drukuj    zapisz    Powrót do listy

6461 Wynalazki, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję organu administracji, II GSK 1809/13 - Wyrok NSA z 2015-01-08, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 1809/13 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2015-01-08 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-09-10
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Czesława Socha
Inga Gołowska
Stanisław Gronowski /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6461 Wynalazki
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Sygn. powiązane
VI SA/Wa 2270/12 - Wyrok WSA w Warszawie z 2013-03-12
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję organu administracji
Powołane przepisy
Dz.U. 2003 nr 119 poz 1117 Art. 315 ust. 3, art.327
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
Dz.U. 2012 poz 270 Art. 141 par.. 4
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Gronowski (spr.) Sędzia NSA Czesława Socha Sędzia del. WSA Inga Gołowska Protokolant Karolina Mamcarz po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2015 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej A. W. oraz P. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 12 marca 2013 r., sygn. akt VI SA/Wa 2270/12 w sprawie ze skargi A. W. oraz P. W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 czerwca 2012 r., nr Sp. . w przedmiocie unieważnienia patentu na wynalazek 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla zaskarżoną decyzję; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz A. W. oraz P. W. 2667 (dwa tysiące sześćset sześćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 12 marca 2013 r., sygn. akt VI SA/WA 2270/12, wydanym sprawie ze skargi A. W. i P. W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 czerwca 2012 r. nr Sp.441/11 w przedmiocie unieważnienia patentu, oddalono skargę.

Wyrok zapadł na tle następującego stanu faktycznego sprawy:

Urząd Patentowy udzielił A. W. i P. W. patent na wynalazek nr PL (11) .pt. Sposób odławiania zwłaszcza płazów w celu uniemożliwienia im wejścia na jezdnię i zapora do odławiania zwłaszcza płazów.

W dniu 26 września 2011 r. do Urzędu Patentowego wpłynął wniosek P. S. o unieważnienie wspomnianego patentu. Według wnioskodawcy patent naruszał przepisy art. 10 i art. 11 ustawy z dnia 19 października 1972 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 26, poz. 117 ze zm.).

Zgodnie z art. 10 ustawy o wynalazczości, wynalazkiem podlegającym opatentowaniu jest nowe rozwiązanie o charakterze technicznym, nie wynikające w sposób oczywisty ze stanu techniki i mogące się nadawać do stosowania.

W myśl art. 11 tej ustawy, rozwiązanie uważa się za nowe, jeśli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, nie zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w sposób ujawniający dla znawcy dostateczne dane do jego stosowania, w szczególności przez publikację, jawne stosowanie lub wystawienie na wystawie publicznej.

Decyzją z dnia 6 czerwca 2012 r. Urząd Patentowy unieważnił omawiany patent.

Organ odwołał się do przepisu art. 315 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm., dalej "p.w.p."). W myśl art. 315 ust. 3 zdanie pierwsze tej ustawy, ustawowe warunki wymagane do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji ocenia się według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego, znaku towarowego albo topografii układów scalonych w Urzędzie Patentowym. Skoro wynalazek został zgłoszony do ochrony w dniu 15 grudnia 2000 r., tj. pod rządami ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, dlatego przepisy tej właśnie ustawy, jak wskazał organ, będą stanowić podstawę oceny ustawowych warunków wymaganych do uzyskania ochrony na ten wynalazek. Toteż, w sprawie mają zastosowanie przepisy art. 24 i art. 26 p.w.p.

Zgodnie z art. 24 p.w.p., patenty są udzielane - bez względu na dziedzinę techniki - na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania.

W świetle art. 26 ust. 1 p.w.p., wynalazek uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki.

Zakres przedmiotowy spornego patentu, jak podniósł organ, został określony w zastrzeżeniach patentowych następująco:

Zastrzeżenie niezależne (nr 1) - "Sposób odławiania zwłaszcza płazów w celu uniemożliwienia im wejścia na jezdnię polegający na tym, że wzdłuż obszaru odławianego, ustawia się ściśle obok siebie, w pozycji pionowej lub lekko ukośnej do obszaru odławianego, dowolną ilość segmentów zatrzymujących, znamienny tym, że na końcach zapory obejmującej odławiany obszar, ustawia się prostopadle lub ukośnie do segmentów zatrzymujących (1), segmenty zawracające (2), a następnie od strony odławianego obszaru, tuż przy pionowym pasie (3) zapory, wyznacza się i kopie dołki (12), w których umieszcza się pułapki (9) na odławiane płazy." Zastrzeżenie zależne (nr 2) - "Sposób według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że segmenty zatrzymujące (1) łączy się ze sobą i z segmentami zawracającymi (2), a następnie kotwi się je i uszczelnia tuż przy ziemi.". Zastrzeżenie zależne (nr 3) - "Sposób według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że pułapki (9) zabezpiecza się przelotowymi pokrywami (20)." Zastrzeżenie niezależne (nr 4) - "Zapora do odławiania płazów, znamienna tym, że składa się z co najmniej jednego segmentu zatrzymującego (1) oraz z segmentów zawracających (2), przy czym segmenty zatrzymujące (1) wyposażone są w co najmniej jedną pułapkę (9)." Zastrzeżenie zależne (nr 5) - "Zapora według zastrzeżenia 4, znamienna tym, że pułapki (9) mają postać pojemników korzystnie stanowiących nierozerwalną część z segmentem zatrzymującym (1) i korzystnie wyposażonych w pokrywy (20)." Zastrzeżenie zależne (nr 6) - "Zapora według zastrzeżenia 4 albo 5, znamienna tym, że na bocznej powierzchni pułapek (9) usytuowane są otwory (10). "Zastrzeżenie zależne (nr 7) - "Zapora według zastrzeżenia 4 albo 5, znamienna tym, że pokrywy (20) mają konstrukcję przelotową korzystnie kratową." Zastrzeżenia zależne (nr 8) - "Zapora według zastrzeżenia 4, znamienna tym, że segmenty zatrzymujące (1) i/lub segmenty zawracające (2) mają konstrukcję pełną, korzystnie giętką.". Zastrzeżenie zależne (nr 9) - "Zapora według zastrzeżenia 4, znamienna tym, że segmenty zatrzymujące (1) i/lub segmenty zawracające (2) mają konstrukcję ażurową, korzystnie giętką." Zastrzeżenie zależne (nr 10) - "Zapora według zastrzeżenia 4 albo 8, albo 9, znamienna tym, że segment zatrzymujący (1) i/lub segment zawracający (2) składa się z pasa pionowego (3) i pasa poziomego (4) korzystnie połączonych ze sobą nierozłącznie, wzdłuż dłuższych boków.". Zastrzeżenie zależne (nr 11) - "Zapora według zastrzeżenia 10, znamienna tym, że w pasie pionowym (3) segmentu zatrzymującego (1) i/lub segmentu zawracającego (2) usytuowane są otwory (5) do mocowania słupków (6)." Zastrzeżenie zależne (nr 12) - "Zapora według zastrzeżenia 11, znamienna tym, że na obrzeżach krótszych boków pasa pionowego (3) usytuowane są otwory łącznikowe (7)."Zastrzeżenie zależne (nr 13) - "Zapora według zastrzeżenia 10, znamienna tym, że pas pionowy (3) wyposażony jest w kieszeń powrotną (8)." Zastrzeżenie zależne (nr 14) - "Zapora według zastrzeżenia 10, znamienna tym, że w pasie poziomym (4) usytuowane są otwory (5) do nawleczenia na trzpień mocujący (16)." Zastrzeżenie zależne (nr 15) - "Zapora według zastrzeżenia 14, znamienna tym, że trzpień mocujący (16) usytuowany jest na płytce oporowej (15) stopy kotwiczącej (13)." Zastrzeżenie zależne (nr 16) - "Zapora według zastrzeżenia 15, znamienna tym, że po drugiej stronie płytki oporowej (15) stopy kotwiczącej (13) usytuowane są elementy wpinające (14) korzystnie w postaci trójkątnych pazurów."

Zdaniem Urzędu Patentowego wnioskodawca nie przedstawił żadnego dokumentu, który miałby zestaw wszystkich cech technicznych identycznych bądź chociaż tożsamych ze spornymi rozwiązaniami z patentu nr PL ., tj. odnośnie sposobu odławiania zwłaszcza płazów w celu uniemożliwienia im wejścia na jezdnię, a także zapory do odławiania zwłaszcza płazów. Tym samym nie została podważona nowość wynalazku.

Natomiast w ocenie organu sporny wynalazek nie spełnia wymaganego poziomu wynalazczego. Rozwiązania techniczne przedstawione w spornym wynalazku nie są zaskakujące ani nieoczekiwane. Są jedynie prostym wykorzystaniem znanych już wcześniej z przywołanych przeciwstawień metod i sposobów. Zatem, przeciętny znawca z tej dziedziny techniki, wykorzystując w sposób standardowy dostępną wiedzę, bez dokonań twórczych, a jedynie w oparciu o wskazane wyżej dokumenty i swoją rutynę zawodową, może osiągnąć rezultat taki sam jak w spornym wynalazku, gdyż jest on tylko prostą kompilacją znanych ze stanu techniki i stosowanych, środków technicznych.

Urząd Patentowy oddalił, złożone przez wnioskodawcę, wnioski o przesłuchanie świadków i powołanie biegłego. Uznał te środki dowodowe za niecelowe, z uwagi na wykazanie przez wnioskodawcę zasadności udokumentowanych zarzutów.

W następstwie skargi wniesionej przez uprawnionych z patentu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, o czym była mowa na wstępie, oddalił tę skargę, przywołując i podzielając argumentację organu.

Według Sądu pierwszej instancji na wynik sprawy nie miało istotnego znaczenia błędne wskazanie przez Urząd Patentowy przepisów art. 24 i 26 p.w.p., w miejsce prawidłowo podanych przez wnioskodawcę przepisów art. 10 i art. 11 ustawy o wynalazczości.

Sąd pierwszej instancji nie dopatrzył się również zasadności zarzutu skarżących naruszenia przez organ przepisów postępowania w następstwie poddania analizie jedynie przetłumaczonych z języka niemieckiego fragmentów publikacji, na które powoływał się wnioskodawca, bez potrzeby tłumaczenia na język polski wszystkich materiałów.

Podzielono stanowisko organu co do nie spełnienia przez wynalazek przesłanki nieoczywistości rozwiązania zgłoszonego do ochrony.

Uprawnieni z patentu wywiedli skargę kasacyjną od powyższego wyroku, wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawny do ponownego rozpoznania WSA w Warszawie; ewentualnie - na podstawie art. 188 p.p.s.a. -rozpoznanie skargi poprzez uchylenie w całości decyzji Urzędu Patentowego.

Skarga kasacyjna została oparta na obu podstawach zaskarżenia wskazanych w art. 174 pkt 1 i pkt 2 p.p.s.a.

1. Zarzucono naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 1 § i 2, art. 3 § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), polegające na przedstawieniu sprawy niezgodnie ze stanem rzeczywistym i oddalenie skargi pomimo naruszenia przez Urząd Patentowy:

• art. 7, art. 10 § 1, art. 77 k.p.a. oraz art. 5 ust. 2 ustawy z 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2011 Nr 43, poz. 224 ze zm.) w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy poprzez oparcie rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji na dowodach w postaci obcojęzycznych publikacji w języku niemieckim, w znacznej części nieprzetłumaczonych na język polski, co uniemożliwiało dopuszczenie dowodu z takich publikacji, a nadto skarżący, jako nieznający języka niemieckiego, nie mieli możliwości odniesienia się do nich, a przez to nie został zapewniony ich czynny udział w postępowaniu przed Urzędem Patentowym;

• art. 7 i art. 77 k.p.a. przez brak wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i dokonanie dowolnej oceny tego materiału, tj. publikacji załączonych przez pełnomocnika wnioskodawców w piśmie z 28 maja 2012 r., przez: odniesienie się tylko do fragmentów tych publikacji; niedokładne i niezgodne z prawdą przytaczanie treści publikacji powołanych w uzasadnieniu decyzji; brak ustalenia dokładnej daty publikacji "Baumaterialien fur den Amphibienschutz an Strassen", w sytuacji kiedy publikacja ta została wydana w tym samym roku co data pierwszeństwa chronionego wynalazku oraz przyjęcie, iż opisane w tej publikacji rozwiązania należały do stanu techniki w dacie pierwszeństwa; co miało istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ doprowadziło do dokonania ustaleń sprzecznych z treścią tego materiału, uznania, iż wynalazek nie spełniał przesłanki "nieoczywistości"; i w związku z tym patent na ten wynalazek został unieważniony;

• art. 107 § 3 k.p.a. poprzez rażące uchybienia w uzasadnieniu decyzji polegającego na braku wskazania istoty wynalazku oraz tego, jaki problem techniczny on rozwiązuje i w jaki sposób, co uniemożliwiało prawidłową ocenę, czy sposób rozwiązania tego problemu nie jest innowacyjny i nie jest oczywisty w świetle dotychczasowego stanu techniki. Niezrozumienie istoty wynalazku powodowało, iż nie było możliwe dokonanie oceny jego oczywistości; brak wskazania, czy przytaczane na stronie 8-9 decyzji fragmenty są cytatami z urzędowego tłumaczenia wskazanych wyżej publikacji, czy też jest to swobodne tłumaczenie dokonane przez organ, czy też są to wolne wnioski wyciągnięte przez Urząd Patentowy z fragmentu tych publikacji, a zatem brak jest wskazania, na jakiej podstawie ustalono, że z publikacji tych znane są wskazane rozwiązania, mające być rzekomo częścią stanu techniki; brak wskazania konkretnych stron publikacji zawierających informacje przywołane w uzasadnieniu; brak rozważenia w sposób dostateczny, jak należy interpretować niezdefiniowane pojęcie "nieoczywistości", ograniczając się do wybiórczo przywołanych poglądów doktryny i orzecznictwa, bez uwzględnienia podstawowych zasad wykładni operatywnej, w szczególności nie wzięto pod uwagę liberalnej wykładni nieoczywistości, jako przesłanki zdolności patentowej wynikającej z wiążących Polskę norm międzynarodowych, Konwencji o Patencie Europejskim i orzecznictwa Europejskiego Urzędu Patentowego, podczas gdy tylko tak poprawnie odkodowana norma mogła stanowić punkt wyjścia do zidentyfikowania i zastosowania normy indywidualnej i konkretnej; przytoczenie rzekomo znanych już ze stanu techniki rozwiązań i arbitralne stwierdzenie, że opatentowane rozwiązanie "w sposób oczywisty z nich wynika" i że jest "prostą kompilacją znanych ze stanu techniki i stosowanych środków technicznych", co miało istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ brak jest możliwości oceny motywów, jakimi kierował się organ przy załatwianiu sprawy i nie pozwala to stwierdzić, dlaczego rozwiązanie opatentowane wynika w sposób oczywisty z rozwiązań opisanych w publikacji, ograniczając się jedynie do arbitralnego stwierdzenia, że tak jest;

• art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez brak odniesienia się w uzasadnieniu skarżonego wyroku do zarzutów zgłoszonych przez skarżących w skardze na decyzję Urzędu Patentowego, podczas gdy prawidłowe rozpoznanie tych zarzutów miało istotne znaczenie dla oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji, co w konsekwencji prowadzi do niemożności dokonania rzetelnej kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia. Sąd I Instancji nie ustalił prawidłowo aktualnego (na dzień zgłoszenia wynalazku) stanu techniki i w konsekwencji nie wskazał, czy przy rozpatrywaniu problemu technicznego zastosowanego w spornym wynalazku znawca dziedziny mógłby bądź też nie, rozwiązać problem techniczny zastosowany w wynalazku, bez wkładu własnej myśli twórczej. W szczególności nie uzasadniono, dlaczego objęte spornym patentem rozwiązanie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki, tj. z rozwiązań opisanych w przedmiotowych publikacjach, ograniczając się jedynie do arbitralnego stwierdzenia, że tak jest.

Skarga kasacyjna zarzuca również naruszenie prawa materialnego, tj. art. 10 ustawy z 1972 r. o wynalazczości, mającej zastosowanie na podstawie art. 315 ust. 3 p.w.p. w zw. z art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 1 § 1 i 2, art. 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie oraz błędną wykładnię zawartego w nim pojęcia "nieoczywistości" i bezzasadne uznanie, że przedmiotowy wynalazek nie spełnia kryterium nieoczywistości, co polegało na:

• uznaniu, że rozwiązania opisane chronionym patentem były już znane z patentu EP. BI, podczas gdy opisane tam rozwiązanie rzeczywiście występuje w chronionym wynalazku, ale w jego części nieznamiennej (która z założenia jest właśnie stanem techniki);

• utożsamieniu znanych rzekomo ze stanu techniki "segmentów końcowych" z "segmentami zawracającymi" opisanymi w zastrzeżeniach patentowych, w sytuacji gdy zastrzeżenia te nigdzie nie wspominały o segmentach końcowych, a tymczasem wąska interpretacja, zastrzeżeń patentowych nakazuje brać pod uwagę jedynie to, co expressis verbis zostało w nich wyrażone, a zatem niedopuszczalna jest ich rozszerzająca wykładnia;

• niedostrzeżeniu, iż, w spornym rozwiązaniu występuje przynajmniej jeden nieoczywisty element, tj. segment zawracający, który jest odmienny od wszystkich segmentów końcowych, znanych ze stanu techniki;

• niedostrzeżeniu, iż opatentowane rozwiązanie ma odmienny cel od rozwiązań rzekomo znanych ze stanu techniki, gdyż celem tamtych rozwiązań jest kierowanie płazów do przepustów pod drogami, podczas gdy celem spornego wynalazku jest odławianie płazów, w czym pomaga skośne ustawienie segmentu końcowego, tworzącego kąt ostry z segmentem zawracającym (płazy zawracają, są odławiane i przenoszone przez drogę);

• niedostrzeżeniu, iż poziom wynalazczy opatentowanego rozwiązania polegał na tym, iż środki techniczne (które nawet w jakimś stopniu były stosowane do kierowania płazów do tuneli pod drogami) wykorzystane zostały w opatentowanym wynalazku w całkowicie nowy sposób, tj. do ich odławiania;

• niedostrzeżeniu, iż chronione rozwiązanie rozwiązuje problem zapobiegania wbiegania płazów na jezdnię poprzez ich odławianie, a nie kierowanie do przepustów pod drogami, a więc w całkowicie inny sposób, zaś fakt, że dany problem techniczny został już wcześniej rozwiązany nie wyklucza rozwiązania tego samego problemu w inny, nieoczywisty sposób;

• niedostrzeżeniu, iż nieoczywistość rozwiązania polega na zastosowaniu segmentów zawracających do odławiania płazów w celu zapobiegania wchodzeniu ich na jezdnię, co nie było wcześniej znane i nie wynikało w oczywisty sposób z dotychczasowego stanu techniki;

• niedostrzeżeniu, iż rozwiązania opisane w stanie techniki rozwiązały problem wchodzenia płazów na jezdnię (np. autostradę) w ten sposób, że płazy te były kierowane (za pomocą segmentów końcowych) do przepustów tuneli biegnących pod drogą w celu umożliwienia im bezpiecznego przejścia na drugą stronę jezdni. Tymczasem rozwiązanie opatentowane rozwiązuje ów problem w ten sposób, że dzięki użyciu nieznanych wcześniej segmentów zawracających płazy są zawracane tak, aby wpadły w pułapki, a nie kierowały się do tuneli czy przepustów. Następnie są one odławiane i przenoszone na drugą stronę jezdni. Podkreślić należy jeszcze, że metoda polegająca na odławianiu płazów i przenoszeniu ich na drugą stronę jezdni jest znacznie mniej kosztowna i kłopotliwa niż budowanie tunelu pod autostradą;

• niedostrzeżeniu, że w rozwiązaniu wykorzystano naturalny instynkt poruszania się płazów zawsze bezpośrednio w kierunku celu wędrówki, co było innowacyjne i wcześniej niespotykane.

Jak wskazano w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, na co zresztą zwrócił uwagę Sąd pierwszej instancji, Urząd Patentowy błędnie uznał, że sporny paten został udzielony na podstawie przepisów ustawy Prawo własności przemysłowej, podczas gdy w sprawie miała zastosowanie ustawa o wynalazczości.

Również, jak podkreślono, przy analizowaniu kwestii spełnienia przez wynalazek kryterium nieoczywistości organ i Sąd pierwszej instancji nie zastosowali powszechnie stosowanej w tym względzie metodyki, zaakceptowanej w piśmiennictwie, orzecznictwie i w wyjaśnieniach uprawnionych organów. Jak wskazano, w myśl Wytycznych Europejskiego Urzędu Patentowego (Guidelines C-IV 9.08 - June 2005), jak i zbioru orzecznictwa Izby Apelacyjnej EPO (Case Law of the Boards of Appeal of the European Patent Office, s. 120): "oceniając poziom wynalazczy, izba stosuje zwykle "podejście problemu i rozwiązania". Składa się to z: 1) zidentyfikowania "najbliższego stanu techniki", 2) oceny technicznego rezultatu (efektu) osiągniętego przez sporny wynalazek porównanego z ustalonym "najbliższym stanem techniki", 3) zdefiniowaniu technicznego problemu, którego rozwiązanie ma być celem przedmiotowego wynalazku i 4) zbadaniu czy znawca, mając na uwadze stan techniki, byłby w stanie sam zasugerować zastrzegane cechy techniczne w celu uzyskania rezultatu osiągniętego za pomocą zastrzeganego wynalazku.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie niniejszych rozważań podkreślić należy, że zgodnie z treścią art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, bowiem stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a, rozpoznając sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania, która zachodzi w przypadkach przewidzianych w § 2 tego artykułu. W niniejszej sprawie nie występują jednak żadne z wad wymienionych we wspomnianym przepisie, które powodowałyby nieważność postępowania prowadzonego przez Sąd pierwszej instancji.

W sytuacji, kiedy skarga kasacyjna zarzuca naruszenie prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania, w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlega zarzut naruszenia przepisów postępowania. Do kontroli subsumpcji danego stanu faktycznego pod zastosowany przepis prawa materialnego można przejść dopiero wówczas, gdy okaże się, że stan faktyczny przyjęty w zaskarżonym wyroku jest prawidłowy albo nie został skutecznie podważony. Stąd, wobec postawienia w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia prawa materialnego oraz przepisów postępowania, jako pierwszy należało poddać ocenie zarzut naruszenia przepisów postępowania.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w postępowaniu spornym, którego przedmiotem było rozpoznanie wniosku o unieważnienie omawianego patentu, miały zastosowanie przepisy ustawy o wynalazczości, nie zaś ustawy Prawo własności przemysłowej. Ustawa ta bowiem, stosownie do przepisu art. 327 p.w.p., weszła w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, a to miało miejsce w dniu 21 maja 2001 r. Toteż, zgodnie z art. 315 ust. 3 p.w.p., zgłoszony do ochrony w Urzędzie Patentowym w dniu 15 grudnia 2000 r. wynalazek podlegał ocenie przepisów ustawy o wynalazczości.

Istota sprawy sprowadza się do zagadnienia, czy omawiany wynalazek nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki, w rozumieniu art. 10 ustawy o wynalazczości.

W spornej kwestii poziomu wynalazczego zarówno organ, jak i Sąd pierwszej instancji, przywołali ogólne rozumienie tego pojęcia w świetle poglądów piśmiennictwa i orzecznictwa, jednakże uczynili to, co jest istotnym mankamentem postępowania, bez bliższego powiązania z realiami sprawy. W szczególności, analizując kwestię nieoczywistości wynalazku przez pryzmat zbliżonych i znanych wcześniej rozwiązań z omawianej dziedziny, bez bliższego poddania ocenie pod tym kątem wskazanych w zastrzeżeniach patentowych środków technicznych, arbitralnie uznano je za oczywiste w świetle wcześniejszego stanu techniki. Brak jest przede wszystkim, co trafnie zarzuciła skarga kasacyjna, uzasadnienia, zarówno Urzędu Patentowego, jak i Sądu pierwszej instancji, dlaczego wskazane w zastrzeżeniach omawianego wynalazku środki techniczne dla jego urzeczywistnienia są dla znawcy oczywiste. Dlatego nie sposób skontrolować prawidłowość rozumowania Urzędu Patentowego, zaakceptowanego przez Sąd pierwszej instancji, że sporny wynalazek nie spełnia kryterium nieoczywistości w świetle przepisu art. 10 ustawy o wynalazczości.

Natomiast w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, o czym była już mowa, trafnie wskazano na metodykę, jaką należy przeprowadzić przy ocenie poziomu wynalazczego rozwiązania zgłoszonego do opatentowania, a czego w sprawie nie dokonano. Wymagałoby to, jak już wskazano: 1) zidentyfikowania "najbliższego stanu techniki", 2) oceny technicznego rezultatu (efektu) osiągniętego przez sporny wynalazek porównanego z ustalonym "najbliższym stanem techniki", 3) zdefiniowania technicznego problemu, którego rozwiązanie ma być celem wynalazku i 4) zbadania czy znawca, mając na uwadze stan techniki, byłby w stanie sam zasugerować zastrzegane cechy techniczne w celu uzyskania rezultatu osiągniętego za pomocą zastrzeganego wynalazku.

Bez przeprowadzenia wspomnianych czynności i przeanalizowania ich wyników, z czym zgodzić się należy ze skargą kasacyjną, zasadnie zarzucono naruszenie przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a. w związku z art. 7 i art. 77 k.p.a. i w związku z art. 10 ustawy o wynalazczości, a to w następstwie zaakceptowania nieudokumentowanego stanowiska Urzędu Patentowego, iż omawiany wynalazek nie spełnia wspomnianego kryterium nieoczywistości.

Natomiast nie są trafne zarzuty skargi kasacyjnej o naruszeniu w sprawie przepisu art. 5 ust. 2 ustawy o języku polskim. Podzielając stanowisko Sądu pierwszej instancji, akceptujące działanie organu, jeżeli w postępowaniu przed Urzędem Patentowym strona powołuje się na fragment dokumentu lub innego materiału obcojęzycznego, tłumacząc tę część na język polski, nie ma wówczas obowiązku, a byłoby to wręcz nieracjonalne, egzekwowanie od niej przetłumaczenia na język polski całego materiału.

Zważywszy, iż zarzucone w skardze kasacyjnej istotne dla wyniku sprawy nieprawidłowości miały miejsce na etapie postępowania administracyjnego, a bez uprzedniego dokonania omawianych czynności przez Urząd Patentowy niemożliwe jest skontrolowanie poprawności jego rozumowania przez sąd administracyjny, uchylając zaskarżony wyrok Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 188 p.p.s.a., uchylił także zaskarżoną decyzję Urzędu Patentowego.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 203 pkt 1 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt