Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marek Leszczyński, Sędziowie sędzia WSA Elżbieta Lemańska, sędzia WSA Barbara Romanczuk (spr.), Protokolant sekretarz sądowy Natalia Paulina Janowicz, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 23 stycznia 2024 r. sprawy ze skargi D. P. i S. P. na decyzję Wojewody Podlaskiego z dnia 25 sierpnia 2023 r. nr WG-VI.7534.149.2023.AM w przedmiocie ustalenia i wypłaty odszkodowania za nieruchomość oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z dnia 25 sierpnia 2023 r. nr WG-VI.7534.149.2023.AM Wojewoda Podlaski, po rozpatrzeniu odwołania S. P. i D. P. od decyzji Prezydenta Miasta Suwałk z dnia 29 czerwca 2023r., znak: GR.6833.69.2021.SW, w przedmiocie ustalenia i wypłaty odszkodowania za nieruchomość położoną w Suwałkach, obręb [...], oznaczoną jako działki nr [...] o pow. 0,0001 ha, nr [...] o pow. 0,0076 ha i nr [...] o pow. 0,0078 ha, przejętą z mocy prawa na własność Miasta Suwałki, na podstawie ostatecznej decyzji Prezydenta Miasta Suwałk Nr 6/2021 z dnia 30 listopada 2021 r., znak: AGP.6740.13.2021.SZ, o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie drogi gminnej nr [...] ulica [...] w Suwałkach, na odcinku od posesji nr [...] do mostu na rzece Czarna Hańcza, wraz z rozbiórką i budową infrastruktury technicznej oraz zatwierdzeniu podziału nieruchomości, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Stan faktyczny sprawy przedstawia się następująco:

Prezydent Miasta Suwałk, decyzją Nr 6/2021 z dnia 30 listopada 2021 r., znak: AGP.6740.13.2021.SZ, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, zezwolił na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie drogi gminnej nr [...] ulica [...] w Suwałkach na odcinku od posesji nr [...] do mostu na rzece Czarna Hańcza wraz z rozbiórką i budową infrastruktury technicznej. Przedmiotową decyzją, która stała się ostateczna w dniu 29 kwietnia 2022 r., zatwierdzono projekt podziału m.in. nieruchomości stanowiących własność Państwa P., położonych w Suwałkach, obręb [...], oznaczonej jako działki nr: [...] o pow. 0,0891 ha, [...] o pow. 1,7293 ha, oraz [...] o pow. 0,9744 ha. Działka nr [...] uległa podziałowi na działki nr: [...] o pow. 0,0001 ha (przeznaczona pod drogę gminną) i [...] o pow. 0,0890 ha (w dotychczasowym władaniu), działka nr [...] uległa podziałowi na działki nr: [...] o pow. 0,0076 ha (przeznaczona pod drogę gminną) i [...] o pow. 1,7217 ha (w dotychczasowym władaniu), natomiast działka nr [...] uległa podziałowi na działki nr: [...] o pow. 0,0078 ha (przeznaczona pod drogę gminną) i [...] o pow. 0,9666 ha (w dotychczasowym władaniu). W związku z powyższym, nieruchomość będąca przedmiotem niniejszego postępowania, oznaczona jako działki nr [...] o pow. 0,0001 ha, nr [...] o pow. 0,0076 ha i nr [...] o pow. 0,0078 ha, z dniem w którym decyzja stała się ostateczna, z mocy prawa stała się własnością Miasta Suwałki.

Decyzją z dnia 29 grudnia 2022 r. nr GR.6833.69.2021.SW, Prezydent Miasta Suwałk, działający jako starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w pkt 1 decyzji przyjął wartość nieruchomości, oznaczonej jako działki nr [...] o pow. 0,0001 ha, nr [...] o pow. 0,0076 ha i nr [...] o pow. 0,0078 ha na kwotę 41 054,00 zł, w pkt 2 decyzji ustalił odszkodowanie za prawo własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz S. i D. małż. P. w wysokości 41 054,00 zł, w pkt 3 odmówił powiększenia wysokości odszkodowania o równowartość 5% wartości nieruchomości z tytułu jej wydania zgodnie z art. 18 ust. 1e pkt 1 specustawy drogowej, w pkt 4 zobowiązał Prezydenta Miasta Suwałk do wypłaty odszkodowania za niniejszą nieruchomość na rzecz S. i D. małż. P. w wysokości 41 054,00 zł, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.

Odwołanie od ww. decyzji wnieśli S. i D. małż. P., zarzucając jej naruszenie przepisów procedury administracyjnej oraz przepisów prawa materialnego.

W wyniku rozpoznania odwołania, Wojewoda Podlaski, decyzją z dnia 26 kwietnia 2023 r., znak: WG-VI.7534.19.2023.AM, uchylił ww. decyzję Prezydenta Miasta Suwałk i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W motywach rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, iż biegły w operacie szacunkowym do analizy rynku nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę zagrodową/mieszkaniową jednorodzinną, przyjął nieruchomości o powierzchniach sprzed podziału, tj. nieruchomości o powierzchni ok. 2 000 m2 i powyżej, w sytuacji gdy w treści operatu szacunkowego zawarto stwierdzenie, że na cenę nieruchomości wpływa m.in. cecha - powierzchnia, a przy dokonaniu opisu jej gradacji zawarł informację, że "mniejsze powierzchniowo nieruchomości osiągają zazwyczaj wyższe ceny jednostkowe".

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Prezydent Miasta Suwałk, decyzją z dnia 29 czerwca 2023 r., znak: GR.6833.69.2021.SW, w pkt 1 decyzji przyjął wartość nieruchomości, oznaczonej jako działki nr [...] o pow. 0,0001 ha, nr [...] o pow. 0,0076 ha i nr [...] o pow. 0,0078 ha na kwotę 46 065,00 zł, zgodnie z operatem szacunkowym z dnia 22 maja 2023 r., sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego R. S., w pkt 2 decyzji ustalił odszkodowanie za prawo własności przedmiotowej nieruchomości na rzecz odwołujących w wysokości 46 065,00 zł, w pkt 3 odmówił powiększenia wysokości odszkodowania o równowartość 5% wartości nieruchomości z tytułu jej wydania zgodnie z art. 18 ust. 1 e pkt 1 specustawy drogowej, w pkt 4 zobowiązał Prezydenta Miasta Suwałk do wypłaty odszkodowania za niniejszą nieruchomość na rzecz S. i D. małż. P. w wysokości 46 065,00 zł, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.

Odwołanie od ww. decyzji ponownie wnieśli S. i D. małż. P. stwierdzając, iż została ona wydana z rażącym naruszeniem prawa oraz po terminie, a ustalone odszkodowanie jest rażąco zaniżone i nie uwzględnia szkód jakie wyrządzono na ich nieruchomości. Dodatkowo wskazali, że realizowana inwestycja narusza granice posiadania, a sąsiedzi budują płoty na ich własności. W ocenie Państwa P. sporządzony na potrzeby niniejszego postępowania operat szacunkowy nie dotyczy nieruchomości będącej ich własnością, oraz zawiera nieprawdziwe informacje odnośnie części składowych znajdujących się na ich działkach. Ponadto Skarżący stwierdzili, iż odmówiono im możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim ze sporządzonym w sprawie operatem szacunkowym oraz wypowiedzenia się w przedmiotowej kwestii. Mając na uwadze powyższe Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, żądając za przejętą nieruchomość odszkodowania w wysokości 60 000 000,00 zł.

Wojewoda Podlaski decyzją z dnia 25 sierpnia 2023 r. nr WG-VI.7534.149.2023.AM utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję uznając, że wytyczne zawarte we wcześniejszych decyzja kasacyjnych zostały wykonane i decyzja jest prawidłowa.

Na wstępie organ odwoławczy zacytował treść przepisów mających zastosowanie w sprawie i podkreślił, że ustalenie przez organ wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości. Sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy stanowi zatem dowód, że opisana w nim nieruchomość ma określoną wartość, a z kolei wartość ta jest podstawą określenia wysokości odszkodowania. Operat szacunkowy jest tym samym sformalizowanym prawnie dowodem wartości nieruchomości, a wyrażone w nim oceny i ustalenia stanu faktycznego stanowią wyraz czynności rzeczoznawcy majątkowego, jako biegłego w sprawie, które mogą być podważone, ale tylko w sposób jednoznacznie zaprzeczający tym ustaleniom. Na organie spoczywa obowiązek dokładnego wyjaśnienia wszelkich istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy elementów oraz podjęcia niezbędnych działań zmierzających do prawidłowego ustalenia wartości nieruchomości i należnego za nią odszkodowania.

Na potrzeby niniejszego postępowania sporządzony został operat szacunkowy z dnia 22 maja 2023 r., przez rzeczoznawcę majątkowego R. S. (upr. nr [...]), określający wartość nieruchomości oznaczonej jako działki nr [...], nr [...] i nr [...], na łączną kwotę 46 065,00 zł (wartość gruntu - kwota 15 984,00 zł, wartość obiektów i urządzeń budowlanych - kwota 24 256,00 zł, wartość nasadzeń - kwota 5 825,00 zł). Dla nieruchomości oznaczonej w dacie wydania decyzji zrid, jako działki nr [...], [...], oraz nr [...] (przed podziałem), założona była księga wieczysta Nr [...]. Zgodnie z ww. księgą właścicielami nieruchomości byli S. i D. małż. P.

Organ odwoławczy podkreślił, że biegły w sporządzonym operacie szacunkowym ustalił, iż na obszarze na którym położona jest wyceniana nieruchomość w dacie wydania decyzji zrid, obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony uchwałą nr XLll/464/2013 Rady Miejskiej w Suwałkach z dnia 27 listopada 2013 r., w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów mieszkaniowych [...] w Suwałkach, opublikowaną w Dz. Woj. Podlaskiego z dnia 06 grudnia 2013 r., poz. 4280. Zgodnie z ww. planem działka nr [...] położona była na terenie oznaczonym symbolem 6bKDL - pas drogi publicznej położonej w ciągu ulicy [...], natomiast działki nr [...] i nr [...] położone były na terenie oznaczonym symbolem 20cRM (ok. 85% pow.) - teren zabudowy zagrodowej – przy czym należy dążyć do sukcesywnej zmiany przeznaczenia terenu zabudowy zagrodowej na zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, oraz w pozostałej części, na terenie oznaczonym symbolem 6bKDL - pas drogi publicznej położonej w ciągu ulicy [...] (strona 12 operatu). Powyższe informacje potwierdzało uzyskane w toku uprzednio prowadzonego postępowania odwoławczego, zaświadczenie wydane z upoważnienia Prezydenta Miasta Suwałk z dnia 23 lutego 2023 r., znak: AGP.6727.86.2023.DK, o przeznaczeniu działek nr [...], nr [...] i nr [...], wraz z dołączonym do niego załącznikiem graficznym w postaci rysunku planu. Biegły, mając na uwadze zapisy miejscowego planu, zgodnie z którymi należy dążyć do sukcesywnej zmiany przeznaczenia terenu zabudowy zagrodowej na zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, a także sposób zagospodarowania nieruchomości przed podziałem (zabudowana budynkiem jednorodzinnym), w operacie szacunkowym przyjął, iż wyceniana nieruchomość w części oznaczonej symbolem 20cRM przeznaczona jest pod zabudowę jednorodzinną. Jak wynika z opisu zawartego w treści operatu szacunkowego, wyceniana nieruchomość położona jest w północno-zachodniej części miasta, która stanowi tereny o funkcji rolniczej, oraz tereny zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej zlokalizowane głównie wzdłuż ulicy [...]. Podstawowe zaplecze handlowo-usługowe oraz oświatowe znajduje się w odległości ok. 1,5-2 km, w rejonie ulicy [...] i [...]. Do centrum miasta jest ok. 4 - 4,5 km. W otoczeniu wycenianej nieruchomości znajduje się zabudowa zagrodowa, mieszkaniowa jednorodzinna oraz grunty niezabudowane przeznaczone pod zabudowę jednorodzinną/zagrodową (wzdłuż ulicy) i przeznaczone na cele rolnicze (w głębi ulicy). Wchodzące w skład wycenianej nieruchomości działki posiadały kształt wydłużony charakterystyczny dla działek wydzielanych pod poszerzenie dróg publicznych, a teren był równy. Bezpośredni dojazd do nieruchomości odbywał się z ulicy [...] o nawierzchni żwirowej. Teren uzbrojony był w sieć elektroenergetyczną, wodociągową, kanalizacyjną oraz telekomunikacyjną (strona 7 operatu).

Zgodnie z treścią operatu szacunkowego, wyceniana nieruchomość zabudowana była obiektami i urządzeniami budowlanymi, tj. ogrodzenie o łącznej długości 36,9 m, w tym: ogrodzenie na działkach nr [...], [...] o długości 12 m i wysokości 1,15 m, ze sztachet drewnianych, łaty drewniane, słupki metalowe wysokości 1 m (5 szt.), osadzone punktowo w gruncie i obetonowane - elementy drewniane ogrodzenia o wysokiej korozji biologicznej z ubytkami sztachet, słupki metalowe bez malowania z oznakami korozji; bramka metalowa pomiędzy słupkami metalowymi na działce nr [...] o wysokości 1,15 m i szerokości 0,9 m - bramka niemalowana z oznakami korozji; ogrodzenie na działce nr [...] o długości 16,4 m z siatki stalowej wysokości 1,10 m, na słupkach metalowych (malowane) wysokości 1,4 m (5 szt.) osadzonych punktowo w gruncie i obetonowanych; brama na działce nr [...] o szerokości 5,6 m, w postaci dwóch słupów metalowych (malowanych) wysokości 1,5 m oraz rozciągniętej pomiędzy słupami siatki stalowej wysokości 1,1 m; bramka metalowa pomiędzy słupkami metalowymi (malowana) na działce nr [...] o wysokości 1,2 m i szerokości 1 m; ogrodzenie na działce nr [...] długości 1 m z siatki stalowej wysokości 1,5 m na słupkach metalowych (malowane) wysokości 1 m (1 szt.), osadzonych punktowo w gruncie i obetonowanych - siatka z wyraźnymi oznakami korozji; zbiornik betonowy/silos (bez pokrywy betonowej) na działce nr [...] o pojemności netto 5,4 m3 (2,4 m/l, 25 m/1,8 m) - zbiornik nieużytkowany; zbiornik na ścieki na działce nr [...], z kręgów betonowych (opaska wysokości 40 cm murowana z cegieł), bez pokrywy betonowej o pojemności 1,88 m3 (średnica wewnętrzna 0,9 m, głębokość 2,95 m) - do zbiornika podłączony jest niezamieszkały budynek mieszkalny (zbiornik nieużytkowany); piwnica kamienna (ziemianka) na działce nr [...] o powierzchni ogólnej 17,58 m, wykonana w technologii murowanej z kamienia polnego (średnia grubość murów 40 cm), schody do piwnicy betonowe oraz wykonana z kamienia polnego posadzka gruntowa. Piwnica została przysypana warstwą ziemi, która następnie została przykryta wylewką betonową (średnia grubość wylewki 6 cm). Wzdłuż piwnicy został wykonany betonowy murek oporowy (średnia grubość 30 cm), na którym opiera się ziemia, którą została obsypana piwnica. Drzwi wejściowe do piwnicy oraz wewnętrzne z desek drewnianych. W piwnicy nie ma instalacji elektrycznej. Wylewka betonowa na piwnicy była popękana (miejscami zapadnięta) z wyraźnymi oznakami korozji biologicznej. Murek oporowy z oznakami korozji biologicznej. Na nieruchomości znajdowały się również nasadzenia w postaci drzew i krzewów ozdobnych, drzew owocowych, a także drzew liściastych niestanowiących roślinności ozdobnej, tj. żywotnik zachodni 5 szt, bez 4 szt., sumak 5 szt., jabłoń 1 szt., wiśnia 4 szt., winorośl 1 szt., jesion 4 szt. Powyższe znajduje również odzwierciedlenie w protokole z oględzin nieruchomości, który zgodnie z zaleceniami organu II instancji zawartymi w decyzji z dnia 26 kwietnia 2023 r., znak: WG-VI.7534.19.2023.AM, został dołączony do wyceny. Jak wskazał biegły, przedmiotem wyceny są tylko obiekty i urządzenia budowlane oraz roślinność znajdujące się na wycenianej nieruchomości. Na wydzielonej pod drogę publiczną działce znajduje się część piwnicy kamiennej (ok. 1/2 powierzchni). Niemniej jednak zgodnie z treścią decyzji zrid, rozbiórce podlega cała piwnica, w związku z czym przedmiotem wyceny jest cała piwnica. Na nieruchomości rosła również roślinność niska, nieprzedstawiająca wartości użytkowej - głównie na działkach nr [...] i nr [...], które były zaniedbane, bez wykonywanych prac porządkowych (strona 8 operatu).

Mając na uwadze obowiązujące przepisy oraz przeprowadzoną analizę rynku, rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny przy zastosowaniu podejścia kosztowego. Wartość części składowych gruntu została określona na kwotę 24 256,00 zł. Łączna wartość nasadzeń określona została na kwotę 5 825,00 zł.

Natomiast co do określenia wartości gruntu, w sporządzonym operacie szacunkowym rzeczoznawca majątkowy zastosował podejście porównawcze - metodę porównywania parami, zaś ceny są korygowane ze względu na owe cechy różniące, przy uwzględnieniu, iż zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działki nr [...] i [...] przeznaczone były pod zabudowę zagrodową/mieszkaniową jednorodzinną (w przeważającej części), natomiast działka nr [...] przeznaczona była pod drogę, biegły przeanalizował rynek niezabudowanych nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną i rynek niezabudowanych nieruchomości drogowych. Po skorygowaniu wag cech mających wpływ na wartość nieruchomości biegły określił wartość rynkową 1 m2 gruntu przeznaczonego pod drogę publiczną na kwotę 98,87 zł. Tym samym wartość nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...], została określona na kwotę 7 712,00 zł (98,87 zł/m2 x 78 m2), po zaokrągleniu do pełnych złotych (strona 30 operatu). Ponadto po skorygowaniu wag cech mających wpływ na wartość nieruchomości biegły określił wartość rynkową 1 m2 gruntu przeznaczonego pod zabudowę jednorodzinną na kwotę 107,43 zł. Tym samym wartość działek nr [...] i nr [...], została określona na kwotę 8 272,00 zł (107,43 zł/m2 x 77 m2 strona 32 operatu). Przeprowadzona przez biegłego analiza obu rynków wykazała, iż przeznaczenie działek pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zgodnie z celem wywłaszczenia nie powoduje zwiększenia ich wartości. Wartość jednostkowa ww. gruntu została określona na kwotę 8 107,43 zł/m2 i jest wyższa od wartości jednostkowej gruntu przeznaczonego pod drogę, który została określona na kwotę 98,87 zł/m2. Ostatecznie biegły określił wartość rynkową nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działki nr [...], [...] i [...] na łączną kwotę 15 984,00 zł, w tym wartość działek nr [...] i nr [...] (przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną) została ustalona na kwotę 8 272,00 zł, natomiast wartość działki nr [...] (przeznaczenie drogowe) na kwotę 7 712,00 zł (strona 33 operatu).

Organ II instancji, w ślad za rzeczoznawcą majątkowym stanął na stanowisku, iż sposób określenia wartości wycenianej nieruchomości w operacie jest prawidłowy i na tej podstawie ustalił wysokość odszkodowania w zaskarżonej decyzji. Biegły zastosował właściwe przepisy regulujące kwestie sporządzania operatów szacunkowych. Wyjaśnienia rzeczoznawcy majątkowego przedstawiające tok obliczeń, oraz wyjaśniające metodologię wyceny są klarowne, spójne, logiczne i przekonujące, zaś wnioski końcowe znajdują pokrycie w ustaleniach biegłego, oraz w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Tym samym sporządzony operat szacunkowy może stanowić podstawę do ustalenia wysokości odszkodowania za wywłaszczoną pod drogę nieruchomość. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego i zarzuty podniesione przez Skarżących w odwołaniu, zdaniem organu odwoławczego, nie uzasadniają konieczności uchylenia zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się natomiast do zarzutów odwołania, kwestionujących wysokość odszkodowania poprzez rażące zaniżenie wartości wyrządzonych szkód na nieruchomości będącej własnością Skarżących, organ II instancji wskazał, w ślad za Naczelnym Sądem Administracyjnym, że "ustalając wysokość odszkodowania za nieruchomość organ musi brać pod uwagę takie parametry jak: stan i wartość rynkową nieruchomości (z określonych dat). Żaden zaś z przepisów prawa nie przewiduje możliwości powiększenia należnego odszkodowania za nieruchomość przejętą o inne jeszcze składniki, np. wartość szkody wyrządzonej przejęciem własności nieruchomości, czy też zrekompensowania kosztów odtworzenia części składowych działki. Ponadto, wywłaszczenie nie stanowi wartości równej szkodzie, powstałej na skutek wywłaszczenia. Wartość szkody jest z reguły większa od wartości wywłaszczanego prawa, gdyż m.in. obok wartości wycenianej nieruchomości, obejmuje m.in. również: utracone korzyści, koszty przeprowadzki i inne towarzyszące wywłaszczeniu straty (podobnie też w wyroku NSA z dnia 23 marca 2018r., I OSK 903/16, wyroku NSA z dnia 4 kwietnia 2017r., I OSK 1932/15, Legalis). Zatem, zarzut Skarżących odnoszący się do zaniżenia wartości odszkodowania, poprzez nieuwzględnienie szkód wyrządzonych przejęciem własności, należy uznać za niezasadny. Wbrew twierdzeniom Skarżących nieruchomość będąca ich własnością, przejęta z mocy prawa na rzecz Miasta Suwałki, w celu realizacji inwestycji drogowej, została szczegółowo opisana w operacie szacunkowym zawierającym wszystkie niezbędne elementy, w tym protokole z oględzin, a także bogatą dokumentacją fotograficzną przedstawiającą zagospodarowanie nieruchomości będącej przedmiotem wyceny, w związku z czym organ II instancji nie ma żadnych wątpliwości co do przedmiotu wyceny.

Za niezasadny organ II instancji uznał również zarzut odmowy możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim ze sporządzonym w sprawie operatem szacunkowym, oraz wypowiedzenia się w przedmiotowej kwestii. Z dołączonej do akt sprawy dokumentacji, jednoznacznie wynika, iż organ I instancji kilkakrotnie informował Skarżących o możliwości zapoznania się z aktami sprawy, oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów (zawiadomienie z art. 10 k.p.a. z dnia 03 października 2022 r., znak: GR.6833.69.2021.SW, pismo z dnia 18 listopada 2022 r., znak: GR.6833.69.2021.SW, zawiadomienie z dnia 25 maja 2023 r., znak: GR.6833.69.2021.SW, oraz pismo z dnia 26 czerwca 2023 r., znak: GR.6833.69.2021.SW). Omawiane naruszenie miałoby znaczenie tylko w sytuacji, gdyby okoliczność ta wywołała negatywne skutki w stosunku do Skarżących, co na gruncie niniejszej sprawy nie miało miejsca.

Odnosząc się z kolei do zarzutu wydania skarżonej decyzji z rażącym naruszeniem prawa m.in. po terminie, organ II instancji również uznał go za niezasadny, albowiem strony były zawiadamiane o nowych terminach załatwienia sprawy, gdzie zawarto pouczenia o prawie do wniesienia ponaglenia, co w niniejszej sprawie zostało przez Prezydenta Miasta Suwałk wykonane (zawiadomienie z dnia 04 maja 2023 r., znak: GR.6833.69.2021.SW).

Odnosząc się do zarzutów naruszenia granic posiadania, organ odwoławczy podkreślił, że nie jest właściwy do rozstrzygnięcia kwestii ustalenia granic nieruchomości Skarżących, bowiem nie są one przedmiotem prowadzonego postępowania. Zakres przedmiotowy niniejszej sprawy obejmuje ustalenie i wypłatę odszkodowania za przejęte nieruchomości i respektuje zasadę wynikającą z art. 21 ust. 2 Konstytucji RP, zgodnie z którą wywłaszczenie jest dopuszczalne za "słusznym odszkodowaniem". Przedstawione w odwołaniu poglądy strony, iż należne jej odszkodowanie i zadośćuczynienie za utracone mienie łącznie wynosi 60 000 000,00 zł, dalece odbiega od wyżej opisanej zasady.

Mając powyższe na uwadze, Wojewoda Podlaski uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie budzi zastrzeżeń, zaś przeprowadzona przez organ I instancji ocena dowodowa operatu szacunkowego jest wyczerpująca oraz nie nosi znamion dowolności.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem, skarżący S. P. i D. P., złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Zaskarżając je w całości, ponownie podnieśli zarzuty tożsame jak w odwołaniu.

W uzasadnieniu skargi przede wszystkim wskazali, że decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, zaś decyzja organu I instancji, została wydana po terminie. Podkreślili, że odmówiono im możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim, ze sporządzonym w sprawie operatem szacunkowym (tj. nieprzesłanie kopii tego operatu dla skarżących), oraz wypowiedzenia się w przedmiotowej kwestii, pomimo dwukrotnej prośby. W ocenie Skarżących, w sporządzonym na potrzeby postępowania odszkodowawczego operacie szacunkowym, jak również w decyzjach obu instancji podawane są nieprawdziwe informacje odnośnie części składowych znajdujących się na ich działkach, np. ogrodzeń, czy też budowli, m.in. piwnicy, która w opinii Państwa P. stanowi zabytek, wykonany z głazów granitowo – bazaltowych, a nie kamieni polnych jak wskazał rzeczoznawca. Skarżący zakwestionowali wysokość odszkodowania, wskazując, iż zostało ono rażąco zaniżone w stosunku do wartości wyrządzonych szkód na nieruchomości będącej własnością Stron, podnosząc, iż w ich ocenie kwota odszkodowania powinna wynosić łącznie 60 000 000,00 zł. Ponadto, Skarżący wskazali na nieprawidłowości przy dokonanych czynnościach egzekucyjnych przeprowadzonych na nieruchomości stanowiącej ich własność, a także kwestii podziałów geodezyjnych wynikających z decyzji zrid Nr 6/2021 z dnia 30 listopada 2021 r., znak: AGP.6740.13.2021.SZ, stwierdzając, że zostali okradzeni z własności, ponieważ decyzja na rozbudowę [...] nie obejmowała ich działki, gdzie wycięto im drzewa i dokonano zniszczeń. Zaprzeczyli również temu, że ich nieruchomości były zaniedbane oraz w dalszym ciągu wskazywali na bezprawne odebranie im ich nieruchomości na potrzeby budowy tej drogi, co ich zdaniem oznacza, że urzędnicy działają jak "mafia".

Mając na uwadze powyższe, wnieśli o uchylenie całości decyzji organu II instancji i poprzedzającej jej decyzji organu I instancji, zobowiązanie inwestora wraz z firmą do zapłacenia kwot na które się zgodzili, oraz o przywrócenie w trybie natychmiastowym tego czego nie obejmowała decyzja na rozbudowę [...].

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2492) sądy administracyjne są właściwe do badania zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Decyzja administracyjna jest zgodna z prawem, jeżeli jest zgodna z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa materialnego i przepisami prawa procesowego. Uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd, następuje w przypadku stwierdzenia istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy (art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2023 r. poz. 1634, zwanej dalej w skrócie: "p.p.s.a."). Podkreślić przy tym należy, że w świetle przywołanych regulacji sąd administracyjny dokonując kontroli rozstrzygnięć organów administracji kieruje się wyłącznie kryterium legalności, a nie zgodności z zasadami słuszności czy współżycia społecznego.

Dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji w oparciu o akta sprawy oraz okoliczności podniesione w skardze Sąd uznał, że skarga jest niezasadna, a organ odwoławczy w sposób szczegółowy odniósł się do wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu, które są w zasadzie konsekwentnie przez skarżących powielane także w skardze.

Przedmiotem kontroli w sprawie niniejszej jest decyzja ustalająca wysokość odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę publiczną na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (dalej: z.r.i.d.) wydanej na podstawie tzw. specustawy drogowej tj. decyzji Prezydenta Miasta Suwałk, Nr 6/2021 z dnia 30 listopada 2021 r., znak: AGP.6740.13.2021.SZ, którą zezwolono na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie drogi gminnej nr [...] ulica [...] w Suwałkach na odcinku od posesji nr [...] do mostu na rzece Czarna Hańcza wraz z rozbiórką i budową infrastruktury technicznej. Przedmiotową decyzją, która stała się ostateczna w dniu 29 kwietnia 2022 r., zatwierdzono projekt podziału m.in. nieruchomości stanowiącej własność skarżących, położonej w Suwałkach, obręb [...], oznaczonej jako działki nr: [...] o pow. 0,0891 ha, [...] o pow. 1,7293 ha oraz [...] o pow. 0,9744 ha. Działka nr [...] uległa podziałowi na działki nr [...] o pow. 0,0001 ha (przeznaczona pod drogę gminną) i [...] o pow. 0,0890 ha (w dotychczasowym władaniu), działka nr [...] uległa podziałowi na działki nr [...] o pow. 0,0076 ha (przeznaczona pod drogę gminną) i [...] o pow. 1,7217 ha (w dotychczasowym władaniu), natomiast działka nr [...] uległa podziałowi na działki nr [...] o pow. 0,0078 ha (przeznaczona pod drogę gminną) i [...] o pow. 0,9666 ha (w dotychczasowym władaniu). W związku z powyższym, nieruchomość będąca przedmiotem niniejszego postępowania, oznaczona jako działki nr [...] o pow. 0,0001 ha, nr [...] o pow. 0,0076 ha i nr [...] o pow. 0,0078 ha, z dniem w którym decyzja stała się ostateczna, z mocy prawa stała się własnością Miasta Suwałki.

W sprawie niniejszej zastosowanie miały przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 162 ze zm.; dalej: specustawa drogowa), a w szczególności art. 18 ust. 1, zgodnie z którym wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Zgodnie zaś z przepisem art. 12 ust. 5 tej ustawy do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18. Zasady ustalania odszkodowania uregulowane są w przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2023r., poz. 344 dalej: u.g.n.) oraz przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz.U. z 2021r. poz. 555 ze zm.; dalej: rozporządzenie). Z przepisów tych wynika, że ustalenie odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego (operat) określającej wartość nieruchomości, a dowód z operatu stanowi kluczowy dowód w sprawie o ustalenie odszkodowania. Operat jest oparty na wiadomościach specjalnych biegłego (rzeczoznawcy majątkowego), których ani organ, ani sąd kontrolujący decyzję ustalającą odszkodowanie nie posiadają. Nie wyklucza to jednak kontroli operatu przez organ administracji publicznej dopuszczający taki dowód w sprawie. Zakres tej kontroli, zdaniem Sądu, wynika z ogólnych zasad oceny dowodu (art. 80 k.p.a.). Co prawda organ nie może zastąpić rzeczoznawcy majątkowego i zaproponować swojej wyceny nieruchomości, to jednak ma obowiązek sprawdzić operat pod względem nie tylko formalnym ale i materialnym (por. wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2017 r., sygn. akt I OSK 1346/17 dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych http://orzeczenia.nsa.gov.pl dalej jako CBOSA). Organ administracji nie może zamiast rzeczoznawcy majątkowego i wbrew jego opinii przyjąć, że wartość nieruchomości jest inna niż przyjął rzeczoznawca majątkowy, ale może, a nawet jest do tego zobowiązany w ramach oceny dowodów w postępowaniu administracyjnym, domagać się wyjaśnień od rzeczoznawcy majątkowego w razie, gdy operat czy to zdaniem organu, czy strony postępowania, zawiera niejasności, błędy lub stwierdzenia nieodpowiadające rzeczywistemu stanowi rzeczy (por. wyroki w sprawach II OSK 1611/12 z dnia 3 grudnia 2013 r.; I OSK 364/15 z dnia 8 stycznia 2016 r., oraz II SA/Gd 167/16 z dnia 31 sierpnia 2016 r., CBOSA). Taka też sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie albowiem pierwotny operat został przez organ odwoławczy zakwestionowany, co skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji i wskazaniem konkretnych uchybień, które zostały wyeliminowane na dalszym etapie. Oba te operaty zostały wydane w tej samej sprawie i na skutek dostrzeżonych przez organ odwoławczy uchybień, co w sposób jednoznaczny potwierdza, że organ II instancji wnikliwie oceniał operat rzeczoznawcy majątkowego.

Przechodząc do istoty sprawy i przepisów mających zastosowanie należy wskazać, że w sprawie niniejszej, w której przejęcie własności nieruchomości odbyło się w trybie przepisów specustawy drogowej, zastosowanie znajdowały następujące zasady wyceny. Zgodnie z art. 18 ust. 1 specustawy drogowej, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ pierwszej instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Zgodnie z art. 12 ust. 4a, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Ustalenie odszkodowania dotyczy więc nieruchomości, o których mowa w art. 12 ust. 4, a zatem nieruchomości, które stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego. Są to nieruchomości wydzielone (powstałe) na skutek wydania decyzji z.r.i.d. To zaś oznacza, że przez nieruchomość, o której mowa w art. 18 ust. 1, należy rozumieć część nieruchomości powstałą w wyniku podziału nieruchomości zatwierdzonego decyzją z.r.i.d., która w momencie uzyskania przez z.r.i.d. przymiotu ostateczności zmienia właściciela na podmiot publiczny (Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego). W konsekwencji, "stan nieruchomości", o którym mowa w art. 18 ust. 1 specustawy drogowej, to stan powstały w wyniku podziału. Powyższe stanowisko jest prezentowane w orzecznictwie sądów administracyjnych i skład orzekający w sprawie niniejszej podziela je w całości (por. np. wyrok NSA z dnia 7 grudnia 2016 r., sygn. akt I OSK 1659/16, CBOSA).

Kolejna zasadą jest to, że wycenę nieruchomości powstałej w wyniku podziału dokonanego decyzją z.r.i.d. sporządza się według zasad wynikających z § 36 rozporządzenia. W sprawie kluczowe znaczenie mają ust. 1 i ust. 4 tego przepisu, zgodnie z którymi wartość rynkową nieruchomości dla potrzeb ustalenia odszkodowania określa się, przyjmując stan nieruchomości z dnia wydania decyzji, ceny nieruchomości z dnia ustalenia odszkodowania, a przeznaczenie nieruchomości zgodnie z art. 154 u.g.n. bez uwzględnienia ustaleń decyzji. Nie uwzględnia się nakładów poniesionych na nieruchomości po dniu wydania decyzji (§ 1), a także, że w przypadku gdy na realizację inwestycji drogowej została wywłaszczona lub przejęta z mocy prawa nieruchomość, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod inwestycję drogową, wartość rynkową określa się, przyjmując przeznaczenie nieruchomości przeważające wśród gruntów przyległych, chyba że określenie wartości jest możliwe przy uwzględnieniu cen transakcyjnych nieruchomości drogowych. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio (§ 4).

Ponadto analiza przepisów regulujących zasady sporządzania operatu szacunkowego wskazuje, że wyboru właściwego podejścia oraz metody i techniki szacowania nieruchomości dokonuje rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając w szczególności cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stan nieruchomości oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych (art. 154 ust. 1 u.g.n.). Wybór swój biegły powinien uzasadnić. Określenie wartości nieruchomości poprzedza się analizą rynku nieruchomości, w szczególności w zakresie uzyskiwanych cen, stawek czynszów oraz warunków zawarcia transakcji (§ 3 ust. 2), zaś przy stosowaniu podejścia porównawczego konieczna jest znajomość cen transakcyjnych nieruchomości podobnych do nieruchomości będącej przedmiotem wyceny, a także cech tych nieruchomości wpływających na poziom ich cen (§ 4 ust. 1). Nieruchomością podobną zaś, zgodnie z art. 4 pkt 16 u.g.n., jest nieruchomość, która jest porównywalna z nieruchomością stanowiącą przedmiot wyceny, ze względu na położenie, stan prawny, przeznaczenie, sposób korzystania oraz inne cechy wpływające na jej wartość.

Powyższe oznacza, że w przypadku nieruchomości przejmowanych w trybie specustawy drogowej kluczowe jest ustalenie, czy na dzień wydania decyzji z.r.i.d. nieruchomość była czy też nie była przeznaczona pod drogę (to determinuje zastosowanie wyceny według § 36 ust. 4 lub ust. 1 rozporządzenia) oraz ustalenie "stanu nieruchomości" rozumianego jako stan będący skutkiem decyzji z.r.i.d. Następnie wycena powinna uwzględniać wyłącznie nieruchomości podobne do "stanu nieruchomości" w wyżej wskazanym rozumieniu. Zastosowanie tych zasad w operacie powinno zostać ocenione przez organ (art. 80 k.p.a.), w tym organ powinien zweryfikować podejścia rzeczoznawcy majątkowego do wyceny oraz przyjęte przez niego metody i techniki szacowania. Organ powinien także dokonać oceny podobieństwa nieruchomości przyjętych w operacie jako podobne do nieruchomości podlegającej wycenie. Ocena wystąpienia bądź niewystąpienia podobieństwa opiera się na weryfikacji cech, którą organ może przeprowadzić we własnym zakresie nie narażając się na zarzut wkraczania w wiedzę specjalistyczną zastrzeżoną dla biegłego.

Przechodząc do meritum przede wszystkim należy wskazać, jak trafnie zauważyły organy, nieruchomości skarżących, z której zostały wydzielone decyzją z.r.i.d. działki nr [...], [...] oraz [...], w dacie wydania decyzji z.r.i.d. położone były na terenie, na którym obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony uchwałą nr XLll/464/2013 Rady Miejskiej w Suwałkach z dnia 27 listopada 2013 r., w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów mieszkaniowych [...] w Suwałkach, opublikowaną w Dz. Woj. Podlaskiego z dnia 06 grudnia 2013 r., poz. 4280. Zgodnie z ww. planem działka nr [...] położona była na terenie oznaczonym symbolem 6bKDL - pas drogi publicznej położonej w ciągu ulicy [...], natomiast działki nr [...] i nr [...] położone były na terenie oznaczonym symbolem 20cRM (ok. 85% pow.) - teren zabudowy zagrodowej, w stosunku do którego należało dążyć do sukcesywnej zmiany przeznaczenia terenu zabudowy zagrodowej na zabudowę mieszkaniową jednorodzinną oraz w pozostałej części, na terenie oznaczonym symbolem 6bKDL - pas drogi publicznej położonej w ciągu ulicy [...] (strona 12 operatu). Powyższe informacja znajdowała również potwierdzenie uzyskane w toku uprzednio prowadzonego postępowania odwoławczego, na skutek zaświadczenia wydanego z upoważnienia Prezydenta Miasta Suwałk z dnia 23 lutego 2023 r., znak: AGP.6727.86.2023.DK, o przeznaczeniu działek nr [...], nr [...] i nr [...], wraz z dołączonym do niego załącznikiem graficznym w postaci rysunku planu.

Okoliczności tych skarżący co do zasady nie kwestionują, podnosząc konsekwentnie jedynie, że bezprawnie ich wywłaszczono, nie ustalając prawidłowo granic ich nieruchomości, a zatem doszło do naruszenia granic posiadania i sąsiedzi budują płoty na ich własnościach. Akcentując także bezprawność wdrożenia egzekucji wydania nieruchomości objętych decyzja z.r.i.d. Podkreślają, że droga przez [...] miała szerokość 4,5 m, zaś obecnie nie powinna przekraczać 8 m, a faktycznie inwestycja zajęła znacznie więcej.

Należy jednakże podkreślić, że ocenia prawidłowości decyzji Prezydenta Miasta Suwałk, Nr 6/2021 z dnia 30 listopada 2021 r., znak; AGP.6740.13.2021.SZ, którą zezwolono na realizację inwestycji drogowej polegającej na rozbudowie drogi gminnej nr [...] ulica [...] w Suwałkach na odcinku od posesji nr [...] do mostu na rzece Czarna Hańcza wraz z rozbiórką i budową infrastruktury technicznej oraz dokonanego na tej podstawie podziału nieruchomości skarżących, które następnie oznaczono jako działki nr [...] o pow. 0,0001 ha, nr [...] o pow. 0,0076 ha i nr [...] o pow. 0,0078 ha, a która z dniem 29 kwietnia 2022 r. stała się ostateczna, i z mocy prawa nieruchomości te stały się własnością Miasta Suwałki stanowiły przedmiot postępowania w sprawie toczącej się przed WSA w Białymstoku o sygn. akt II SA/Bk 415/22 (CBOSA). Wyrokiem z dnia 28 października 2022 r. oddalono skargę skarżących, a wyrok ten jest prawomocny. Zarzuty skarżący podnoszone w sprawie sygn. akt II SA/Bk 415/22 były tożsame jak w sprawie niniejszej, a dotyczyły przede wszystkim niewłaściwego ustalenia granic ich nieruchomości, co w ocenie skarżących skutkowało wywłaszczeniem znacznie większej części ich nieruchomości. Sąd jednakże akcentował w uzasadnieniu wyroku, mając na uwadze specyfikę postępowania w trybie specustawy drogowej, że "organy procedujące w sprawie nie posiadają uprawnień do weryfikowania danych znajdujących się w mapach pozyskanych od właściwego organu. (...) wszelkie dane, w tym powierzchnie działek, przebieg ich granic i kształt uwidocznione w urzędowych dokumentach (a takim jest mapa pozyskana z państwowego zasobu) korzystają z domniemania prawdziwości i wiarygodności. Dowód z takiego dokumentu można jedynie zakwestionować innym dokumentem urzędowym, a takiego na chwilę obecną strony skarżące nie posiadają, bowiem nie przedstawiły żadnego wyroku Sądu czy decyzji organów. Nie mogło zatem dojść do naruszenia przywołanych wyżej przepisów postępowania poprzez brak zbadania podnoszonych przez stronę okoliczności (kwestia poprawności map w zakresie wyznaczonych granic przedmiotowej nieruchomości), które w tym wypadku nie mogą być przez organy orzekające oceniane przy wydaniu decyzji. Analiza obszaru objętego przedmiotową inwestycją drogową prowadzi do wniosku, że jej realizacja wymagała przejęcia na własność Gminy nieruchomości prywatnych, w tym nieruchomości skarżących, w niezbędnej części powstałej wskutek zatwierdzonego podziału. Zgodnie z założeniami projektowymi inwestora teren będący własnością skarżących nie został zajęty w wymiarze większym niż jest to wymagane dla realizacji celu drogowego."

W związku z powyższym, okoliczności podnoszone przez skarżących w licznych pismach procesowych w toku postępowania nie mogą stanowić podstawy do ponownych rozważań, ani organów, ani sądu o zasadności dokonanego wywłaszczenia skarżących na potrzeby realizacji przedmiotowej inwestycji. Przedmiotem niniejszego postępowania jest bowiem jedynie kwestia prawidłowości decyzji ustalającej wysokość odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę publiczną na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Przechodząc w dalszym ciągu do oceny prawidłowości niniejszego postępowania wskazać należy, że na potrzeby niniejszego postępowania sporządzony został operat szacunkowy z dnia 22 maja 2023 r., przez rzeczoznawcę majątkowego R. S. (upr. nr [...]), określający wartość nieruchomości oznaczonej jako działki nr [...], nr [...] i nr [...], na łączną kwotę 46 065,00 zł (wartość gruntu - kwota 15 984,00 zł, wartość obiektów i urządzeń budowlanych - kwota 24 256,00 zł, wartość nasadzeń - kwota 5 825,00 zł). W sporządzonym operacie szacunkowym, wycena nieruchomości o przeznaczeniu drogowym została zatem słusznie oparta o § 36 ust. 4 rozporządzenia, natomiast wycena nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę zagrodową z docelowym przeznaczeniem pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną o § 36 ust. 1 rozporządzenia.

W protokole z oględzin nieruchomości, który zgodnie z zaleceniami organu II instancji zawartymi w decyzji z dnia 26 kwietnia 2023 r., znak: WG-VI.7534.19.2023.AM, został dołączony do wyceny w sposób szczegółowy i dokładny ustalono jakimi obiektami i urządzeniami budowlanymi nieruchomość została zabudowana (k. 148 akt postępowania organu I instancji). Wszystkie te obiekty budowlanego oraz nasadzenia zostały uwzględnione przy wycenie a dokumentacją fotograficzna przedstawiającą zagospodarowanie nieruchomości będącej przedmiotem wyceny, rozwiewa wszelkie wątpliwości podnoszone przez skarżących. Nie można zatem uznać, że w operacie wskazano na nieprawdziwe informacje dotyczące stanu nieruchomości, ogrodzenia, czy też innych budowli m.in. piwnicy.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy oraz przeprowadzoną analizę rynku, rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny przy zastosowaniu podejścia kosztowego. Wartość części składowych gruntu została określona na kwotę 24 256,00 zł. Łączna wartość nasadzeń określona została na kwotę 5 825,00 zł.

Natomiast co do określenia wartości gruntu, w sporządzonym operacie szacunkowym rzeczoznawca majątkowy zastosował podejście porównawcze - metodę porównywania parami, zaś ceny są korygowane ze względu na owe cechy różniące. Mając na uwadze fakt, iż zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działki nr [...] i [...] przeznaczone były pod zabudowę zagrodową/mieszkaniową jednorodzinną (w przeważającej części), natomiast działka nr [...] przeznaczona była pod drogę, biegły przeanalizował rynek niezabudowanych nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną i rynek niezabudowanych nieruchomości drogowych. W pierwszej kolejności biegły dokonał analizy rynku nieruchomości drogowych, biorąc pod uwagę treść § 36 ust. 4 rozporządzenia. Rzeczoznawca majątkowy jako obszar analizy, przyjął lokalny rynek nieruchomości drogowych (miasto Suwałki), poszerzając następnie obszar analizy o rynek regionalny (Grajewo, Augustów - teren województwa podlaskiego), z uwagi na brak wystarczającej ilości transakcji nieruchomościami drogowymi na rynku lokalnym. Jednostkowe ceny transakcyjne nieruchomości drogowych w badanym okresie wahały się w przedziale od 80,74 zł/m2 (cena minimalna) do 111,49 zł/m2 (cena maksymalna). Średnia cena jednostkowa z zebranego zbioru nieruchomości, z uwzględnieniem trendu wzrostowego cen na poziomie 5% w skali roku, wyniosła 101,04 zł/m2. Ostatecznie do dalszych analiz i bezpośredniego porównania, rzeczoznawca wybrał 3 transakcje (strona 30 operatu). Na podstawie wyselekcjonowanych nieruchomości biegły wskazał cechy rynkowe, które mają wpływ na poziom uzyskiwanych cen takie jak, lokalizacja ogólna (waga 20 %), oraz lokalizacja szczegółowa (waga 80%). Następnie, biegły porównał kolejno cechy wycenianej nieruchomości z cechami każdej z nieruchomości porównawczych, wyliczył poprawki kwotowe stanowiące wynik uwzględnienia różnicy cech i przypisanych im wag pomiędzy wycenianą nieruchomością, a nieruchomościami porównawczymi, oraz skorygował ceny transakcyjne nieruchomości porównawczych o sumę poprawek kwotowych. Po skorygowaniu wag cech mających wpływ na wartość nieruchomości biegły określił wartość rynkową 1 m2 gruntu przeznaczonego pod drogę publiczną na kwotę 98,87 zł. Tym samym wartość nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...], została określona na kwotę 7 712,00 zł (98,87 zł/m2 x 78 m2), po zaokrągleniu do pełnych złotych (strona 30 operatu).

Następnie, biegły dokonał charakterystyki i analizy rynku nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną. Jako obszar analizy biegły przyjął teren miasta Suwałki (rynek lokalny). Analizą objęto okres jak najbliższy dacie wyceny, przyjmując ostatecznie dane o umowach sprzedaży zawartych od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia 09 marca 2022 r. Wyceny nieruchomości, oznaczonej jako działki nr [...] i [...], biegły dokonał w oparciu o treść § 36 ust. 1 rozporządzenia. W analizowanym okresie autor operatu odnotował kilkadziesiąt umów sprzedaży nieruchomości o takim przeznaczeniu. Niemniej jednak, z uwagi na powierzchnię przedmiotu wyceny, a także mając na uwadze zalecenia organu II instancji zawarte w decyzji z dnia 26 kwietnia 2023 r., znak: WG-VI.7534.19.2023.AM, biegły analizę rynku ograniczył do nieruchomości o pow. do 100 m2, stwierdzając, iż rynek w tym zakresie powierzchniowym jest słabo rozwinięty. Jednostkowe ceny transakcyjne nieruchomości w badanym okresie wahały się w przedziale od 98,75 zł/m2 (cena minimalna) do 144,56 zł/m2 (cena maksymalna). Średnia cena jednostkowa z zebranego zbioru nieruchomości, z uwzględnieniem trendu wzrostowego cen na poziomie 5% w skali roku, wyniosła 124,61 zł/m2 (strona 25 operatu). Mając na uwadze powyższe biegł wskazał, iż wpływ na poziom cen nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną mają w szczególności cechy takie jak: lokalizacja nieruchomości (waga 70 %), oraz jakość dróg dojazdowych (waga 30%). Dodatkowo, na stronie 6 operatu biegły wskazał, iż dla potrzeb określenia wartości rynkowej działek nr [...] i nr [...], przeznaczonych pod zabudowę zagrodową/mieszkaniową jednorodzinną, ich lokalizację na tle nieruchomości podobnych ocenił pośrednio pomiędzy oceną mało korzystną, a średnio korzystną. Jak wskazał autor operatu, ocena taka wynika z faktu, iż nieruchomość wyceniana położona jest w otoczeniu zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej (dość zwarta zabudowa zlokalizowana wzdłuż ulicy), oraz gruntów niezabudowanych przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną/zagrodową (wzdłuż ulicy) i na cele rolnicze (w głębi ulicy), w sytuacji gdy nieruchomość podobna o ocenie cechy "mało korzystna" położona jest w otoczeniu pojedynczej zabudowy jednorodzinnej/zagrodowej oraz gruntów niezabudowanych przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną, natomiast nieruchomość podobna o ocenie cechy "średnio korzystna" położona jest w otoczeniu zwartej zabudowy jednorodzinnej oraz wielorodzinnej. Po skorygowaniu wag cech mających wpływ na wartość nieruchomości biegły określił wartość rynkową 1 m2 gruntu przeznaczonego pod zabudowę jednorodzinną na kwotę 107,43 zł. Tym samym wartość działek nr [...] i nr [...], została określona na kwotę 8 272,00 zł (107,43 zł/m2 x 77 m2 strona 32 operatu). Przeprowadzona przez biegłego analiza obu rynków wykazała, iż przeznaczenie działek pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zgodnie z celem wywłaszczenia nie powoduje zwiększenia ich wartości. Wartość jednostkowa ww. gruntu została określona na kwotę 8 107,43 zł/m2 i jest wyższa od wartości jednostkowej gruntu przeznaczonego pod drogę, który została określona na kwotę 98,87 zł/m2.

Analizując treść operatu szacunkowego sporządzonego na potrzeby niniejszego postępowania Sad podzielił ustalenia organów, że biegły rzeczoznawca majątkowy w rozpoznawanej sprawie zastosował się do określonych procedur. Sporządzony operat jest spójny, logiczny i stanowi wiarygodny dowód w sprawie. W operacie szczegółowo przedstawiono sposób wyceny oraz analizę i charakterystykę rynku, zawarto także pozostałe wymagane prawem elementy, uwzględniono atrybuty, które mogą mieć wpływ na wartość nieruchomości, wyjaśniono założenia przyjęte przy dokonywaniu wycen oraz ukazano wpływ cech rynkowych na wartość nieruchomości. Powyższe stanowiło podstawę uznania, że operat szacunkowy został sporządzony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Ponadto rzeczoznawca majątkowy sporządzając operat szacunkowy zastosował się do uwag zawartych w decyzji Wojewody Podlaskiego z dnia 26 kwietnia 2023 r. nr WG-VI.7534.19.2023.AM.

Podkreślić przy tym należy, że skoro tylko jedna nieruchomość tj. nr [...] w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej była przeznaczona pod inwestycję drogową, rzeczoznawca majątkowy przy wycenie gruntu mógł zastosować § 36 ust. 4 rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy na realizację inwestycji drogowej została przejęta z mocy prawa nieruchomość, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod inwestycję drogową, wartość rynkową określa się, przyjmując przeznaczenie nieruchomości przeważające wśród gruntów przyległych, chyba że określenie wartości jest możliwe przy uwzględnieniu cen transakcyjnych nieruchomości drogowych.

W świetle przepisu § 36 ust. 4 rozporządzenia, punktem wyjścia przy ustalaniu wartości rynkowej nieruchomości przejętej pod drogę publiczną jest porównanie transakcji nieruchomości drogowych. Dopiero brak wystarczających danych odnoszących się do tego typu transakcji umożliwia odstąpienie przez rzeczoznawcę od tego sposobu wyceny i dokonanie jej przy wykorzystaniu danych dotyczących transakcji nieruchomościami o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych do szacowanej nieruchomości. Z treści rozporządzenia jednoznacznie zatem wynika kolejność stosowania podejść. Dopiero brak cen transakcyjnych nieruchomości drogowych umożliwia rezygnację z tego podejścia i wykorzystanie podejścia opartego na transakcjach nieruchomości o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych do szacowanej nieruchomości. NSA w wyroku z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt I OSK 1395/13 wyjaśnił, że przy szacowaniu nieruchomości przeznaczonych pod inwestycje drogowe rzeczoznawca dokonujący wyceny stosuje unormowanie § 36 rozporządzenia z jednoczesnym uwzględnieniem art. 134 u.g.n. Niewątpliwie z przepisu § 36 ust. 1 rozporządzenia wynika, że przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości zasadą jest przyjmowanie stanu nieruchomości i jej przeznaczenia bez uwzględnienia ustaleń zawartych w decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (§ 36 ust. 5). Innymi słowy decydujące dla określenia wartości nieruchomości jest przeznaczenie, jakie nieruchomość miała przed dniem wydania decyzji lokalizacyjnej, np. decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej. Jeżeli nieruchomość miała przeznaczenie inne niż drogowe, np. mieszkaniowe, usługowe to dla dokonania wyceny konieczne jest porównanie nieruchomości wycenianej do nieruchomości o tożsamym przeznaczeniu. Taka też zasada została zastosowana do dwóch pozostałych nieruchomości tj. nr [...] i [...].

Po przeprowadzeniu analiz obu rynków, biegły zasadnie stwierdził, iż przeznaczenie działek pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zgodnie z celem wywłaszczenia nie powoduje zwiększenia ich wartości. Wartość jednostkowa ww. gruntu została określona na kwotę 8107,43 zł/m2 i jest wyższa od wartości jednostkowej gruntu przeznaczonego pod drogę, który została określona na kwotę 98,87 zł/m2. Ostatecznie biegły określił wartość rynkową nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działki nr [...], [...] i [...] na łączną kwotę 15 984,00 zł, w tym wartość działek nr [...] i nr [...] (przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną) została ustalona na kwotę 8 272,00 zł, natomiast wartość działki nr [...] (przeznaczenie drogowe) na kwotę 7 712,00 zł (strona 33 operatu).

Z powyższego wynika, że przy dokonywaniu wyceny należy w pierwszej kolejności ustalić stan nieruchomości, a w szczególności jej przeznaczenie na dzień wydania decyzji lokalizacyjnej, a następnie bierze się pod uwagę przeznaczenie nieruchomości wynikające z celu wywłaszczenia. Jak wyżej zostało powiedziane, przy wycenie nieruchomości na podstawie § 36 rozporządzenia należy jednocześnie uwzględnić tzw. zasadę korzyści, przewidzianą w art. 134 ust. 3 i 4 u.g.n., zgodnie z którą odszkodowanie nie może pomijać ewentualnego zwiększenia wartości nieruchomości w następstwie jej przeznaczenia na cel publiczny. W odniesieniu do regulacji zawartej w § 36 ust. 4 rozporządzenia podkreślić trzeba, że przy ustalaniu wartości rynkowej nieruchomości przejętej pod drogę publiczną, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod inwestycję drogową, wycena rozpoczyna się od porównania transakcji nieruchomości drogowych. Tylko brak wystarczających danych odnoszących się do tego typu transakcji umożliwia dokonanie wyceny przy wykorzystaniu danych dotyczących transakcji nieruchomościami o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych do szacowanej nieruchomości (por. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 17 marca 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 616/15, CBOSA).

Jeżeli nieruchomość miała przeznaczenie inne niż drogowe, tak jak w niniejszej sprawie działka nr [...] i nr [...], pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną to dla dokonania wyceny konieczne jest porównanie nieruchomości wycenianej do nieruchomości o tożsamym przeznaczeniu, co w sprawie zostało zastosowanie. Zasada korzyści z § 36 ust. 4 rozporządzenia nie mogła mieć zatem zastosowania, co do tych nieruchomości.

Biorąc pod uwagę powyższe, sąd w pełni aprobuje stanowisko organów obu instancji, że sposób określenia wartości wycenianych nieruchomości został przyjęty przez biegłego prawidłowo i mógł stanowić podstawę do zgodnego z prawem ustalenia wysokości odszkodowania. Przedmiotowy operat spełnia wszelki wymogi przewidziane prawem. Rzeczoznawca zastosował właściwe przepisy, wyjaśniając powody zastosowania poszczególnych metod, przyjętych kryteriów, analizy rynku, etc. Zastosowana metodologia i tok obliczeń zostały wyjaśnione w sposób klarowny i logiczny, nie dając podstaw do ich podważenia. Sporządzony operat szacunkowy koreluje ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym

Operat szacunkowy w sprawach o ustalenie wysokości odszkodowania za nieruchomości przejęte na cele publiczne jest natomiast dowodem kluczowym w sprawie, bowiem zawiera ustalenie wartości wywłaszczanego lub przejmowanego prawa będące podstawą dla ustalenia wysokości odszkodowania. Stąd tak ważna jest ocena operatu, a także eliminowanie operatów wadliwych oraz ustalanie wysokości odszkodowań na podstawie operatów spełniających wszelkie kryteria formalne tego dowodu oraz kryteria merytoryczne dowodu opartego na wiedzy specjalnej. Tylko operat szacunkowy spełniający warunki formalne, ale również oparty na prawidłowych danych dotyczących szacowanej nieruchomości, właściwym doborze nieruchomości podobnych oraz właściwym wychwyceniu cech różniących te nieruchomości oraz nieruchomości wycenianej i właściwym ustaleniu współczynników korygujących, może stanowić podstawę rozstrzygnięcia sprawy (vide: wyroki w sprawach II SA/Gd 167/16 z 3 sierpnia 2016 r.; II SA/Kr 587/16 z 20 września 2016 r.; I OSK 373/09 z 2 stycznia 2011 r.; I OSK 379/10 z 7 października 2011 r.).

Do podstawowych obowiązku organów należy ocena operatu szacunkowego nie tylko pod względem formalnym, ale także jako wartości dowodowej, zgodnie z wymogami regulacji art. 80 K.p.a. (vide wyroki WSA w Białymstoku w sprawach: II SA/Bk 156/18 z dnia 10 maja 2018 r., II SA/Bk 236/18 z dnia 14 czerwca 2018 r. oraz vide wyroki w sprawach I OSK 1395/13 z 5 listopada 2014 r.; I OSK 961/11 z 10 grudnia 2010 r.; II SA/Po 215/14 z 10 lipca 2014 r.; II SA/Wa 1682/10 z 10 grudnia 2010 r., CBOSA). Rolą organu administracji jest ocena sporządzonej wyceny wyłącznie pod względem zachowania warunków formalnych dokumentu i logiki wywodu bez wkraczania w merytoryczną poprawność operatu. Stwierdzenie jednakże, iż organ administracji powinien ocenić merytoryczną poprawność operatu należy rozumieć w ten sposób, że organ administracji nie może zamiast rzeczoznawcy majątkowego i wbrew jego opinii przyjąć, że wartość nieruchomości jest inna niż przyjął to rzeczoznawca majątkowy, ale organ może, jest wręcz do tego zobowiązany, domagać się wyjaśnień od rzeczoznawcy majątkowego w razie gdy operat czy to zdaniem organu administracji, czy strony postępowania zawiera niejasności, błędy lub stwierdzenia nieodpowiadające rzeczywistemu stanowi rzeczy (vide: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 grudnia 2013 r., II OSK 1611/12; z dnia 8 stycznia 2016 r., I OSK 364/15, CBOSA). Natomiast istotnie, sfera stricte wiadomości specjalnych podlega ocenie organu lub sądu, ale wyłącznie w trybie art. 157 ust. 1 u.g.n. Innymi słowy, o ile naruszenie prawa lub ewidentne błędy nieobjęte wiedzą specjalistyczną podlegają wyjaśnieniu przez organ, o tyle treść operatu opartą na wiadomościach specjalnych może zweryfikować wyłącznie podmiot dysponujący identyczną wiedzą specjalną.

W związku z powyższym, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienie skargi, albowiem skarżący nie przedstawili zarzutów co do meritum operatu, skupiając się ponownie na kwestii – w ich ocenie bezprawnego wywłaszczenia.

Podkreślić jeszcze raz należy, że organ nie może wkraczać w merytoryczną zasadność opinii rzeczoznawcy majątkowego, gdyż nie dysponuje wiedzą specjalistyczną. Właśnie brak takiej wiedzy jest przyczyną powołania biegłego przez organ (art. 84 § 1 k.p.a.). Operat szacunkowy jest dokumentem zawierającym oceny i informacje oparte na wiedzy specjalistycznej, a ponadto - co nie jest bez znaczenia - pochodzi od osoby wykonującej zawód zaufania publicznego (zob. art. 174 i następne u.g.n. oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2002 r., sygn. akt SK 20/01). W konsekwencji, zakwestionowanie operatu szacunkowego przez organ administracji publicznej lub sąd administracyjny jest dopuszczalne, ale wyłącznie w wyjątkowych i oczywistych wypadkach, dotyczących w szczególności względów formalnych, które dyskwalifikują jego walory dowodowe.

Skład orzekający nie znalazł także podstaw do uwzględnienia pozostałych podniesionych w skardze zarzutów, w tym niewłaściwego ustalenia wysokości odszkodowania z tytułu przejścia gruntu wydzielonego pod drogę publiczną, tj. odszkodowania, które nie stanowi słusznego odszkodowania zgodnie z art. 21 § 2 Konstytucji RP. Słusznie wskazał organ – w ślad za orzecznictwem NSA – że odszkodowanie za wywłaszczenie nie stanowi wartości równej szkodzie, powstałej na skutek wywłaszczenia. Wartość szkody jest z reguły większa od wartości wywłaszczanego prawa, gdyż m.in. obok wartości wycenianej nieruchomości, obejmuje m.in. również: utracone korzyści, koszty przeprowadzki i inne towarzyszące wywłaszczeniu straty (podobnie też w wyroku NSA z dnia 23 marca 2018r., I OSK 903/16, wyroku NSA z dnia 4 kwietnia 2017r., I OSK 1932/15, Legalis).

Podkreślenia wymaga, że powiązanie przepisów art. 18 ust. 1 i art. 12 ust. 4a specustawy wyraźnie wskazuje, że ustalając wysokość odszkodowania za nieruchomość, organ (a nie jedynie rzeczoznawca dokonujący wyceny) musi brać pod uwagę takie parametry jak: stan i wartość rynkową nieruchomości (z określonych dat). Żaden zaś z przepisów prawa nie przewiduje możliwości powiększenia należnego odszkodowania za nieruchomość przejętą przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego o inne jeszcze składniki. Pojęciem "słusznego odszkodowania" wielokrotnie zajmował się Trybunał Konstytucyjny, stwierdzając, że odszkodowanie słuszne to odszkodowanie sprawiedliwe czyli ekwiwalentne (wyrok z 8 maja 1990 r., K 1/90, OTK 1990 nr 1 poz. 2). Natomiast w wyroku z 20 lipca 2004 r., SK 11/02 (OTK-A 2004 nr 7 poz. 66) TK stwierdził, że Konstytucja nie precyzuje pojęcia "słusznego odszkodowania", które jest związane z wartością wywłaszczanej nieruchomości. Ponadto podkreślił, iż znamiennym jest, że prawodawca konstytucyjny nie posłużył się określeniem "pełne odszkodowanie", lecz zastosował termin "słuszne", który ma bardziej elastyczny charakter. Z tego wynika, że – zdaniem Trybunału Konstytucyjnego – mogą istnieć sytuacje szczególne, gdy inna ważna wartość konstytucyjna pozwoli uznać za słuszne również odszkodowanie nie w pełni ekwiwalentne. Ze względu na wartości znajdujące wyraz w Konstytucji dla ustalenia znaczenia tego pojęcia należy również uwzględnić kontekst następstw ustalenia odszkodowania dla budżetu państwa i jednostek samorządowych. Wywłaszczenie bowiem – jak wywodził Trybunał – następuje na cele publiczne tzn. ze względu na dobro wspólne. Z tych przyczyn – zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, odszkodowanie w pełni ekwiwalentne może nie odpowiadać zasadzie słuszności, natomiast odszkodowanie nie w pełni ekwiwalentne może być uznane za odszkodowanie słuszne.

Co więcej, w postępowaniu z.r.i.d. interes społeczny i gospodarczy ma prymat nad słusznym interesem strony, bowiem inwestycja w zakresie realizacji drogi publicznej ma na celu zaspokojenie określonych potrzeb społeczności lokalnej, co oznacza, że jest inwestycją celu publicznego. Owszem, prawo własności jest chronione konstytucyjnie (art. 21 ust. 1 Konstytucji RP), aczkolwiek nie jest prawem bezwzględnym. Ograniczenie dopuszcza Konstytucja RP w art. 64 ust. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP). Na mocy przepisów specustawy drogowej organy administracji zostały upoważnione do ingerencji w prawo własności innych podmiotów w celu przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, za słusznym odszkodowaniem. Oznacza to, że w specustawie drogowej ustawodawca dopuścił ograniczenie prawa własności z uwagi na budowę lub rozbudowę drogi publicznej, co miało miejsce w niniejszej sprawie. W sytuacjach kolizji interesu publicznego i indywidualnego, pomimo że prawo własności jest chronione przez Konstytucję RP (art. 21 ust. 1), prymat przyznany zostaje interesowi publicznemu. Ustawodawca znacznie zwiększa uprawnienia inwestora i zdecydowanie ogranicza uprawnienia właścicieli nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania inwestycji w zakresie określonym przepisami specustawy drogowej, dążąc do zrealizowania istotnych celów publicznych, wśród których znajduje się między innymi potrzeba modernizacji istniejących dróg publicznych. Powyższa regulacja, co należy wyraźnie zaznaczyć, mieści się w granicach ograniczeń w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP (por. wyrok NSA z 5 lutego 2020 r., II OSK 3586/19). Przedstawione zatem w odwołaniu stanowisko skarżących, iż należne im odszkodowanie i zadośćuczynienie za utracone mienie powinno wynosić 60 000 000,00 zł, przy uwzględnieniu, że chodzi 155 metrów nieruchomości skarżących dalece odbiega od zasady sprawiedliwości czyli ekwiwalentności określonej w Konstytucji RP.

Sąd w całości także akceptuje pogląd organu II instancji o niezasadności zarzutu odmowy możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim ze sporządzonym w sprawie operatem szacunkowym, oraz wypowiedzenia się w przedmiotowej kwestii. Z dołączonej do akt sprawy dokumentacji, bezspornie wynika, iż organ I instancji kilkakrotnie informował Skarżących o możliwości zapoznania się z aktami sprawy, oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów (zawiadomienie z art. 10 k.p.a. z dnia 03 października 2022 r., pismo z dnia 18 listopada 2022 r., zawiadomienie z dnia 25 maja 2023 r. oraz pismo z dnia 26 czerwca 2023 r.). Na każdym etapie postępowania skarżący brali czynny udział w postępowaniu, nadto nie wykazali aby naruszenie art. 10 k.p.a. miało jakikolwiek wpływ na wynik sprawy. Omawiane naruszenie miałoby znaczenie tylko w sytuacji, gdyby okoliczność ta wywołała negatywne skutki w stosunku do Skarżących, co na gruncie niniejszej sprawy nie miało miejsca. Zauważyć przy tym należy, iż zarzut uniemożliwienia zapoznania się z operatem szacunkowym stoi w sprzeczności z treścią pisma organu I instancji z dnia 12 czerwca 2023 r. gdzie wskazano, że kopia operatu zostanie im przesłana po podpisaniu oświadczenia, że zostanie on wykorzystany wyłącznie do celu w jakim został sporządzony (k.211 akt organu I instancji). Skarżący odmówili podpisania oświadczenia, co skutkowało nieprzesłaniem kopii tego operatu. Abstrahując od prawidłowości stanowiska organu w tej kwestii, należy jednakże stwierdzić, że skarżący na każdym etapie postępowania mieli dostęp do treści operatu, mogli się z nim zapoznać, a zatem brak jest podstaw do uznania, że okoliczność ta miała jakikolwiek wpływ na wynik sprawy, tym bardziej, iż w odwołaniu skarżący do treści operatu się odnieśli, wskazując m.in. na to, że zawiera nieprawdziwe informacje odnośnie części składowych znajdujących się na ich działkach.

Odnosząc się z kolei do zarzutu wydania skarżonej decyzji z rażącym naruszeniem prawa m.in. po terminie, wskazać należy, iż jest również niezasadny. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia, co w niniejszej sprawie zostało przez Prezydenta Miasta Suwałk wykonane (zawiadomienie z dnia 04 maja 2023 r., znak: GR.6833.69.2021.SW). Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu (art. 36 k.p.a.) i wymogi te organy spełniły.

Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził, że pomimo, iż wynik przeprowadzonego postępowania jest niezgodny z oczekiwaniami stron skarżących, nie może to oznaczać, że zaskarżona decyzja narusza prawo. Z tego względu racje słuszności, czy sprawiedliwości społecznej, nie mogą być brane pod uwagę.

W tym stanie rzeczy skarga podlega oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.) o czym orzeczono jak w sentencji wyroku.