drukuj    zapisz    Powrót do listy

6117 Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich, ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.), Ulgi podatkowe, Dyrektor Izby Skarbowej, Oddalono skargę, I SA/Bk 745/10 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2011-05-11, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Bk 745/10 - Wyrok WSA w Białymstoku

Data orzeczenia
2011-05-11 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-12-20
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Sędziowie
Jacek Pruszyński /sprawozdawca/
Mieczysław Markowski /przewodniczący/
Sławomir Presnarowicz
Symbol z opisem
6117 Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich, ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne
Ulgi podatkowe
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2005 nr 8 poz 60 art. 67a par. 1 pkt 3
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Mieczysław Markowski, Sędziowie sędzia WSA Sławomir Presnarowicz, sędzia WSA Jacek Pruszyński (spr.), Protokolant Beata Rusiecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 11 maja 2011 r. sprawy ze skargi M. A. J.-L. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia [...] maja 2008 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 i 2006 rok oddala skargę.

Uzasadnienie

Wnioskiem z 14 grudnia 2007 r., M. A. J.-L. (dalej również jako skarżąca) wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. o umorzenie zaległości podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 i 2006 r. wraz z odsetkami za zwłokę. We wniosku wskazała, iż wychowuje samotnie dwóch synów w wieku szkolnym, chorych na astmę oskrzelową, wymagających hospitalizacji. Ponadto przedstawiając swoją sytuację finansową podniosła, iż ponosi wysokie opłaty za energię elektryczną i za mieszkanie, a w konsekwencji zapłata powstałej zaległości podatkowej znacznie utrudni i tak już skomplikowaną jej sytuację rodzinną i finansową, powodując zagrożenie życia, zdrowia i majątku.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. decyzją z [...] lutego 2008 r. odmówił skarżącej wnioskowanego umorzenia zaległości w łącznej wysokości 2.205,80 zł wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień złożenia wniosku w kwocie

335,00 zł.

Po rozpatrzeniu odwołania strony, Dyrektor Izby Skarbowej w B., decyzją z [...] maja 2008 r. nr [...], utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

Organ odwoławczy nie stwierdził wystąpienia w tej sprawie ważnego interesu publicznego, który uzasadniałby umorzenie zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Podniósł, że interes ten wymaga wręcz, aby podatki należne Skarbowi Państwa były rzetelnie rozliczane. Natomiast co do przesłanki ważnego interesu podatnika, organ odwoławczy przedstawił analizę sytuacji rodzinnej i finansowej

z której wynika, że skarżąca ponosi dość wysokie opłaty za energię elektryczną i raty kredytu mieszkaniowego. Pracuje w Zespole Szkół w S. na czas określony i uzyskuje wynagrodzenie w wysokości 2.291,25 zł brutto - według zaświadczeń wystawionych przez zakład pracy za miesiące listopad i grudzień 2007 r. Ponadto źródłem utrzymania rodziny skarżącej są zasądzone wyrokiem sądu z 1995 r. alimenty na dzieci w wysokości 140 zł. Z informacji udzielonych przez skarżącą wynika, że sama wychowuje dwóch synów w wieku szkolnym, przewlekle chorych na astmę oskrzelową. Dokonując oceny sytuacji skarżącej organ odwoławczy uznał, że choć trudna nie może być argumentem zobowiązującym do zastosowania wnioskowanej ulgi.

Analizując czy w przypadku skarżącej zachodzi ważny interes podatnika

lub interes publiczny, organ odwoławczy stwierdził, iż okoliczności wskazane

we wniosku jak i w odwołaniu są niewystarczające do przyznania wnioskowanej ulgi, albowiem nie są okolicznościami wyróżniającymi sytuację skarżącej od sytuacji innych podatników.

Z decyzją Dyrektora Izby Skarbowej nie zgodziła się skarżąca i wniosła skargę

do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosząc o jej uchylenie i umorzenie całej zaległości podatkowej. Zarzuciła, że decyzja organu odwoławczego nie zawiera szczegółowej analizy dokumentacji zgromadzonej w tej sprawie i nie uwzględnia wszystkich czynników.

Odpowiadając na zarzuty zwarte w skardze Dyrektor Izby Skarbowej

w B. podtrzymał stanowisko przedstawione w uzasadnieniu skarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wyrokiem z 17 grudnia 2008 r. sygn. akt I SA/Bk 282/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uchylił zaskarżoną decyzję uznając, iż dokonana

w sprawie ocena sytuacji i niedopatrzenie się przez organy ważnego interesu podatnika nastąpiło z naruszeniem art. 67 a § 1 pkt 3 oraz art. 121 § 1, art. 122,

art. 187 § 1 i art. 191 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa

(Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) - dalej w skrócie: "o.p.". W opinii Sądu sytuacja skarżącej, w oparciu o ustalenia organów podatkowych oraz materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w tym Kwestionariusz Rodzinnego Wywiadu Środowiskowego, kwalifikuje się do przyjęcia, iż w tym przypadku mamy do czynienia z ważnym interesem podatnika.

Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej, Naczelny Sąd Administracyjny, wyrokiem z 27 sierpnia 2010 r. sygn. akt II FSK 605/09, uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku. Sąd kasacyjny uznał,

że Sąd pierwszej instancji naruszył art. 67a § 1 pkt 3 o.p., przez jego błędne zastosowanie w odniesieniu do przesłanki ważnego interesu podatnika, wyprowadzając wniosek o jego istnieniu z trzech ogólników, a mianowicie, że skarżąca samotnie wychowuje dwóch dorastających synów; synowie są przewlekle chorzy; w związku z chorobą synów skarżąca ponosi dodatkowe obciążenia finansowe. Zdaniem NSA, tak ogólnikowe sformułowania nie dają podstaw do postawienia tezy, iż w sprawie wystąpił ważny interes podatnika. Sąd pierwszej instancji nie tylko nie określił wysokości "dodatkowych obciążeń finansowych" skarżącej, związanych z chorobą synów, ale nie odniósł ich w ogóle do zarobków skarżącej, ani do wysokości zaległości podatkowej.

NSA zobowiązał Sąd pierwszej instancji do wyraźnego określenia, jaki stan faktyczny przyjęty został za podstawę rozstrzygnięcia. Następnie, porównując wysokość zarobków skarżącej z wysokością zaległości podatkowej oraz wykazanymi wydatkami bieżącymi skarżącej, Sąd winien ocenić słuszność tezy organu podatkowego, że sytuacja podatniczki, choć trudna, nie uzasadnia przyznania

jej ulgi. Przy ocenie z jednej strony ważnego interesu podatniczki, w tym także dobra rodziny jako wartości konstytucyjnej, a z drugiej strony interesu publicznego, wyrażającego się w równym ponoszeniu przez obywateli ciężarów i świadczeń publicznych (art. 84 Konstytucji RP), niezbędne będzie w ocenie NSA rozważenie, oparte na doświadczeniu życiowym, skutków budżetowych ewentualnego zwolnienia od podatków wszystkich osób o sytuacji życiowej podobnej do sytuacji skarżącej. Sąd kasacyjny zwrócił też uwagę na konieczność oceny zasadności i skutków odmowy zgody skarżącej na przesłuchanie jej w charakterze strony, co uniemożliwiło m.in. ustalenie wysokości wydatków na leki, czy też wyjaśnienia, dlaczego wysokie opłaty za energię elektryczną kumulowały się w krótkich odstępach czasu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, rozpoznając ponownie sprawę, zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie podkreślenia wymaga, że Wojewódzki Sąd Administracyjny

w Białymstoku, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny (art. 190 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - w dalszej części powoływana w skrócie "u.p.p.s.a.").

Podstawą prawną rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie stanowi przepis zawarty w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. Stosownie do tej regulacji, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. W rozpatrywanej sprawie organy prawidłowo zastosowały cytowaną regulację. Sąd uznał za logiczne argumenty zawarte w uzasadnieniach decyzji organów obu instancji. W sprawie rozważono istnienie przesłanek "ważnego interesu podatnika", jak też wzięto

pod uwagę ewentualne zaistnienie przesłanki "interesu publicznego".

Pojęcie ważnego interesu podatnika należy do tych niedookreślonych

przez prawodawcę. W orzecznictwie sądów administracyjnych ważny interes podatnika definiowany jest jako sytuacja spowodowana nadzwyczajnymi, losowymi przypadkami, np. utrata możliwości zarobkowania, losowa utrata majątku

(por. wyrok NSA z 22 kwietnia 1999 r., SA/Sz 850/98, niepubl.). Ulga przewidziana

w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. ma więc wyjątkowy charakter i może znaleźć zastosowanie jedynie do nadzwyczajnych, szczególnych przypadków. Z materiału dowodowego wynika, że skarżąca uzyskuje stały miesięczny dochód z tytułu wynagrodzenia

za pracę w kwocie 2.291,25 zł. Uzyskuje też alimenty na dzieci zasądzone wyrokiem Sądu z 1995 r. (według danych wynikających z Kwestionariusza Rodzinnego Wywiadu Środowiskowego z [...] października 2006 r. jest to kwota 140 zł). Ponadto utrzymuje dwóch synów w wieku szkolnym, przewlekle chorych na astmę. Ponosi wydatki na spłatę kredytu mieszkaniowego oraz wysokie opłaty za energię elektryczną. Na podstawie tak ustalonych informacji uznać należy, że sytuacja skarżącej, choć niewątpliwie trudna, nie uzasadnia przyznania wnioskowanej ulgi

w postaci umorzenia zaległości podatkowej w kwocie 2.205,80 zł wraz z odsetkami za zwłokę.

Uwadze nie może umknąć, że w postępowaniu podatkowym to organ podatkowy ma obowiązek w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć materiał dowodowy. Jego obowiązkiem jest podjęcie wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym (art. 122 i art. 187 § 1 o.p.) Nie oznacza to jednak, że strona

nie powinna w procesie gromadzenia dowodów współdziałać z organem podatkowym. Aby nie narazić się na negatywne rozstrzygnięcie strona powinna ujawniać fakty, czy też dowody będące w jej posiadaniu, przyczyniając się

tym samym do wyjaśnienia sprawy. Potrzeba taka aktualizuje się zwłaszcza

w przypadku rozstrzygania przez organy o prawie podatnika do ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych. To podatnik bowiem występuje ze stosownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w tym zakresie i to podatnik powinien starć się wykazywać, że znajduje się w takiej sytuacji, która uzasadnia przyznanie takiej ulgi. Nie oznacza to jednak, że organ zwolniony jest z obowiązku dążenia do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz dążenia do załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. W rozpatrywanej sprawie organy wzięły pod uwagę dokumenty

i oświadczenia przedstawione przez stronę. Co więcej wzywały stronę

do przedłożenia innych dokumentów świadczących m.in. o ponoszonych kosztach utrzymania rodziny. Skarżąca dostarczyła dokumenty, jednak nie w takim zakresie,

w jaki prosił o to organ. Dysponując niepełnymi informacjami i chcąc zweryfikować treść dokumentów nadesłanych przez skarżącą, organ podjął próbę przeprowadzenia dowodu z przesłuchania strony. Skarżąca odmówiła jednak złożenia zeznań. Oczywiście strona ma pełne prawo nie wyrażenia zgody

na jej przesłuchanie. Musi się jednak liczyć z tym, że organ podejmie rozstrzygnięcie na podstawie tych okoliczności i faktów, które ustalone zostaną w oparciu o te dokumenty i oświadczenia, które znajdują się w aktach. Te zaś nie pozwalały m.in. na ustalenie wysokości wydatków na leki, czy wyjaśnienie faktu ponoszenia wysokich opłat za energię elektryczną. W konsekwencji organy opierając się na dostępnych w sprawie dowodach, trafnie uznały, że sytuacja finansowa nie jest na tyle wyjątkowa, aby można był uznać, że w sprawie wystąpił ważny interes podatnika.

Pojęcie interesu publicznego również należy do niedookreślonych

przez prawodawcę, co nie oznacza jednak, że niemożliwie jest ustalenie jego zakresu. W doktrynie prawa pojęcie to rozumiane jest jako dyrektywa postępowania, nakazująca mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej, takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego itp. (por. komentarz do art. 22 ustawy z dnia

29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U.05.8.60), [w:] C. Kosikowski, L. Etel, R. Dowgier, P. Pietrasz, S. Presnarowicz, M. Popławski, Ordynacja podatkowa. Komentarz, LEX, 2009, wyd. III). Ponadto, naczelną zasadą systemu prawa podatkowego w Polsce, znajdującą oparcie w przepisie art. 84 Konstytucji RP,

jest powszechność opodatkowania. Wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią zatem odstępstwo od tej zasady, winny zatem być odzwierciedleniem wyjątkowego położenia podatnika.

Dokonując analizy sytuacji majątkowej i rodzinnej skarżącej, organy

nie dostrzegły jednak wyjątkowości położenia strony w kontekście zastosowania wnioskowanej ulgi podatkowej. Wyraz tej analizy i wniosków, jakie wywiódł

z niej organ znajduje się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Postępowanie

w sprawie zostało przeprowadzone zdaniem Sądu prawidłowo i w zgodzie

z przepisami prawa. Stanowisko organu zostało gruntownie wyjaśnione

i uzasadnione.

Nie dostrzegając naruszenia prawa Sąd, na mocy art. 151 ustawy

z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

(Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł o oddaleniu skargi jako niezasadnej.



Powered by SoftProdukt