drukuj    zapisz    Powrót do listy

6150 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego 6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym), Zagospodarowanie przestrzenne, Rada Miasta, Stwierdzono nieważność uchwały w części, IV SA/Wa 670/10 - Wyrok WSA w Warszawie z 2010-06-08, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

IV SA/Wa 670/10 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2010-06-08 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-04-26
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Jakub Linkowski /przewodniczący sprawozdawca/
Kaja Angerman
Teresa Zyglewska
Symbol z opisem
6150 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym)
Hasła tematyczne
Zagospodarowanie przestrzenne
Skarżony organ
Rada Miasta
Treść wyniku
Stwierdzono nieważność uchwały w części
Powołane przepisy
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 21, art. 32, art. 64 oraz art. 166 ust. 1
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 133 § 1, art. 147 § 1, art. 151, art. 152, art. 190, art. 200 oraz art. 205 § 2
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2003 nr 80 poz 717 art. 1 ust. 1 i 2, art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 1 i 2, art. 7 ust. 1, art. 15 ust. 2 pkt 10, art. 20 ust. 1 oraz art. 28
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Dz.U. 2007 nr 19 poz 115 art. 2 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych - tekst jednolity
Dz.U. 2004 nr 261 poz 2603 art. 6
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - tekst jedn.
Dz.U. 1964 nr 16 poz 93 art. 140
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Dz.U. 1999 nr 43 poz 430 § 3 pkt 3, § 4 ust. 1 oraz § 7 ust. 1
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
Sentencja

Dnia 8 czerwca 2010 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jakub Linkowski (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Kaja Angerman, Sędzia WSA Teresa Zyglewska, Protokolant Marek Bereziński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 czerwca 2010 roku sprawy ze skargi J. M. na uchwałę Rady W. z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego I. stwierdza nieważność paragrafu 4 ust. 18 od punktu 1 do 9 oraz punktu 11 zaskarżonej uchwały w odniesieniu do działki nr ew. [...] z obrębu [...] położonej przy ul. [...] w W. II. zasądza od Rady W. na rzecz J. M. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadnienie

W dniu [...] października 2008 r. Rada W. na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j.: Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.), zwanej dalej "u. s. g." i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 ze zm.), zwanej dalej "u. p. z. p.", podjęła uchwałę nr [...] w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego [...].

W dniu 22 stycznia 2009 r. J. M. wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa przepisami przedmiotowej uchwały w odniesieniu do będącej jego własnością działki ew. nr [...] z obrębu [...], położonej przy ul. [...] w W. podnosząc, iż narusza ona przysługujące mu prawo własności poprzez zajęcie połowy nieruchomości na cele publiczne, na co nie wyraził zgody.

Z uwagi na bezskuteczność tego wezwania pismem z dnia 9 marca 2009 r. J. M. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na przedmiotową uchwałę w części obejmującej § 4 ust. 18, w § 10 ust. 1 wyrazy:,, alei pieszo - jezdnych - KPJ" oraz ,,zieleni urządzonej - ZP", § 14 ust. 6, w § 16 ust. 1 pkt 1 wyrazy: "tereny alei pieszo - jednych, oznaczone na rysunku planu symbolami KPJ", § 16 ust. 3 pkt 3 i 6, § 33 ust. 32, § 35 ust. 6 oraz tereny J1 ZP, 6 KPJ i 16 KDD na rysunku planu, wnosząc o stwierdzenie nieważności wskazanej w tej części uchwały i jej załącznika graficznego na terenie działki ew. nr [...] z obrębu [...] oraz zasądzenie od organu kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej uchwale zarzucono naruszenie:

- interesu prawnego skarżącego jako właściciela nieruchomości położonej na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego,

- art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.), zwanej dalej "k. c.", poprzez istotne i bezprawne ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, nakaz likwidacji budynku mieszkalnego i uniemożliwienie zagospodarowania gruntu, którego skarżący jest właścicielem.,

- art. 4 ust. 1 u. p. z. p. związku z art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j.: Dz. U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.), zwanej dalej "ustawą o gospodarce nieruchomościami", przez bezprawne zajęcie nieruchomości skarżącego na cele publiczne, nie znajdujące podstawy w obowiązującym prawie,

- art. 6 ust. 1 i 2 u. p. z. p. przez nadużycie władztwa planistycznego, to jest nieuzasadnione względami interesu publicznego ograniczenie sposobu wykonywania własności nieruchomości,

- art. 2 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j.: Dz. U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 ze zm.), zwanej dalej "ustawą o drogach publicznych", poprzez zaliczenie alei pieszo - jezdnej do kategorii dróg publicznych i wprowadzenie ruchu kołowego na ciąg pieszo - jezdny nie będący drogą w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że dla będącej jego własnością działki ew. nr [...], położonej przy ul. [...] w W., uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ustalił różne jednostki planistyczne:

- część nieruchomości (ok. 50 %) to teren J3 MNE,

- ok. 30 % to teren J1 ZP,

- pozostała część (ok. 20 %) nieruchomości plan przeznacza na cele komunikacji: 6 KPJ, 7 KDW i 16 KDD.

Wskazano, iż plan wyłączył spod zabudowy i z możliwości korzystania przez właściciela ok. 50 % powierzchni nieruchomości, przeznaczając je na różnego rodzaju ciągi komunikacyjne, w tym pieszo - jezdne oraz ogólnodostępną zieleń publiczną.

Na podstawie ustaleń szczegółowych planu, analizowanych łącznie z przepisami ogólnymi część nieruchomości skarżącego wchodząca w skład terenu J1 ZP, zgodnie z § 29 ust. 1 uchwały, została przeznaczona na cele zieleni urządzonej- parku. Wprowadzając zakaz grodzenia terenu ustalono, że teren zieleni urządzonej powinien być ogólnodostępny.

Część nieruchomości wchodząca w skład terenu 6 KPJ, zgodnie z § 35 ust. 6 uchwały, została przeznaczona na cele komunikacji: teren alei pieszo-jezdnych ,,teren inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym - samodzielny ciąg pieszy (z dopuszczeniem ruchu kołowego)" o szerokości w liniach rozgraniczających 10,0 m. Skarżący podkreślił, iż jest to nowy ciąg komunikacyjny, przecinający jego nieruchomość pomimo, że wzdłuż zachodniej krawędzi nieruchomości przebiega istniejąca ul. [...], oznaczona w planie jako ciąg pieszy 6 KP.

Część nieruchomości skarżącego, wchodząca w skład terenu 7 KDW, zgodnie z § 34 ust. 5 uchwały, została przeznaczona na cele komunikacji: drogę wewnętrzną o szerokości w liniach rozgraniczających 10,0 m. Drogę tą poprowadzono po istniejącej drodze wewnętrznej, poszerzając ją kosztem nieruchomości skarżącego, a jednocześnie ucinając ją przy granicy terenu J1 ZP pomimo, że w obecnym stanie faktycznym, prowadzi ona aż do ul. [...].

Z kolei w § 33 ust. 32 uchwały ustalono, iż część nieruchomości wchodząca w skład terenu 16 KDD została przeznaczona na cele komunikacji: drogę dojazdową ,,teren inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym - droga publiczna" o szerokości w liniach rozgraniczających 15,0 m. W ocenie skarżącego jest to szerokość o ¼ większa niż ustawowe minimum dla dróg lokalnych, chociaż droga ma charakter wyłącznie dojazdowy dla zabudowy jednorodzinnej.

Ponadto podniesiono, iż realizacja ustaleń planu i udzielenie rekompensat właścicielom nieruchomości jest iluzoryczna, bowiem prognoza skutków finansowych uchwalenia planu została sporządzona w 2006 r., przed skierowaniem projektu planu do uzgodnień i opiniowania, natomiast w stosunku do 2006 r. ceny gruntów wzrosły o ok. 100 %, a koszty robót budowlanych o ok. 50 %.

Zdaniem skarżącego naruszenie przepisów u. p. z. p. dotyczy przede wszystkim zignorowania przez organ walorów ekonomicznych przestrzeni oraz prawa własności nieruchomości. Przejawia się to w jego ocenie przez zajęcie na cele zieleni parkowej zabudowanej części jego nieruchomości, nakazując mu likwidację domu mieszkalnego i wyłączenie z możliwości zagospodarowania tej nieruchomości na cele prywatne. Wprowadzono ponadto obowiązek pozostawienia nieruchomości nieogrodzonej. Skarżący podkreślił, że w pobliżu, na tej samej skarpie, w miejscu gdzie jest ona znacznie wyższa i bardziej nachylona, niedawno powstały nowe apartamentowce. Stan taki podważa zasadność nakazu likwidacji stanowiącego jego własność budynku jednorodzinnego oraz wprowadzenia generalnego zakazu zabudowy części nieruchomości od strony skarpy. Powyższe ustalenia planu podważają również, zdaniem skarżącego, celowość przeznaczenia całego zbocza skarpy na park, obejmujący liczne fragmenty nieruchomości prywatnych, szczególnie, że park na terenie skarpy już istnieje (po przeciwnej stronie ul. [...]).

W ocenie skarżącego z nieuzasadnionych powodów w planie zrezygnowano z istniejących ciągów komunikacyjnych - ul. [...], jako drogi dojazdowej oraz drogi wewnętrznej 7 KDW łączącej się z ul. [...], przeprowadzając przez jego nieruchomość aleję pieszo - jezdną o szerokości aż 10,0 m. Ponadto zaznaczył, iż znacznie poszerzono, kosztem jego nieruchomości, ul. [...], która - mając pełnić funkcję dojazdu do zabudowy jednorodzinnej ekstensywnej - otrzymała aż 15,0 m szerokości.

Skarżący podniósł także, iż zaskarżona uchwała narusza przepisy dotyczące przeznaczenia w miejscowym planie terenów na cele publiczne, co prowadzi do nadużywania władztwa planistycznego. Podkreślono, iż wymieniony w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami katalog celów publicznych uzasadniający ingerencję w prawo własności nieruchomości nie kwalifikuje alei pieszo - jezdnych jako celów publicznych. Skutek prawny przeznaczenia w planie miejscowym nieruchomości prywatnych na tego rodzaju cele jest taki, że właściciel nie może tego gruntu zagospodarować, a władze miasta nie mają podstaw prawnych do przeznaczenia środków finansowych na jego wykup. Skarżący zaznaczył również, iż zlokalizowanie alei pieszo - jezdnej 6 KPJ w bezpośrednim sąsiedztwie terenu zieleni publicznej J1 ZP, w ramach którego plan przewiduje aleje piesze, doprowadzi do zdublowania funkcji komunikacji pieszej kosztem nieruchomości prywatnej.

W ocenie skarżącego ustalenia planu w zakresie przeznaczenia fragmentu jego nieruchomości na teren zielony J1 ZP stanowi również rażące naruszenie przepisów u. p. z. p. oraz jego interesu prawnego. Podkreślił, iż plan wyklucza zainwestowanie gruntów przeznaczonych na zieleń urządzoną przez ich właścicieli, zabrania ich zagospodarowania w ramach prywatnych posesji, a nawet ich ogrodzenia, gdyż mają pozostać ogólnodostępne. Brak bezpośredniej kwalifikacji przez ustawodawcę zieleni publicznej jako celu publicznego ogranicza władze miasta w możliwości pozyskania gruntów, gdyż nie podlegają one przepisom o wywłaszczeniu. W ocenie skarżącego zachodzi tu nadmierna i nieusprawiedliwiona względami interesu publicznego ingerencja w prawo własności prywatnej (naruszenie art. 64 Konstytucji oraz art. 140 k. c.).

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi.

Odnosząc się do zarzutów przedstawionych w skardze wskazano, że:

- plan miejscowy ustala przeznaczenie terenu i jako taki może przesądzać o ograniczeniach prawa własności. Ustalenie przeznaczenia terenu pod określone funkcje pozostaje we właściwości organów gminy. Bezzasadny jest więc zarzut naruszenia art. 4 ust. 1 u. p. z. p. oraz art. 140 k. c.;

- z przepisów ustawy o drogach publicznych, w której używa się określenia "samodzielny ciąg pieszy" wynika, iż tego typu droga ma charakter drogi publicznej, a zatem należy do inwestycji celu publicznego;

- obszar objęty planem ma charakter rolny, przeznaczenie terenów pod zabudowę wymagało więc wyznaczenia w planie siatki ulic oraz ich realizacji;

- bezzasadny jest zarzut dotyczący kwestii oszacowania w prognozie skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego. Sposób realizacji inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej należy do zadań własnych gminy, która władna jest zaktualizować skutki finansowe w tym zakresie, w drodze stosownej uchwały na tę okoliczność bądź w uchwale budżetowej;

- ul. [...] nie spełnia wymagań drogi publicznej, więc została przeznaczona w planie pod ciąg pieszy, natomiast jej funkcję przejmie projektowana droga 6 KPJ. Dla ul. [...] natomiast plan przewiduje poszerzenie do 15,0 m w liniach rozgraniczających, bowiem obecnie droga ta na wysokości działki skarżącego również nie spełnia wymogów przewidzianych w przepisach szczególnych. W przypadku tej drogi projektanci planu uwzględnili wyposażenie ulicy w jezdnię, obustronne chodniki, ścieżkę rowerową oraz szpaler drzew. Z kolei droga 7 KDW, zgodnie z obecnym przeznaczeniem została w planie określona jako droga wewnętrzna, dla której przewidziano szerokość w liniach rozgraniczających 10, 0 m., przy czym droga ta została wyznaczona ,,solidarnie"- po 5,0 m szerokości drogi z działki nr [...] i z działki sąsiedniej. Przy określeniu szerokości drogi uwzględniono możliwość wykonania jezdni i chodników.

Reasumując organ wskazał, iż na działce skarżącego przeznaczono w planie pod zieleń i komunikację jedynie 16 % całego terenu.

Skarżący złożył uzupełniające pismo procesowe z dnia 4 czerwca 2009 r., w którym ustosunkował się do argumentacji zawartej w odpowiedzi organu na skargę, zarzucając m. in., iż organ podejmując zaskarżoną uchwałę nie ograniczył się do lokalizacji na nieruchomości skarżącego tylko niezbędnych, z punktu widzenia interesu publicznego, elementów infrastruktury publicznej. Ustalając nowe ciągi komunikacyjne zignorowano drogi już istniejące i wykorzystywane, jak ul. [...] i droga wewnętrzna prowadząca do ul. [...] wzdłuż działki nr [...]. Kosztem nieruchomości skarżącego przyjęto zawyżone szerokości terenów komunikacji służących obsłudze pojedynczych posesji. Dla ochrony skarpy nie jest niezbędne urządzenie ogólnodostępnego zieleńca z zakazem ogrodzenia nieruchomości prywatnych. Podtrzymano również zarzut, iż uznanie alej pieszo - jezdnych i alei pieszych za inwestycje celu publicznego nie znajduje podstaw w obowiązujących przepisach prawa.

W wydanym w sprawie o sygn. akt IV SA/Wa 539/09 wyroku z dnia 16 lipca 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie:

1. stwierdził nieważność § 4 ust. 18 pkt 10; § 10 ust. 1 w zakresie alei pieszo - jezdnych - KPJ; § 14 ust. 6 pkt 3; § 16 ust. 1 pkt 1 w zakresie terenów dróg wewnętrznych oznaczonych na rysunku symbolami KDW oraz terenów alei pieszo - jezdnych - oznaczonych na rysunku planu symbolami KPJ; § 16 ust. 3 pkt 3; § 35 ust. 6 zaskarżonej uchwały w odniesieniu do działki ew. nr [...] z obrębu [...] położonej przy ulicy [...] w W.;

2. w pozostałym zakresie skargę oddalił;

3. orzekł, że zaskarżona uchwała w części, w której stwierdzono nieważność nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku;

4. zasądził od organu na rzecz skarżącego kwotę 540 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że uprawnienie skarżącego do zaskarżenia przedmiotowej uchwały wynikało z art. 101 ust. 1 u. s. g., który stanowi, iż każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Uchwała, określając przeznaczenie przedmiotowej nieruchomości, zgodnie z art. 6 ust. 1 u. p. z. p. ukształtowała sposób wykonywania przysługującego do niej prawa własności.

Plan miejscowy poprzez określone w nim przeznaczenie terenu wyznacza więc zakres możliwego sposobu zagospodarowania nieruchomości i w konsekwencji ogranicza sposób wykonywania prawa własności tej nieruchomości wobec oczekiwań i wyobrażeń właściciela w tym zakresie. W tym sensie plan miejscowy narusza interes prawny podmiotu prawa własności, skoro kształtuje możliwy sposób wykonywania tego prawa w sferze zagospodarowania nieruchomości.

Dla skutecznego uwzględnienia skargi na uchwałę dotyczącą planu miejscowego w ramach przesłanek określonych w art. 101 ust. 1 u. s. g. zasadnicze znaczenie posiada jednak okoliczność, czy naruszenie interesu prawnego ustaleniami planu miejscowego znajduje umocowanie w obowiązujących przepisach powszechnie obowiązującego prawa. Jeżeli bowiem ustalenia planu miejscowego nie mieszczą się w ustawowo określonych kompetencjach rady gminy do tworzenia tego planu, jako aktu prawa miejscowego, to w takim zakresie plan ten nie może wywierać skutków prawnych, jako sprzeczny z określonymi przepisami powszechnie obowiązującego prawa.

Przy tak rozumianych granicach sądowej oceny legalności uchwały dotyczącej planu miejscowego w ramach art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, naruszenie zindywidualizowanego interesu prawnego ustaleniami tego planu bez umocowania w przepisach powszechnie obowiązującego prawa musi mieć charakter obiektywny, niezależny od wyobrażeń każdoczesnego właściciela nieruchomości objętej ustaleniami planu miejscowego co do sposobu jej zagospodarowania. Legalność ustaleń planu miejscowego - z natury rzeczy kształtujących sposób wykonywania prawa własności - nie może bowiem być relatywizowana wobec zamierzeń każdoczesnego właściciela nieruchomości, skoro jej wyznacznikiem nie jest wola tego właściciela, lecz treść normy prawnej ustalonej na podstawie przepisów prawa.

Powyższe wskazuje, że przesłanką dopuszczalności wniesienia skargi jest nie tylko posiadanie interesu prawnego, ale i jego naruszenie.

Skarżący w ocenie Sądu bez wątpienia wymienione przesłanki spełnił.

Stosownie do art. 3 ust. 1 u. p. z. p. kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej, należy do zadań własnych gminy. W myśl zaś art. 4 ust. 1 u. p. z. p. ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Uprawnienia planistycznego gminy, zwanego w doktrynie "władztwem planistycznym", nie należy rozumieć jako pełnej swobody w określaniu przeznaczenia i zasad zagospodarowania poszczególnych obszarów przez normy zawarte w poszczególnych aktach administracyjnych prawa materialnego, ale również przez normy materialne zawarte w u. p. z. p. Uprawnienie gminy do ustalania przeznaczenia terenu i sposobu jego zagospodarowania nie może być nadużywane i niezależnie od legalności jest oceniane pod kątem ewentualnego nadużywania uprawnień. Prawnie wadliwymi ustaleniami planu będą zatem nie tylko te, które naruszają przepisy prawa, ale także te, które będą wynikiem nadużycia przysługujących gminie uprawnień. To zaś oznacza, że każda ingerencja w sposób wykonywania prawa własności musi mieścić się w granicach wyznaczonych interesem publicznym.

W związku z powyższym Sąd stwierdził, iż zaskarżona uchwała w części dotyczącej ciągu pieszo - jezdnego, oznaczonego symbolem 6 KPJ, na odcinku wzdłuż nieruchomości skarżącego oznaczonej nr [...], narusza jego interes prawny. Zarzuty skargi wskazujące na przekroczenie przez organ władztwa planistycznego w tym zakresie Sąd uznał za uprawnione, gdyż znajdują oparcie w stanie istniejącym przed uchwaleniem planu, jak i przepisach prawa, których naruszenie zarzucił skarżący.

Podkreślono, iż stosownie do art. 15 ust. 2 pkt 10 u. p. z. p. w planie miejscowym określa się obowiązkowo zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, więc przeznaczenie terenu pod szlak komunikacyjny mieści się w pojęciu władztwa planistycznego gminy. Do zadań własnych gminy, oprócz wskazanego już uchwalania planów zagospodarowania przestrzennego, należy również - stosownie do normy art. 7 ust. 1 u. p. z. p. - zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, które w szczególności obejmują sprawy ładu przestrzennego, gminnych ulic, organizacji ruchu drogowego, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej.

Do działek budowlanych oraz do budynków i urządzeń z nimi związanych dopuszcza się - stosownie do § 14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690, ze zm.) - zastosowanie dojścia i dojazdu w postaci ciągu pieszo - jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m, umożliwiającą ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów.

Sąd wskazał, iż z zaskarżonego planu wynika, że część nieruchomości skarżącego wchodząca w skład terenu 6 KPJ zgodnie z § 35 ust. 6 zaskarżonej uchwały została przeznaczona na cele komunikacji: tereny alei pieszo - jednych. Ciąg pieszo - jezdny o symbolu 6 KPJ zaplanowano na szerokości 10 m jako "inwestycję celu publicznego o znaczeniu lokalnym z dopuszczeniem ruchu kołowego". Jest to nowy, samodzielny ciąg pieszy. Prawidłowe jest stanowisko skarżącego, iż ciąg pieszo - jezdny nie jest drogą publiczną w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o drogach publicznych drogi publiczne ze względów funkcjonalno - technicznych dzielą się na klasy. Stosownie do § 4 ust. 1 w zw. z § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jaki powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430) w celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujące klasy dróg publicznych, oznaczone stosownymi symbolami: autostrady ( A), ekspresowe ( S), główne ruchu przyspieszonego (GP), Główne (G), zbiorcze ( Z), lokalne ( L), dojazdowe ( D). Drogi zaliczone do jednej z kategorii, w rozumieniu przepisów o drogach publicznych, powinny mieć parametry techniczne i użytkowe odpowiadające określonym klasom dróg publicznych, odpowiednio w sposób określony w § 4 ust. 2 powołanego rozporządzenia (drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne).

W świetle powołanych powyżej przepisów projektowany w zaskarżonej uchwale ciąg pieszo - jezdny o symbolu 6 KPJ nie jest kwalifikowany w normatywnym ujęciu jako droga publiczna, dlatego uznanie wydzielenia gruntów pod jego budowę jako drogi o charakterze drogi publicznej za cel publiczny nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

Ponadto art. 6 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami mianem dróg publicznych określa wydzielenie gruntów pod drogi publiczne oraz budowę i utrzymanie takich dróg, a więc wyłącznie klasyfikowanych jako drogi publiczne według przepisów ustawy o drogach publicznych.

W ocenie Sądu w przedmiotowym planie nie rozważono również kwestii, czy sposób zaprojektowania alei pieszo - jezdnej o symbolu 6 KPJ, ograniczający prawo własności skarżącego, będącego właścicielem działki ew. nr [...], stanowi racjonalne rozwiązanie zapewniające prawidłową obsługę komunikacyjną i czy powyższego prawa własności nie ogranicza w sposób nadmierny i nieproporcjonalny w stosunku do "obciążeń" innych działek. Nie rozważono również w sposób nie budzący wątpliwości, czy istnieje możliwość innego przeprowadzenia projektowanego ciągu pieszo - jezdnego w taki sposób, który w jak najmniejszym stopniu ograniczałby prawo własności do przedmiotowej nieruchomości.

Sąd podkreślił, że projektowany ciąg pieszo - jezdny jest nowym ciągiem komunikacyjnym. Organy gminy przeznaczając część działki skarżącego pod nowy ciąg nie wykazały przyczyn, które uniemożliwiałyby wykorzystanie istniejących już wokół działki skarżącego ciągów komunikacyjnych, tj.: ul. [...] i drogi wewnętrznej prowadzącej do ul. [...] wzdłuż działki skarżącego. Brak również uzasadnienia dla zmiany statusu tej ulicy na ciąg pieszy. Jedynym argumentem przedstawionym przez organ gminy mającym przemawiać za słusznością wskazanego rozwiązania był fakt niespełnienia przez ul. [...] wymagań określonych rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. Organ gminy nie wskazał natomiast żadnych przesłanek uniemożliwiających poszerzenia przedmiotowej ulicy do parametrów drogi dojazdowej (10,0 m.), czy drogi lokalnej (12,0 m).

Ograniczenie prawa własności skarżącego przez zaprojektowanie ciągu pieszo - jezdnego 6 KPJ rodzi zatem uzasadnione wątpliwości, czy takie obciążenie jednej działki jest w pełni zasadne. Ponadto budzi również poważne wątpliwości, czy wyznaczenie w planie ciągu pieszo - jezdnego na terenie obejmującym działkę skarżącego jest uzasadnione potrzebami właścicieli okolicznych nieruchomości. Wzdłuż południowej granicy nieruchomości skarżącego przebiega bowiem droga wewnętrzna 7 KDW o szerokości 6,0 m, wzdłuż wschodniej granicy działki ul. [...] oznaczona na rysunku planu symbolem 16 KDD, natomiast od zachodniej części działki ul. [...]. Powyższe wskazuje, iż dojazd do działki skarżącego, jak i działek sąsiednich, jest zapewniony. W tej części zatem zaskarżona uchwała narusza art. 32 Konstytucji RP i art. 140 k. c., statuujący fundamentalną zasadę prawa własności.

Organ gminy uchwalając miejscowy plan ma brać pod uwagę zakres naruszonych interesów prawnych poszczególnych podmiotów i proporcje tych naruszeń w porównaniu z innymi podmiotami. Władztwo planistyczne gminy nie powinno więc nadmiernie, z pogwałceniem zasady sprawiedliwości społecznej, naruszać interesów prawnych jednych, chroniąc innych.

W ocenie Sądu również skarga w części kwestionującej ustalenia planu wprowadzające zakaz grodzenia terenu części działki skarżącego, wchodzącej w skład obszaru oznaczonego na rysunku planu symbolem J1 ZP, który został określony w planie jako zieleń urządzona - park, jest uzasadniona. Taki zapis planu narusza niewątpliwie interes prawny skarżącego, ograniczając jego prawo do wykonywania własności. Ustalenie w planie na działce skarżącego terenu zieleni urządzonej z jednoczesnym zakazem grodzenia tego terenu, wbrew woli właściciela tego gruntu oznacza, że w tej części organ przekroczył swoje uprawnienia w decydowaniu o przeznaczeniu terenu, co nie znajduje uzasadnienia także w przepisach szczególnych. Takie działanie organu jest niedopuszczalne i naruszające podstawowe zasady ustalania przeznaczenia i zagospodarowania terenu określone w u. p. z. p., a tak daleko idąca ingerencja organu w korzystaniu z nieruchomości i wykonywaniu prawa własności przez stronę skarżącą jak w przedmiotowej sprawie nie znajduje usprawiedliwienia z punktu widzenia zasad i wartości, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2 u. p. z. p.

Ustalenie przeznaczenia terenu pod realizację inwestycji celu publicznego powinno być precyzyjne, konkretne i jednoznaczne. Przeznaczenie w planie konkretnych działek pod tego rodzaju inwestycję umożliwia bowiem właścicielowi uzyskanie stosownej rekompensaty poprzez chociażby żądanie wykupienia wskazanego terenu czy też przyznanie stosownego odszkodowania. Taki jednak sposób ustalenia przeznaczenia terenu, jak miało to miejsce w przypadku zaskarżonego planu w stosunku do obszaru oznaczonego symbolem J1 ZP - teren ogólnodostępny "zieleni urządzonej", a więc również w stosunku do działki skarżącego, uniemożliwia skarżącemu jakiekolwiek zagospodarowanie tej części działki. Słuszny jest zarzut skarżącego, iż brak bezpośredniej kwalifikacji przez ustawodawcę "zieleni publicznej" jako celu publicznego ogranicza w konsekwencji gminę w możliwości pozyskania gruntów przeznaczonych pod ten cel w drodze wywłaszczenia za stosownym odszkodowaniem. Do czasu faktycznego rozpoczęcia budowy planowanych na tym terenie inwestycji celu publicznego uniemożliwia również podmiotom uzyskanie jakiejkolwiek rekompensaty.

Ponadto w ocenie Sądu w skardze zasadnie zarzucono organowi nieuzasadnione potrzebami interesu publicznego poszerzenie istniejącej drogi wewnętrznej o symbolu 7 KDW ponad ustawowe minimum. Zgodnie z § 34 ust. 5 zaskarżonej uchwały część nieruchomości wchodząca w skład terenu 7 KDW została przeznaczona na cele komunikacji - drogę wewnętrzną o szerokości w liniach rozgraniczających 10,0 m. Drogę tę poprowadzono po istniejącej drodze wewnętrznej, poszerzając ją kosztem nieruchomości skarżącego. Z rysunku planu wynika, iż droga ta służy do obsługi jedynie dwóch działek, tj. działki skarżącego oraz działki przeciwległej. Zajęcie części działki skarżącego na poszerzenie drogi wewnętrznej do parametrów przewidzianych dla drogi publicznej (10,0 m) jest nieuzasadnionym ograniczeniem sposobu wykonywania przez niego prawa własności.

Wobec powyższego Sąd stwierdził, iż zaskarżona uchwała w części obejmującej § 4 ust. 18 pkt 10, § 10 ust. 1 w zakresie alei pieszo – jezdnych - KPJ oraz § 14 ust. 6 pkt 3, w § 16 ust. 1 pkt 1 w zakresie terenów alei pieszo - jednych, oznaczone na rysunku planu symbolami KPJ, § 16 ust. 3 pkt 3, § 35 ust. 6 narusza interes prawny skarżącego, a naruszenie to skutkowało stwierdzeniem nieważności uchwały w tej części.

Sąd nie podzielił natomiast stanowiska skarżącego dotyczącego przekroczenia przez organ władztwa planistycznego poprzez poszerzenie ul. [...] oznaczonej na rysunku planu symbolem 16 KDD, tj. § 33 ust. 32 uchwały. Skoro istniejąca ul. [...] przewidziana w planie jako droga dojazdowa nie spełniała parametrów rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, bowiem na wysokości działki skarżącego ma ok. 8,0 m szerokości, to uprawnieniem organu pozostającym w zgodności tego rozporządzenia było jej poszerzenie. Stosownie bowiem do § 7 ust. 1 powyższego rozporządzenia szerokość drogi lokalnej w liniach rozgraniczających nie powinna być mniejsza niż 12,0 m. Według projektu planu ul. [...] wyposażona będzie w jezdnię, obustronne chodniki, ścieżkę rowerową oraz szpaler drzew. Wobec przyjęcia, iż w sposób nieuzasadniony w zaskarżonej uchwale zaprojektowano ciąg pieszo - jezdny oraz przyjęto zawyżone parametry drogi wewnętrznej o symbolu 7 KDW, uzasadnione jest przyjęcie w stosunku ul. [...] szerokości 15,0 m w celu jej wyposażenia w ścieżkę rowerową, nawet kosztem nieruchomości skarżącego.

Sąd podkreślił, że stwierdzenie naruszenia prawa w określonej części uchwały w sytuacji, kiedy pozostałe jej postanowienia nie naruszają przepisów prawa i zostały podjęte z zachowaniem wszelkich wymogów proceduralnych, pozwala na wyeliminowanie z obrotu prawnego tylko tych wadliwych postanowień uchwały, naruszających w rażący sposób interes prawny skarżącego, bez konieczności ponownego przeprowadzenia procedury planistycznej co do całego terenu objętego przedmiotowym planem miejscowym.

Wobec powyższego, na podstawie art. 147 § 1 i art. 151 oraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "p. p. s. a.", orzeczono jak w sentencji. O kosztach postępowania orzeczono na podstaw art. 200 i 205 § 2 p. p. s. a.

Skargi kasacyjne od tego wyroku wnieśli J. M. i organ.

J. M. zaskarżył wyrok w części oddalającej skargę w odniesieniu do oznaczeń na rysunku planu symbolem J1ZP, wnosząc o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i zarzucając:

1) naruszenie zasad postępowania przed sądami administracyjnymi, tj. art. 147 § 1 p. p. s. a. przez jego niewłaściwe zastosowanie i oddalenie skargi w części, pomimo naruszenia prawa materialnego przez uchwałę rady gminy co miało wpływ na wynik postępowania,

2) naruszenie prawa materialnego:

- art. 101 ust. 1 u. s. g. przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji uznanie, iż zaskarżona uchwała nie narusza interesu prawnego skarżącego,

- art. 140 k. c. przez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie, że zaskarżona uchwała powoduje istotne i bezsporne ograniczenie prawa własności skarżącego, nieuzasadnione względami interesu publicznego.

W uzasadnieniu skargi podkreślono, że Sąd pominął kwestie terenu oznaczonego symbolem J1ZP, podając argumentację przemawiającą za niezgodnością z prawem przepisów uchwały, jednak w sentencji nie znalazło się żadne rozstrzygnięcie w tym zakresie. Wydaje się to być omyłką Sądu, co uzasadnia uchylenie wyroku w części oddalającej skargę w tym zakresie.

Organ wniósł o uchylenie wyroku bądź przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, zarzucając:

1) naruszenie prawa materialnego, które miało istotny wpływ na wynik w rozpatrzeniu sprawy:

- art. 32 Konstytucji RP w związku z art. 140 k.c. przez błędną wykładnię uznając pogwałcenie zasad sprawiedliwości społecznej i słusznych interesów prawnych jednostki,

- art. 101 ust. 1 u. s. g. w związku z art. 140 k. c. przez błędną wykładnię tego przepisu przy określeniu interesu prawnego z zakresu naruszenia ustaleniami zaskarżonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,

- art. 1 ust. 1 i 2, art. 2 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 6, art. 15 ust. 2 pkt 10 u. p. z. p. w związku z art. 7 ust. 1 u. s. g.,

- ustawy o drogach publicznych i przepisów wykonawczych w tym zakresie,

- art. 6 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami;

2) naruszenie przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 147 § 1 w związku z art. 133 § 1 p. p. s. a., polegającym na nie wzięciu pod uwagę całokształtu okoliczności w sprawie, a przede wszystkim czy w zaskarżonej uchwale naruszono prawo materialne skutkujące stwierdzeniem nieważności uchwały w części wskazanej w sentencji wyroku.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreślono, że zaskarżone rozstrzygnięcie Sądu opiera się na nieuprawnionej wykładni przepisów o planowaniu przestrzennym oraz szeroko rozumianej ochronie prawa własności, podczas gdy zgodnie z art. 28 u. p. z. p. stwierdzenie nieważności może mieć miejsce, gdy zostały naruszone zasady sporządzenia planu, istotne naruszenie trybu sporządzenia i właściwości organów, zatem inne naruszenia są nieistotne i nie stanowią przyczyny stwierdzenia nieważności. Podniesiono też, że władztwo planistyczne właśnie może ograniczać prawo własności, jeśli pozostaje w zgodności z prawem i interesem wspólnoty samorządowej, a w niniejszej sprawie obszar objęty planem, obecnie w większości niezabudowany jest przewidziany dla realizacji nowej dzielnicy mieszkaniowej dla ok. 5.000 mieszkańców, zatem ocena zapisów planu z punktu widzenia jednej działki bez uwzględnienia kontekstu urbanistycznego i przyszłego zagospodarowania jest nieuprawniona. Jeżeli wyrok Sądu będzie taki, to doprowadzi to do realizacji osiedla, które będzie źle funkcjonowało, naruszy interes społeczny poprzez nadrzędność interesu indywidualnego.

Wydanym w sprawie o sygn. akt II OSK 1959/09 wyrokiem z dnia 9 lutego 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny:

1. uchylił zaskarżony wyrok w pkt 2 w części oddalającej skargę J. M. dotyczącą terenu oznaczonego na rysunku planu J I ZP i w tym zakresie przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, w pozostałej części oddalił skargę kasacyjną J. M.,

2. oddalił skargę kasacyjną organu,

3. zasądził od organu na rzecz J. M. kwotę 270 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że gmina aktem prawa miejscowego samodzielnie kształtuje i prowadzi politykę przestrzenną na swoim terenie, uchwalając studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, z mocy art. 4 ust. 1 u. p. z. p., następuje ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy terenu. W ramach swego władztwa planistycznego gmina samodzielnie przesądza o przeznaczeniu terenu w planie, odpowiadającemu prowadzonej przez nią polityce przestrzennej. Miejscowy plan, jako instrument tej polityki, zawierając ustalenia powszechnie wiążące dla obszaru, który obejmuje, dotyczy i wiąże wszystkich właścicieli nieruchomości położonych na jego obszarze. Ustalając przeznaczenie terenu plan miejscowy dotyka interesu prawa własności, przesądzając o jego ograniczeniach. Prawo własności doznaje ochrony konstytucyjnej w art. 21 Konstytucji RP, jednakże ochrona ta nie jest absolutna i bezwzględna. Prawo własności może doznać ograniczeń, a jednym z nich jest ustalenie planu co do przeznaczenia terenu. Na gruncie u. p. z. p. władztwo planistyczne gminy dotyka w sposób istotny prawa własności, jednak nie jest też tak, że oznacza ono absolutną swobodę gminy, która ustalając przeznaczenie terenu w planie nie musi zwracać uwagi na konstytucyjnie chronione prawo własności gruntów, położonych na obszarze, którego plan dotyczy.

Sąd podniósł, że gmina to wspólnota mieszkańców, a jej zadaniem podstawowym jest zaspokajanie potrzeb tej wspólnoty (art. 166 ust. 1 Konstytucji RP). Prowadząc konkretną politykę w ramach przyznanych kompetencji, w tym planistyczną, gmina obowiązana jest brać pod uwagę potrzeby wszystkich mieszkańców. Każdy bowiem mieszkaniec gminy, członek wspólnoty samorządowej, ma prawo oczekiwać, że jego interesy będą brane pod uwagę w działaniach gminy. Na gruncie planowania przestrzennego konieczne jest zatem takie wyważenie interesów, aby w jak największym stopniu zabezpieczyć i rozwiązać potrzeby wspólnoty, jednak w jak najmniejszym naruszając prawa właścicieli nieruchomości objętych planem. Ograniczenie właścicieli w ich prawie własności, czego można spodziewać się po miejscowym planie zagospodarowania, uzasadnia tylko cel publiczny, ale także tylko wówczas, gdy innego rozwiązania, choć go szukano, nie można było znaleźć. Władztwo planistyczne gminy nie może polegać zatem na zupełnej swobodzie i dowolności w planowaniu co do przeznaczenia terenu, gdyż konieczne jest uwzględnienie w planowaniu i zagospodarowaniu prawa własności, z mocy art. 1 ust. 1 pkt 7 u. p. z. p. W przeciwnym razie uprawnienie gminy do ustalania przeznaczenia terenu i sposobu zagospodarowania może zostać nadużyte, a ustalenia planu mogą okazać się prawnie wadliwe.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważył, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zwrócił uwagę na te właśnie okoliczności i zasadnie uznał, że organ jednak w sposób nieuzasadniony wkroczył w prawo własności skarżącego. Analizując zapisy zaskarżonego planu w odniesieniu do działki skarżącego Sąd pierwszej instancji wykazał, że organ nadużył swoich władczych uprawnień planistycznych. Wskazał i uzasadnił, że zaprojektowano kosztem nieruchomości skarżącego takie przeznaczenie terenu, które nie da się normatywnie zaliczyć do inwestycji celu publicznego, że jego nieruchomość w sposób nadmierny i nierówny w stosunku do innych została obciążona, zatem ograniczenie jego konstytucyjnie chronionego prawa własności dokonane zostało z przekroczeniem władztwa planistycznego.

Sąd drugiej instancji zgodził należy się z Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, że ustalenie planu odbyło się nadmiernym i nieuzasadnionym kosztem prawa własności skarżącego. Jego prawo własności zostało podporządkowane innym, przyszłym mieszkańcom terenu objętego planem bez rozważenia innych możliwości, mniej w to prawo ingerujących. Z tych przyczyn skargę kasacyjną organu Sąd oddalił.

Uwzględnił natomiast skargę kasacyjną skarżącego wskazując, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że przeznaczenie terenu pod zieleń ogólnodostępną było nadużyciem prawa i stwierdził nieważność uchwały w punkcie dotyczącym ogrodzenia, podczas gdy na terenie oznaczonym symbolem J1ZP stoi również budynek mieszkalny skarżącego. Nieodniesienie się do kwestii budynku było pomyłką Sądu, tj. jego przeoczeniem. Należało to zakwalifikować jako naruszenie prawa, skutkujące uchyleniem wyroku w tej części.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Naczelny Sąd Administracyjny w pkt 1 wyroku z dnia 9 lipca 2010 r. uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 lipca 2009 r. w pkt 2 w części oddalającej skargę dotyczącą terenu oznaczonego na rysunku planu J1 ZP i w tym zakresie przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Przedmiotem ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie jest więc sprawa ze skargi J. M. wyłącznie w zakresie uchylonym przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Jak powyżej podniesiono, Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną skarżącego J. M. wskazując, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że przeznaczenie terenu pod zieleń ogólnodostępną było nadużyciem prawa i stwierdził nieważność uchwały w punkcie dotyczącym ogrodzenia, podczas gdy na terenie oznaczonym symbolem J1 ZP stoi również budynek mieszkalny skarżącego. Nieodniesienie się do kwestii budynku było pomyłką Sądu pierwszej instancji, jego przeoczeniem.

Zgodnie z art. 190 p. p. s. a. sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Taki stan rzeczy pociąga za sobą konieczność stwierdzenia nieważności § 4 ust. 18 od pkt 1 do pkt 9 oraz pkt 11 zaskarżonej uchwały w odniesieniu do przedmiotowej działki ew. nr [...] należącej do skarżącego J. M., położonej przy ul. [...] w W. Zgodnie z powyższymi przepisami uchwały ustala się (m. in. dla części działki ew. nr [...]) przeznaczenie terenów zieleni urządzonej, oznaczonych jako tereny ZP:

- przeznaczenie podstawowe: zieleń urządzona - park (§ 4 ust. 18 pkt 1),

- przeznaczenie dopuszczalne - komunikacja piesza i rowerowa, usługi z zakresu gastronomii, sportu, rekreacji, wypoczynku i kultury w formie urządzeń i obiektów terenowych lub obiektów małej architektury i pawilonów parkowych (§ 4 ust. 18 pkt 2),

- zabrania się lokalizowania budynków, za wyjątkiem pawilonów parkowych (§ 4 ust. 18 pkt 3),

- ustala się zachowanie i ochronę istniejącej wartościowej zieleni wysokiej i niskiej, a w szczególności istniejącego drzewostanu oraz realizację nowych nasadzeń i uzupełnienie zieleni wysokiej i niskiej uwzględniające zróżnicowanie form roślinnych (§ 4 ust. 18 pkt 4),

- dopuszcza się wyznaczenie stref o proponowanych dominujących formach zagospodarowania, takich jak: strefy o przewadze zieleni wysokiej, zwartych masywów zieleni, strefy o przewadze zieleni niskiej, muraw i terenów otwartych, strefy o przewadze boisk sportowych i terenów urządzeń rekreacyjnych; na terenie stref plan dopuszcza lokalizację m. in. błoni spacerowo - rekreacyjnych, placów zabaw dla dzieci młodszych i starszych, miejsc gier, miejsc spotkań i wypoczynku, boisk sportowych, kortów tenisowych, placów i górek sportowych, elementów małej architektury; dopuszcza się również wyznaczenie stref dostępnych dla zwierząt oraz wydzielenie tych stref od miejsc zabaw dla dzieci (§ 4 ust. 18 pkt 5),

- dopuszcza się zachowanie istniejących ogrodów działkowych w formie otwartej - ogólnodostępnej (§ 4 ust. 18 pkt 6),

- zakazuje się lokalizowania funkcji innych niż określone w § 4 ust. 18 pkt 1 i 2 (§ 4 ust. 18 pkt 7),

- zakazuje się lokalizowania usług uciążliwych, stacji paliw, warsztatów samochodowych, stacji obsługi pojazdów i myjni samochodowych (§ 4 ust. 18 pkt 8),

- zakazuje się lokalizowania reklam oraz tymczasowych obiektów budowlanych, za wyjątkiem tymczasowych ogródków kawiarnianych wraz z lekkimi przykryciami, pawilonów wystawienniczych i gastronomicznych o powierzchni użytkowej nie większej niż 12 m², pawilonów parkowych, sezonowych scen i podestów, altan ogrodowych, (§ 4 ust. 18 pkt 9),

- w zakresie ochrony przed hałasem zalicza się tereny ZP do terenów przeznaczonych na cele rekreacyjno - wypoczynkowe (§ 4 ust. 18 pkt 11).

Przeznaczenie terenu określone w § 4 ust. 18 od pkt 1 do pkt 9 oraz pkt 11 zaskarżonej uchwały w odniesieniu do przedmiotowej działki ew. nr [...] wykracza poza zakres przysługującego gminie władztwa planistycznego. Organ gminy uchwalając miejscowy plan powinien brać pod uwagę zakres naruszonych interesów prawnych poszczególnych podmiotów i proporcje tych naruszeń w porównaniu z innymi podmiotami.

Zakwestionowane przez Sąd zapisy planu naruszają interes prawny skarżącego ograniczając jego prawo do wykonywania własności, w tym do znajdującego się na części działki ew. nr [...] budynku mieszkalnego. Ustalenie w planie na działce skarżącego terenu zieleni urządzonej z przeznaczeniem określonym w § 4 ust. 18 od pkt 1 do pkt 9 i pkt 11 zaskarżonej uchwały wbrew woli właściciela tego gruntu i znajdującego się na nim budynku oznacza, że w tej części organ przekroczył swoje uprawnienia w decydowaniu o przeznaczeniu terenu. Tak daleko idąca ingerencja organu w korzystaniu z nieruchomości i wykonywaniu prawa własności przez stronę skarżącą nie znajduje uzasadnienia z punktu widzenia zasad i wartości, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2 u. p. z. p.

Za wyrokiem Sądu z dnia 16 lipca 2009 r. powtórzyć należy, że ustalenie przeznaczenia terenu pod realizację inwestycji celu publicznego powinno być precyzyjne, konkretne i jednoznaczne. Przeznaczenie w planie konkretnych działek pod tego rodzaju inwestycję umożliwia bowiem właścicielowi uzyskanie stosownej rekompensaty poprzez chociażby żądanie wykupienia wskazanego terenu czy też przyznanie stosownego odszkodowania. Taki jednak sposób ustalenia przeznaczenia terenu, jak miało to miejsce w przypadku zaskarżonego planu w stosunku do obszaru oznaczonego symbolem J1 ZP, a więc również w stosunku do części działki skarżącego, uniemożliwia skarżącemu jakiekolwiek zagospodarowanie tej części działki. Brak bezpośredniej kwalifikacji przez ustawodawcę "zieleni publicznej" jako celu publicznego ogranicza gminę w możliwości pozyskania gruntów przeznaczonych pod ten cel w drodze wywłaszczenia za stosownym odszkodowaniem. Do czasu faktycznego rozpoczęcia budowy planowanych na tym terenie inwestycji celu publicznego uniemożliwia również podmiotom uzyskanie jakiejkolwiek rekompensaty.

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 147 § 1 p. p. s. a. orzekł, jak w pkt I sentencji wyroku. O kosztach orzeczono w pkt II sentencji wyroku na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p. p. s. a.



Powered by SoftProdukt