rozstrzygnąć wyłącznie o tym, czy istotnie organ pozostaje czy nie pozostaje w bezczynności (NSA w wyroku z 20.1.2009 r., II OSK 812/08, LEX nr 478295).

Skarżący wniósł wniosek o udostępnienie informacji publicznej do Prezesa Sądu Rejonowego w D. Prezes Sądu Rejonowego w D. odmówił skarżącemu dostępu do informacji publicznej, a skarżący wniósł odwołanie od takiego rozstrzygnięcia jego sprawy do Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. Następnie skarżący wniósł skargę i przedmiotem zarzutów skargi nie jest odmowa udostępnienia informacji publicznej przez Prezesa Sądu Okręgowego w Ś, tylko przewlekłość postępowania wywołania nierozpatrzeniem przez Prezesa Sądu Okręgowego odwołania skarżącego w ustawowym terminie. Przedmiotem rozpoznania jest więc wyłącznie zarzucana organowi bezczynność, tymczasem organ wyszedł poza granice sprawy rozstrzygając o innych kwestiach, a jednocześnie nie odniósł się tym samym do meritum skargi.

Zaskarżony niniejszą skargą wyrok spowodował również taką sytuację, że w istniejącym w sprawie stanie faktycznym skarżący posiada rozstrzygnięcie organu I instancji, a następnie nie posiadając rozstrzygnięcia organu II instancji, ma już merytoryczny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Tym samym skarżący został pozbawiony drugiej instancji, bowiem skoro w odniesieniu do decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, to obowiązuje reguła wynikająca z art. 15 k.p.a. dwuinstancyjnego postępowania administracyjnego (WSA w Olsztynie w wyroku z 17.2.2009 r., II SA/Ol 991/08, LEX nr 481026).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 września "2011" r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. "2011 r Nr 12, poz. 29"), do udostępniania informacji publicznej obowiązane są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, będące w posiadaniu takich informacji. Tymczasem Prezes Sądu Okręgowego w Ś., nie znajduje się w posiadaniu informacji, o które wnosi M.K. stąd nie może być zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej. Potwierdza to materiał zgromadzony w sprawie, w tym wniosek skarżącego o udostępnienie kopii wyroków wyłożonych w sekretariacie wydziału karnego skierowany do Prezesa Sądu Rejonowego w D., tych wyroków natomiast Sąd Okręgowy i jego Prezes nie posiadają. Tym samym zaskarżony wyrok nakłada na Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. obowiązek bez podstawy prawnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie, choć jej konstrukcja nie do końca jest prawidłowa.

W świetle art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. 2012, poz. 270, dalej p.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania; bada przy tym wszystkie podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa (uchwała pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2009 r. sygn. akt I OPS 10/09, ONSAiWSA 2010 z. 1 poz. 1).

W sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania.

Zakres rozpoznawania sprawy wyznacza strona wnosząca skargę kasacyjną przez wskazanie postaw kasacyjnych. Strona, która kwestionuje orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego, wnosząc skargę kasacyjną, obowiązana jest wskazać przepisy prawa materialnego lub przepisy postępowania, które jej zadaniem zostały przez Sąd naruszone (art. 174 i art. 176 p.p.s.a.). Wskazanie naruszonych przepisów winno nastąpić przez przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Zgodnie z art. 176 p.p.s.a., skarżący kasacyjnie ma obowiązek przytoczyć podstawy skargi kasacyjnej wnoszonej od wyroku Sądu pierwszej instancji i szczegółowo je uzasadnić wskazując, które konkretnie przepisy ustawy zostały naruszone, na czym to naruszenie polegało i jaki miało wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną nie może precyzować zarzutów ani ich konkretyzować, nie może też domniemywać, który przepis prawa skarżący miał na uwadze podnosząc określony zarzut (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z: 21.2.2007 r., II GSK 293/06, LEX nr 326269; 25.5.2010 r., I GSK 1155/09, LEX nr 585927).

Skarżący kasacyjnie nie stawia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu zarzutu błędnego ustalenia stanu faktycznego, co skutkuje przyjęciem przez Naczelny Sąd Administracyjny, że stan faktyczny przez Sąd I instancji ustalony został prawidłowo.

Zarzut błędnego przedstawienia stanu sprawy nie jest równoznaczny z zarzutem błędnego ustalenia stanu faktycznego, i jako taki będzie przedmiotem dalszych rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest w istocie nieskomplikowany i nie różni się niczym od stanu faktycznego, istniejącego w dacie orzekania prawomocnym wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 sierpnia 2011 r., I OSK 933/11 (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10.9.2008 r., I OSK 1290/07; J. Drachal, M. Wiktorowska, R. Stankiewicz w: red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, C.H. Beck 2011 s. 624 nb 7). Strony różniły się jedynie oceną prawną poszczególnych zdarzeń procesowych. Nie ulega wątpliwości, że M.K. wnioskiem z 19 stycznia 2010 r. domagał się udostępnienia informacji publicznej w postaci kopii/skanów wyroków wyłożonych w sekretariacie Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w D. i że owa informacja publiczna znajduje się jedynie w posiadaniu Prezesa Sądu Rejonowego w D. Na wniosek z 19 stycznia 2010 r., pismem z 2 lutego 2010 r. odpowiedział Prezes Sądu Rejonowego w D. Na pismo z 2 lutego 2010 r., odwołanie z 3 września 2010 r. do Prezesa Sądu Okręgowego w Ś., wniósł M.K. (k. 1, 5-6, 8-9 akt administracyjnych).

Wobec niewadliwości ustalonego przez Sąd I instancji stanu faktycznego, kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zagadnieniem jest to, czy w świetle prawa materialnego (art. 4 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - Dz. U. nr 112, poz. 1198 ze zm.) i jednoznacznego żądania zawartego w skardze z 10 listopada 2011 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny władny był wyrokiem IV SAB/Wr 101/11, zobowiązać Prezesa Sądu Okręgowego w Ś., do załatwienia wniosku M.K. z 19 stycznia 2010 r., kierowanego wyłącznie do Prezesa Sądu Rejonowego w D. Odpowiedź na tak postawione pytanie warunkuje uznanie, który z 11 zarzutów, sformułowanych w ramach podstawy z punktu 2 art. 174 p.p.s.a., jest trafny. Z tej przyczyny, Naczelny Sąd Administracyjny w pierwszej kolejności zbadał zarzut w ramach podstawy z punktu 1 art. 174 p.p.s.a.

Trafnym okazał się zarzut naruszenia art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p. (mimo błędnego przywołania przez skarżącego kasacyjnie roku wydania ustawy o dostępie do informacji publicznej i danych promulgacji tej ustawy), lecz nie w postaci wskazanej przez autora skargi kasacyjnej (przez jego niezastosowanie), a w postaci błędu w subsumcji, polegającym na niewłaściwym określeniu konsekwencji wynikających z danej normy prawnej w konkretnym przypadku (W. Piątek, Podstawy skargi kasacyjnej w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Wolters Kluwer 2011 s. 222, 278; H. Knysiak-Molczyk, Skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym, LexisNexis 2010, s. 223, 224-225, 228). Mimo prawidłowego ustalenia stanu faktycznego i prawidłowego ustalenia normy materialnoprawnej (na podstawie art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p.), Sąd I instancji – na skutek błędów w rozumowaniu (errores in iudicando; H. Knysiak-Molczyk – op. cit. s. 218)- pominął to, że Prezes Sądu Okręgowego w Ś. nie jest w posiadaniu informacji publicznej i stąd nie ciąży na nim ustawowy obowiązek udostępnienia informacji publicznej, jakiej skarżący się domagał we wniosku z 19 stycznia 2010 r. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 3.9.2009 r., II SAB/Wa 50/09, akceptowany przez R. Krupę, Informacja publiczna jako dobro publiczne. Komentarz do ustawy o dostępie do informacji publicznej, ERIDA 2010 s. 44 uw. 1).

Zgodnie z art. 190 zd. 1 p.p.s.a., sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku I OSK 933/11, z uwagi na granice skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 p.p.s.a), Naczelny Sąd Administracyjny, nie dopatrzywszy się nieważności postępowania, rozstrzygał wyłącznie o zagadnieniach materialnoprawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że wyrok sądu w sprawie karnej, wyłożony w sekretariacie sądu na okres 7 dni zgodnie z art. 418a k.p.k., jest informacją publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.i.p., a przepis art. 418a k.p.k. nie określa, w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.d.i.p., odmiennych zasad i trybu dostępu do informacji publicznej, jaką jest wyrok sądu w sprawie karnej. Adresat wniosku o udostępnienie wyroku sądu winien rozważyć indywidualnie w każdej sprawie, czy charakter przypisanego skazanemu czynu, okoliczności i czas jego popełnienia, nawet po usunięciu imienia i nazwiska osoby skazanej, nie pozwalają na identyfikację. Podmiot obowiązany winien wówczas w oparciu o art. 16 ust. 1 u.d.i.p., wydać decyzję odmawiającą udostępnienia informacji publicznej, powołując się na ograniczenie zawarte w art. 5 ust. 1 i 2 u.d.i.p. Nie ulega wątpliwości, że adresatem wniosku z 19 stycznia 2010 r. o udostępnienie informacji publicznej, jak i posiadaczem takich informacji, był wyłącznie Prezes Sądu Rejonowego w D. Prezes Sądu Rejonowego w D. jest niewątpliwie władzą publiczną w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.d.i.p. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25.5.2004 r., II SAB/Wa 58/04, akceptowany przez I. Kamińską, M. Rozbicką-Ostrowską, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz praktyczny, LexisNexis 2008 s. 32-33 uw. 1; M. Chmaj w: M. Bidziński, M. Chmaj, P. Szustakiewicz, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, C.H. Beck 2010 s. 55 nb 4, lit. d).

Po przeanalizowaniu treści całej skargi kasacyjnej, zasadnym zatem okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p. Wystąpienie związku przyczynowego między stwierdzonym naruszeniem prawa materialnego a zapadłym w sprawie rozstrzygnięciem, przemawiało za uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Trafnym okazał się także zarzut naruszenia art. 149 p.p.s.a w zw. z art. 4 ust. 3 u.d.i.p. (mimo błędnego przywołania przez skarżącego kasacyjnie roku wydania ustawy o dostępie do informacji publicznej i danych promulgacji tej ustawy), przez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na zobowiązaniu strony, nie będącej w posiadaniu informacji publicznej, do jej udostępnienia, mimo że skarżący wniósł wyłącznie o zobowiązanie Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do rozpatrzenia odwołania w ustawowym terminie. Tak skonstruowany w punkcie 3. zarzut, wespół z jego pogłębionym uzasadnieniem, wskazującym na normatywną treść art. 149 § 1 p.p.s.a. (s. 4 skargi kasacyjnej), pozwalały na dokonanie kontroli kasacyjnej zaskarżonego wyroku, w świetle tak postawionego zarzutu (uzasadnienie uchwały pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26.10.2009 r., I OPS 10/09). Trafnie autor skargi kasacyjnej wywiódł, że skoro adresatem wniosku z 19 stycznia 2010 r. o udostępnienie informacji publicznej, jak i posiadaczem takich informacji w rozumieniu art. 4 ust. 3 u.d.i.p., był wyłącznie Prezes Sądu Rejonowego w D., to Wojewódzki Sąd niewłaściwie zastosował normę wywiedzioną z art. 149 § 1 p.p.s.a., uwzględniwszy skargę na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś., któremu skarżący zarzucał jedynie bezczynność w zakresie nie rozpatrzenia odwołania z 3 września 2010 r. M.K. od pisma z 2 lutego 2010 r. Prezesa Sądu Rejonowego w D., nazwanego przez skarżącego decyzją (k. 2-4 akt IV SAB/Wr 101/11).

Nietrafnym okazał się zarzut naruszenia art. 149 p.p.s.a w postaci opisanej w skardze kasacyjnej, w zarzutach opisanych w punktach od 1 (w którym samodzielnie przywołano art. 149 p.p.s.a), 2 i od 4 do 10 (w których przywołano art. 149 p.p.s.a w związku z innymi przepisami). Przepis art. 149 p.p.s.a składa się z dwu paragrafów, przy czym autor skargi kasacyjnej w uzasadnieniu wskazał, że dopatrzył się naruszenia § 1 tego przepisu.

Błędnie skarżący kasacyjnie dopatruje się wydania przez Sąd I instancji orzeczenia stanowiącego merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie (podnosząc tak skonstruowany zarzut w punktach 1 oraz - po uzupełnieniu podstaw normatywnych – w punktach 4, 6, 7, 9 i 11). W rzeczywistości w punkcie I (pierwszym) sentencji wyroku IV SAB/Wr 101/11, Wojewódzki Sąd zobowiązał Prezesa Sądu Okręgowego jedynie do załatwienia wniosku M.K. z 19 stycznia 2010 r., nie wskazując merytorycznego sposobu załatwienia tego wniosku. Tak skonstruowana sentencja zaskarżonego wyroku, wbrew ocenie skarżącego kasacyjnie, nie nakazuje organowi sposobu rozstrzygnięcia, ani nie orzeka bezpośrednio o prawach i obowiązkach skarżącego. Z tego punktu widzenia, zaskarżony wyrok zgodny jest z przywołanymi w uzasadnieniu zarzutu orzeczeniami Naczelnego Sądu Administracyjnego, Wojewódzkich Sądów Administracyjnych i poglądami Komentatorów.

Przepis art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a składa się z trzech liter, regulujących różne sposoby naruszenia prawa, różniące się zasadniczo co do kategorii norm, które mogły być naruszone wyrokiem sądu I instancji, a także wykazaniem realnego związku przyczynowego (w przypadku naruszenia prawa materialnego) bądź wskazania hipotetycznego związku przyczynowego z wynikiem sprawy (W. Piątek –op. cit. s. 282-284, 377-378). Z tej przyczyny przywołanie "art. 145 § 1 p.p.s.a." w zarzucie 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, mimo powiązania z innymi przepisami, okazało się być z punktu widzenia określenia zakresu kontroli kasacyjnej, niewystarczające.

Skarżący kasacyjnie w trzech zrzutach (nr 4, 5 i 8), podniósł, że Sąd I instancji "przez błędne przedstawienie stanu sprawy", dopuścił się bliżej określonych w zarzutach uchybień. Kontrola przedstawienia stanu sprawy możliwa jest wyłącznie w przypadku postawienia zarzutu naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a., tymczasem autor skargi kasacyjnej zarzutu naruszenia tego przepisu nie stawia ani w którymkolwiek z 11 zarzutów z podstawy określonej w punkcie 2 art. 174 p.p.s.a., ani w uzasadnieniu skargi kasacyjnej. W zarzutach nr 4, 5 i 6, postawiony został zarzut naruszenia art. 141 § 1 p.p.s.a. (w związku z innymi przepisami). Jednakże przepis art. 141 § 1 p.p.s.a. wskazuje jedynie, że uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyroku (jak miało to miejsce w niniejszej sprawie) albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym, z zastrzeżeniem § 2. Tym samym powołanie w zarzutach art. 141 § 1 p.p.s.a. należy potraktować jako nieporozumienie.

Zarzut 4, w zakresie w jakim autor skargi kasacyjnej powołuje omyłkowo art. 141 § 1 p.p.s.a. w zw. z powołanymi - bez koniecznego doprecyzowania - przepisami art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a., w zw. z art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p., okazał się być bezzasadny w zakresie błędnego przedstawienia stanu sprawy i wydania merytorycznego rozstrzygnięcia kształtującego prawa skarżącego i obowiązki organu (z przyczyn wyżej przedstawionych). W zakresie zarzutu naruszenia art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p. podlegał uwzględnieniu z podstawy opisanej w punkcie 1 art. 174 p.p.s.a.

Część zarzutów skargi kasacyjnej została w istocie zbędnie powielona. W szczególności zarzuty opisane w punktach 5 i 8, a także w punktach 6 i 9, zawierają w rzeczywistości powtórzone tożsame zarzuty, różniące się w istocie jedynie wskazaniem części przepisów, których naruszenia w ocenie skarżącego kasacyjnie dopuścić się miał Sąd I instancji. Należało je zatem rozpoznać łącznie, przy uwzględnieniu wskazywanych w każdej z tych grup zarzutów, przepisów.

Mimo błędnego przywołania przepisów art. 141 § 1 p.p.s.a. w związku z powołanymi bez koniecznego doprecyzowania przepisami art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a., w zw. z art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p. (zarzut 5) i art. 133 § 1 p.p.s.a. w zw. z powołanymi bez koniecznego doprecyzowania przepisami art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a., w zw. z art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p. (zarzut 8), autor skargi kasacyjnej w istocie dopatrywał się naruszenia powołanych w obu tych zarzutach przepisów przez błędne przedstawienie stanu sprawy i uznanie istnienia obowiązku udostępnienia informacji publicznej po stronie organu, który nie znajduje się w posiadaniu danej informacji publicznej. Naczelny Sąd Administracyjny wobec wadliwości tak skonstruowanych zarzutów nie mógł dokonać kontroli przedstawienia stanu faktycznego sprawy przez Sąd I instancji, natomiast zarzut naruszenia art. 4 ust. 1 i 3 u.d.i.p. podlegał uwzględnieniu z podstawy opisanej w punkcie 1 art. 174 p.p.s.a.

Skarżący kasacyjnie błędnie przywołał przepisy art. 141 § 1 p.p.s.a. w związku z powołanymi bez koniecznego doprecyzowania przepisami art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a., w zw. z art. 15 k.p.a. w zw. z art. 16 ust. 2 u.d.i.p. (zarzut 6) i art. 133 § 1 p.p.s.a. w zw. z powołanymi bez koniecznego doprecyzowania przepisami art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a., w zw. z art. 15 k.p.a. w zw. z art. 16 ust. 2 u.d.i.p. (zarzut 9), przez wydanie wyroku rozstrzygającego sprawę merytorycznie z naruszeniem zasady dwuinstancyjnego postępowania administracyjnego. Oba te zarzuty okazały się bezzasadne – Wojewódzki Sąd Administracyjny nie wydał wyroku rozstrzygającego sprawę merytorycznie. W szczególności uszło uwadze skarżącego kasacyjnie, że Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku I OSK 933/11 jednoznacznie wskazał, że "Organ w niniejszej sprawie odpowiadając na wniosek pismem pozostawał zatem w bezczynności i skargę na bezczynność co do zasady należało uznać za usprawiedliwioną". Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny (190 zd. 2 p.p.s.a.). Nie doszło zatem do naruszenia zasady instancyjności (art. 15 k.p.a. w zw. z art. 16 ust. 2 u.d.i.p.), skoro Prezes Sądu Rejonowego nie wydał decyzji na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p., a na wniosek z 19 stycznia 2010 r. odpowiedział pismem z 2 lutego 2010 r. Wbrew poglądowi skarżącego kasacyjnie, nie ma on zatem ani rozstrzygnięcia organu I instancji, ani merytorycznego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sad Administracyjny nie naruszył art. 133 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z art. 149 p.p.s.a. przez wydanie wyroku na podstawie ustaleń faktycznych nie wynikających z akt sprawy (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12.5.2005 r., FSK 2123/04, ONSAiWSA 2006, z. 1, poz. 9; 27.3.2007 r., I FSK 549/06, LEX nr 354647). Zaskarżony wyrok dotknięty jest bowiem błędem popełnionym na etapie rozumowania Sądu przy wydaniu orzeczenia a błąd ów dotyczy elementów prawnych (errores iuris), nie zaś faktycznych (W. Piątek – op. cit. s. 20, 198, 278).

Z tej przyczyny Wojewódzki Sąd Administracyjny, z naruszeniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) w z. z art. 149 § 1 p.p.s.a., błędnie dokonał kontroli działalności administracji publicznej uznając, że w sprawie ze skargi M.K. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś., polegającą na nie rozpatrzeniu odwołania z 3 września 2010 r. od pisma Prezesa Sądu Rejonowego w D. z 2 lutego 2010 r., możliwym było zobowiązanie Prezesa Sądu Okręgowego w Ś. do udostępnienia informacji publicznej znajdującej się w posiadaniu innego podmiotu. W tej części zarzut nr 11, okazał się trafny. Niezasadny okazał się ów zarzut w części, w której po raz kolejny autor skargi kasacyjnej błędnie dopatrywał się wydania przez Sąd I instancji orzeczenia stanowiącego merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie.

Rozpatrując sprawę ponownie, Wojewódzki Sąd Administracyjny weźmie pod uwagę wykładnię prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokami: I OSK 933/11 (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20.9.2006 r., II OSK 1117/05, akceptowany przez M. Jagielską, J. Jagielskiego, R. Stankiewicza w: red. R. Hauser, M. Wierzbowski- op. cit. s. 509, nb 6) i I OSK 676/12 (art. 190 p.p.s.a.), w tym zakres sprawy, wynikający ze skargi z 10 listopada 2010 r. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Ś., polegającą na nie rozpatrzeniu odwołania z 3 września 2010 r. od pisma Prezesa Sądu Rejonowego w D. z 2 lutego 2010 r.

Stwierdziwszy spełnienie przesłanek bezczynności, Sąd I instancji nakaże rozstrzygnięcie Prezesowi Sądu Okręgowego w Ś. o tym odwołaniu, nie rozstrzygając merytorycznie. Dopiero organ odwoławczy będzie musiał rozważyć, czy to konkretne postępowanie odwoławcze winno zakończyć się wydaniem jednej z decyzji określonych w art. 138 k.p.a., czy też postanowieniem z art. 134 k.p.a. (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23.11.1984 r., II SA 1284/84, ONSA 1984, z. 2, poz. 111, akceptowany przez K. Glibowskiego w: red. M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, C.H. Beck 2011, s. 746, 747 nb 3; B. Adamiak w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, C.H. Beck 2011, s. 502 nb 2; A. Wróbel w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Wolters Kluwer 2011, s. 767, uw. 5).

Na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 203 pkt 2 p.p.s.a.