Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Wiesław Kisiel, Sędzia NSA Anna Łukaszewska – Macioch (spr.), Sędzia del. NSA Grażyna Radzicka, Protokolant st. sekretarz sądowy Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2010r. sygn. akt II SA/Sz 270/10 w sprawie ze skargi J.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia (...) lutego 2010r. nr (...) w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 9 czerwca 2010 r. sygn. akt II SA/Sz 270/10 oddalił skargę J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia (...)lutego 2010 r. nr (...) w przedmiocie świadczenia z pomocy społecznej.

W uzasadnieniu wyroku Sąd przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:

Wnioskiem z dnia 3 listopada 2009 r. J. S. zwrócił się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w P. o przyznanie pomocy na zakup żywności, leków oraz opału. Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w P., działający z upoważnienia Burmistrza Miasta i Gminy P., decyzją z dnia (...) listopada 2009 r. nr (...), wydaną na podstawie art. 108, art. 106 ust. 1, art. 3, art. 4, art. 7, art. 8, art. 11 ust. 1, art. 24 i art. 39 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) oraz na podstawie art. 3, art. 5 ust. 1 i art. 7 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Nr 267, poz. 2259 ze zm.) przyznał wnioskodawcy pomoc w formie zasiłku celowego w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" w wysokości 300,00 zł miesięcznie na miesiąc listopad i grudzień 2009 r. na zakup żywności, "który umożliwi zakupienie opału z renty w/w", wskazując, że realizacja zasiłków nastąpi w dniach: 26 listopada i 21 grudnia w formie świadczenia niepieniężnego. Jako odbiorcę świadczenia wskazano żonę wnioskodawcy W.S. Organ ustalił, że w rodzinie wnioskodawcy występuje niepełnosprawność, ubóstwo i choroba, zaś dochód na osobę wynosi 242,62 zł i nie przekracza 150 % kryterium dochodowego na osobę określonego w ustawie o pomocy społecznej. Powyższe ustalenia uzasadniają przyznanie pomocy na zakup żywności, jednakże z uwagi na stwierdzoną, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, okoliczność marnotrawienia przyznanych świadczeń, postanowiono pomoc przyznać - stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej - w formie niepieniężnej, zaś odbiorcą świadczeń uznać W.S.

J.S. odwołał się od decyzji podnosząc, że nie ma podstaw do zastosowania trybu z art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Według strony, dowody zgromadzone w sprawie nie potwierdzają, że uzyskane środki z pomocy społecznej mogą być wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem. Takiego dowodu nie stanowią oświadczenia żony – W.S., gdyż pracownik organu uzyskał je wykorzystując fakt jej choroby. Podkreślił, że nieprawdą jest, jakoby pieniądze z pomocy społecznej przeznaczał na alkohol. Podniósł, że realizacja przyznanego świadczenia niepieniężnego, przez chorą żonę w sklepie w odległych P., może pogorszyć jej stan zdrowia, zaś wniosek o przekazanie pieniędzy z pomocy na sklep żona podpisała za namową pracownika socjalnego. Zdaniem skarżącego, przyznanie świadczenia w formie niepieniężnej, stanowi odwet na "wytykanie" błędów kierowniczce OPS w sprawie rozpoznania wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego. Zarzucił także iż w organ naruszył przepisy K.p.a. doręczając decyzję w siedzibie organu jego żonie, a nadto nieprawnie udostępniono dane osobowe osobom trzecim, gdyż pracownik socjalny A.W. przedstawiła żonę kierownikom dwóch sklepów, w których ma być realizowana przyznana pomoc.

Decyzją z dnia (...) lutego 2010 r. nr (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. uchyliło zaskarżoną decyzję w części dotyczącej rozstrzygnięcia, że odbiorcą świadczeń jest W.S. jednocześnie umarzając w tym zakresie postępowanie organu pierwszej instancji, zaś w pozostałym zakresie utrzymało decyzję w mocy. W uzasadnieniu Kolegium stwierdziło, że organ pierwszej instancji zasadnie przyznał pomoc w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", w dopuszczonej przez ustawodawcę formie. Odnosząc się do kwestionowanej przez odwołującego się bezgotówkowej formy przyznanej pomocy, Kolegium wskazało, że taka forma została dopuszczona przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Stosownie do tego przepisu, w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego. Obowiązkiem organu jest zatem zapobieżenie marnotrawstwu przyznanych świadczeń, a najłagodniejszą formą jest świadczenie niepieniężne. Kolegium, na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy oraz wiedzy posiadanej z urzędu ustaliło, że pieniądze ze świadczeń wydatkowane są przez małżonków niezgodnie z przeznaczeniem, tj. na alkohol i papierosy. Dowody dotyczące faktu nadużywania alkoholu przez odwołującego się zostały powołane w decyzji Kolegium z dnia (...) stycznia 2010 r. nr (...). Nadto z pisma psychologa z dnia 10 listopada 2009 r. wynika, iż J. S. na konsultację zgłosił się będąc po spożyciu alkoholu. Powyższe, w ocenie organu drugiej instancji, uzasadnia przyznanie prawa pomocy w formie niepieniężnej. Nie stanowi to jednak podstawy do określenia w decyzji odbiorcy świadczeń. Odbiór stanowi bowiem czynność, która nie może być rozstrzygana w formie decyzji, zatem rozstrzygnięcie Burmistrza w tej kwestii jest bezprzedmiotowe. Ustosunkowując się do zarzutów odwołania Kolegium stwierdziło, że nie dopatrzyło się naruszenia przepisów o doręczeniu decyzji, bowiem zgodnie z K.p.a. rozstrzygnięcie może być doręczone nie tylko stronie, ale również jego pełnomocnikowi, czy dorosłemu domownikowi.

Na decyzję Kolegium J.S. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, którą następnie uzupełnił pismem z dnia 13 maja 2010 r. Skarżący wskazał, że decyzje organów obu instancji naruszają prawo, gdyż fakt nadużywania alkoholu i marnotrawienia przyznanych środków nie został udowodniony. Zarzucił, że do akt sprawy nie dołączono wszystkich dowodów, o których mowa w zaskarżonej decyzji. J.S. wyjaśnił, że nigdy nie był umieszczony w izbie wytrzeźwień, zaś oświadczenia żony o nadużywaniu przez niego alkoholu i marnotrawieniu przyznanych środków, z uwagi na jej chorobę, nie mogą być brane pod uwagę. Odnosząc się do pisma psychologa wskazał, że poświadczono w nim nieprawdę. Natomiast co do wyjaśnień córki stwierdził, że nie można ich uznać za wiarygodne, skoro mieszka ona w innej miejscowości i nie odwiedza domu rodzinnego od 5 lat. Skarżący zarzucił Kolegium, że nie ustosunkowało się do okoliczności podnoszonych w odwołaniu, tj. naruszenia ustawy o ochronie danych osobowych, konfliktu istniejącego między nim a kierownikiem OPS oraz wykorzystania choroby żony w celu wymuszenia na niej podpisania oświadczenia o wyrażeniu zgody na pobieranie świadczeń w formie niepieniężnej, a także fałszywych wyjaśnień o nadużywaniu przez niego alkoholu i marnotrawieniu środków z pomocy społecznej. Ponadto Kolegium nie odniosło się do sposobu wykonania decyzji pod kątem konieczności dojazdu rowerem do P., co spowoduje pogorszenie stanu zdrowia żony.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę wyjaśniając w uzasadnieniu wyroku, że uchylenie przez organ odwoławczy decyzji w całości albo w części i umorzenie postępowania pierwszej instancji następuje wówczas, gdy w tym zakresie postępowanie okaże się bezprzedmiotowe. W ocenie Sądu, Kolegium zasadnie uchyliło decyzję Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w P. w części dotyczącej rozstrzygnięcia, że odbiorcą świadczenia przyznanego na wniosek J. S. jest W. S. i w tym zakresie umorzyło postępowanie organu pierwszej instancji, w pozostałym zaś zakresie utrzymało decyzję w mocy.

To J.S. składając wniosek o przyznanie pomocy zainicjował postępowanie administracyjne w tej sprawie będąc jednocześnie jedyną stroną tego postępowania. Wadliwe było zatem wskazanie przez organ pierwszej instancji w rozstrzygnięciu decyzji, iż odbiorcą przyznanych świadczeń jest W.S.. Takie określenie mogłoby zostać uznane za usprawiedliwione wówczas, gdyby W. S. posiadała stosowne upoważnienie od wnioskodawcy. Pozbawienie J.S. prawa do odbioru przyznanego świadczenia nie znajdowało oparcia w obowiązujących przepisach prawa. W wyniku wyeliminowania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze zapisu dotyczącego odbiorcy świadczeń w osobie W.S., sygnalizowane przez J. S. niedogodności zostały usunięte, a do odbioru świadczeń uprawnionym jest skarżący. Tym samym małżonka skarżącego nie została zmuszona do pokonywania drogi do P., a czynności te mógł wykonać skarżący osobiście.

Ustosunkowując się do zarzutów skargi Sąd wskazał, że przyznając skarżącemu zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" pomoc o wartości 300 zł miesięcznie na listopad i grudzień 2009 r. z przeznaczeniem na zakup żywności w formie świadczenia niepieniężnego organy działały w ramach obowiązującego prawa. Niezrozumiałe jest zatem wynikające ze skargi niezadowolenie J.S., którego wniosek o pomoc, związany z trudną sytuacją materialną, został przecież uwzględniony. Przyznanie wsparcia w formie produktów żywnościowych stanowi jedną z przewidzianych ustawą form realizacji celów ww. ustawy. Jeżeli natomiast chodzi o ocenę zasadności przyznania skarżącemu i jego rodzinie pomocy w formie niepieniężnej, Sąd stwierdził, że znajduje ono uzasadnienie w zgromadzonym materialne dowodowym. Z akt sprawy wynika bowiem, że skarżący jest osobą spożywającą alkohol, o czym świadczą m.in.: informacja z Komendy Powiatowej Policji w C., Posterunku Policji w P., w której podano, iż "w stosunku do J.S., zam. (...), gm. P., były przeprowadzane interwencje mające związek z nadużywaniem alkoholu"; informacja psycholog Anny Gliszczyńskiej, w której podała, że "w dniu 29 października 2009 r. na spotkanie zgłosił się (...) J.S.. Rozmowa nie mogła się jednak odbyć z uwagi na fakt, iż klient był pod wpływem alkoholu". Treść tych pism znajduje potwierdzenie we własnych spostrzeżeniach pracowników Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w P., prezentowanych w notatkach służbowych, z których wynika, że skarżący przeznacza posiadane skromne środki na alkohol. Bez znaczenia pozostaje to, czy wobec skarżącego orzeczono potrzebę przymusowego leczenia od uzależnienia alkoholowego, czy też nie. Poza zakresem przedmiotowym rozstrzygnięcia pozostaje również kwestia stwierdzenia ewentualnej przemocy w rodzinie. Za nieistotne w tej sprawie Sąd uznał również wskazywane w skardze uchybienie organu odwoławczego, polegające na nieodniesieniu się do kwestii poruszonych przez J.S. w punkcie 4 i 6 odwołania, a związanych ze stanem zdrowia W.S., jej możliwościami percepcyjnymi, czy też spraw dotyczących decyzji ustalających prawo do dodatku mieszkaniowego i toczonym sporem ze Spółdzielnią Mieszkaniową "(...)".

W kontekście niewadliwych, w ocenie Sądu, ustaleń stanu faktycznego dokonanych przez organy obu instancji decyzja o przyznaniu J.S. pomocy w formie niepieniężnej jest w pełni uzasadniona. Art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej stanowi bowiem, że w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego, Przeznaczanie przez skarżącego jakichkolwiek środków finansowych na zakup i spożycie alkoholu w sytuacji, gdy środki te chociażby w części pochodzą z budżetu ośrodka pomocy społecznej, a więc wypracowane zostały przez innych obywateli, stanowi ewidentny przykład marnotrawienia przyznanych świadczeń.

Co do zarzutu naruszenia przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, Sąd stwierdził, że przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie nie jest sposób wykonania zaskarżonej decyzji, lecz legalność jej podjęcia.

Za trafny Sąd uznał zarzut skargi odnoszący się do nieprawidłowego trybu doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, którą odebrała w siedzibie tego organu, niebędąca stroną W.S. Zgodnie z art. 42 § 1 K.p.a., pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma mogą być doręczone również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej (art. 42 § 2 K.p.a.). Doręczenie pisma w siedzibie organu może jednak nastąpić jedynie jego adresatowi, chyba, że w sprawie działa przedstawiciel strony. Skoro W.S. nie posiadała upoważnienia do odbioru korespondencji kierowanej do J.S. to, w ocenie Sądu, organ pierwszej instancji naruszył zasady wynikające z przepisów procesowych regulujących sposób doręczania korespondencji. Tym niemniej uchybienie to nie miało jakiegokolwiek wpływu na wynik sprawy, bowiem J.S. wniósł odwołanie, które zostało merytorycznie rozpoznane przez organ drugiej instancji. Uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi z powodu naruszenia przepisów postępowania, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., może nastąpić jedynie wówczas, gdy sąd dojdzie do przekonania, że uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie J.S., reprezentowany przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, wniósł skargę kasacyjną.

Zaskarżając wyrok w całości skargę kasacyjną oparto na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, tj. art. 151 w zw. art. 145 § 1 pkt 1 lit c P.p.s.a. przez oddalenie skargi mimo naruszenia przez organy administracji art. 7 i art. 77 § 1 K.p.a. przez brak wyczerpującego zebrania i rozważenia materiału dowodowego w sprawie, art. 10 § 1 oraz art. 81 K.p.a. przez uniemożliwienie stronie wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego, art. 75 w zw. z art. 79 § 1 i 2 K.p.a. przez zaniechanie przesłuchania w charakterze świadków osób dysponujących informacjami istotnymi dla rozstrzygnięcia sprawy, w którym to przesłuchaniu czynny udział ma prawo wziąć skarżący oraz art. 107 § 3 w zw. z art. 140 K.p.a. przez brak powołania dowodów stanowiących podstawę wydanej decyzji jak i ich oceny.

W związku z powyższymi zarzutami wniesiono o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w całości ani w części.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że nie sposób podzielić stanowiska organu jak i Sądu, iż dokumenty w postaci informacji Komendy Powiatowej Policji w C., Posterunku Policji w P. z dnia 2 października 2009 r., informacji psycholog Anny Gliszczyńskiej, oświadczeń żony, notatek służbowych z dnia 31 sierpnia 2009 r., z dnia 7 września 2009 r., z dnia 28 października 2009 r. oraz z dnia 9 listopada 2009 r., a nadto pisma córki wnioskodawcy mogą stanowić dostateczną podstawę stwierdzenia, iż skarżący nadużywa alkoholu przeznaczając na jego zakup środki pochodzące chociażby w części ze świadczeń otrzymywanych z pomocy społecznej. Po pierwsze - nie może stanowić rzetelnej podstawy ustaleń w powyższym zakresie informacja Komendy Powiatowej Policji w C., Posterunku Policji w P. z dnia 2 października 2009 r. Z informacji tej w żaden sposób nie wynika, w jakich datach przeprowadzane były przedmiotowe interwencje, co jest istotne z uwagi na fakt, iż zachowanie, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej winno pozostawać w związku czasowym z dniem podjęcia decyzji przez organ, albowiem tylko wtedy decyzja ta uwzględnia w sposób wszechstronny stan sprawy. Ponadto, z powyższej informacji wynika, iż podejmowano interwencje mające związek z nadużywaniem alkoholu, nie wskazując na przebieg interwencji i ich zakończenie tj. potwierdzenie bądź nie informacji zgłaszającego. Nie bez słuszności pozostaje nadto argumentacja skarżącego, iż w przypadku stwierdzenia jego nietrzeźwości w związku z zawiadomieniem o przemocy czy awanturach w rodzinie winien on zostać zatrzymany i doprowadzony do izby wytrzeźwień, zgodnie z treścią art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Pełnomocnik nie zgodził się z argumentacją Sądu, iż dokumenty w postaci postanowień o odmowie wszczęcia postępowania karnego w stosunku do skarżącego są irrelewantne dla rozstrzygnięcia omawianej kwestii. Wskazał, że przedmiotowe interwencje miały bezpośredni związek ze złożonym następnie zawiadomieniem o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 207 § 1 k.k., w zakresie zaś opisu czynu wchodziło "działanie pod wpływem alkoholu". Mając na względzie fakt, iż organy ścigania nie dopatrzyły się okoliczności uzasadniających postawienie tego zarzutu skarżącemu nie jest już jednoznaczne, że przyczyny interwencji funkcjonariuszy Policji były również rzeczywiste.

W zakresie dokumentu w postaci informacji psycholog Anny Gliszczyńskiej stwierdzić należy, iż informacja tam zawarta jest jednie poszlaką. Co prawda, zgodnie z art. 75 K.p.a. jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem, tym niemniej, jeśli organ zamierza wykorzystać jako dowód informacje, jakimi dysponuje jakaś osoba, powinien tę osobę przesłuchać w charakterze świadka w sposób umożliwiający skarżącemu obecność przy tym przesłuchaniu (art. 79 § 1 i 2 K.p.a.). W sytuacji bowiem, w której skarżący kwestionuje fakt spożywania alkoholu, w tym również przed spotkaniem z psychologiem, przeprowadzenie tego dowodu i umożliwienie skarżącemu wypowiedzenie się co do jego treści było w pełni uzasadnione.

Analogicznie pełnomocnik kwestionuje zasadność oparcia rozstrzygnięcia przez organ administracji na dokumencie w postaci pisma córki skarżącego z dnia 20 lutego 2008 r. Nie jest to dokument urzędowy, stąd też nie stanowi dowodu tego, co zostało w nim stwierdzone (a contrario z art. 76 § 1 K.p.a.). Pismo to zawiera wyłącznie żądanie podjęcia stosownych korków wobec osoby nadużywającej alkoholu, a jakichkolwiek innych informacji co do wiarygodności wskazanych tam twierdzeń organ nie posiadał. Również data sporządzenia pisma wskazywała, iż uzasadnione było przesłuchanie A. S. w charakterze świadka na okoliczność aktualnej sytuacji rodziny skarżącego, nie zaś opieranie się na treści jej pisma. W odniesieniu zaś do treści notatek służbowych z dnia 31 sierpnia 2009 r., z dnia 7 września 2009 r. oraz z dnia 9 listopada 2009 r. należało stwierdzić, że okoliczności w nich zawarte również stanowią wyłącznie pośrednie, niekategoryczne powołanie się na de facto przypuszczenia co do spożywania alkoholu przez skarżącego. Wątpliwości budzi możliwość opierania się na tego typu dokumentach. Notatka z dnia 31 sierpnia 2009 r. dotyczy wyłącznie opisu informacji przekazanych przez żonę skarżącego (która przy tym wskazywała również na fakt znęcania się przez męża niepotwierdzony następnie w toku postępowania karnego). W. S. jest osobą chorą, składającą w toku różnych postępowań sprzeczne oświadczenia (chociażby w zakresie podpisu jednego z odwołań), nadto dostrzec należy konflikt pomiędzy małżonkami, na co wskazuje sama W. S. ujawniająca chęć złożenia przeciwko skarżącemu pozew o rozwód i alimenty. Jej oświadczenia należy zatem traktować z ostrożnością. Kolejne notatki także wskazują na okoliczności, których nie sposób uznać za dowodzące spożywania czy też nadużywania alkoholu przez skarżącego. Pierwsza z ich dotyczy rozmowy telefonicznej, dotyczącej traumatycznych wydarzeń w domu skarżącego, którą sam zainicjował. Ciężko zaś z wrażeń odniesionych w toku rozmowy telefonicznej w takim przedmiocie czynić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Analogicznie nie można zaakceptować zasadności czynienia ustaleń i traktowania jako wiarygodnego dowodu oświadczenia pracownika, że skarżący "sprawiał wrażenie, że jest pod wpływem alkoholu". Spostrzeżenia te nie zostały w żaden sposób potwierdzone, a przyczyn takiego zachowania się skarżącego może być wiele. Treść notatki z dnia 9 listopada 2009 r. nie wskazuje natomiast na własne spostrzeżenia pracownika organu co do faktu nadużywania przez skarżącego alkoholu, jest tylko i wyłącznie powołaniem się na treść wskazanych wyżej dokumentów. Jako taka okoliczność ta nie ma zatem znacznej mocy dowodowej w omawianym zakresie. Zauważyć przy tym należy, iż w toku przeprowadzonego wywiadu środowiskowego nie stwierdzono nadużywania alkoholu przez skarżącego (powołano tylko wyżej opisane dokumenty mające uzasadniać twierdzenie w przedmiocie marnotrawienia środków z pomocy społecznej, nie dotyczy on zatem własnych spostrzeżeń pracownika pomocy społecznej), a tego rodzaju dowód jest co do zasady najbardziej miarodajny.

Powyższe wskazuje, iż ocena materiału dowodowego przez Kolegium jak i prawidłowości jego zgromadzenia przez OPS w P. nie może być uznana za zgodną z treścią art. 7 oraz 77 § 1 K.p.a. Sąd zaś wskazanych uchybień nie dostrzegł, powielając błędne ustalenia organu odwoławczego. Jako dowolne pełnomocnik ocenił ustalenia faktyczne znajdujące wprawdzie potwierdzenie w materiale dowodowym, ale niekompletnym, czy nie w pełni rozpatrzonym. Zarzut dowolności wykluczyć mogą tylko ustalenia dokonane w całokształcie materiału dowodowego (art. 80 K.p.a.), zgromadzonego i zbadanego w sposób wyczerpujący (art. 77 § 1 K.p.a.), a więc przy podjęciu wszelkich kroków niezbędnych dla dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, jako warunku niezbędnego wydania decyzji o przekonującej treści.

Pełnomocnik podniósł także, iż z akt sprawy nie wynika, aby skarżący został, zgodnie z treścią art. art. 10 § 1 oraz art. 81 K.p.a. zawiadomiony o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, tym samym aby miał możliwości wypowiedzenia się co do niego i zgłoszenia ewentualnych wniosków dowodowych. Uchybienia tego nie dostrzegł ani organ odwoławczy ani Sąd, który również oparł się na tak zgromadzonym materiale dowodowym. Naruszenie obowiązku stworzenia stronie możliwości wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów naruszenie przepisów o postępowaniu administracyjnym mające istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarżący podkreślił, że budzi również wątpliwości treść uzasadnienia decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S., w zakresie w jakim nie przedstawił on dowodów w oparciu o które dokonał rozstrzygnięcia w przedmiocie odwołania skarżącego, powołując się w tym zakresie na treść decyzji wydanej w innej sprawie. Mając na uwadze treść art. 107 § 3 w zw. z art. 140 K.p.a. organ winien wskazać konkretne dowody, na których oparł rozstrzygnięcie, dokonując ich dogłębnej oceny pod kątem zarzutów stawianych tym właśnie dowodom przez skarżącego. W tym kontekście za niewystarczające należy uznać odesłanie do treści innej decyzji, nawet jeśli była wydana w stosunku do tej samej strony.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Skargę kasacyjną pełnomocnik skarżącego oparł na podstawie kasacyjnej odnoszącej się do naruszenia przepisów procesowych zarzucając naruszenie art. 151 w zw. art. 145 § 1 pkt 1 lit c P.p.s.a. przez oddalenie skargi J. S, mimo naruszenia przez organy administracji przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 7, art. 10 § 1, art. 77 § 1, art. 75 w zw. z art. 79 § 1 i 2, art. 81 K.p.a. oraz art. 107 § 3 w zw. z art. 140 K.p.a., które to naruszenia – zdaniem pełnomocnika - polegały na braku wyczerpującego zebrania i rozważenia materiału dowodowego, uniemożliwieniu stronie wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego, zaniechaniu przesłuchania w charakterze świadków osób dysponujących informacjami istotnymi dla rozstrzygnięcia sprawy, w którym to przesłuchaniu czynny udział miał prawo wziąć skarżący, a także braku powołania dowodów stanowiących podstawę wydanej decyzji jak i ich oceny.

W istocie zaskarżenie podważa sposób rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd I instancji opierając zarzut wadliwego rozstrzygnięcia na własnych ocenach pełnomocnika co do kompletności zebranego materiału dowodowego oraz jego wiarygodności, odmiennych od poczynionych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie. Taki sposób skonstruowania podstawy skargi kasacyjnej jest wadliwy, co tym samym oznacza, iż wniesiona skarga kasacyjna nie jest w stanie skutecznie podważyć zaskarżonego wyroku.

Zważyć należy, że zgodnie z art. 133 § 1 P.p.s.a. sąd administracyjny wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy, na podstawie akt sprawy. Z tego wynika, że aby skutecznie podnieść zarzut wadliwego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd pierwszej instancji nie wystarczy wskazać na naruszenie art. 151 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit c P.p.s.a. przeciwstawiając własną ocenę postępowania organu administracji w tej sprawie – ocenie dokonanej przez sąd. Prawidłowo skonstruowany zarzut wadliwej oceny prawnej sprawy przez sąd pierwszej instancji musi wskazywać na wadliwy sposób dochodzenia przez sąd do tej oceny, a nie wyłącznie na rezultat tej oceny w postaci oddalenia skargi. Zarówno art. 151 jak i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. jedynie określają możliwe do przyjęcia przez sąd pierwszej instancji sposoby rozstrzygnięcia sprawy sądowoadministracyjnej, natomiast cały proces podejmowania rozstrzygnięcia poprzedzają czynności sądu określone w przepisach określających przygotowanie i przebieg rozprawy sądowej oraz wydawanie orzeczeń przez sąd (art. 90 – 140 P.p.s.a.).

Tymczasem cały wywód uzasadnienia skargi kasacyjnej pełnomocnik skarżącego J.S. odnosi do działań organów administracji orzekających w sprawie; podważając przede wszystkim ocenę przez te organy dowodów zgromadzonych w aktach sprawy oraz akcentując brak zapoznania strony z treścią zebranego materiału dowodowego. Z wywodu tego nie wynika jednak, w jaki sposób wskazane w skardze kasacyjnej uchybienia mogłyby spowodować inne rozstrzygnięcie sprawy, gdyby zostały dostrzeżone przez Sąd pierwszej instancji. Nie może ujść z pola widzenia, że J.S. na mocy skarżonych decyzji otrzymał pomoc, o jaką wystąpił do organu pomocy społecznej. Skoro zatem autor skargi kasacyjnej powołuje w podstawie kasacyjnej art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., to nie może poprzestać wyłącznie na wskazaniu uchybień procesowych, których – jego zdaniem – dopuściły się organy administracji, ale powinien także wykazać, że mogły one mieć istotny wpływ na wynik sprawy J. S. Tego jednak skarga kasacyjna nie zawiera.

Naczelny Sąd Administracyjny nie znajduje również uzasadnienia dla zarzutu naruszenia art. 141 § 4 P.p.s.a. Powołany przepis określa ustawowe wymogi, jakie powinno spełniać uzasadnienie wyroku sądu administracyjnego. Zgodnie z jego dyspozycją uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawna rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Nie można mieć wątpliwości, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy przewidziane w art. 141 § 4 P.p.s.a., a w jego treści Sąd pierwszej instancji dokonał wyczerpującej i logicznie umotywowanej oceny prawnej sprawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie obszernie i szczegółowo umotywował przyjęty w sprawie pogląd prawny o zgodności z prawem decyzji wydanych przez organy administracji powołując wiarygodne dowody potwierdzające trafność zawartego w nich rozstrzygnięcia. Zarzut naruszenia art. 141 § 4 P.p.s.a. należało więc uznać za bezzasadny.

W tym stanie rzeczy nie ma usprawiedliwionych podstaw do uwzględnienia skargi kasacyjnej.

W związku z powyższym Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.

Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekł w wyroku o przyznaniu pełnomocnikowi skarżącego wynagrodzenia na zasadzie prawa pomocy, gdyż przepisy art. 209 i art. 210 P.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Natomiast wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należne od Skarbu Państwa (art. 250 P.p.s.a.) przyznawane jest przez właściwy wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258 -261 P.p.s.a.