Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2008 r., sygn. akt II SA/Kr 828/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zwolnił Z. R. w 1/5 części wpisu sądowego, w pozostałej części oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi Z. R. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...], znak [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania. W uzasadnieniu podano, iż zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dla przyznania osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym niezbędne jest wykazanie przez nią, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego siebie i rodziny. Sąd I instancji stwierdził, że Z. R. dysponuje wystarczającymi możliwościami finansowymi, aby opłacić koszty postępowania. Podano, że skarżąca wraz z mężem osiąga miesięcznie dochód w wysokości [...] zł. Z tych dochodów ponosi szereg wydatków, których nie można zaliczyć do niezbędnych wydatków związanych z koniecznym utrzymaniem siebie i rodziny. Skarżąca ponosi miesięczne koszty za telefon w kwocie [...] zł, na które składają się abonament w kwocie [...] zł, internet [...] zł oraz koszty połączeń do sieci komórkowych. Sąd stwierdził, że takie koszty związane z utrzymaniem telefonu są bardzo wysokie i nie można ich zaliczyć do niezbędnych kosztów utrzymania. Nie można do nich również zaliczyć opłaty za ,,cmentarz" w kwocie [...] zł. Jak stwierdził Sąd, skarżąca wskazała w tym miejscu na opłatę za nienaruszalność grobu, którą płaci się raz na jakiś czas. Podano ponadto, że skarżąca wskazała, iż utrzymuje dorosłego syna, płacąc jednocześnie za jego dokształcanie oraz okulary – [...] zł. Jak podał Sąd uznano, że jest to wydatek jednorazowy. Sąd wskazał ponadto, że syn skarżącej nie uczestniczy w zajęciach codziennie i mając na uwadze jego wiek stwierdzić należy, iż dysponuje on możliwościami, aby podjąć zatrudnienie zwłaszcza, że w obecnej chwili nie ma większych problemów ze znalezieniem dorywczej pracy. Stwierdzono, że skoro skarżąca dysponuje dochodami by ponosić tak wysokie koszty utrzymania siebie i rodziny to przewidując wniesienie skargi do WSA powinna była poczynić na ten cel oszczędności.
W zażaleniu na to postanowienie Z. R. wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i zwolnienie jej w całości od wpisu. Wskazała, że zarówno ona jak i mąż są ludźmi w podeszłym wieku, schorowanymi i wymagającymi leczenia. Do zażalenia skarżąca załączyła decyzje o zaliczeniu ich obojga do niepełnosprawnych. Wskazano, że Z. R. wraz z mężem ponoszą wysokie koszty rozmów telefonicznych wobec utrudnionej możliwości poruszania się.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie posiada usprawiedliwionych podstaw.
Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przepis ten określa podstawową regułę orzekania o kosztach postępowania, zgodnie z którą koszty związane z poszczególnymi czynnościami procesowymi ponosi osoba, która ich dokonała. Strona (art. 12) jest obowiązana ponosić koszty spowodowane swoim działaniem, w tym uiszczać należne opłaty sądowe – bez prawa domagania się ich zwrotu. Wyjątkami od zasady ponoszenia kosztów postępowania są przepisy regulujące zwolnienie od kosztów (art. 239 – 263) oraz przepisy o zwrocie kosztów postępowania. Jednym z wyjątków regulujących zwolnienie od kosztów jest przepis art. 245 § 1 p.p.s.a., na mocy którego stronie może być przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Z treści tego przepisu wynika, że to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania, iż znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy. W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że rozstrzygnięcie sądu w tej kwestii zależy od tego, co zostanie udowodnione przez stronę. Biorąc pod uwagę przedstawioną przez Z. R. sytuację materialną stwierdzić należy, iż skarżąca nie wykazała, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Niewątpliwie bowiem przy wykazywanym miesięcznym dochodzie rodziny w wysokości [...] zł skarżąca jest w stanie opłacić wpis w wysokości 400 zł.
Nie można zatem zarzucić Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie, który w zaistniałym stanie faktycznym zwolnił Z. R. w 1/5 części wpisu sądowego, w pozostałej części oddalając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, że naruszył obowiązujące w tym względzie przepisy.
W tej sytuacji Naczelny Sąd Administracyjny postanowił jak w sentencji na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a.
