drukuj    zapisz    Powrót do listy

6480 658, Dostęp do informacji publicznej, Inne, Zobowiązano do dokonania czynności, II SAB/Ke 10/19 - Wyrok WSA w Kielcach z 2019-04-15, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SAB/Ke 10/19 - Wyrok WSA w Kielcach

Data orzeczenia
2019-04-15 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2019-02-22
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach
Sędziowie
Jacek Kuza /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6480
658
Hasła tematyczne
Dostęp do informacji publicznej
Skarżony organ
Inne
Treść wyniku
Zobowiązano do dokonania czynności
Powołane przepisy
Dz.U. 2018 poz 1302 art. 149 par. 1 pkt 1 i par. 1a, 2
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Dz.U. 2018 poz 1330 art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 1 ust. 1, art. 6 ust. 1 i 2
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2018 r., poz. 1330 - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 2096 art. 156 par. 1 i 5
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Kuza (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal, Asesor WSA Agnieszka Banach, Protokolant Starszy inspektor sądowy Urszula Opara, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi A. A. na bezczynność Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju w przedmiocie udzielenia informacji publicznej I. zobowiązuje Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju do rozpoznania wniosku A. A. z dnia 2 stycznia 2019 r. o udostępnienie informacji publicznej – odpisu postanowienia Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju z dnia 20 listopada 2018 r. o umorzeniu dochodzenia w sprawie PR Ds 1631.2018.D z uzasadnieniem, w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi akt sprawy z odpisem prawomocnego wyroku; II. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; III. oddala wniosek o wymierzenie organowi grzywny; IV. zasądza od Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju na rzecz A. A. kwotę 100 (sto) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowoadministracyjnego.

Uzasadnienie

W skardze z dnia 8 lutego 2019 r. na bezczynność Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju polegającą na nieudostępnieniu informacji publicznej w formie treści postanowienia z 20 listopada 2018 r. umarzającego dochodzenie w sprawie PR Ds. 1631.2018.D z uzasadnieniem, A.A. wniosła o zobowiązanie Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju do rozpatrzenia punktu 2 jej wniosku z 2 stycznia 2019 r. i wydanie odpisu treści w/w postanowienia. Wniosła też o orzeczenie, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa i o wymierzenie Prokuratorowi Rejonowemu w Busku-Zdroju grzywny. Skarżąca zarzuciła rażące naruszenie:

1. art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w zakresie, w jakim stanowi on normatywną podstawę do udostępnienia informacji o działalności jednostek organizacyjnych wykonujących zadania władzy publicznej i gospodarujących mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa;

2. art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. 2018.1330), dalej u.d.i.p. w zakresie, w którym organ jest zobowiązany do udostępnienia informacji bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od złożenia wniosku, poprzez brak udostępnienia informacji publicznej przez organ;

3. art. 1 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a) u.d.i.p. poprzez błędną wykładnię art. 1 ust. 1 oraz błędne zastosowanie uchwały NSA z 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13 i przyjęcie, jakoby art. 156 § 1 k.p.k. dający stronom postępowania przygotowawczego prawo wglądu do akt uniemożliwiał osobom postronnym uzyskanie informacji publicznej w postaci jakiegokolwiek dokumentu urzędowego znajdującego się w tych aktach.

W uzasadnieniu skargi podano, że A. A. zwróciła się w dniu 2 stycznia 2019 r. do Kierownika Prokuratury Rejonowej w Busku-Zdroju między innymi o udostępnienie jej, jako podatnikowi zainteresowanemu finansami publicznymi, z których zasilane są między innymi miejsko-gminne ośrodki pomocy społecznej, odpisu treści postanowienia z 20 listopada 2018 r. o umorzeniu postępowania wraz z uzasadnieniem, zatwierdzonego przez prokuratora. Żądana informacja miała przedmiotowo i podmiotowo charakter publiczny, ponieważ dotyczyła funkcjonowania organów (podmiotów wykonujących zadania publiczne) i załatwienia sprawy mającej za przedmiot dobro podlegające publicznej ochronie. W dniu 9 stycznia 2019 r. skarżąca otrzymała z Prokuratury Rejonowej w Busku-Zdroju pismo nie mające formy decyzji zgodnej z art. 16 ust. 1 u.d.i.p., ani pouczenia o przysługujących środkach odwoławczych i terminach ich wniesienia. Uchylając się od udostępnienia informacji organ samowolnie ustanowił "szczególny charakter" art. 156 § 1 k.p.k., który miałby wyłączać stosowanie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Organ powołał się przy tym na uchwałę NSA z 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13, która nie ma zastosowania w sprawie, gdyż dotyczy całych akt sprawy jako zbioru materiałów postępowania, podczas gdy przedmiotem wniosku strony jest udostępnienie odpisu konkretnego dokumentu urzędowego. Skarżąca podniosła również, że za bezczynność w zakresie udostępnienia informacji publicznej należy uważać także działania nieprawidłowe lub pozorowane, za które należy uznać wykonanie czynności materialno-technicznej zawiadomienia strony pismem o powodach uchylania się od udostępnienia informacji publicznej, zamiast wydania decyzji administracyjnej lub udzielenia wnioskowanej informacji.

Z dołączonej do akt sprawy odpowiedzi Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju na wniosek A. A. o udostępnienie informacji publicznej wynika, że zdaniem tego organu udostępnienie postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego reguluje art. 156 § 1 kpk. Przepis ten ma charakter szczególny w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej i wyłącza jej stosowanie w rozpoznawanej sprawie. Prokurator powołał się przy tym na pogląd wyrażony przez NSA w uchwale z 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13, w której sąd ten stwierdził, że art. 156 § 1 kpk dotyczy akt i znajdujących się w nich dokumentów zarówno toczącego się, jak i zakończonego postępowania. Udostępnienie jakichkolwiek dokumentów z akt wskazanego we wniosku postępowania karnego prowadziłoby do obejścia art. 156 § 1 kpk.

W odpowiedzi na skargę Prokurator Rejonowy w Busku-Zdroju wniósł o jej oddalenie. Zarzucił bezzasadność zarzutu bezczynności, skoro Prokurator udzielił pisemnej, wyczerpującej odpowiedzi na żądanie z punktu 2 wniosku strony. Prokurator podniósł, że w sprawie nie zachodziła konieczność zainicjowania trybu określonego w art. 14 ust. 2 u.d.i.p. i wystarczające było udzielenie A. A. pisemnej odpowiedzi, nie przybierającej formy decyzji administracyjnej. Z art.

1 ust. 2 u.d.i.p. wynika, że przepisy tej ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw, określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi, co oznacza, że przepisów u.d.i.p. nie stosuje się, gdy nie da się ich pogodzić z przepisami ustaw szczególnych, które odmiennie regulują tryb dostępu do informacji publicznej. Ustawą szczególną regulującą dostęp do dokumentów znajdujących się w aktach postępowania przygotowawczego jest kodeks postępowania karnego, którego art. 156 określa przesłanki i tryb udostępniania dokumentu znajdującego się w aktach lub możliwość uzyskania jego odpisu lub kopii. Organ ponownie powołał się na treść uchwały NSA z 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13, z której wynika, że żądanie udostępnienia przez prokuratora akt sprawy jako zbioru materiałów zakończonego postępowania przygotowawczego nie jest wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 u.d.i.p. Prokurator Rejonowy w Busku-Zdroju wyraził pogląd, że jeżeli dostęp do akt postępowania sądowego albo przygotowawczego reguluje art. 156 kpk, to możliwość uzyskania z takich akt odpisu końcowej decyzji merytorycznej wydanej w tym postępowaniu nie może opierać się na regulacji pozostającej poza dziedziną prawa karnego. Organ powołał się również na poglądy NSA wyrażone w wyroku z 28 października 2009 r., I OSK 714/09 i z 25 maja 2017 r., I OSK 1399/15.

Na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2019 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Busku-Zdroju wyjaśniła, że skarżąca A.A. nie była stroną postępowania zakończonego postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju z 20 listopada 2018 r. umarzającym postępowanie. Stroną tego postępowania nie była również matka skarżącej M. Ł., która zawiadomiła o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Busku-Zdroju. Prokurator wyraził też pogląd, że będące przedmiotem wniosku o udostępnienie postanowienie nie jest informacją publiczną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontrowersji w niniejszej sprawie jest to, czy odpis postanowienia prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego, określany przez wnioskodawczynię jako "odpis treści postanowienia", (która to różnica terminologiczna dla rozstrzygnięcia nie miała znaczenia), stanowi informację publiczną, a jeśli tak, to czy jego udostępnienie podlega regulacjom ustawy o dostępie do informacji publicznej, czy też jej stosowanie jest wyłączone przez przepisy kodeksu postępowania karnego, który w art. 156 odmiennie reguluje dostęp do akt zakończonego postępowania przygotowawczego, do czego upoważnia treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p.

Nie było natomiast w sprawie sporne, że wniosek stanowiący przedmiot sprawy został skierowany do podmiotu, na którym ciąży ustawowy obowiązek udostępniania informacji publicznych (art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p.). Prokuratura mieści się bowiem w pojęciu organu władzy publicznej w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (por. wyrok NSA z 7 marca 2003 r., II SA 3572/2002).

W myśl art. 1 ust. 1 u.d.i.p. informację publiczną stanowi każda informacja o sprawach publicznych. Tę ogólną definicję doprecyzowuje art. 6 ust. 1 u.d.i.p., który wymienia rodzaje spraw, jakich mogą dotyczyć informacje o charakterze publicznym, czyniąc to w sposób otwarty (przykładowy), o czym świadczy zawarty w tym przepisie zwrot "w szczególności". Doktryna oraz orzecznictwo sądowe, w oparciu o ogólną formułę ustawy, a także regulacje art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, przyjmuje szerokie rozumienie pojęcia "informacja publiczna". Za taką uznaje się wszelkie informacje wytworzone przez władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które wykonują funkcje publiczne lub gospodarują mieniem publicznym (komunalnym bądź Skarbu Państwa), jak również informacje odnoszące się do wspomnianych władz, osób i innych podmiotów, niezależnie od tego, przez kogo te informacje zostały wytworzone (por. wyroki NSA: z dnia 21 lipca 2011 r., sygn. akt I OSK 678/11, z dnia 23 listopada 2016 r. sygn. akt I OSK 1323/15, dostępne na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Nie budzi też wątpliwości, że informację publiczną stanowi treść i postać dokumentów urzędowych. Wynika to wprost z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a u.d.i.p. Stosownie do treści art. 322 k.p.k. i § 219 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. 2017.1206 t.j. ze zm.), umorzenie postępowania przygotowawczego jest jednym ze sposobów zakończenia postępowania przygotowawczego, co oznacza, że takie umorzenie jest rozstrzygnięciem, o jakim mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret pierwszy u.d.i.p. Z kolei dokumentem urzędowym - jak stanowi art. 6 ust. 2 u.d.i.p.- jest treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. Stosownie do art. 115 § 13 pkt 3 kodeksu karnego prokurator jest funkcjonariuszem publicznym. Wydane przez prokuratora postanowienie o umorzeniu postępowania przygotowawczego spełnia więc konstytutywne elementy przywołanej powyżej definicji dokumentu urzędowego, a tym samym – wbrew poglądowi Prokuratora wyrażonemu na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2019 r. - jest informacją publiczną w rozumieniu u.d.i.p.

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podziela jednocześnie stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na skargę, że żądana przez skarżącego informacja nie mogła mu zostać udostępniona w trybie u.d.i.p., albowiem dostęp do tego dokumentu, znajdującego się w aktach podręcznych prokuratora, regulowany jest przepisami k.p.k., co wypełnia normę kolizyjną zawartą w art. 1 ust. 2 u.d.i.p.

Na wstępie tej części rozważań podkreślenia wymaga, że w niniejszej sprawie wniosek o udostępnienie informacji publicznej – choć wymaga przy jego realizacji posłużenia się aktami sprawy postępowania przygotowawczego – nie ma tych akt za przedmiot, a z pewnością nie był przedmiotem wniosku dostęp do tych akt. Przedmiotem wniosku był bowiem odpis postanowienia prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego wydanego w konkretnej sprawie. Nie mogły w związku z tym mieć w niniejszej sprawie znaczenia poglądy prawne wyrażone w uchwale 7 sędziów NSA w Warszawie z dnia 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13, gdyż uchwała ta kwalifikuje jako nie mogące być przedmiotem wniosku o udostępnienie informacji publicznej, akta sprawy jako zbiór materiałów zakończonego postępowania przygotowawczego. Jak to bowiem wyjaśnił NSA, akta spraw, w tym akta postępowania przygotowawczego, są jako całość zbiorem różnorodnych materiałów usystematyzowanym przez organ, który nadał temu zbiorowi określony kształt i który się nim posługuje w prowadzonym postępowaniu. Akta więc są pewnym przedmiotem, którego dotyczą przepisy szczególne odnoszące się zarówno do jego tworzenia, rejestrowania, przechowywania, jak i udostępniania. Żądanie udostępnienia akt sprawy jako całości, także akt zakończonego postępowania przygotowawczego, nie jest więc wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej,

ale żądaniem udostępnienia określonego zbioru materiałów. Sam Naczelny Sąd Administracyjny zauważył jednak w końcowej części uzasadnienia tej uchwały, że "w piśmiennictwie wyrażono przekonanie, że udostępnieniu podlegają określonego rodzaju informacje, a nie akta czy znajdujące się w nich dokumenty (H. Knysiak-Molczyk: Granice prawa do informacji w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, Warszawa 2013, s. 191)".

Następnie należy zauważyć, że prawo obywatela do uzyskania informacji publicznej zostało zagwarantowane w art. 61 Konstytucji RP. Podstawową ustawą regulującą tryb dostępu do informacji publicznej i określającą przedmiotowy i podmiotowy zasięg pojęcia "dostępności do informacji publicznej" jest natomiast ustawa o dostępie do informacji publicznej. Ustawa ta w art. 1 ust. 2 stanowi, iż jej uregulowania nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Oznacza to, że norma kolizyjna zawarta w art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej wyłącza stosowanie jej przepisów zawsze w przypadku istnienia regulacji szczególnych o dostępie do informacji publicznych. Wskazany przepis należy, zdaniem Sądu, rozumieć w ten sposób, że wyłącza on ustawę o dostępie do informacji publicznej w zakresie, w jakim inna szczególna ustawa reguluje ten dostęp, a pozwala na jej stosowanie tam, gdzie ustawa szczególna nie reguluje kwestii dostępności do informacji publicznych.

W postępowaniu karnym kwestie dostępu do akt postępowania sądowego reguluje art. 156 § 1 k.p.k., natomiast do akt postępowania karnego przygotowawczego - art. 156 § 5 k.p.k. Jeśli chodzi o przedsądową fazę postępowania karnego tj. postępowanie przygotowawcze, przepis art. 156 § 5 k.p.k. stanowi, iż o ile ustawa nie stanowi inaczej, w toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta, umożliwia sporządzanie odpisów i kserokopii oraz wydaje odpisy uwierzytelnione tylko za zgodą prowadzącego postępowanie przygotowawcze. W końcowej części natomiast przepis ten stanowi, iż innym niż wymienione wcześniej osobom, w toku postępowania przygotowawczego mogą być w wyjątkowych wypadkach za zgodą prokuratora udostępnione akta postępowania przygotowawczego. Odczytywany literalnie przepis art. 156 § 5 k.p.k. nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż osobom innym niż strona postępowania karnego

przygotowawczego, akta postępowania karnego mogą być udostępnione za zgodą prokuratora jedynie do wglądu (np. przejrzenia w sekretariacie). Przywołany zatem przez Prokuratora przepis, wskazany jako unormowanie szczególne, bo wyłączające przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie dostępu do informacji wynikającej z akt postępowania karnego przygotowawczego, w rzeczywistości normuje jedynie jeden ze sposobów dostępu do informacji publicznej. Skoro bowiem dostęp do informacji publicznej obejmuje dostęp do samej treści informacji, która ma charakter niematerialny i nie musi być identyfikowana z żadnym fizycznym jej wytworem (dokumentem - vide E. Czarny -Drożdżejko "Funkcjonowanie prokuratury a dostęp do informacji publicznej", Prokuratura i Prawo 2008/11 s. 83), to dostęp ten może być realizowany w różnych formach. Oprócz wglądu do akt (np. przejrzenie akt w sekretariacie, czytelni), o którym stanowi art. 156 § 5 zdanie 5 k.p.k., podmiot niebędący stroną postępowania przygotowawczego ma prawo żądać udostępnienia informacji publicznej również poprzez uzyskanie kserokopii czy odpisu dokumentu z akt, jak również informacji stanowiącej "wycinek" akt, "wyprowadzonej" z treści akt postępowania, informacji "na podstawie" akt sprawy, ale niezmaterializowanej fizycznie w jednym konkretnym dokumencie znajdującym się w aktach. Wykładnia gramatyczna przepisu art. 156 § 5 zdanie 5 k.p.k. uprawnia do wniosku, że nie reguluje on dostępu do informacji publicznej z akt postępowania przygotowawczego w podanych wyżej formach innych niż fizyczny wgląd do akt sprawy, co uzasadnia zastosowanie w tych nieuregulowanych przypadkach trybu u.d.i.p. (por. wyrok WSA w Białymstoku z 11 października 2018 r., II SAB/Bk 87/18).

Treść art. 156 § 5 zd. 5 k.p.k. wskazuje ponadto na to, że przewidziana w nim możliwość udostępnienia, za zgodą prokuratora i w wyjątkowych wypadkach, akt postępowania przygotowawczego innym osobom niż strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele ustawowi, dotyczy tylko postępowania przygotowawczego "będącego w toku", a nie postępowania zakończonego. Na taką wykładnię oprócz literalnego brzmienia przepisu art. 156 § 5 zd. 5 k.p.k., wskazuje również porównanie tego brzmienia, z analogicznym przepisem art. 156 § 1 zd. 2 k.p.k., który reguluje dostęp do akt sprawy sądowej osobom innym niż strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele ustawowi. W wypadku postępowania sądowego brak jest bowiem ograniczenia takiego dostępu do akt tylko do postępowania będącego w toku.

Należy również zauważyć, że kodeks postępowania karnego nie przewiduje możliwości wniesienia przez osobę trzecią zażalenia na odmowę udostępnienia akt w postępowaniu przygotowawczym, bowiem dopuszczalność wniesienia zażalenia na odmowę udostępnienia akt została zastrzeżona wyłącznie dla stron postępowania (art. 159 k.p.k.). Zatem podmioty niebędące stronami, którym prokurator na podstawie art. 156 § 5 zdanie 5 k.p.k. odmówi udostępnienia informacji publicznej, nie mają możliwości poddania tej decyzji kontroli w trybie postępowania karnego, co rodzi obawę arbitralności.

Konkludując należy stwierdzić, że kodeks postępowania karnego reguluje wyłącznie kwestię fizycznego wglądu osób trzecich do akt postępowania karnego przygotowawczego, nie zawiera natomiast samodzielnej regulacji dostępu osób trzecich do jednostkowych, konkretnych treści mogących wynikać z akt postępowania karnego przygotowawczego, a będących informacjami publicznymi, a nadto art. 156 § 5 k.p.k. dotyczy postępowania przygotowawczego będącego w toku, a nie postępowania zakończonego. Oznacza to, że wyłączenie stosowania przepisów u.d.i.p. przewidziane w art. 1 ust. 2 u.d.i.p. nie ma w niniejszej sprawie zastosowania, skoro dotyczy ona udostępnienia odpisu postanowienia umarzającego postępowanie przygotowawcze już po jego prawomocnym zakończeniu, na wniosek osoby innej niż strona, obrońca, pełnomocnik i przedstawiciel ustawowy. Skoro ponadto wniosek skarżącej A. A. dotyczył informacji publicznej i został skierowany do właściwego organu, to odpowiedź na ten wniosek powinna być udzielona na zasadach i w trybie u.d.i.p., a mianowicie w przypadku uwzględnienia wniosku, udostępnienie informacji publicznej następuje w sposób i w formie zgodnej z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku (art. 14 ust. 1 u.d.i.p.). Jeżeli natomiast informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia, wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się (art. 14 ust. 2 u.d.i.p.).

Odmowa udzielenia informacji następuje natomiast w drodze decyzji administracyjnej, od której przysługują środki odwoławcze (art. 16 i 17 u.d.i.p.).

Wyjaśnić również należy, że jeśli żądana informacja ma charakter informacji publicznej udostępnianej w trybie ustawy, podmiot zobowiązany do udzielenia tej informacji pozostaje w bezczynności nie tylko wówczas, gdy w terminie przewidzianym tą ustawą nie podejmuje żadnych czynności, czyli milczy i nie udziela informacji, ale również wówczas, gdy posiadając żądaną informację, udziela jej w sposób nieadekwatny do treści wniosku, informacji niepełnej lub wymijającej, albo błędnie ocenia żądanie jako niepodlegające ustawie lub też nie wydaje decyzji o odmowie udostępnienia w oparciu o przepis art. 16 lub art. 17 u.d.i.p. Innymi słowy, aby można było uznać, że nie zachodzi bezczynność w zakresie udzielenia informacji publicznej, podmiot zobowiązany do jej udzielenia w formie uregulowanej ustawą powinien wypowiedzieć się w tym przedmiocie. Tylko w takim przypadku uwolni się od zarzutu bezczynności.

Jak wynika z ustalonego i przedstawionego na wstępie stanu faktycznego, Prokurator Rejonowy w Busku-Zdroju nie rozpatrzył wniosku skarżącego w części dotyczącej udostępnienia odpisu treści postanowienia z 20 listopada 2018 r. o umorzeniu dochodzenia w sprawie PR Ds. 1631.2018.D wraz z uzasadnieniem w sposób odpowiadający przytoczonym wyżej przepisom u.d.i.p., gdyż ani nie udzielił tej informacji, ani też nie wydał decyzji administracyjnej odmawiającej jej udostępnienia, a ograniczył się jedynie do wskazania w formie pisemnej, że żądana informacja nie może zostać udostępniona w trybie u.d.i.p.

Odnosząc się do powołanych w uzasadnieniu odpowiedzi na skargę wyroków NSA z 28 października 2009 r., I OSK 714/09 i z 25 maja 2017 r., I OSK 1399/15 należy zauważyć, że nie mogły one wpłynąć na wynik sprawy.

Z pierwszego z tych wyroków będącego częścią całej linii orzeczniczej prezentującej pogląd, że ustawa o dostępie do informacji publicznej nie reguluje uprawnienia polegającego na dostępie do akt sprawy (por. wyroki NSA z 16 kwietnia 2010 r., I OSK 83/10, z 14 lutego 2013 r., I OSK 2662/12, z 5 marca 2013 r., I OSK 2889/12, z 19 lutego 2014 r., I OSK 903/13 oraz omawiana wyżej uchwała "7" sędziów NSA z 9 grudnia 2013 r., I OPS 7/13) wynika jedynie, że akta jako zbiór różnego rodzaju informacji, tj. takich, które są informacją publiczną i takich, które jej nie stanowią, nie są w całości informacją publiczną i nie powinny być co do zasady w całości udostępniane. Ponieważ przedmiotem sprawy była bezczynność organu w zakresie udostępnienia nie całych akt postępowania przygotowawczego, ale konkretnie wskazanego, prawomocnego postanowienia umarzającego dochodzenie, powołany przez Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju wyrok NSA z 28 października 2009 r., I OSK 714/09, a także wskazane wyżej inne wyroki reprezentujące tę samą linię orzeczniczą, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Odnośnie poglądu wyrażonego w wyroku NSA z 25 maja 2017 r., I OSK 1399/15, który nie ma waloru wiążącego w niniejszej sprawie (argument z art. 190 i 269 p.p.s.a.), Sąd w niniejszym składzie nie podziela zaprezentowanej w tym wyroku wykładni. Jak to już wyżej wyjaśniono, nie jest prawdą, że przepisy kodeksu postępowania karnego, w sposób pełny regulują kwestie dostępu do akt w trakcie trwającego postępowania przygotowawczego. Przede wszystkim jednak przedmiotem sprawy była bezczynność organu w zakresie udostępnienia prawomocnego postanowienia umarzającego dochodzenie, a więc kwestia dostępu do akt po prawomocnym zakończeniu postępowania przygotowawczego, a nie w jego trakcie. Powołana teza wyroku NSA z 25 maja 2017 r., I OSK 1399/15 nie dotyczyła więc stanu faktycznego istniejącego w niniejszej sprawie. Odnośnie drugiej tezy uzasadnienia omawianego wyroku NSA dotyczącej naruszenia zasady równości zapisanej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w razie przyjęcia poglądu, że strona postępowania karnego, której żywotnych interesów dotyczy sprawa, uzyskuje dostęp do akt na innych zasadach, bardziej sformalizowanych niż inne osoby działające w trybie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, Sąd w składzie orzekającym wyraża pogląd, że w okolicznościach niniejszej sprawy prymat powinno uzyskać mające również konstytucyjne umocowanie prawo dostępu obywateli do informacji publicznej (art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Specyfika niniejszej sprawy polega bowiem na tym, że przy wykładni prezentowanej w sprawie przez Prokuratora Rejonowego w Busku-Zdroju, osoba, która, jak można założyć w dobrej wierze, złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę interesu publicznego, nie ma możliwości uzyskania informacji, dlaczego Prokurator nie podzielił jej wątpliwości i umorzył dochodzenie. Takie podejście, z braku

procesowych możliwości podważenia braku zgody prokuratora na udostępnienie prawomocnego postanowienia o umorzeniu dochodzenia osobom innym niż strona, obrońca, pełnomocnik i przedstawiciel ustawowy opartej na treści art. 156 § 5 zd. 5 k.p.k., ograniczałoby również prawo każdego obywatela do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (prawo do sądu), które chronione jest w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że w dacie orzekania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny organ pozostawał w bezczynności, co spowodowało konieczność zobowiązania go do rozpatrzenia wniosku strony skarżącej we wskazanym w sentencji wyroku zakresie na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

Wskazać jednak należy, iż tak określony obowiązek nie przesądza tego, czy w dalszym postępowaniu wnioskowana informacja publiczna zostanie udostępniona skarżącemu, a jeśli tak się stanie, czy nastąpi to w żądanej formie. Ocena w tym zakresie należy do dysponenta informacji publicznej, który wyjaśni, czy wszystkie dane mogą zostać ujawnione, czy też całość lub część z nich objęta jest tajemnicą, a jeśli tak, to jakiego rodzaju, i w związku z tym które dane podlegają ochronie, czy do zastosowania tej ochrony wystarczy zanonimizowanie tych danych czy też koniecznym będzie odmowa udzielenia informacji na podstawie art. 5 u.d.i.p. Prokurator rozpoznając wniosek skarżącego zastosuje się jednak do uwag i wskazań przedstawionych wyżej, przede wszystkim zaś do oceny prawnej wyrażonej przez Sąd w uzasadnieniu tego wyroku.

Orzekając w pkt II w oparciu o art. 149 § 1a p.p.s.a., że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, Sąd miał na uwadze okoliczność, iż choć wniosek skarżącego nie został rozpatrzony we właściwej formie, to organ nie pozostawał bierny i udzielił odpowiedzi. Z tego samego powodu Sąd nie znalazł podstaw do wnioskowanego w skardze wymierzenia organowi grzywny, co może fakultatywnie nastąpić na podstawie art. 149 § 2 p.p.s.a.

O kosztach postępowania sądowo administracyjnego orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a. Na zasądzone koszty składa się wpis w kwocie 100 zł.



Powered by SoftProdukt