drukuj    zapisz    Powrót do listy

648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego 658, Dostęp do informacji publicznej, Prezes Sądu, Uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę, I OSK 279/15 - Wyrok NSA z 2016-09-06, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 279/15 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2016-09-06 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2015-01-29
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Irena Kamińska /sprawozdawca/
Magdalena Józefczyk
Roman Ciąglewicz /przewodniczący/
Symbol z opisem
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
658
Hasła tematyczne
Dostęp do informacji publicznej
Sygn. powiązane
II SAB/Łd 117/14 - Wyrok WSA w Łodzi z 2014-11-13
Skarżony organ
Prezes Sądu
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2014 poz 782 art. 3 ust. 1 pkt. 1
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Roman Ciąglewicz Sędziowie: Sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) Sędzia del. WSA Magdalena Józefczyk Protokolant starszy sekretarz sądowy Magdalena Błaszczyk po rozpoznaniu w dniu 6 września 2016r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 13 listopada 2014 r. sygn. akt II SAB/Łd 117/14 w sprawie ze skargi R.M.Z. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. zasądza od R.M.Z. na rzecz Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 280 (dwieście osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

R.Z. pismem z dnia 7 lipca 2014 r. zwrócił się do Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi o udostępnienie wskazanej informacji publicznej, poprzez przesłanie jej w postaci plików komputerowych pocztą elektroniczną na wskazany adres mailowy. Wniósł on o udostępnienie informacji publicznej w zakresie:

1) wykazu spraw cywilnych wniesionych do Sądu Okręgowego w Łodzi w okresie od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2009 r., w których pozwanym (lub współpozwanym) jest “B." Sp. z o.o., z podaniem dat wniesienia pozwu oraz sygnatury sprawy;

2) odpisów zanonimizowanych orzeczeń wraz z uzasadnieniami, wydanych w ww. sprawach wraz z informacją czy dane orzeczenie jest prawomocne, a także czy zostało zaskarżone i z jakim skutkiem, oraz

3) wykazu spraw cywilnych wniesionych do Sądu Okręgowego w Łodzi, w których pozwana jest ww. Spółka, które są obecnie w toku.

W odpowiedzi na wniosek, pismem z dnia 15 lipca 2014 r. organ odmówił udostępnienia informacji publicznej podnosząc, iż w sprawie nie ma zastosowania ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2014 r., poz. 782 ze zm., dalej jako: "u.d.i.p.").

W związku z powyższym R.Z. wywiódł skargę na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi do WSA w Łodzi.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, jako bezzasadnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę wyrokiem z dnia 13 listopada 2014 r. o sygn. akt II SAB/Łd 117/14.

Sąd pierwszej instancji przyjął, że prezes sądu kierujący sądem i reprezentujący go na zewnątrz, jest organem władzy publicznej, zatem jest także organem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p.

Po drugie wskazał, że orzeczenia sądowe – zatem zarówno wyroki, jak i postanowienia – jako wydane w sprawie przez sąd w ramach jego działalności orzeczniczej opartej na przepisach powszechnie obowiązującego prawa, są danymi publicznymi i podlegają udostępnieniu po ich anonimizacji.

Po trzecie, Sąd pierwszej instancji przyjął za informację publiczną podlegającą udostępnieniu w trybie ustawy, jako że wynikającą z urządzeń ewidencyjnych prowadzonych przez organ, daty wniesienia pozwu, sygnatury akt, informację, czy orzeczenia wydane w sprawach są prawomocne, czy były kwestionowane w drodze środków zaskarżenia oraz podanie wykazu spraw wniesionych przez określony podmiot, które są obecnie w toku.

Rekapitulując powyższe uwagi Sąd podkreślił, iż Prezes Sądu Okręgowego, jako organ wymiaru sprawiedliwości, jest podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej będącej w jego posiadaniu, zaś żądane przez R.Z. we wniosku z dnia 7 lipca 2014 r. dane polegające na wskazaniu spraw cywilnych toczących się przed sądem w zakreślonym okresie z udziałem wskazanego podmiotu oraz odpisy zanonimizowanych orzeczeń wraz z uzasadnieniem i informacją, czy są one prawomocne, stanowią informację publiczną. W związku z tym WSA w Łodzi przyjął, że niedokonując czynności określonych w u.d.i.p., organ dopuścił się w sprawie bezczynności.

Skargę kasacyjną od całości powyższego wyroku wniósł Prezes Sądu Okręgowego w Łodzi. Postawił w niej wyrokowi trzy zarzuty.

Po pierwsze, naruszenia art. 286 § 2 p.p.s.a. przez zobowiązanie organu do rozpatrzenia wniosku "w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku".

Po drugie, naruszenie art. 149 § 1 p.p.s.a. w związku z art. 16 ust. 1 u.d.i.p. przez zastosowanie w sytuacji, gdy organ nie pozostaje w bezczynności.

Po trzecie, naruszenie art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1 ,art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a) i f) u.d.i.p. przez uznanie, że zawarte w żądanych wykazach spraw sądowych dane określonej strony stanowią informację publiczną, podczas gdy żądane informacje dotyczą spraw sądowych konkretnego podmiotu prywatnego i jakie takie nie stanowią w ogóle informacji publicznej i przepisy ww. ustawy nie mogą znaleźć zastosowania, wobec czego nie należało wydać decyzji i organ nie jest w bezczynności.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że czym innym są orzeczenia jako dokumenty wytworzone w ramach kompetencji władzy publicznej, a czym innym jako nośniki wiedzy o sprawach określonych podmiotów prywatnych. A zatem wniosek nie dotyczył sprawy publicznej, lecz zmierzał do uzyskania wiedzy o sprawach sądowych określonego podmiotu prywatnego.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu R.Z. wniósł o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę tylko nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej. Stosownie do przepisu art. 176 p.p.s.a. skarga kasacyjna winna zawierać zarówno przytoczenie podstaw kasacyjnych, jak i ich uzasadnienie. Przytoczenie podstaw kasacyjnych oznacza konieczność konkretnego wskazania tych przepisów, które zostały naruszone w ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, co ma istotne znaczenie ze względu na zasadę związania Sądu II instancji granicami skargi kasacyjnej.

Skarga kasacyjna Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi została oparta na zarzutach naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i prawa materialnego, przy czym zarzuty te pozostają we wzajemnym powiązaniu, albowiem koncentrują się na kwestii charakteru żądanych informacji, z czym wiążą się konsekwencje procesowe. Za uzasadniony należy uznać zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1, art. 4 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. e/ i f/ u.d.i.p. Sąd I instancji, zobowiązując do wydania aktu lub dokonania czynności uznał, że informacje objęte żądaniem udostępnienia stanowią informację publiczną. Konkluzja ta jest, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, błędna.

Okoliczności faktyczne sprawy nie są sporne. Nie jest także kwestionowane, że co do zasady Prezes Sądu Okręgowego w Łodzi jest podmiotem obowiązanym do udostępniania informacji publicznej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. Obowiązek ten obejmuje jednak takie dane, które dają się zakwalifikować jako dotyczące spraw publicznych. Nie można bowiem założyć, że wszelkie dane jakimi dysponuje podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznych, stanowią takie informacje.

Przedmiotem informacji publicznej są sprawy publiczne, zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.i.p. Informacja publiczna to zwrot ustawowy, podlegający definiowaniu w ustawie, jego rozumienie i zakres jest w konsekwencji rezultatem rozumienia nadanego zwrotowi "sprawa publiczna". Przykładowy katalog danych odnoszących się do spraw mających publiczny charakter zawiera art. 6 ust. 1 u.d.i.p. Stanowią je dane dotyczące polityki wewnętrznej i zagranicznej, podmiotów wymienionych w art. 4 ust. 1, zasad funkcjonowania tych podmiotów, danych publicznych, majątku publicznego. W zakresie danych publicznych wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p. mieści się treść i postać dokumentów urzędowych (w rozumieniu art. 6 ust. 2 u.d.i.p.), stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy i funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, treść wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, informacje o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych. Jakkolwiek przedmiot informacji o sprawach publicznych został w art. 6 ust. 1 u.d.i.p. określony poprzez podanie katalogu o charakterze otwartym, to regulacja ta stanowi zbiór podstawowych kryteriów pozwalających na kwalifikowanie rozmaitych danych jako odnoszących się do spraw publicznych. W przypadku dokonywania takiej kwalifikacji konieczne jest zatem w pierwszej kolejności określenie, czy żądana informacja mieści się w katalogu z art. 6 ust. 1 u.d.i.p. i ze względu na jakie kryterium. Odpowiedź negatywna nie wyklucza informacji z katalogu danych o sprawach publicznych, konieczne jest jednak precyzyjne określenie, ze względu na jakie kryterium czy cechy żądanych danych, mają one aspekt publiczny z uwzględnieniem konstytucyjnej zasady określonej w art. 61 Konstytucji RP.

Przedmiotem żądania udostępnienia były wykazy spraw cywilnych wniesionych do Sądu Okręgowego w Łodzi we wskazanym okresie, w których pozwanym lub wspólpozwanym jest spółka "B. Sp. z o.o." z podaniem dat wniesienia pozwu i sygnatury akt spraw, które są obecnie w toku, a także odpisy zanonimizowanych orzeczeń wraz z uzasadnieniami wydanych w ww. sprawach wraz z informacją, czy dane orzeczenie jest prawomocne, a także, czy zostało zaskarżone i z jakim skutkiem.

Rozważenia wymaga zatem kwestia, czy żądane wykazy spraw cywilnych dotyczące określonego podmiotu prawa prywatnego będącego spółką prawa handlowego stanowią informację publiczną. W tym zakresie, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, błędnie Sąd I instancji przyjął, że wykazy te, jako wynikające z urządzeń ewidencyjnych prowadzonych przez Sąd Okręgowy w Łodzi, stanowią informację publiczną. Przepis art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. "e" i "f" u.d.i.p. wskazuje, że udostępnieniu podlega informacja publiczna o stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub rozstrzygnięcia oraz o prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach, a także o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych. Dane objęte wnioskiem z dnia 16 czerwca 2014 r., a mianowicie oznaczenie pozwanego (współpozwanego), daty wniesienia pozwu, sygnatury akt, informacji o prawomocności orzeczenia, wniesionych środkach zaskarżenia, wynikają, jak słusznie zauważył Sąd Wojewódzki z urządzeń ewidencyjnych prowadzonych przez organ. Nie oznacza to jednak, że wykazy spraw toczonych (będących w toku lub zakończonych) przez Sądem Okręgowym w Łodzi przez wskazany podmiot prawa prywatnego stanowią informację publiczną. Żądanie sporządzenia przedmiotowych wykazów zmierza bowiem do ustalenia danych dotyczących wskazanej Spółki i jej sytuacji procesowej. Informacja ta nie jest w żaden sposób związana z funkcjonowaniem władzy publicznej i innych podmiotów wykonujących zadania publiczne, nie jest też informacją odnoszącą się do władz publicznych lub podmiotów, czy osób pełniących funkcję publiczną. Nie jest to zatem informacja o sprawach publicznych w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p.

Odnosząc się do zawartego we wniosku żądania udostępnienia zanonimizowanych orzeczeń wraz z uzasadnieniami wydanych w sprawach, w których wskazana Spółka jest pozwaną, stwierdzić należy, iż nie ma wątpliwości, że orzeczenia sądowe stanowią informację publiczną. Jednak żądanie ich udostępnienia musi dotyczyć konkretnych spraw sądowych, w których zapadły takie orzeczenia. W przeciwnym razie żądanie, podobnie jak wspomniane wykazy, będzie zmierzać do ustalenia sytuacji procesowej podmiotu prywatnego. Słusznie autor skargi kasacyjnej zwraca uwagę na to, że ewentualna anonimizacja orzeczeń nie odniosłaby, w sytuacji tak sformułowanego żądania, zamierzonego celu.

Dlatego też prawidłowo, zdaniem NSA, Prezes Sądu Okręgowego w Łodzi w piśmie z dnia 24 czerwca 2014 r. wskazał, że żądana informacja nie dotyczy informacji o działaniu sądów jako instytucji publicznej, a zmierza do ustalenia danych dotyczących sytuacji procesowej konkretnego podmiotu prywatnego. Zasadny jest zatem również zarzut naruszenia art. 149 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 16 ust. 1 u.d.i.p.

Zarzut naruszenia art. 286 § 2 p.p.s.a., wobec uwzględnienia skargi kasacyjnej, jest bezprzedmiotowy.

Mając wszystko to na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 w związku z art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę. NSA odstąpił od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego w oparciu o przepis art. 207 § 2 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt