Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jarosław Wichrowski Sędziowie sędzia WSA Joanna Janiszewska-Ziołek (spr.) asesor WSA Katarzyna Korycka Protokolant starszy sekretarz sądowy Katarzyna Kloska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2018 r. sprawy ze skargi E. M. na decyzję Wojewody z dnia [...] kwietnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie statusu osoby bezrobotnej uchyla zaskarżoną decyzję.

Starosta W. decyzją z dnia [...] marca 2018r., w wyniku wznowienia postępowania administracyjnego, uchylił własną decyzję nr [...] w sprawie uznania E. M. z dniem [...] czerwca 2017 r. za osobę bezrobotną oraz jednocześnie orzekł o odmowie uznania jej za taką osobę z dniem [...] czerwca 2017 r. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji powołując się na art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia [...] kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065 z późn. zm.) wskazał, że na dzień rejestracji E. M. nie spełniała przesłanek ustawowych do uznania jej za osobę bezrobotną, ponieważ zgodnie z umową o przeprowadzenie procesu kształcenia z [...] września 2016r. jest uczniem Studium Medycznego [...] E. w P. na kierunku technik farmaceutyczny. Okoliczność ta wyszła na jaw w stycznia 2018 r., kiedy to E. M. przedstawiła powyższą umowę, a do organu wpłynęło również zaświadczenie z dnia [...] stycznia 2018r., z którego wynika, że zajęcia w szkole realizowane są w formie stacjonarnej, w trybie weekendowym. Ponadto organ powołał się na rozporządzenie Ministra [...] N. z [...] marca 2017r. w sprawie kwalifikacji zawodów szkolnictwa zawodowego i podkreślił, że kształcenie w zawodzie technik farmaceuta może odbywać się wyłącznie w szkole dla młodzieży.

Od powyższej decyzji E. M. złożyła odwołanie wnosząc o uznanie jej od dnia [...] czerwca 2017 r. za osobę bezrobotną z prawem do zasiłku dla bezrobotnych. Akcentowała, iż spełnia ustawowe warunki do uznania jej za osobę bezrobotną, gdyż zajęcia w szkole odbywają się od piątku (godzin popołudniowych) do niedzieli - co nie stanowi przeszkody do podjęcia zatrudnienia. Zgodnie więc z przepisami ustawowymi była zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia, zwłaszcza, że przed zarejestrowaniem jako bezrobotna była już jednocześnie słuchaczem Studium Medycznego i pozostawała w zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zaskarżona decyzją z [...] kwietnia 2018r. Wojewoda K. – P., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, że przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy

o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określa nie pozwala uznać za osobę bezrobotną osobę uczącą się jednocześnie precyzując pewne wyjątki, które należy odczytywać ściśle. Wojewoda wskazał, że statusu bezrobotnego nie mogą nabyć osoby uczące się – studiujące w systemie stacjonarnym. Wobec uzyskania przez organ

I instancji informacji o podjęciu (kontynuowaniu) przez E. M. nauki w trybie stacjonarnym – organ ten zobligowany był do przeprowadzenia postępowania w tym zakresie i rozstrzygnięcia ponownie w tym przedmiocie. Na poparcie twierdzenia

o prawidłowości decyzji organu I instancji Wojewoda powołał się na wyroki: WSA

w Rzeszowie z 30 listopada 2011r. syg. akt II SA/Rz 783/11 i WSA w Szczecinie z 16 maja 2012r. syg. akt II SA/Sz 324/12 i wskazał, że zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w tych orzeczeniach, tej samej osobie nie może przysługiwać jednocześnie przymiot ucznia szkoły stacjonarnej i bezrobotnego.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego E. M.

podniosła zarzut naruszenia:

- art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy poprzez uznanie, ze nie spełnia ona wymogów umożliwiających nabycie statusu osoby bezrobotnej;

- art. 7 k.p.a. i 77 k.p.a. przez niewyjaśnienie istotnych w sprawie okoliczności;

- art. 7a k.p.a. poprzez zastosowanie niekorzystnej dla niej interpretacji przepisów;

- art. 8 i 9 k.p.a. przez naruszenie zasady zaufania obywateli do organów administracji.

Formułując powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej jej decyzji Starosty [...].

W uzasadnieniu skargi E. M. podkreśliła, że z zebranego w sprawie materiału nie wynika, ażeby była ona studentką, nie realizuje ona nauki w szkole wyższej. Za chybione zatem uznała argumenty organów obu instancji. Okoliczność, że student studiów stacjonarnych nie może posiadać statusu bezrobotnego nie dotyczy stanu faktycznego sprawy. W odniesieniu do szkoły, do której uczęszcza istotne znaczenie ma jedynie okoliczność, czy szkoła ta jest szkoła dla dorosłych. Skarżąca powołała się w tym zakresie na przepisy ustawy z [...] grudnia 2016r. Prawo oświatowe i podniosła, że szkoły dla dorosłych to szkoły, w których stosuje się odrębną organizację kształcenia i do których są przyjmowane osoby mające 18 lat, a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym są przyjmowane do szkoły. Za istotną w sprawie skarżąca uznała również okoliczność pobierania nauki w trybie weekendowym. Szkoła, który przewiduje taki tryb nauczania nie może być uznana za szkołę dla młodzieży. W ocenie skarżącej bezrobotnym nie może być osoba pobierająca naukę w szkole dla młodzieży (gdzie nauka odbywa się od poniedziałku do piątku) lub student studiów stacjonarnych (gdzie nauka odbywa się w tygodniu) – co uniemożliwia pozostawanie w gotowości do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] - P. wniósł o jej oddalenie – podtrzymując argumentacje zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 2188), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie swojej właściwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 cytowanego przepisu stanowi, iż kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Natomiast na podstawie art. 145 § 1 p.p.s.a. Sąd, uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla zaskarżoną decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W wyniku przeprowadzenia kontroli zaskarżonej decyzji pod względem zgodności z prawem Sąd stwierdził, że przy jej wydaniu zostały naruszone przepisy postępowania oraz przepisy prawa materialnego, a wobec tego skarga zasługiwała na uwzględnienie. Analiza uzasadnień decyzji zarówno organu pierwszej instancji, jak i zaskarżonej decyzji prowadzi do wniosku, iż organy te na skutek błędnej wykładni powołanych w podstawie rozstrzygnięcia przepisów prawa materialnego, nie ustaliły i nie wyjaśniły stanu faktycznego sprawy w zakresie koniecznym do jej rozstrzygnięcia zgodnie z wymogami art. 7, art. 77 § 1 k.p.a. - co może mieć istotny wpływ na wynik sprawy

Podkreślenia bowiem wymaga, że według art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017r., poz. 1065 ze zm. – dalej zwana "ustawą"), za bezrobotnego uznaje się osobę, między innymi nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu programu nauczania tej szkoły lub w szkole wyższej, gdzie studiuje się na studiach stacjonarnych.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że statusu bezrobotnego nie może uzyskać osoba ucząca się, za wyjątkiem osób uczących się w szkole dla dorosłych, przystępujących do egzaminu eksternistycznego z zakresu szkoły dla dorosłych lub uczących się w szkole wyższej w formie studiów niestacjonarnych.

W wyroku z dnia 10 kwietnia 2015 r. sygn. I OSK 2652/13 Naczelny Sąd Administracyjny (dostępnym na stronie internetowej CBOiS) wskazał, że sformułowana w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy definicja osoby bezrobotnej jest skonstruowana z dwóch części. W pierwszej z nich, wskazuje się na swego rodzaju przesłanki pozytywne, a więc na warunki, które muszą być spełnione, by można było uzyskać status bezrobotnego. Druga część, zawiera zespół przesłanek negatywnych, w więc okoliczności, które uniemożliwiają nabycie tego statusu. Z ich zestawienia jednoznacznie wynika, że nie każda osoba rejestrująca się w urzędzie pracy może być uznana za osobę bezrobotną. Wszystkie niezbędne wymogi muszą być spełnione łącznie, co oznacza, że brak któregokolwiek z nich wyklucza nabycie czy zachowanie omawianego statusu osoby bezrobotnej. Bezrobotnym może być jedynie osoba ucząca się w szkole dla dorosłych lub w szkole wyższej odbywając studia stacjonarne.

W rozpoznawanej sprawie organy całkowicie dowolnie i błędnie przyjęły, że forma stacjonarnej wskazana w przepisie at. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy odnosi się zarówno do nauki w szkole wyższej, jak i w szkole dla dorosłych. Doprowadziło to w okolicznościach niniejszej sprawy do całkowitego zaniechania rzetelnego i wszechstronnego ustalenia okoliczności faktycznych sprawy oraz nieuprawnionego i pochopnego dokonania subsumpcji wadliwie ustalonego stanu faktycznego do norm prawa materialnego. Organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji poprzestał na ustaleniu, że skarżąca odbywa naukę w formie stacjonarnej, nie poczynił zaś jakichkolwiek ustaleń, ani nie rozważył, czy Studium Medyczne [...] [...] w P. jest (było w momencie rejestracji skarżącej) szkołą dla dorosłych.

Bezspornie omawiana ustawa nie zawiera definicji szkoły dla dorosłych, dlatego należy odwołać się w tym zakresie do przepisów ustawy z dnia [...] września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2198) – obowiązującej w dacie rejestrowania skarżącej w PUP. Zgodnie z art. 2 pkt 3a ustawy o systemie oświaty system ten obejmuje placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Dodatkowo, w oparciu o art. 3 pkt 15 tej samej ustawy wskazano, że przez szkołę dla dorosłych należy rozumieć szkoły, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 lit. b i d, w których stosuje się odrębną organizację kształcenia i do których są przyjmowane osoby mające 18 lat, a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym są przyjmowane do szkoły. Tym samym szkoła dla dorosłych to również szkoła wymieniona jako publiczna i niepubliczna ponadgimnazjalna typu szkoły policealnej dla osób posiadających wykształcenie średnie, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, umożliwiająca uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie - co wynika z treści art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o systemie oświaty.

Jak już wspomniano powyżej, w przypadku braku definicji konkretnego pojęcia

w jednym akcie prawnym należy odwołać się do innego aktu prawnego, zawierającego taką definicję. W świetle przytoczonej definicji szkoły dla dorosłych ujętej w ustawie

o systemie oświaty, w sprawie należało poczynić ustalenia stanu faktycznego

i rozważyć, czy pobierana od września 2016r. przez skarżącą nauka ma miejsce

w szkole policealnej niepublicznej dla osób dorosłych posiadających co najmniej wykształcenie średnie, i czy jej ukończenie umożliwi skarżącej uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie technika farmaceutycznego.

W tym zakresie w aktach sprawy znajduje się zaświadczenie wystawione

[...] stycznia 2018r. przez Studium Medyczne w P., z którego wynika, że skarżąca jest uczniem tej szkoły – "w zawodzie technik farmaceutyczny"; szkoła jest wpisana do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonej przez Prezydenta M. P.; nauka w tej szkole trwa dwa lata; zajęcia są realizowane w trybie weekendowym - co dodatkowo wynika również z przedstawionej do akt umowy o przeprowadzenie procesu kształcenia zawartej między skarżącą i [...] [...] sp. z o.o. w P. w dniu [...] września 2016r.

W ocenie Sądu organ II instancji dysponował pełnym i wyczerpującym materiałem dowodowym, skoncentrował się jednak wyłącznie na jednej okoliczności (stacjonarnej formie odbywania nauki) – pomijając inne istotne elementy stanu faktycznego wynikające ze zgromadzonego materiału dowodowego.

Z organami administracji należało się zgodzić jedynie w tym zakresie, że ujawnienie okoliczności o pobieraniu nauki przez skarżącą stanowiło przesłankę z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. do wznowienia postępowania zakończonego wymienioną w decyzji organu I instancji decyzją własną. Zgodnie bowiem z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a., w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję. Jak wynika z tego przepisu, mogące stanowić podstawę wznowienia postępowania administracyjnego nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody mają być: nieznane organowi, które wydał decyzję i muszą istnieć w dniu wydania decyzji, której wznowienie dotyczy. Taka sytuacja w niniejszej sprawie wystąpiła.

Jednakże, co należy ponownie podkreślić, organ odwoławczy (dysponując materiałem dowodowym zgromadzonym w toku postępowania przed organem

I instancji), nie rozważył wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy – w szczególności, czy skarżąca uczy się w szkole dla dorosłych w rozumieniu przywołanych przepisów ustawy o systemie oświaty – na co wskazywałaby treść zaświadczenia szkolnego. W tym zakresie organ odwoławczy nie dokonał zgodnie z art. 80 k.p.a. analizy wszystkich dowodów. Stąd też w niniejszej sprawie zostały naruszone przepisy prawa materialnego, ale również normy postępowania administracyjnego.

Należy w tym miejscu podkreślić, że rozważania zawarte w niniejszym uzasadnieniu nie mają na celu merytorycznego ukierunkowania organu odwoławczego co do sposobu załatwienia sprawy i nie powinny być w taki sposób przez ten organ postrzegane. Sąd wskazał jednie organowi odwoławczemu, że w aktach znajduje się materiał dowodowy, który pozwala odnieść się merytorycznie do zarzutów podniesionych w odwołaniu od decyzji wydanej przez organ I instancji i rozstrzygnąć sprawę co do istoty. Zaznaczyć również należy, że gdyby Wojewoda [...] - P. w toku ponownej oceny materiału dowodowego powziął wątpliwości co do określonych okoliczności faktycznych rozpatrywanej sprawy to pozostaje uprawniony do przeprowadzenia wyjaśniającego postępowania dowodowego na podstawie art. 136 § 1 k.p.a. Wśród przesłanek przyznania statusu osoby bezrobotnej jest bowiem pozostawanie w gotowości do podjęcia zatrudnienia i jeżeli w ocenie organu odwoławczego informacja o odbywaniu przez skarżącą zajęć w trybie weekendowym nie byłaby wystraczająca to organ jest uprawniony do uzupełnienia materiału dowodowego o harmonogram zajęć obowiązujący skarżącą w pierwszym i w dalszych semestrach nauki.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, na podstawie art. 135 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a.