drukuj    zapisz    Powrót do listy

6037 Transport drogowy i przewozy, Transport, Dyrektor Izby Administracji Skarbowej, Uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Gl 39/19 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2019-04-29, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Gl 39/19 - Wyrok WSA w Gliwicach

Data orzeczenia
2019-04-29 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2019-01-16
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Sędziowie
Andrzej Matan /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6037 Transport drogowy i przewozy
Hasła tematyczne
Transport
Sygn. powiązane
II GSK 1385/19 - Wyrok NSA z 2020-01-09
Skarżony organ
Dyrektor Izby Administracji Skarbowej
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2018 poz 800 art. 121, art. 122
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - t.j.
Dz.U. 2017 poz 708 art. 22 ust. 3
Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski, Sędzia WSA Andrzej Matan, Protokolant Specjalista Anna Trzuskowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi M.K. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w K. z dnia [...] r. nr [...], 2. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach na rzecz skarżącego kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

W dniu [...] r. o godz. 11:30 funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach realizując postanowienia art. 13 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania przewozu przeprowadzili na drodze [...] w miejscowości G. kontrolę przewozu towarów polegającą na sprawdzeniu przestrzegania obowiązków w zakresie odpowiednio:

dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia;

zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym;

posiadania numeru referencyjnego, dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia dokumentu zastępującego zgłoszenie albo dokumentu, o którym mowa w art. 3 ust. 7 ww. ustawy.

Funkcjonariusze zatrzymali do kontroli drogowej pojazd samochodowy marki [...] o numerze rejestracyjnym [...]. W trakcie sprawdzania dokumentacji udostępnionej przez kierującego pojazdem m.in. wydruku zgłoszenia [...], dokumentu przewozowego [...], licencji nr [...], stwierdzono, że ww. pojazdem przewożony był towar w postaci 3500 litrów oleju napędowego, podlegający obowiązkowej rejestracji w systemie SENT. Przewoźnikiem przedmiotowego towaru był przedsiębiorca - M. K. Spedycja, Usługi Przewozowe Międzynarodowe, ul. [...]. [...] S. (nazywany dalej skarżącym).

Kontrolujący, w ramach prowadzonych czynności polegających na sprawdzeniu zgodności danych zawartych w zgłoszeniu o numerze referencyjnym [...] ze stanem faktycznym stwierdzili brak wpisu w polu "Numer zezwolenia drogowego", co stanowi naruszenie przepisów, o których mowa w art. 5 ust.4 ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (dalej jako ustawa SENT).

W konsekwencji decyzją z dnia [...] r. nr [...], działając na podstawie art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.) w związku z art. 22 ust. 2, art. 26 ust. 1, ust. 2 i ust. 5, art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów (Dz. U. z 2017 r., poz. 708 ze zm.), art. 14 ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018r.poz. 1039) Naczelnik Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach nałożył na przewoźnika karę pieniężną w wysokości 5000 zł.

Odwołanie od tej decyzji złożył skarżący podnosząc naruszenie:

art. 22 ust.2, art. 26 ust. 1, ust.2 i ust.5, art. 27 ust.1 ustawy SENT poprzez błędne zastosowanie w okolicznościach sprawy;

art. 121 § 1 i art. 122 w związku z art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez niepodjęcie przez organ wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, który został ustalony w sposób nierzetelny, przypadkowy i nielogiczny, co znacznie podważa zaufanie do sposobu prowadzenia postępowania i rzetelności organów podatkowych;

art. 210 § 1 pkt 6 oraz § 4 Ordynacji podatkowej, poprzez zaniechanie sporządzenia prawidłowego /tj. spełniającego wymogi stawiane przez przepisy/ uzasadnienia wydanej decyzji, w szczególności przez zaniechanie sporządzenia uzasadnienia prawnego zawierającego wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem prawidłowych przepisów prawa.

oraz

art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., z której jest wywodzona jedna z podstawowych zasad służących ochronie praw podatników - zasada in dubio pro tributario;

art. 2a Ordynacji podatkowej, który w razie wątpliwości nakazuje rozstrzygać wątpliwości na korzyść podatnika, poprzez jego niezastosowanie.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej zaskarżoną decyzją utrzymał rozstrzygnięcie organu I instancji w mocy. W pełni zaakceptował dokonane przez niego ustalenia faktyczne oraz wywiedzione z nich skutki prawne. Wyjaśnił, że ustawa SENT została zmieniona ustawą z dnia 10 maja 2018r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018r. Nr 1039). Zmianie uległ między innymi tytuł ww. ustawy na "ustawa o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów" oraz jej zakres przedmiotowy, który został rozszerzony o kolejowy przewóz towarów. Przepisy ustawy zmieniającej weszły w życie 14 czerwca 2018r.

Ponieważ kontrola drogowa miała miejsce w dniu [...]r., w przedmiotowej sprawie mają zatem zastosowanie przepisy materialne ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym na dzień dokonania kontroli, z uwzględnieniem przepisów przejściowych ustawy z dnia 10 maja 2018r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw.

Podkreślił, że w art. 5 ust. 1 ustawy SENT został określony zakres zgłoszenia w przypadku przewozu towaru rozpoczynającego się na terytorium kraju. Jak wynika z treści tego artykułu podmiot wysyłający jest obowiązany, przed rozpoczęciem przewozu towaru, przesłać do rejestru zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i przekazać ten numer przewoźnikowi. W przypadku dostawy towarów w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podmiot wysyłający jest obowiązany również przekazać numer referencyjny podmiotowi odbierającemu.

W ocenie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach, zebrany w sprawie materiał dowodowy w pełni uzasadnia stanowisko organu pierwszej instancji co do naruszenia przez przewoźnika obowiązków wynikających z art. 5 ust. 4 ustawy SENT i w konsekwencji konieczności nałożenia kary pieniężnej w wysokości 5000 zł - wynikającej z art. 22 ust. 2 ww. ustawy. Podkreślił, iż wspomniana kara pieniężna została ustalona "w sposób sztywny" i ustawodawca nie przewidział możliwości jej miarkowania.

Z przytoczonych wcześniej przepisów jednoznacznie wynika, iż przewoźnik ma obowiązek uzupełnienia zgłoszenia SENT o numer określonego dokumentu, tj. zezwolenia, zaświadczenia lub licencji, jeśli posiadanie takiego dokumentu jest wymagane ustawą o transporcie drogowym.

Z tej samej przyczyny nie miało miejsca naruszenie zasady in dubio pro tributario ("w razie wątpliwości na korzyść podatnika").

Wbrew stanowisku zawartemu w odwołaniu, organ pierwszej instancji nie naruszył art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997r. m‘ 78, poz. 483 z późn. zm.), zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Podkreślił, iż decyzja organu pierwszej instancji została wydana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Działanie na podstawie przepisów prawa oznacza działanie w ramach źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Jak wynika z treści zaskarżonej decyzji, kara pieniężna za stwierdzone w trakcie kontroli drogowej naruszenia została nałożona w oparciu o obowiązujące w dniu kontroli przepisy ustawy SENT oraz w oparciu o przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, które zostały powołane w podstawie prawnej decyzji oraz jej uzasadnieniu. Podkreślenia wymaga fakt, iż skoro prawodawca irstanowil w ai‘t. 22 ust. 2 ustawy SENT sankcję w postaci kary za niewykonanie przez przewoźnika obowiązku uzupełnienia zgłoszenia o dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 tejże ustawy, to Naczelnik Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach - po stwierdzeniu niedopełnienia tego obowiązku - miał obowiązek taką karę wymierzyć.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach, podobnie jak Naczelnik Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego nie dopatrzył się w sprawie okoliczności, o którym mowa w art. 22 ust. 3 ustawy SENT, uzasadniających odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za stwierdzone podczas kontroli naruszenia.

Skargę na tę decyzję do tutejszego Sądu złożył ukarany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. Domagając się uchylenia rozstrzygnięć organów obu instancji oraz zasądzenia kosztów postępowania zarzucił organowi odwoławczemu naruszenie:

art. 22 ust.2, art.26 ust.1, ust. 2 i ust. 5, art.27 ust. 1 ustawy SENT poprzez zastosowanie wymienionych przepisów w okolicznościach sprawy, mimo istnienia przesłanek do odstąpienia z urzędu od nałożenia kary pieniężnej;

art. 120 i art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, poprzez nieuchylenie przez organ odwoławczy decyzji organu pierwszej instancji, mimo:

- braku działania organu pierwszej instancji zgodnie z przepisami prawa podatkowego, co przejawia się w braku podstawy prawnej w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej pozwalającego funkcjonariuszom KAS wykonywanie w okresie, którego dotyczy decyzja zadań wynikających z ustawy SENT, w tym w zakresie nakładania przez naczelnika urzędu celno - skarbowego kar pieniężnych w trybie art. 22 ust. 2, art.26 ust. 1, ust. 2 i ust. 5, ustawy SENT,

- naruszenia przez organ pierwszej instancji w oczywisty sposób zasady proporcjonalności poprzez nałożenie sankcji z brakiem poszanowania w tym zakresie zarówno prawa krajowego, jak i prawa Unii Europejskiej;

art. 191 Ordynacji podatkowej poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, w szczególności wywodzenia na podstawie zebranego materiału dowodowego o podleganiu kontrolowanego uregulowaniu wynikającemu z art. 22 ust. 2, art.26 ust. 1, ust. 2 i ust. 5, SENT;

art. 120, art. 121 § 1 i art. 122 Ordynacji podatkowej poprzez niepodjęcie przez organ skutecznych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego, co miało wpływ na treść zaskarżonej decyzji, czym naruszona, została m. in. zasada legalizmu w postępowaniu podatkowym, a także podważona zasada zaufania do sposobu prowadzenia postępowania i rzetelności organów podatkowych;

art. 210 § 1 pkt 6 oraz § 4 Ordynacji podatkowej, poprzez zaniechanie przez organ pierwszej instancji sporządzenia prawidłowego /tj. spełniającego wymogi stawiane przez przepisy/ uzasadnienia wydanej decyzji, w szczególności przez zaniechanie sporządzenia uzasadnienia prawnego zawierającego wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem prawidłowych przepisów prawa.

a także:

naruszenie konstytucyjnej zasady proporcjonalności, na podstawie art. 8 i art. 31 § 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, poprzez dogmatyczną i formalistyczną interpretację przepisów art. 5 ust. 4 pkt 6 ustawy SENT,

art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z której jest wywodzona jedna z podstawowych zasad służących ochronie praw podatników - zasada in dubio pro tributario;

art. 2a Ordynacji podatkowej, który w razie wątpliwości nakazuje rozstrzygać wątpliwości na korzyść podatnika, poprzez jego niezastosowanie.

Kwestionując zasadność wymierzenia kary w oparciu o art. 22 ust. 2 ustawy SENT skarżący zaakcentował wątpliwości związane z formularzem przeznaczonym do dokonywania zgłoszeń. Pozwalał on bowiem zatwierdzić zgłoszenie bez wpisania numeru zezwolenia drogowego, co wprowadzało przedsiębiorcę w błąd.

Odpowiadając na skargę organ administracji wniósł o jej oddalenie podtrzymując swe dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 2107) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że sądy administracyjne nie orzekają merytorycznie, tj. nie wydają orzeczeń, co do istoty sprawy, lecz badają zgodność zaskarżonego aktu administracyjnego z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami procedury administracyjnej, normującymi zasady postępowania przed organami administracji publicznej. Z brzmienia zaś art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.),), zwanej dalej "p.p.s.a." wynika, że w przypadku, gdy sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia – uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Nie ulega więc wątpliwości, że zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą ulec uchyleniu tylko wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić uzasadniony zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy to procesowego, jeżeli naruszenie to miało, bądź mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Przy tym z mocy art. 134 § 1 p.p.s.a. tejże kontroli legalności sad dokonuje także z urzędu, nie będąc związany zarzutami i wnioskami powołaną podstawą prawną.

Za zasadny Sąd uznał zarzut naruszenie w zaskarżonej decyzji oraz w poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji art. 22 ust. 3 ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz art. 121 i art. 122 Ordynacji podatkowej w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Mianowice na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 lit.b cytowanej ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2017 r.) obowiązującemu systemowi monitorowania drogowego podlega przewóz towarów objętych wymienionymi pozycjami CN: 2207 nieoznaczonych znakami akcyzy, 2707, 2710, 2905, 2917, 3403, 3811, 3814 zawierających alkohol etylowy, 3820 zawierających alkohol etylowy, 3824 oraz 3826, jeżeli masa brutto przesyłki towarów objętych tymi pozycjami przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów; pod pozycją 2710 zaklasyfikowano olej napędowy.

W ustawie przyjęto (art. 4 ust. 1-4), że środkiem technicznym służącym monitorowaniu drogowego przewozu towarów jest rejestr zgłoszeń. Jest on prowadzony w systemie teleinformatycznym i gromadzi dane zawarte w zgłoszeniach, uzupełnieniach zgłoszeń i ich aktualizacjach oraz dotyczące przeprowadzonych kontroli.

Obowiązki poszczególnych podmiotów związanych z przewozem towarów określa art. 5 ustawy SENT. W zakresie przewoźników istotny jest ust. 4 tego artykułu, mówiący (w brzmieniu obowiązującym w 2017 r.), iż przewoźnik jest obowiązany przed rozpoczęciem przewozu towaru uzupełnić zgłoszenie o szereg elementów wymienionych w tym przepisie, takich jak dane przewoźnika, jego numer NIP, numer rejestracyjny pojazdu, datę rozpoczęcia i zakończenia przewozu, a także (pkt 6) numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane.

Przewóz towarów podlega kontroli, o której mowa w art. 13 ustawy SENT, polegającej na sprawdzeniu przestrzegania obowiązków w zakresie dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia, zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym oraz posiadania numeru referencyjnego.

Na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy SENT (w brzmieniu obowiązującym w 2017r.), w sytuacji gdy przewoźnik nie uzupełni zgłoszenia o dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 3, na przewoźnika nakłada się, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości 5.000 zł. Zgodnie zaś z art. 26 ust. 5 cytowanej ustawy, w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

W realiach niniejszej sprawy jest poza sporem, że skarżący, będący przewoźnikiem towaru podlegającego obowiązkowej rejestracji w systemie SENT – oleju napędowego (CN 2710) w ilości 3500 litrów, przewożonego samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony - przed rozpoczęciem przewozu towaru nie uzupełnił zgłoszenia o numerze referencyjnym [...] o dane wymienione w art. 5 ust. 4 pkt 6, tj. nie wpisała numeru licencji/zezwolenia.

Stan faktyczny sprawy, ustalony w oparciu o zebrany materiał dowodowy, uzasadnia stanowisko organów o naruszeniu przez skarżącą obowiązku uzupełniania zgłoszenia o obowiązkowe dane – numer licencji, przed rozpoczęciem przewozu oleju napędowego, który to brak został objęty sankcją w postaci kary pieniężnej w kwocie 5.000 zł (art. 22 ust. 2 ustawy SENT). Należy przyznać rację organowi, że kara ta została ustalona w sposób sztywny i ustawodawca nie przewidział możliwości jej miarkowania.

Jednak dla rozstrzyganej sprawy ma znaczenie, że ustawodawca przewidział możliwość odstąpienia od nałożenia tej kary. Zgodnie bowiem art. 22 ust. 3 ustawy SENT, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek przewoźnika lub z urzędu, organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 albo ust. 2, z uwzględnieniem art. 26 ust. 3.

W tym zakresie organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji uznał, że w sprawie nie wystąpił zarówno ważny interes przewoźnika – takiego interesu skarżąca bowiem nie wykazała, jak i ważny interes publiczny. Organ wyjaśnił, iż pojęcie "interesu publicznego" należy interpretować uwzględniając zasady konstytucyjne. Zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych. Zatem udzielenie ulgi w postaci odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, w przypadku nieuzasadnionym szczególnymi okolicznościami, byłoby złamaniem konstytucyjnej zasady powszechności obciążenia daninami publicznymi. Przy wykładni interesu publicznego należy uwzględniać respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej. Odwołując się do orzecznictwa sądów administracyjnych, wskazał, że "interes publiczny" to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie on w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych, jak również w pojęciu tym mieści się wypełnianie obowiązków władz publicznych, wynikających z art. 68 ust. 3 i art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, polegających na zapewnieniu opieki i pomocy osobom niepełnosprawnym. W ocenie organu, odstąpienie od wymierzenia kary traktować należy jako instytucję szczególną, którą można zastosować w określonych okolicznościach, np. znacznego pogorszenia sytuacji ekonomicznej podatnika, na skutek zdarzeń od niego niezależnych i przez niego niezawinionych (przewlekła choroba, klęska żywiołowa), z uwzględnieniem prawodawstwa unijnego. Organ zaznaczył, że podstawą odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej nie mogą być okoliczności, które dotyczą dużej części podmiotów dotkniętych problemami finansowymi. Okoliczności te muszą się cechować swego rodzaju wyjątkowością. Przyznanie ulgi w sprawie, postawiłoby przewoźnika w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do innych podmiotów realizujących przewóz, którzy wypełniają obowiązki wynikające z ustawy SENT bądź uiszczają kary związane z ich niewykonaniem.

W ocenie Sądu, organ nie rozpatrzył niniejszej sprawy w zakresie oceny przestawionych powyżej przesłanek odstąpienia od nałożenia powyższej kary w tym konkretnym przypadku w sposób wyczerpujący i wszechstronny. W zakresie przesłanki odnoszącej się do "ważnego interesu przewoźnika" organ winien działać na wniosek skarżącej i w oparciu i przedłożone przez nią dokumenty i dowody, ale w przypadku drugiej przesłanki "interesu publicznego" organ winien działać z urzędu. W tym zakresie jednak stanowisko organu o braku podstaw do odstąpienia od nałożenia na skarżącą kary pieniężnej jest co najmniej przedwczesne, jeżeli uwzględni się treść art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym postępowanie powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie od organów podatkowych oraz art. 122 tej Ordynacji, w myśl którego w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.

Wprawdzie organ odwoławczy prawidłowo wskazał, że przy wykładni interesu publicznego należy respektować wartości wspólne dla całego społeczeństwa, takie jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, lecz na tym poprzestał – nie zastosował ich w sprawie. Nie przeprowadził oceny tej konkretnej sytuacji w świetle podstawowych zasad i wartości demokratycznego państwa prawa i zasady sprawiedliwości społecznej.

A przecież skarżący konsekwentnie podnosił, iż numer posiadanej licencji nie został wpisany w formularzu z powodu nieprecyzyjnej konstrukcji wypełnianego systemu (niejednoznacznego oznaczenia pola przeznaczonego do uzupełnienia danych o numer licencji), który pozwalał na zamknięcie formularza z informacją o kompletności statusu zgłoszenia, pomimo, że skarżąca nie uzupełniła obowiązkowego w jej przypadku pola. W takiej sytuacji skarżący mógł uznać, że dokonał prawidłowego zgłoszenia, skoro system tak wypełniony formularz przyjął. Dopiero aktualnie przy polu przeznaczonym do uzupełniania danych o zezwolenie drogowe/zaświadczenie/licencje, znajduje się informacja: "To pole może pozostać nie wypełnione tylko w przypadku, gdy zezwolenie, zaświadczenie lub licencja NIE jest wymagane przepisami ustawy o transporcie drogowym.", która została zamieszczona przy użyciu czerwonego tekstu i wielkich liter, co świadczy o jej istotności.

Organy nie przeczyły, że sytuacja zaakceptowania formularza wypełnionego w taki sposób, jak uczynił to skarżący mogła mieć miejsce i że program został dopiero później uzupełniony poprzez umieszczenie uwagi o podanej wyżej treści. Niewpisanie przez przewoźnika w zgłoszeniu numeru zezwolenia, zaświadczenia czy licencji nie powinno wpływać na możliwość zamknięcia zgłoszenia, gdyż jak wynika z zapisów ustawy SENT nie zawsze takie dokumenty będą wymagane.

W ocenie Sądu, przedstawiona powyżej niedoskonałość związana z funkcjonowaniem tego sytemu zasługiwała na uwzględnienie w kontekście możliwości odstąpienia od wymierzenia kary z uwagi na interes publiczny – dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów państwa, zasady etyki, sprawność działania aparatu państwowego (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1351/11 czy z dnia 2 marca 2016 r., II FSK 2474/15)

Podkreślić przy tym trzeba, że nieuzupełnienie przez skarżącego zgłoszenia o numer licencji nie było spowodowane brakiem uprawnień do przewozu towarów. Skoro system informatyczny przyjął zgłoszenie transportu oleju napędowego w ilości 3500 litrów, skarżący mógł przypuszczać, że zgłoszenie jest prawidłowe. To, że pole przeznaczone na podanie numeru licencji/ zezwolenia/zaświadczenia nie może być obowiązkowe z uwagi na regulacje ustawy z dnia 6 września 2001 r. transporcie drogowym, do której odsyła ustawa SENT (w art. 5 ust. 1), nie ma związku z obowiązkiem przygotowania formularza w sposób, zapobiegający popełnieniu przez korzystającego z systemu błędu, który w skutkach jest dolegliwy - podlega bowiem karze pieniężnej określonej sztywno, bez możliwości jej miarkowania. Organ powinien uwzględnić, że ustawa SENT weszła w życie w dniu 18 kwietnia 2017 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących nakładania na podmioty kar pieniężnych i mandatów, które zaczęły obowiązywać z dniem 1 maja 2017 r. Kontrola drogowa w sprawie miała miejsce w dniu [...] r. Dla adresatów powyższego aktu prawnego, w tym skarżącej, rozwiązania w niej przyjęte stanowiły oczywistą nowość. Rejestracja transportu następuje w elektronicznym systemie, zatem również program komputerowy obsługujący system SENT wymagał od przewoźników zdobycia pewnego doświadczenia, co do stosowania go w praktyce prowadzonej działalności. Jakkolwiek rację ma organ, twierdząc, że strona prowadząca działalność transportową, w związku z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych, wiedzę w tym zakresie winna przede wszystkim czerpać z regulacji prawnych, to jednakże, gdy nowym regulacjom prawnym towarzyszy uruchomienie programu komputerowego, np. w postaci określonego graficznego formularza elektronicznego, to powinien on zawierać oznaczenia rubryk podlegających wypełnieniu przez przewoźnika w taki sposób, aby nie rodziły żadnych wątpliwości, a w sytuacji, gdy ustawa przewiduje obligatoryjne podanie określonych danych (art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy SENT), niewypełnienie określonego pola z obowiązkowymi danymi, nie powinno pozwolić na zamknięcie dokumentu elektronicznego z informacją o kompletności statusu zgłoszenia (tak. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 17 września 2018 r., sygn. akt I SA/Kr 734/18)

Skoro ustawodawca w art. 22 ust. 3 ustawy SENT expressis verbis wskazał na możliwość odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym, to przewidział sytuacje, w którym odstąpienie od dochodzenia należności będzie zbieżne z tym interesem, pomimo, że inni przewoźnicy dobrowolnie lub pod przymusem taką karę uiścili. Jak trafnie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olszynie w prawomocnym wyroku z dnia 28 czerwca 2018 r. sygn. akt I SA/Ol 204/18, badanie przesłanki interesu publicznego nie powinno być ograniczone do konfrontacji z zasadami równości oraz powszechności opodatkowania.

Na marginesie należy wyjaśnić, iż Sąd ma świadomość wydania w styczniu 2019 r. wyroków w sprawach o sygn. II SA/Gl 821/18 i II SA/Gl 822/18 odmiennej treści, ale stanowisko tam zaprezentowane uległo obecnie zmianie.

Mając na uwadze wszystkie podniesione wyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a i lit.c oraz art. 135 p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

O kosztach postępowania, obejmujących wpis sądowy od skargi w kwocie 200,00 zł, wynagrodzenie (częściowe - w wysokości 1/3 stosownie do treści art. 206 cytowanej ustawy) pełnomocnika w kwocie 300,00 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, rozstrzygnięto na wniosek skarżącej po myśli art. 200 cytowanej ustawy i § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2018 r., poz. 266).

Rozpoznając sprawę ponownie, organy uwzględnią przedstawioną przez Sąd ocenę prawną zagadnienia i wnikliwie rozważą podane przez skarżącego okoliczności niedochowania obowiązku uzupełnienia zgłoszenia o numer licencji przed rozpoczęciem przewozu, w kontekście możliwości odstąpienia od nałożenia kary przez wzgląd na interes publiczny. W interesie publicznym jest budowanie u obywateli, podmiotów gospodarczych (tu skarżącego) zaufania do organów państwa, a ewentualne błędy w funkcjonowaniu programu komputerowego do obsługi systemu SENT nie powinny powodować u skarżącego - zobowiązanego do korzystania z takiego programu – negatywnych konsekwencji prawnych i finansowych. Organy zważą, czy aby w interesie publicznym jest nakładanie na skarżącego dotkliwej kary pieniężnej tylko z tej przyczyny, że dopuścił się, z przyczyn, jak wskazała od niej niezależnych, uchybienia formalnego.



Powered by SoftProdukt