Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Henryk Ożóg, Sędziowie sędzia NSA Mirosława Rozbicka-Ostrowska, sędzia WSA Lidia Serwiniowska (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Dorota Hurman, po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 7 września 2017 r. sprawy ze skargi M. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.

Decyzją z dnia [...] (nr[...]) Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. po rozpatrzeniu odwołania M. L. (dalej: skarżąca) od wydanej z upoważnienia Burmistrza Gminy Ż. decyzji Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ż. z dnia [...] (nr[...]) o odmowie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad W. H., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania administracyjnego utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Uzasadniając decyzję Kolegium Odwoławcze wskazało, że w dniu 3 listopada 2016 r. skarżąca złożyła wniosek o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawną w stopniu znacznym matką W. H.

Skarżąca na mocy decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] (nr[...]) uzyskała prawa do zasiłku dla opiekuna w związku ze sprawowaniem opieki nad matką.

Matka skarżącej legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności od dnia 5 lutego 2010 r. Ponadto, zgodnie z tym orzeczeniem, nie można ustalić daty powstania niepełnosprawności.

Mając powyższe na względzie, organ pierwszej instancji wydał decyzję z dnia [...] na mocy której odmówił prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad matką – W. H.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w przypadku skarżącej wystąpiła negatywna przesłanka przyznania wnioskowanego świadczenia - w postaci posiadania uprawnienia do zasiłku dla opiekuna na tę samą osobę oraz z powodu niespełnienia warunku przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w postaci wymaganego momentu powstania niepełnosprawności u osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym.

Skarżąca odwołała się od tej decyzji, prosząc o ponowne rozpatrzenie sprawy. W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że ustawodawca dopuścił się pominięcia ustawodawczego oraz naruszenia zasady równości, zawężając krąg uprawnionych do dodatku do opiekunów osób, które stały się niepełnosprawne przed ukończeniem 18, względnie 25 roku życia. Dla uzasadnienia tego poglądu powołano się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. (K 38/13) oraz orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące skutków tego wyroku.

Kolegium Odwoławcze podało, że zgodnie z art. 17 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1518 ze zm. – dalej ustawa) świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: 1) matce albo ojcu lub 2) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny, 3) opiekunowi faktycznemu dziecka- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Kolegium Odwoławcze podniosło, że powyższy przepis, określający warunki przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego został znowelizowany na mocy art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1548), poprzez m. in. dodanie ust. 1b, wedle którego świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Następnie w wyroku z dnia 21 października 2014 r. (K 38/13) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że "art. 17 ust. 1 b ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji".

Skutki prawne tego wyroku są niejednoznaczne. W szczególności, zdaniem Kolegium nie można przyjąć - mając na uwadze poglądy doktryny na temat skutków prawnych tzw. zakresowych wyroków Trybunału Konstytucyjnego oraz ocenę skutków tego wyroku zawartą w jego uzasadnieniu - że w wyniku ogłoszenia tego wyroku, przepis art. 17 ust. 1b ustawy utracił moc obowiązującą.

W ocenie Kolegium, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie ma jednak przepis art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy. Wedle tego przepisu, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

Bowiem jak wynika z akt sprawy, skarżąca na mocy decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] ([...]) uzyskała prawo do zasiłku dla opiekuna w związku ze sprawowaniem opieki nad matką.

Kolegium zauważa, że taka wykładnia przepisów określających warunki przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest wynikiem zastosowania dyrektyw językowo-logicznych. Już bowiem na etapie wykładni literalnej przepisu art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy możliwe okazało się uzyskanie jednoznacznej normy prawnej, wedle której osoba uprawniona do zasiłku dla opiekuna nie może uzyskać prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Wobec powyższego, Kolegium orzekło jak w osnowie. Zestawienie stanu faktycznego niniejszej sprawy ze znajdującymi w tym przypadku zastosowanie przepisami, przesądza bowiem o konieczności odmownego załatwienia złożonego w sprawie wniosku. Obliguje do tego istnienie przesłanki negatywnej, o której mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem zaskarżenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Zaskarżonej decyzji skarżąca zarzuciła:

1. naruszenie prawa materialnego mającego istotny wpływ na wynik sprawy poprzez:

a) zastosowanie normy prawnej wyrażonej w art. 17 ust 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych bez uwzględnienia okoliczności, iż na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014r. sygn. akt K 38/13 doszło do uznania niekonstytucyjności części wskazanej normy prawnej w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, a przez to naruszenie art. 190 ust .1 Konstytucji RP,

b) błędną wykładnię art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o świadczeniach rodzinnych, polegającą na pominięciu celów tej ustawy i przyjęcie, że okoliczność pobierania przez skarżącą zasiłku dla opiekuna przyznanego w oparciu o przepisy ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów stanowi negatywną przesłankę do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, a w konsekwencji błędne uznanie, że fakt pobierania przez skarżącą zasiłku dla opiekuna ma przesądzające znaczenie dla oceny wniosku skarżącej o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego,

c) nie zastosowanie art. 27 ust. 5 w zw. z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o świadczeniach rodzinnych i przez to, nie uwzględnienie, iż w razie zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i zasiłku dla opiekuna osoba uprawniona ma prawo wyboru jednego ze świadczeń jak wynika z treści art. 27 ust. 5.

2. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 6 , art. 9 , art. 77 par. 1, art. 7 w zw. z art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego, poprzez nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, przyjmując, iż sam fakt pobierania zasiłku dla opiekuna przez skarżącą skutkuje brakiem prawa skarżącej do świadczenia pielęgnacyjnego i zwalnia organy rozstrzygające w sprawie z podejmowania działań zmierzających do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, pozwalającego na wydanie rozstrzygnięcia z uwzględnieniem słusznego interesu strony.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

1. uwzględnienie skargi i uchylenie - na podstawie art. 145 § pkt 1) p.p.s.a. - zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji z dnia [...] znak: [...] o odmowie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad W.H.,

2. na mocy art. 153 p.p.s.a zobowiązanie organów I i II instancji do przyjęcia oceny prawnej Sądu i wskazań co do dalszego postępowania w zastosowaniu przepisów u.ś.r. w zgodzie z sentencją wyroku TK z 21 października 2014 r. ze sprawy K38/13, tj. zobowiązanie organów do przyznania dyskryminowanej skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w zgodzie z jej wnioskiem.

W obszernym uzasadnieniu skargi skarżąca przywołała orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i sądowoadministracyjnego na potwierdzenie zasadności postawionych zarzutów. Przy tym podkreśliła, że została pozbawiona słusznie nabytego prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 1 lipca 2013 r. przez wygaszenie decyzji z mocy art. 11 ust. 1 oraz ust. 3 ustawy zmieniającej (Dz.U. z 2012 r. poz. 1548). W korespondencji e-mail pomiędzy skarżącą a GOPS w Ż., dnia 3 listopada 2016 r., wyrażała ona chęć rezygnacji z zasiłku dla opiekuna w momencie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego – dowód pozostał w poczcie elektronicznej do dzisiaj. Zdaniem skarżącej organ pierwszej instancji unikał przyjęcia i jednoczesnego rozpoznania w odrębnym postępowaniu wniosku o uchylenie prawa do zasiłku dla opiekuna na podstawie art. 155 kpa.

Skarżąca dołączyła do skargi m.in. wniosek z dnia 12 grudnia 2016 r. o uchylenie w trybie art. 155 kpa, decyzji przyznającej prawo do zasiłku dla opiekuna z dnia 20 czerwca 2014 r.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 27 ust. 5 ustawy Kolegium stwierdziło, że nie znajduje zastosowania w sprawie. Przepis art. 27 ust. 5 ustawy inaczej niż przepis art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy, w zakresie zastosowania odnosi się do sytuacji zbiegu uprawnienia do zasiłku dla opiekuna i świadczenia pielęgnacyjnego na dwoje różnych osób wymagających opieki (np.: niepełnosprawne dziecko, oraz jednocześnie niepełnosprawną osobę dorosłą czy też dwoje niepełnosprawnych dzieci).

Wtedy właśnie uruchamia się dyspozycję, wedle której wnioskodawca/świadczeniobiorca – na etapie ubiegania się o świadczenie – ma wybór i sam decyduje, czy korzysta ze świadczenia pielęgnacyjnego czy z zasiłku dla opiekuna. Odmienna wykładnia prowadziłaby do odkodowania sprzecznych norm prawnych z przepisu art. 17 ust. 5 pkt 1 list. b) ustawy oraz art. 27 ust. 5 ustawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1066 - j.t. z późn. zm.), kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów, wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 j.t. z późn. zm.) - dalej: "p.p.s.a.", sprawowana jest przez sądy administracyjne w oparciu o kryterium zgodności z prawem. Zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną.

Sądowa kontrola zaskarżonej decyzji, dokonana według wskazanego wyżej kryterium, doprowadziła do uznania, że zaskarżona decyzja, podobnie jak decyzja ją poprzedzająca naruszają prawo w stopniu uzasadniającym ich uchylenie.

Przedmiotem skargi jest decyzja, którą odmówiono skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z faktem, iż nie zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych – w postaci wymaganego momentu powstania niepełnosprawności u osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym. Ponadto organy wskazały na okoliczność, iż osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia ma ustalone prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b), tej ustawy, która uniemożliwia przyznanie wnioskowanego przez skarżącą świadczenia.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, Kolegium Odwoławcze, odnosząc się do tezy przytoczonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. K 38/13 uznało brak podstaw do przyjęcia, że w wyniku jego wydania przepis art. 17 ust. 1 b ustawy utracił moc obowiązującą.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odniósł się do skutków tego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV SA/Wr 654/15. Stanowisko wyrażone w tym wyroku Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela. Stwierdził w nim natomiast Sąd, że "W uzasadnieniu wyroku TK zastrzeżono, że: "skutkiem wejścia w życie tego wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1 b u.ś.r., ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie "prawa" do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Trybunał Konstytucyjny orzekł ostatecznie o niekonstytucyjności jedynie części normy wynikającej z art. 17 ust. 1 b u.ś.r. Poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który - biorąc pod uwagę skutki społeczne rozstrzygnięć podejmowanych w badanej materii - powinien tego dokonać bez zbędnej zwłoki."

Mając to na względzie, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 18 listopada 201 5 r., sygn. I OSK 1668/14 stwierdził, że w sytuacji, w której po wniesieniu skargi kasacyjnej przez stronę Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją RP aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane zaskarżone orzeczenie, jeżeli niekonstytucyjny przepis nie został wskazany w podstawach kasacyjnych, powinien zastosować bezpośrednio przepisy art. 190 ust. 1 i 4 Konstytucji i uwzględnić wyrok Trybunału, nie będąc związany treścią art. 183 § 1 p.p.s.a. (patrz: uchwała NSA z dnia 7 grudnia 2009 r., sygn. akt I OPS 9/09, ONSA i wsa 2010/2/16). Wyrokiem z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 17 ust. 1 b ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji (patrz: OTK-A 2014/9/104). Uwzględnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego prowadzi nie tylko do uchylenia zaskarżonego wyroku, ale także do zastosowania art. 188 p.p.s.a. Naruszenie ma charakter materialnoprawny. Możliwe jest zatem uchylenie również zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ja odmownej decyzji organu pierwszej instancji.

Sąd orzekający w mniejszej sprawie podziela stanowisko, że organy pierwszej i drugiej instancji odmawiając prawa do świadczenia pielęgnacyjnego skarżącej na podstawie art. 17 ust. 1b u.ś.r. dokonały błędnej wykładni tego przepisu.

W chwili obecnej z przepisu tego nie można wyinterpretować żadnej normy prawnej, która ograniczałaby przyznawanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, ponieważ na skutek wyroku TK przepis ten jest normatywnie pusty. Należy pamiętać, że Trybunał Konstytucyjny jest tzw. "prawodawcą negatywnym". Stwierdzenie, że norma prawna obowiązuje mimo utraty mocy obowiązującej jej istotnej treści prowadziłoby do sytuacji, w której skutkiem wyroku TK byłaby nie utrata mocy obowiązującej normy prawnej, ale zmiana jej treści. W takiej sytuacji rola Trybunału Konstytucyjnego uległaby zmianie na funkcję "prawodawcy pozytywnego", co zdaniem Sądu jest nie do pogodzenia z obowiązującą Konstytucją RP (patrz: wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 marca 2016 r. IV SA/Po 944/15, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 10 marca 2016 r. IV SA/GI 633/15, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 17 lutego 2016 r. IV SA/GI 790/15, pub. CBOSA).

Odnosząc się natomiast do wywodów organu, iż przesłanką odmowy przyznania skarżącej wnioskowanego świadczenia pielęgnacyjnego, jest również posiadanie przez nią prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b u.ś.r. wskazać należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 29 czerwca 2017 r. sygn. II SA/Sz 525/17, stwierdził, że "zasiłek dla opiekunów przyznawany na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162 - j.t. z późn. zm.), miał stanowić rekompensatę utraty prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które z dniem 1 lipca 2013 r. w związku z wygaśnięciem z mocy prawa decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego utraciły to świadczenie".

Oczywistym zatem jest, że skarżąca korzysta z tej formy pomocy, bowiem dotychczasowe regulacje prawne uniemożliwiły jej skuteczne ubieganie się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Nie jest to zatem kwestia jej wyboru, ale sytuacja wymuszona okolicznościami. Jak słusznie zauważył organ II instancji skarżąca zadeklarowała, iż w przypadku pozytywnego dla niej rozstrzygnięcia zrezygnuje z dotychczas otrzymywanego świadczenia, czego nie wziął jednak pod uwagę formułując rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Wyjaśnić w tym miejscu zatem należy, że w ocenie Sądu, ratio legis regulacji zawartej w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit b u.ś.r. sprowadza się do tego, aby uniemożliwić osobom uprawnionym równoczesne pobieranie świadczeń - specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, których istotą jest rekompensata opiekunowi utraty dochodów w związku z rezygnacją z zatrudnienia na rzecz sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Przepis ten należy, zdaniem Sądu, interpretować w taki sposób, że nie jest dopuszczalne jednoczesne przyznanie i wypłata dwóch lub więcej opisanych w nim świadczeń, natomiast stronie przysługuje prawo wyboru, z którego z nich chce skorzystać. Strona ma również prawo do zmiany zdania w tym zakresie i w tym znaczeniu ustalenie prawa do jednego z wymienionych w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b świadczeń nie wyklucza, w przypadku zmiany okoliczności i spełniania określonych przepisami warunków do ubiegania się o przyznanie innego świadczenia. Warunkiem jednak jego wypłaty winna być rezygnacja z dotychczas otrzymywanego świadczenia w dacie przyznania wnioskowanego świadczenia.

W realiach niniejszej sprawy złożona przez skarżącą deklaracja, iż "w przypadku przyznania jej świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaniem opieki (...) zrezygnuje z dotychczas otrzymywanego zasiłku dla opiekuna, stanowiła wystarczającą podstawę do rozpoznania jej wniosku".

Wracając do przytoczonej tezy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w stosunku do opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała nie później, niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia, przepis art. 17 ust. 1 b jest zgodny z Konstytucją i nie ma przeszkód prawnych do jego stosowania. Natomiast w stosunku do opiekunów osób wymagających opieki, których niepełnosprawność powstała później, kryterium momentu powstania niepełnosprawności, jako uniemożliwiające uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, utraciło przymiot konstytucyjności. Wobec tego, w odniesieniu do tych osób oceny spełnienia przesłanek niezbędnych dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego należy dokonywać z pominięciem tego kryterium (zob. też wyroki NSA I OSK 2593/16, I OSK 2407/16, I OSK 1622/15, I OSK 1614/16 - dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, https://orzeczenia.nsa.gov.pl/, dalej CBOSA).

W ponownie przeprowadzonym postępowaniu organy uwzględnią stanowisko zawarte w niniejszym uzasadnieniu (art. 141 § 4 p.p.s.a.).

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 145 § 1 pkt 1a w związku z art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.