Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 2 lutego 2017 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Górecka (spr.) Sędziowie WSA Ireneusz Fornalik WSA Szymon Widłak Protokolant: ref. staż. Marta Chocianowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lutego 2017 roku przy udziale sprawy ze skargi x na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego na rok [...], po wznowieniu postępowania oddala skargę

Decyzją z dnia [...] r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na podstawie art. 7 ust. 1 i art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego ( Dz. U. z 2012 r., poz. 1164 ze zm. ), przyznał x płatność bezpośrednią do gruntów rolnych na rok [...] w łącznej wysokości [...] zł.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że do JPO zadeklarowano [...] ha gruntów rolnych i do tych powierzchni naliczono wnioskowane przez stronę płatności.

Po wznowieniu, postanowieniem z dnia [...] r., z urzędu postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie organ I instancji decyzją z dnia [...] r., na podstawie art. 7 ust. 1 i art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, art. 151 § 1 pkt. 2 i art. 145 § 1 pkt. 5 kpa oraz art. 58 rozporządzenia Komisji WE nr 1122/2009 uchylił powyższą decyzję z dnia [...]r. i odmówił przyznania x jednolitej płatności obszarowej.

W uzasadnieniu decyzji Kierownik Biura Powiatowego ARiMR wskazał, iż we wniosku o dopłaty strona zadeklarowała w ramach JPO obszar [...] ha. Po wydaniu decyzji o przyznaniu płatności w dniach [...] r. dokonano kontroli gospodarstwa na miejscu. Na działce rolnej[...] stwierdzono "wieloletnie zaniedbania [ ... ] oraz brak dobrej kultury rolnej". Działka była porośnięta drzewkami oraz pojedynczymi sadzonkami orzecha włoskiego. Na obszarze [...] ha stwierdzono nieużytek i zastosowano kod DR18 – zaniechanie prowadzenia działalności rolniczej oraz kod DR 25 - brak możliwości identyfikacji granic działki rolnej. W trakcie kontroli dokonano szkiców pomiarowych działek oraz fotografii. Ustalenia powyższe w ocenie organu stanowiły nowe okoliczności, o których mowa w art. 145 §1 pkt 5 k.p.a. będące podstawą do wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją przyznającą stronie przedmiotowe płatności. Skarżąca twierdziła, że na spornej działce wykonywała regularne zabiegi rolnicze, ale po ponownej weryfikacji raportu kontrolnego organ stwierdził, że kontrola była wykonana prawidłowo. Występująca na działce roślinność ( samosiejki, zachwaszczenie ) dowodzi, że nie wykaszano międzyrzędzi, nie usuwano chwastów ani nie spulchniano gleby w rzędach drzew- nie dokonywano zabiegów agrotechnicznych wymaganych dla utrzymania gruntów zgodnie z normami. Działka [...]w roku [...] była zgłoszona do płatności rolnośrodowiskowej jako sady ekologiczne, co wymagało dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych, których nie stwierdzono.

W przypadku JPO procentowa różnica pomiędzy powierzchnią zadeklarowaną ([...]ha) a stwierdzoną w czasie kontroli ([...] ha) wynosiła [...] % , wobec czego należało orzec o nieprzyznaniu płatności za dany rok.

W odwołaniu od tej decyzji strona wniosła o jej uchylenie, albowiem :

- materiał dowodowy zebrany w [...] r. nie wskazywał zaniechania działalności rolniczej w [...] r.

- nie było przesłanek do wznowienia postępowania ani do odmowy przyznania płatności na [...] rok.

W uzasadnieniu odwołania podniesiono, iż organ winien przede wszystkim wykazać wysokość samosiejek drzew oraz ich średnioroczny przyrost, ilość samosiejek na działce oraz rodzaj i gatunek chwastów, ich cykl rozwojowy i intensywność porastania. Zdjęcia działek wykonano w dużym zbliżeniu i brak jest ich odniesienia do otoczenia. Działki były kontrolowane w [...] r. przez[...] i nie stwierdzono wówczas jakichkolwiek nieprawidłowości.

Decyzją z dnia [...] r. Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa utrzymał w mocy decyzję organu I instancji, podzielając generalnie jego ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że kryterium decydującym o przyznaniu spornych płatności było posiadanie gruntów rolnych i utrzymywanie ich w dobrej kulturze rolnej, a przesłanka posiadania winna być spełniona w chwili wydawania decyzji administracyjnej. W momencie uzyskania dowodów świadczących o tym, iż sporna działka nie była uprawiana rolniczo w [...]roku zgodnie z wymaganymi normami nie jest możliwe przyznanie płatności bezpośrednich ( JPO ) do tych gruntów.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego strona wniosła o uchylenie decyzji organów II i I instancji, zarzucając naruszenie :

- art. 21 ust. 1 rozporządzenia Rady WE nr 73/2009 poprzez jego błędne zastosowanie i odmowę przyznania wnioskowanych płatności

- art. 58 rozporządzenia Komisji UE nr 65/2011 poprzez jego błędne zastosowanie i odmowę przyznania płatności podczas gdy różnica między powierzchnią zadeklarowaną o stwierdzoną nie przekraczała 20 %

- art. 8 ust. 1 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

- art. 151 § 1 pkt. 2 i art. 145 § 1 pkt. 5 kpa poprzez bezzasadne uznanie istnienia podstaw do wznowienia postępowania

- art. 138 § 1 pkt. 1 i art. 151 § 1 pkt. 2 kpa

- art. 7 i art. 77 kpa oraz art. 3 ust. 2 ustawy o płatnościach [...] poprzez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie całego materiału dowodowego

- art. 107 kpa poprzez wadliwe uzasadnienie decyzji

- art. 8 i 80 kpa poprzez wadliwą ocenę materiału dowodowego sprawy.

W uzasadnieniu skargi powołano się generalnie na argumenty podniesione wcześniej w odwołaniu, dotyczące utrzymywania spornej działki w dobrej kulturze rolnej w [...] roku.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor ARiMR wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i argumenty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje :

Dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji Sąd uznał, że skarga okazała się nieuzasadniona.

Wskazać należy na wstępie, iż wznowienie postępowania jest instytucją procesową stwarzającą możliwość prawną ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie, w którym ona zapadła, było dotknięte kwalifikowaną wadą prawną wymienioną w przepisie art. 145 § 1 kpa. Jest to zarazem jeden z nadzwyczajnych trybów postępowania administracyjnego, mających na celu kontrolowanie prawidłowości decyzji wydanej w postępowaniu zwykłym ( zob. m. in. B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 531-534 ). Procedowanie w trybie nadzwyczajnym przez organ administracji jest przy tym wyjątkiem od ogólnej zasady trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych, wyrażonej w art. 16 § 1 kpa, stąd też zastosowanie wznowienia postępowania winno odbywać się ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich ustawowych gwarancji procesowych przynależnych stronie.

Zakres postępowania wznowieniowego jest węższy aniżeli postępowania zwyczajnego i ogranicza się do badania podstaw wznowienia wskazanych przez wnioskodawcę czy przez organ w wypadkach wszczęcia postępowania z urzędu.

W niniejszej sprawie decyzją z dnia [...]r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na podstawie art. 7 ust. 1 i art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego ( Dz. U. z 2012 r., poz. 1164 ze zm. ), przyznał x płatność bezpośrednią do gruntów rolnych na rok [...] w łącznej wysokości [...]zł. W uzasadnieniu tej decyzji organ wskazał, że do JPO zadeklarowano [...] ha gruntów rolnych i do tych powierzchni naliczono wnioskowane przez stronę płatności.

Powodem przyznania płatności było więc ustalenie przez organ, iż wnioskodawca spełniał przesłanki wskazane w art.7 ust. 1 ustawy z dnia 26 st6ycznia 2007r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego ( t.j. Dz. U. z 2012 , poz. 1164), czyli posiadał działki rolne o powierzchni minimum 1,0 ha, utrzymywał wszystkie grunty rolne zgodnie z normami przez cały dany rok kalendarzowy oraz przestrzegał wymogów przez cały ten rok. Minimalne normy oznaczają m. in. uprawę roślin lub ugorowanie w przypadku gruntów ornych, koszenie okrywy roślinnej i jej usunięcie co najmniej raz w roku w przypadku łąk.

Po wydaniu powyższej decyzji organ I instancji wznowił z urzędu postanowieniem z dnia [...] r. na podstawie art. 149 § 1 w zw. z art. 145 §1 pkt. 5, art. 147 i art. 150 kpa postępowanie administracyjne w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu tego postanowienia organ powołał się na podstawę wznowieniową określoną w art. 145 § 1 pkt 5 kpa, wskazując, że po wydaniu decyzji o przyznaniu płatności w dniach[...] r. dokonano kontroli gospodarstwa na miejscu. Na działce rolnej [...] położonej w woj. [...] stwierdzono "wieloletnie zaniedbania [ ... ] oraz brak dobrej kultury rolnej".

Zgodnie z treścią powołanego wyżej przepisu art.145 § 1 pkt 5 kpa w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję. Z powyższej regulacji wynika więc, że o zaistnieniu omawianej podstawy wznowienia można mówić wówczas, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki: a) wyszły na jaw nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, b) są one istotne dla sprawy, tzn. mogą mieć wpływ na jej odmienne rozstrzygnięcie, c) nie były znane organowi, który wydał decyzję, d) istniały w dniu wydania decyzji (zob. B. Gruszczyński w: S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek, Ordynacja podatkowa, Komentarz, Warszawa 2007, s. 733).

Sąd po przeanalizowaniu akt administracyjnych sprawy stwierdził, że organy obu instancji zasadnie uznały, iż fakt braku utrzymywania spornej działki w [...] roku w odpowiedniej kulturze rolnej oraz wyniki protokołu kontroli gospodarstwa mogą być uznane ( odpowiednio ) za okoliczność i dowód istotny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy (jako warunkujące bezpośrednio kwestię spełniania przesłanki do otrzymania wnioskowanych płatności).

Jednocześnie w uzasadnieniach zaskarżonych decyzji organów obu instancji wyjaśniono, że powyższa okoliczność dotycząca braku prowadzenia wymaganych zabiegów agrotechnicznych w [...] r. była nieznana organowi I instancji w dacie wydawania przez niego zakwestionowanej decyzji. Opierał się on bowiem wyłącznie na danych wynikających z wniosku skarżącej o przyznanie płatności. Jak stwierdził WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 20.10.2016r. (sygn. akt II SA/Bk 451/16) a stanowisko to aprobuje Sąd rozpoznający niniejszą sprawę, brak znajomości organu co do nowych okoliczności może wystąpić bez względu na przyczyny tej niewiedzy bowiem wystarczy jedynie, że z badanego materiału dowodowego nie wynikały okoliczności faktyczne lub dowody, których istnienie później, bo po wydaniu decyzji ostatecznej, ujawniono.

Tu, postępowanie w przedmiocie uzyskania płatności rolnych zostało wszczęte na wniosek producenta rolnego. Wszystkie złożone wnioski jak i ten podlegają bowiem szczegółowej kontroli – chodzi zarówno o kontrole administracyjną jak i kontrolę samego gospodarstwa na miejscu. Ten drugi rodzaj kontroli nie jest obligatoryjny w stosunku do każdego wniosku. Zdarza się zatem, że kontrola gospodarstwa na miejscu jest już dokonywana po wydaniu decyzji przyznającej płatności za dany rok. Na skutek takiej kontroli mogą jednak wyjść na jaw okoliczności faktyczne istotne dla kwestii spełniania przesłanek otrzymania płatności.

Na skutek dokonanej w [...] r. kontroli ( potwierdzonej szkicami działek i wykonanymi fotografiami ) ustalono m. in., że występująca na działce roślinność

( samosiejki, zachwaszczenie ) dowodzi, iż w latach wcześniejszych nie wykaszano międzyrzędzi, nie usuwano chwastów ani nie spulchniano gleby w rzędach drzew, nie dokonywano więc zabiegów agrotechnicznych wymaganych dla utrzymania gruntów zgodnie z normami. Samosiewy drzew leśnych pojawiły się na skutek samoistnej sukcesji naturalnej typowej dla terenów odłogowanych. Działka [...] w roku [...] była zgłoszona do płatności rolnośrodowiskowej jako sady ekologiczne , co wymagało dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych, których nie stwierdzono. W [...] r. na spornej działce winien istnieć sad w trzecim roku od jego założenia (skarżąca już w [...]roku deklarowała sad), tymczasem nie można było zidentyfikować żywych drzew jabłoni. Tych ustaleń nie mogą zmienić wyniki kontroli wykonywanej przez jednostki certyfikujące, gdyż organy obu instancji nie były nimi związane w jakikolwiek sposób

( jest to stanowisko ugruntowane w orzecznictwie sądowym ). Dla organu decydujący charakter mają wyniki kontroli na miejscu dokonywanej wyłącznie przez jego uprawnionych pracowników – kontrolerów. Niemniej zauważyć należy, iż dokument, na który powoływała się skarżąca nie dowodzi tez przeciwnych formułowanych przez organ w oparciu o wyniki z kontroli wykonanej przez pracowników Agencji. Z dokumentu tego wynika bowiem jedynie, że przedmiotowa działka kwalifikuje się do obsady roślin sadowniczych i jagodowych oraz jaki i w jakiej ilości zastosowano materiał nasadzeniowy, zaś dołączone przez stronę zdjęcia obrazują jedynie stan działki w roku [...], co w żaden sposób nie może stanowić dowodu na wykonywanie w [...] roku i latach następnych zabiegów agrotechnicznych.

Z powyższych względów zarzuty dotyczące naruszenia przez organ przepisów procesowych okazały się niezasadne. Organ miał podstawy do wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją z dnia [...]r. i uchylenia tejże decyzji oraz do odmowy przyznania stronie przedmiotowych płatności gdyż ustalenia kontrolne z [...]roku dały podstawę do stwierdzenia , że na omawianej działce rolnej ujawniono nieprawidłowości mające wpływ na wysokość przyznanej już płatności. .

Strona skarżąca niesłusznie też zarzucała organom naruszenie przepisów prawa materialnego. Rację bowiem ma organ podając jako podstawę rozstrzygnięcia przepis art. 58 akapit drugi rozporządzenia komisji (WE) Nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 (...) Dz.U. L 316 z 2.12.2009r. str. 65-112 jako, że akt ten uszczegóławia powołane przez stronę rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 . Powołany przez organ przepis art. 58 akapit drugi stanowi, że jeżeli różnica pomiędzy obszarem zadeklarowanym a zatwierdzonym przekracza 20%, w odniesieniu do danej grupy upraw nie stosuje się żadnej pomocy obszarowej. W omawianej sprawie taka sytuacja zaistniała. Raport z czynności kontrolnych wraz ze zdjęciami był dowodem na to, że na przedmiotowej działce w ramach realizowania od [...] roku wariantu 2.9- Uprawy sadownicze i jagodowe (z certyfikatem zgodności) nie wykonano zabiegów pielęgnacyjnych i nie prowadzono produkcji rolnej zgodnie z najlepszą wiedzą i kulturą rolną pakietu . Brak wykonania koszenia międzyrzędzi, spulchnienia gleby w rzędach, istniejące samosiewy drzew leśnych- to zastany stan na działce rolnej w dacie kontroli [...] ( rok) . Tak więc rację ma organ, że stan działki to wynik wcześniejszych zaniedbań bo od[...] roku na działce powinny być kilkuletnie drzew owocowe, których tu było brak zaś widoczne były opisane w raporcie zaniedbania.

Sankcja w postaci odmowy przyznania przedmiotowych płatności wynika z w/w przepisu jako, że różnica, o której mowa w tym przepisie przekroczyła 20 %. Otóż powierzchnia zatwierdzona to powierzchnia [...] ha, co stanowi 100 % powierzchni jaką skarżąca winna była podać (a która została stwierdzona w wyniku kontroli) , zaś skarżąca zadeklarowała [...] ha, co stanowi [...]% tej powierzchni. Tak więc skarżąca "przedeklarowała" o [...]% bo różnica pomiędzy powierzchnią zadeklarowaną przez skarżącą a stwierdzoną przez organ wyniosła [...] ha. Dlatego zdaniem Sądu należało uznać, że organ dokonał prawidłowego wyliczenia różnicy pomiędzy powierzchniami i prawidłowo przyjął że przekracza ona 20 %.

Biorąc pod uwagę wskazane wyższej okoliczności Sąd uznał, iż decyzja Dyrektora ARiMR została wydana zgodnie z przepisami prawa procesowego i materialnego.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016r,, poz. 718 ) orzekł o oddaleniu skargi.