Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Adam Lipiński Sędziowie WSA Andrzej Góraj Anna Mierzejewska (spr.) Protokolant starszy referent Marcin Borkowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi S. na bezczynność Polskiego Stronnictwa Ludowego w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] czerwca 2013 r. o udostępnienie informacji publicznej 1. zobowiązuje Polskie Stronnictwo Ludowe do rozpoznania wniosku S. z dnia [...] czerwca 2013 r. o udostępnienie informacji publicznej w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Polskiego Stronnictwa Ludowego na rzecz S. kwotę 100 (słownie: sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wnioskiem z dnia [...] czerwca 2013 r., złożonym drogą elektroniczną, S. zwróciła się do partii Polskie Stronnictwo Ludowe o udostępnienie informacji publicznej w postaci wszystkich faktur, jakie zostały opłacone przez Polskie Stronnictwo Ludowe w miesiącach styczeń i luty 2013 r. Wniosła o ich przesłanie w wersji zeskanowanej na adres e-mailowy lub na płycie dvd/cd na adres biura.

Wobec braku realizacji powyższego wniosku, S. wystąpiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ze skargą na bezczynność Polskiego Stronnictwa Ludowego i zarzucając naruszenie art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 1 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, wniosła o zobowiązanie partii Polskie Stronnictwo Ludowe do udostępnienia informacji żądanej wnioskiem z dnia [...] czerwca 2013 r. i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi podano, iż do dnia jej wniesienia wniosek nie został zrealizowany. Podmiot zobowiązany nie odpowiedział na żadne z wniesionych pism.

Natomiast w odpowiedzi na skargę Polskie Stronnictwo Ludowe wyjaśniło, że nieudzielanie odpowiedzi było wynikiem błędu ludzkiego i przenoszenia siedziby partii. Jednocześnie zadeklarowało, że niezwłocznie udzieli odpowiedzi zgodnie ze skierowanym do niej wnioskiem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Kontrola ta, zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ.

W przypadku skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu administracji, lecz ich brak w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie.

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowany jest pogląd, że skarga na bezczynność w sprawie dostępu do informacji publicznej może być wniesiona do sądu administracyjnego bez wezwania do usunięcia naruszenia prawa, o którym mowa w art. 52 §3 p.p.s.a. (p. postanowienie NSA z 23 kwietnia 2010 r., I OSK 646/10, LexPolonica nr 2584386; wyrok WSA w Krakowie z 13 maja 2010 r., II SAB/Kr 34/10, Lex nr 674698). Wykładnia językowa art. 52 § 3 p.p.s.a. upoważnia do stwierdzenia, że przepis ten odnosi się do skarg na akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a nie do bezczynności w zakresie wydawania aktów. Podobnie rzecz się ma, gdy chodzi o art. 52 § 4 p.p.s.a., stanowiący również o konieczności wezwania do usunięcia naruszenia prawa przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego. Nie sposób uznać, że pojęcie "inny akt", o którym mowa w art. 52 § 4 p.p.s.a., jest tożsame z pojęciem bezczynności. W przypadku gdy ustawodawca uzależnia zaskarżenie bezczynności od wniesienia środka zaskarżenia, czyni to w sposób wyraźny, jak np. w art. 37 k.p.a. (p. wyrok NSA z 24 maja 2006 r., I OSK 601/05, LexPolonica nr 2144855, wyrok WSA w Warszawie z 8 września 2006 r., II SAB/Wa 40/06, Lex nr 265495).

W ocenie Sądu skarga stowarzyszenia S. na bezczynność Polskiego Stronnictwa Ludowego w niniejszej sprawie zasługuje na uwzględnienie.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 61 ust. 1 stanowi, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu (ust. 2). Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa (ust. 3).

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), będąca rozwinięciem konstytucyjnego prawa do informacji publicznej, reguluje zasady i tryb dostępu do informacji, mających walor informacji publicznych, wskazuje, w jakich przypadkach dostęp do informacji publicznej podlega ograniczeniu i kiedy żądane przez wnioskodawcę informacje nie mogą zostać udostępnione.

Z art. 4 ust. 2 ww. ustawy wynika, że obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są organizacje związkowe i pracodawców reprezentatywne, w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080 z późn. zm.), oraz partie polityczne.

W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że partia Polskie Stronnictwo Ludowe jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udostępnienia informacji, mającej walor informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu.

Kwestią podstawową, która wymagała rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, jest to, czy żądana przez stowarzyszenie S. informacja w postaci wszystkich faktur, jakie zostały opłacone przez Polskie Stronnictwo Ludowe w miesiącach styczeń i luty 2013 r., stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Przepis art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej wprowadza ogólną zasadę uznającą każdą informację o sprawach publicznych za informację publiczną, podlegającą udostępnieniu w trybie przewidzianym ustawą.

Art. 6 ww. ustawy wymienia natomiast niektóre kategorie informacji publicznej, podlegającej udostępnieniu, nie tworząc zamkniętego katalogu, a tym samym legalnej definicji tego pojęcia. W przepisie art. 6 ust. 1 ustawy wymienione zostały jedynie przykładowe rodzaje spraw, jakich mogą dotyczyć informacje o charakterze informacji publicznych, na co wskazuje zwrot "w szczególności". W judykaturze i doktrynie utrwalił się pogląd, że informacją publiczną będzie każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także odnosząca się do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań w zakresie władzy publicznej.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że partia Polskie Stronnictwo Ludowe spełnia funkcje publiczne. Jak wynika z treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 155, poz. 924), partia polityczna jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej. Należy jednocześnie podkreślić, że Polskie Stronnictwo Ludowe jest partią parlamentarną, uczestniczącą w sprawowaniu władzy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz, że z uwagi na osiągnięte wyniki wyborcze w roku 2011 ma prawo do otrzymywania przez okres kadencji Sejmu 2011-2015 subwencji z budżetu państwa na działalność statutową (art. 28 ust. 1 cyt. ustawy).

Zgodnie z kolei z przepisem art. 23a ustawy o partiach politycznych, źródła finansowania partii politycznych są jawne. W myśl zaś art. 24 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy, majątek partii politycznej powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, z dochodów majątku oraz z określonych ustawami dotacji i subwencji oraz może być przeznaczony tylko na cele statutowe lub charytatywne.

Z powyższego wynika, że partia polityczna nie może dysponować swoim majątkiem dowolnie, niezależnie od źródeł jego pochodzenia, lecz tylko na cele określone w ustawie.

Żądana przez skarżące stowarzyszenie informacja w postaci faktur opłaconych przez Polskie Stronnictwo Ludowe w miesiącach styczeń i luty 2013 r. spełnia zatem warunki informacji publicznej, dotyczy bowiem sposobu dysponowania majątkiem przez partię polityczną wykonującą funkcje publiczne.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że udostępnienie informacji publicznej następuje w formie czynności materialno-technicznej. Obowiązek wydania decyzji administracyjnej ustawodawca przewidział natomiast tylko w takim wypadku, gdy informacja, której udostępnienia żąda określony podmiot, jest informacją publiczną, lecz organ odmawia jej udostępnienia. Jeżeli żądanie nie dotyczy informacji publicznej, organ powinien powiadomić pismem podmiot żądający udostępnienia informacji, że jego wniosek nie znajduje podstaw w przepisach prawa (por. wyrok WSA z dnia 5 lipca 2007 r., sygn. akt II SAB/Wa 19/07, Lex nr 368235, wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2002 r., sygn. akt II SA 2867/02, publ. Wokanda 2003/6/33).

Z bezczynnością organu w sprawie udostępnienia informacji publicznej będziemy mieli zatem do czynienia wówczas, gdy organ zobowiązany do podjęcia czynności materialno-technicznej w przedmiocie udostępnienia żądanej informacji publicznej, takiej czynności nie podejmuje.

Zarzut bezczynności organu w niniejszej sprawie należy uznać tym samym za uzasadniony. Skoro bowiem Polskie Stronnictwo Ludowe dysponuje żądaną informacją, a informacja ta stanowi informację publiczną, to powinien załatwić wniosek skarżącego stowarzyszenia zgodnie z ustawą o dostępie do informacji publicznej, tj. udzielając tej informacji albo jej odmawiając w formie decyzji administracyjnej.

Rozpatrując zatem przedmiotowy wniosek, Polskie Stronnictwo Ludowe mogło albo udostępnić żądaną informację lub też, kierując się dyspozycją art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej, odmówić w drodze decyzji jej udostępnienia z uwagi na ograniczenia wynikające z przepisów o ochronie informacji niejawnych lub o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Brak udostępnienia informacji publicznej i brak rozstrzygnięć procesowych w tym zakresie powoduje, że partia Polskie Stronnictwo Ludowe pozostaje w bezczynności.

Przepis art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi, że udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Mając zatem na względzie treść powyższego przepisu, Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność Polskiego Stronnictwa Ludowego, zakreślił tej partii termin 14-dniowy do rozpoznania wniosku, liczony od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę fakt, iż bezczynność podmiotu zobowiązanego wynikała z błędnego przeświadczenia, że żądanie skarżącej nie dotyczy informacji publicznej, Sąd stwierdził, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł, jak sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 1 ww. ustawy.