drukuj    zapisz    Powrót do listy

6145 Sprawy dyrektorów szkół 6411 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące gminy; skargi organów gminy na czynności nadzorcze, Samorząd terytorialny Oświata, Wojewoda, Oddalono skargę, II SA/Ol 168/18 - Wyrok WSA w Olsztynie z 2018-04-17, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Ol 168/18 - Wyrok WSA w Olsztynie

Data orzeczenia
2018-04-17 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2018-03-08
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
Sędziowie
Adam Matuszak /przewodniczący/
Bogusław Jażdżyk /sprawozdawca/
Katarzyna Matczak
Symbol z opisem
6145 Sprawy dyrektorów szkół
6411 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące gminy; skargi organów gminy na czynności nadzorcze
Hasła tematyczne
Samorząd terytorialny
Oświata
Skarżony organ
Wojewoda
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2017 poz 59 art. 66 ust. 1 pkt 2, art. 68 ust. 1 pkt 1 i ust. 6
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe
Dz.U. 2017 poz 1875 art. 86, art. 91 ust. 1
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Adam Matuszak Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Matczak Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk (spr.) Protokolant specjalista Anna Piontczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2018 r. sprawy ze skargi Burmistrza Miasta na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie odwołania ze stanowiska Dyrektora Szkoły oddala skargę.

Uzasadnienie

Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że zarządzeniem Nr 218/2017 z dnia 30 października 2017 r., powołując się na przepis art. 30 ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 66

ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 59 z późn.zm.), Burmistrz Miasta, odwołała M. K., ze stanowiska Dyrektora Szkoły Podstawowej, z dniem 1 listopada 2017 r., bez wypowiedzenia. Zarządzenie zostało przedłożone organowi nadzoru w dniu 13 grudnia 2017 r. Uzasadnieniem odwołania dyrektora ze stanowiska, w ocenie Burmistrza Miasta, były określone w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe "przypadki szczególnie uzasadnione", a mianowicie:

- naruszenie przepisu art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe, poprzez niewłaściwe kierowanie działalnością szkoły,

- naruszenie przepisu art. 68 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe, poprzez brak właściwej

współpracy Dyrektora z rodzicami uczniów i nauczycielami oraz brak właściwej reakcji na wnioski i sugestie organu prowadzącego szkołę,

- wprowadzenie organizacji przerw w szkole, w sposób naruszający przepisy § 2, § 12 i § 14 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Szkolnictwa z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, wprowadzanie organizacji pracy szkoły, w sposób niezapewniający właściwego bezpieczeństwa i higieny uczniom i nauczycielom.

Wojewoda rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia "[...]" na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym stwierdził nieważność zarządzenia Nr 218/2017 Burmistrza Miasta z dnia 30 października 2017 roku w sprawie odwołania ze stanowiska Dyrektora Szkoły Podstawowej.

W motywach rozstrzygnięcia nadzorczego wojewoda podniósł, że art. 66 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe, będący podstawą prawną wydanego zarządzenia, daje możliwość usunięcia dyrektora szkoły z powierzonego mu stanowiska tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. W ocenie zaś organu nadzoru szczególnie uzasadnione przypadki, o jakich mowa w omawianym przepisie, to nie takie,

które w subiektywnym odczuciu organu prowadzącego placówkę oświatową są

szczególne, tylko takie, które obiektywnie powodują destabilizację pod względem

dydaktycznym, wychowawczym czy oświatowym jednostki oświatowej kierowanej przez

nauczyciela, a jedyną możliwością zapobieżenia takiej sytuacji jest odwołanie dyrektora

w trakcie roku szkolnego. W ocenie wojewody występowanie konfliktu pomiędzy dyrektorem placówki a częścią jej pracowników, nie jest wystarczającą przesłanką uzasadniającą odwołanie dyrektora na mocy art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo oświatowe. W art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, chodzi o takie zachowania, w wyniku których nie ulega wątpliwości, że dyrektor utracił zdolność wykonywania powierzonej mu funkcji z przyczyn etycznych lub rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na nim obowiązków, przy czym - są to powody o charakterze merytorycznym, dowodzące, że osoba pełniąca funkcję dyrektora utraciła zdolność do pełnienia tej funkcji. Szczególnie uzasadnione przypadki to takie, które powodują, że nie można czekać nawet do zakończenia roku szkolnego, lecz decyzja o pozbawieniu dyrektora funkcji kierowniczej musi być podjęta natychmiast.

W ocenie organu nadzoru, w niniejszej sprawie nie może być mowy o "szczególnie uzasadnionym przypadku", stanowiącym nagłą przyczynę, wymagającą natychmiastowej i niezwłocznej reakcji organu prowadzącego. Zarzucane Dyrektorowi uchybienia, polegające w swej istocie na braku właściwej (w ocenie organu prowadzącego) współpracy z rodzicami uczniów, z nauczycielami szkoły oraz z organem prowadzącym, nie mogą stanowić także uchybień nadzwyczajnych, o ciężarze gatunkowym zbliżonym do przyczyn określonych w art. 52 Kodeksu pracy (ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych na danym stanowisku, popełnienie przestępstwa uniemożliwiającego dalsze zatrudnienie na danym stanowisku, zawiniona utrata uprawnień niezbędnych w wykonywaniu pracy na danym stanowisku).

Skargę na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze wywiódł Burmistrz Miasta, wnosząc o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego w całości.

Skarżący wskazał, że Dyrektorowi szkoły zarzucono:

- naruszenie przepisu art. 68 ust. 1 pkt 1 Prawo oświatowe, poprzez niewłaściwe kierowanie działalnością szkoły;

- naruszenie przepisu art. 68 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe, poprzez brak właściwej

współpracy dyrektora z rodzicami uczniów i nauczycielami oraz brak właściwej reakcji na wnioski i sugestie organu prowadzącego szkołę;

- wprowadzenie organizacji przerw w szkole w sposób naruszający przepisy § 2, § 12 i § 14 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Szkolnictwa z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach;

- wprowadzenie organizacji pracy szkoły, w sposób niezapewniający właściwego

bezpieczeństwa i higieny uczniom i nauczycielom.

W ocenie skarżącego okoliczności przywołane w uzasadnieniu

zarządzenia Burmistrza uzasadniały konieczność odsunięcia dyrektora od kierowania szkołą albowiem doprowadzały do destabilizacji funkcjonowania szkoły, w tym pod względem dydaktycznym i wychowawczym. Podkreślono, że Burmistrz wydał przedmiotowe zarządzenie w oparciu o umocowanie nadane mu przez przepisy ustawy o samorządzie gminnym (art. 30 ust. 5). Nadto w ocenie strony skarżącej wszystkie

okoliczności sprawy zawarte w obszernej dokumentacji załączonej do skargi jednoznacznie dowodzą, że doszło do wypełnienia się przesłanek odwołania dyrektora opisanych w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe, który stanowił podstawę prawną wydanego zarządzenia.

Strona skarżąca podkreśliła, że negatywną opinię w zakresie sprawowania

funkcji przez Dyrektora wydał Kurator Oświaty, który

wskazał jednoznacznie, że: "dyrektor swoim zachowaniem niewłaściwie wykonuje

obowiązek wynikający z art. 68 ust 6 prawo oświatowe, zgodnie z którym dyrektor szkoły w wykonywaniu swoich zadań winien współpracować z radą szkoły lub placówki, radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem uczniowskim". Kurator Oświaty nie wniósł zastrzeżeń do planowanego odwołania powoda ze stanowiska dyrektora szkoły. W ocenie kuratora okoliczności sprawy dają podstawę do uznania, że zaistniał "szczególnie uzasadniony przypadek", który stanowi przesłankę do odwołania M. K. ze stanowiska dyrektora szkoły w trybie określonym w art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawo oświatowe.

Strona skarżąca podniosła również, że dyrektor szkoły wprowadził kontrowersyjne praktyki wychowawcze w klasach I-III, które nie były uzgodnione z rodzicami, a są sprzeczne z dobrem i bezpieczeństwem dzieci. Taką kontrowersyjną praktyką był zakaz opuszczania klas przez dzieci (chodzi o klasy I-III) podczas przerw lekcyjnych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej nieuwzględnienie w całości, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym rozstrzygnięciu nadzorczym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, że sądowa kontrola działalności administracji publicznej ogranicza się do oceny zgodności zaskarżonego aktu lub czynności

z prawem. Wynika to z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U z 2016 r., poz. 1066 ze zmianami).

Sąd administracyjny, kontrolując zgodność zaskarżonego rozstrzygnięcia

z prawem, nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach,

a jedynie w przypadku stwierdzenia, iż zaskarżony akt został wydany z naruszeniem prawa uchyla go lub stwierdza jego nieważność.

Nadto wskazania wymaga, to że sąd orzeka na podstawie akt sprawy

co wynika z treści art. 133 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U z 2017 r., poz. 1369 – zwanej w dalszym ciągu uzasadnienia jako p.p.s.a). Sąd rozstrzygając sprawę nie jest też związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów Sąd doszedł

do przekonania, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze zostało podjęte zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.

Zaskarżonym rozstrzygnięciem nadzorczym Wojewoda stwierdził nieważność zarządzenia Nr 218 Burmistrza Miasta z dnia 30 października 2017 roku w sprawie odwołania M. K. ze stanowiska Dyrektora Szkoły Podstawowej.

Zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017r., poz. 1875 j.t.), dalej u.s.g., wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością gminną na podstawie kryterium zgodności z prawem. W myśl art. 91 ust. 1 u.s.g. uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. Organ nadzoru o nieważności orzeka w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały, w rozpoznawanej sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, że powyższy termin został przez Wojewodę zachowany.

Rozstrzygnięcie nadzorcze o nieważności uchwały (zarządzenia) zapada w razie ustalenia, że jest ona dotknięta wadą kwalifikowaną polegającą na tego rodzaju sprzeczności z prawem, która jest "czymś więcej" niż tylko nieistotnym naruszeniem prawa (por. W. Chróścielewski, Z. Kmieciak – Postępowanie w sprawach nadzoru nad działalnością komunalną, Warszawa 1995, str. 28). Rozstrzygnięcie nadzorcze musi jednoznacznie wskazywać, jaki przepis prawa został uchwałą naruszony i na czym to naruszenie polegało. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 kwietnia 2000 r. w sprawie o sygn. III SA 397/00 (ONSA z 2001 r., z. 3, poz. 117) stwierdził, że stosując środek nadzorczy, uprawniony do tego organ jest zobowiązany w sposób nie budzący wątpliwości do wykazania sprzeczności postanowień badanej uchwały z prawem, wyjaśniając sens przepisów, które w jego ocenie zostały naruszone.

Orzecznictwo sądowoadministracyjne jednolicie przyjmuje, że istotne naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności uchwały organu gminy to naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję do podejmowania uchwał, podstawy prawnej podejmowania uchwał, przepisów prawa ustrojowego, przepisów prawa materialnego – przez wadliwą ich wykładnię oraz przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwał. Te same zasady organ nadzoru stosuje badając zgodność z prawem podjętego przez właściwy organ gminy zarządzenia.

Przede wszystkim należy wskazać, że odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w szkole, dla której organem prowadzącym jest gmina, następuje w formie zarządzenia organu gminy. Odwołanie to ma charakter kompetencji władczej, przysługującej organowi na podstawie przepisów prawa administracyjnego. Mimo, że ma ono charakter personalny, nie jest aktem prywatnoprawnym, gdyż obsada stanowiska dyrektora jest formą zarządzania szkołą publiczną, co wchodzi w zakres administracji publicznej. Odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły ma charakter kompetencji władczej organu jednostki samorządu terytorialnego, związanej z wykonywaniem publicznoprawnych zadań w zakresie oświaty. Nie oznacza to jednak, że organ prowadzący ma pełną swobodę w tym względzie.

Przechodząc do oceny legalności zaskarżonego zarządzenia w przedmiocie odwołania ze stanowiska dyrektora, należy stwierdzić, że przepisem prawa materialnego o podstawowym znaczeniu dla niniejszej sprawy jest art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, dalej p.o. (Dz. U. z 2017 r., poz. 59 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 8, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Burmistrz Miasta w uzasadnieniu swojego zarządzenia wskazał na naruszenie art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy p.o., zgodnie z którym dyrektor szkoły lub placówki w szczególności kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Ponadto stwierdził naruszenie art. 68 ust. 6 p.o., według którego dyrektor szkoły lub placówki w wykonywaniu swoich zadań współpracuje z radą szkoły lub placówki, radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem uczniowskim. Nadto zarzucił Dyrektorowi wprowadzenie organizacji przerw w szkole w sposób naruszający przepisy § 2, § 12 i § 14 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Szkolnictwa z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach oraz wprowadzanie organizacji pracy szkoły, w sposób niezapewniający właściwego bezpieczeństwa i higieny uczniom i nauczycielom.

Prawidłowość wydanego przez organ prowadzący szkołę zarządzenia o odwołaniu ze stanowiska dyrektora placówki oświatowej należało oceniać na podstawie faktów, które zostały wskazane w jej uzasadnieniu. Powołane tam okoliczności muszą być przy tym konkretne i dowiedzione w stosownym postępowaniu poprzedzającym wydanie zarządzenia oraz znajdować pełne potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Istotne są również wywody przytoczone przez organ, gdyż to, jakie zdarzenia uznał on za przesłanki odwołania, musi wynikać bezpośrednio z uzasadnienia wydanego w tym zakresie zarządzenia. Tylko takie wywody w zestawieniu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym pozwalają na ustalenie motywów, jakimi kierował się organ, pozbawiając dyrektora dotychczasowej funkcji kierowniczej oraz ocenę, czy podane przez organ przyczyny rzeczywiście można uznać za szczególnie uzasadniony przypadek, w rozumieniu art. 66 ust. 1 pkt 2 p.o.

Szczególny tryb obsadzania stanowisk dyrektorów szkół świadczy o woli ustawodawcy zapewnienia cech trwałości stosunkowi pracy na stanowisku dyrektora szkoły, a wszelkie ingerencje w tego rodzaju stosunek muszą być traktowane jako odstępstwo od powyższej zasady i sprowadzać się do sytuacji, które nie należą do działań codziennych, rutynowych, gdy dalsze pozostawienie wybranej w konkursie osoby na stanowisku dyrektora groziłoby wywołaniem negatywnych i szkodliwych skutków. W orzecznictwie od dawna przyjmuje się, że przepis art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, a obecnie będący jego powtórzeniem przepis art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia, a zatem jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna (zob. wyrok NSA z dnia 1 września 2010 r., I OSK 933/10, LEX nr 602589).

W sądownictwie administracyjnym przeważa pogląd, że negatywna ocena działalności dyrektora szkoły przez organ prowadzący w zakresie gospodarki finansowej szkoły lub innych zaniedbań dotyczących organizacji pracy szkoły, zwłaszcza odmienna koncepcja prowadzenia placówki oświatowej, czy też konflikt z organem prowadzącym lub współpracownikami, nie mieszczą się w pojęciu szczególnie uzasadnionych przypadków i nie uzasadniają odwołania dyrektora szkoły na tej podstawie (por. wyrok NSA z dnia 14 marca 1997 r., II SA/Wr 472/96, "Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych" 1997, nr 2 poz. 53, wyrok NSA z dnia 23 września 2005 r., sygn. akt I OSK 91/05, wyrok NSA z 25 lutego 2011 r., I OSK 2018/10, wyrok WSA w Lublinie z 26 stycznia 2012 r., III SA/Lu 609/11).

Nie każde zatem naruszenie prawa przez dyrektora szkoły uzasadnia jego odwołanie w trybie przepisu art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe (por. wyrok NSA z dnia 9 maja 2001 r., II SA 3293/00).

Skoro zaś przepis ten przewiduje możliwość odwołania tylko w przypadkach szczególnie uzasadnionych, oznacza to, że zarówno ocena, jak i uznanie organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze, a następnie zamierza odwołać go z tej funkcji, nie mogą mieć charakteru dowolnego ani arbitralnego, lecz powinny być dokładnie oraz szczegółowo wywiedzione i umotywowane w uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia, tak aby ów wywód i argumentacja prawna mogły podlegać wnikliwej analizie zarówno organu nadzoru, jak i sądu (por. mający zastosowanie w aktualnym stanie prawnym wyrok NSA z dnia 27 września 2012 r., I OSK 1386/12).

Dodać również należy, że przepis art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiący, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, wiąże się z zasadą zaufania do państwa, wynikającą z zasady demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji RP). Działanie organu władzy publicznej mieszczące się w jego prawem określonych kompetencjach, ale noszące znamiona arbitralności oraz niepoddające się kontroli i nadzorowi, nie może być uznane za zgodne z prawem. Obowiązek działania na podstawie prawa, w połączeniu z zasadą zaufania, stwarza po stronie organów władzy publicznej obowiązek uzasadniania podejmowanych przez nie rozstrzygnięć. Przedmiotowy obowiązek powszechnie zalicza się do standardów demokratycznego państwa prawnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 czerwca 2006 r., sygn. akt II OSK 410/06, publ. ONSA i WSA 2007/2/48).

Wymaga także podkreślenia, że powołany przepis (art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe) w przewidzianych w nim sytuacjach nie ustanawia obowiązku, lecz jedynie upoważnia właściwy organ do odwołania dyrektora z funkcji kierowniczej, nie podając przy tym wprost żadnych kryteriów oceny "szczególnie uzasadnionego przypadku". Skoro jednak ustawodawca do zwrotu "uzasadniony przypadek" - dodał przysłówek "szczególnie", to nie może ulegać wątpliwości, że położył nacisk na to właśnie określenie, świadomie zawężając zastosowanie przedmiotowej regulacji do sytuacji zupełnie wyjątkowych, nadzwyczajnych i nagłych, kiedy organ prowadzący ma prawo ocenić, czy dalsze kierowanie szkołą lub placówką oświatową stanowi istotne zagrożenie dla funkcjonowania tych jednostek lub z jakichkolwiek innych, obiektywnie ważnych przyczyn jest nie do przyjęcia. Użyte w omawianym przepisie pojęcie "szczególnie uzasadnionego przypadku" musi być rozumiane wąsko (por. aktualne orzecznictwo w kontekście obecnie obowiązującego art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe: wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14 marca 2012 r., sygn. IV SA/Po 1047/11, LEX nr 1139586 oraz WSA w Kielcach z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. II SA/Ke 681/11, LEX nr 1152698, a także wyrok WSA w Łodzi z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 535/10, publ. LEX nr 953908).

Ponadto, oznaczać ono może albo nagłe zdarzenia powodujące konieczność niezwłocznego przerwania czynności dyrektora albo naruszenie prawa przez dyrektora czy inne jego zachowania (nawet niezawinione), które muszą być na tyle istotne, że mogą prowadzić do destabilizacji działalności placówki oświatowej lub zagrażać interesowi publicznemu. Szczególnie uzasadnione przypadki to takie zatem, które powodują, że nie można czekać z odwołaniem dyrektora, lecz decyzja o pozbawieniu dyrektora funkcji kierowniczej musi być podjęta natychmiast. Tym samym odwołanie w szczególnie uzasadnionym przypadku powinno być natychmiastowe lub niezwłoczne do zdarzeń (okoliczności) je uzasadniających. Nieograniczoność ram czasowych odwołania dyrektora w omawianym trybie w stosunku do chwili wystąpienia owych szczególnie uzasadnionych przypadków podważałaby ratio legis regulacji zawartej w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe. Brak szybkiej reakcji organu prowadzącego placówkę na postępowanie dyrektora w sposób naturalny osłabia, a nawet z upływem czasu może znosić, możliwość odwołania z funkcji dyrektora na podstawie omawianego przepisu, przewidzianego w sposób oczywisty dla przypadków wymagających natychmiastowego działania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2002 r., sygn. akt II SA 3053/01, publ. LEX nr 82679 oraz z dnia 27 września 2012 r., sygn. I OSK 1615/12, publ. CBOiS).

Jeżeli w przepisie art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawo oświatowe przewidziana jest możliwość odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego "w przypadkach szczególnie uzasadnionych", to można użyć stwierdzenia, że podstawą odwołania dyrektora określoną w tym przepisie nie mogą być przypadki zwyczajne, typowe – bazujące na negatywnej ocenie pracy czy wykonania bieżących zadań nauczyciela – dyrektora szkoły.

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym za przyczyny szczególnie uzasadnione w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, (wobec tożsamego brzmienia art. 66 ust. 1 pkt Prawa oświatowego zachowują one aktualność w kontekście tego przepisu) uznano m.in.: kradzież alkoholu w sklepie; błędy organizacyjne, które postawiły placówkę w stan zagrożenia likwidacją; poniżanie, upokarzanie i ignorowanie pracownika oraz wykorzystanie dwóch pracowników do przeprowadzenia remontu w mieszkaniu dyrektora; zaniedbania w nadzorze nad pracownikami skutkujące molestowaniem seksualnym podopiecznych; zatrudnienie przez dyrektora swojej siostry w szkole; notoryczne nieregulowanie zobowiązań finansowych szkoły.

Wskazane wyżej przypadki uznane w dotychczasowym orzecznictwie za przypadki szczególnie uzasadnione dowodzą, że orzecznictwo konsekwentnie przyjmuje, że w tym przepisie chodzi o takie zachowania, w wyniku których nie ulega wątpliwości, że dyrektor utracił zdolność wykonywania powierzonej mu funkcji z przyczyn etycznych.

Mając na uwadze powyższe rozważania dotyczące interpretacji pojęcia ,,przypadków szczególnie uzasadnionych", zawartego w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe oraz treść uzasadnienia zarządzenia organu prowadzącego, należy stwierdzić, że skarga wywiedziona w niniejszej sprawie okazała się niezasadna. Wojewoda zasadnie przyjął, że organ prowadzący szkołę, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie wykazał, aby w niniejszej sprawie w wyniku działań podejmowanych przez M. K., zostały spełnione przesłanki uzasadniające odwołanie go z funkcji dyrektora bez wypowiedzenia w czasie roku szkolnego.

W uzasadnieniu zarządzenia organ nie dokonał logicznego i przekonywującego omówienia choćby w dostatecznym zakresie wystąpienia przesłanki, o której mowa w art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe. W ocenie Sądu, postawione w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia zarzuty przez organ prowadzący dotyczyły negatywnej oceny współpracy dyrektora z rodzicami i niektórymi nauczycielami, ale nawet przy założeniu, że są one zgodne z rzeczywistością, nie uzasadniają odwołania z zajmowanego stanowisko bez wypowiedzenia na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe. Organ nie wykazał jednak, że zaistniała sytuacja wyjątkowa, nadzwyczajna, nagła, powodująca u niego przekonanie, że dalsze kierowanie szkołą przez dotychczasowego dyrektora stanowi istotne zagrożenie dla funkcjonowania szkoły. Podnoszone przez Burmistrza okoliczności nie mają charakteru nagłego, gdyż, jak sam podaje, trwają już od dłuższego czasu. Brak jest również podstaw do przyjęcia, że w szkole nastąpiła sytuacja narastającego nagle konfliktu między dyrektorem szkoły, a nauczycielami, powodująca destabilizację w realizacji funkcji szkoły i dlatego konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania funkcji dyrektora przez M. K.. Samo powołanie się na brak właściwej współpracy dyrektora z rodzicami uczniów i nauczycielami oraz brak właściwej reakcji na wnioski i sugestie organu prowadzącego szkołę, ma charakter ogólnikowy i przede wszystkim nie stanowi uzasadnienia dla zaistnienia szczególnie uzasadnionego przypadku pozwalającego na odwołanie dyrektora szkoły w trakcie trwania roku szkolnego. Podobnie wprowadzenie specyficznej organizacji przerw pomiędzy lekcjami czy też organizacji czasu wolnego po lekcjach, nawet jeśli uchybiałoby przepisom rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Szkolnictwa z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, wprowadzanie organizacji pracy szkoły, w sposób niezapewniający właściwego bezpieczeństwa i higieny uczniom i nauczycielom, to z całą pewnością nie stanowi szczególnie uzasadnionego przypadku w myśl art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie wykazano takiego rodzaju uchybień wykonywania zadań, które wymagały natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora. Nie doszło bowiem do destabilizacji w wykonywaniu żadnej z podstawowych funkcji szkoły. Ponadto, nawet gdyby się zgodzić, że M. K. w okresie sprawowania funkcji dyrektora szkoły dopuścił się wszystkich uchybień zarzucanych mu przez Burmistrza, to i tak nie można przyjąć, że którekolwiek z tych naruszeń lub wszystkie one łącznie stanowią przypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawo oświatowe (stanowisko NSA w tej kwestii jest jednolite i konsekwentnie stosowane w tego rodzaju sprawach – por. np. wyrok z 7 maja 2015 r., I OSK 2987/14, dostępny w CBOIS).

Skoro Burmistrz nie wykazał, że w niniejszej sprawie wystąpiły okoliczności dyskwalifikujące M. K. jako dyrektora szkoły z przyczyn etycznych lub rażącej niekompetencji w wykonywaniu powierzonych jej obowiązków, to należy przyjąć, że nie została spełniona przesłanka "szczególnie uzasadnionego przypadku" usprawiedliwiająca zwolnienie dyrektora w tym trybie. Organ nadzoru zatem zasadnie stwierdził nieważność rzeczonego zarządzenia o odwołaniu z funkcji dyrektora szkoły. Okoliczności, na które powołuje się organ, mogły co najwyżej ewentualnie stanowić przyczynę odwołania dyrektora szkoły w normalnym trybie, a więc na koniec roku szkolnego. Jednak w żadnym razie Sąd w niniejszym postępowaniu nie przesądza tej kwestii.

Ponadto jedynie na marginesie warto wskazać, że Rada Pedagogiczna Szkoły Podstawowej wyraziła negatywną opinię w sprawie odwołania ze stanowiska Dyrektora tej szkoły M. K. (akta adm., k. – 5). Z pisma Rady Rodziców z dnia 14 lipca 2017 r. (akta adm., k. – 11) nie wynika także, by poprzez organ ich reprezentujący rodzice żądali odwołania Dyrektora szkoły. Negatywną opinię przedstawiła również odpowiednia organizacja związkowa NSZZ Solidarność w piśmie z 3 listopada 2017 r. (akta adm., k. – 9). Zwrócić należy uwagę również na fakt, że opinia kuratora nie miała w niniejszej sprawie charakteru wiążącego.

Z powyższych względów, uznając, że rozstrzygnięcie Wojewody nie narusza przepisów prawa, Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił.



Powered by SoftProdukt