Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Agnieszka Łąpieś-Rosińska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Danuta Kania, Sędzia WSA Agnieszka Wójcik, Protokolant ref. staż. Renata Puchalska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2011 r. sprawy ze skargi G.S. i G.S. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] z dnia [..] lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmiany w ewidencji gruntów i budynków - oddala skargę -

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lipca 2011 r., nr [...]Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej "k.p.a.", po rozpatrzeniu odwołania G.S. utrzymał w mocy decyzję Starosty G. nr [...] z dnia [...] maja 2011 r. o odmowie dokonania zmiany danych w ewidencji gruntów i budynków przez wpisanie G. i G.S. jako posiadacza samoistnego do nie wydzielonej powierzchni [...] ha stanowiącej części działki nr [...] o powierzchni [...] ha położonej we wsi [...], gm. [...].

Do wydania zaskarżonej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Pismem z dnia [...] grudnia 2009 r. G. i G.S. wnieśli o przeprowadzenie postępowania administracyjnego w celu wydania decyzji o wprowadzeniu zmiany w ewidencji gruntów polegającej na wpisaniu G. i G.S. jako posiadaczy samoistnych do nie wydzielonej powierzchni [...] ha stanowiącej część działki o nr ewid. [...] o powierzchni [...] m2 położonej w obrębie wsi [...]w Gminie [...] – w miejsce wpisanej aktualnie w ewidencji [...].

W ocenie skarżących okoliczność, że od 1975 r. skarżący a poprzednio ich poprzednicy prawni mieszkają na tej nieruchomości (części działki o nr ewid [...]) i użytkują ją, dokonując m.in. inwestycji na tej nieruchomości, polegających na budowie i remoncie ogrodzenia, dobudowie części budynku mieszkalnego, budowie studni, szamba powoduje, że w istocie władają oni częścią tej nieruchomości jako jej właściciele i są jej posiadaczami samoistnymi. Z tego powodu obecny zapis w ewidencji gruntów jest niezgodny ze stanem faktycznym.

Decyzją z dnia [...] maja 2011 r. Starosta Powiatu G. odmówił wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów wsi [...] gmina [...] polegającej na wpisaniu G. i G. S. jako posiadacza samoistnego do nie wydzielonej powierzchni [...] ha części nieruchomości o nr [...] o pow. [...]ha.

W uzasadnieniu decyzji Starosta Powiatu G. stwierdził, że ze znajdującego się w aktach sprawy wypisu z rejestru gruntów wynika, że w jednostce rejestrowej nr [...] wpisany jest posiadacz samoistny [...] nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...] o pow. [...]ha. Działka ta zgodnie z obecnie obowiązującą decyzją Ministra Infrastruktury z dnia [...] grudnia 2009 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych, stanowi teren zamknięty.

Zdaniem organu I instancji brak jest podstaw do wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów i budynków wsi [...]w zakresie dotyczącym nie wydzielonej części nieruchomości o nr ew. [...], ponieważ wnioskodawcy nie są posiadaczami samoistnymi tej (części) nieruchomości. Z akt sprawy wynika, że skarżący władają sporną częścią nieruchomości jako posiadacze zależni. W ocenie organu G. i G.S. faktycznie władają sporną nieruchomością jednakże nie jako właściciele (posiadacze samoistni) ale jako jej użytkownicy. Władanie odbywa się na podstawie umowy najmu lokalu mieszkalnego, jest więc użytkowaniem zależnym. Korzystanie z tego terenu przez mieszkańców domu wynika wyłącznie z faktu zamieszkania w tym domu (na podstawie umowy najmu) i łączy się ze stosunkiem pracy na kolei. Wszelkie prace na nieruchomości skarżący uzgadniał ze Spółką [...]. G.S. opłacał czynsz za lokal, natomiast Spółka [...] – zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości.

Starosta Powiatu G. podkreślił, że zgodnie z przepisem art. 20 ustawy o ewidencji gruntów i budynków, w ewidencji gruntów wykazuje się także właściciela nieruchomości, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych – inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty, budynki lub ich części. Ujawnienie władającego w ewidencji gruntów możliwe jest wówczas, gdy fakt władania jednoznacznie wynika z materiału zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym. Sytuacja taka nie zachodziła w niniejszej sprawie. Zarówno skarżący jak i [...] S.A. czynią starania w celu uregulowania swojego tytułu prawnego do spornej nieruchomości. W Sądzie Rejonowym w [...] toczy się postępowanie z wniosku G.S. w sprawie stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie części opisanej nieruchomości. Również [...] S.A. wystąpiły z wnioskiem o stwierdzenie nabycia na podstawie art. 37 a ustawy z dnia [...] września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego [...] (Dz. U. Nr [...], poz. [...] ze zm.) prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości.

G. i G.S. złożyli odwołanie od tej decyzji. Podnieśli, że jako użytkownicy lokalu położonego na spornej nieruchomości władali tą nieruchomością jako posiadacze samoistni. To oni, a nie [...] S.A. zawierali umowę na budowę na tej nieruchomości wodociągu i kanalizacji, remontowali ogrodzenie, inwestowali w infrastrukturę techniczną tej działki. Odwołujący się podkreślili, że w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek dokumentu świadczącego o tym, że [...] (a obecnie [...]) jest posiadaczem samoistnym spornej nieruchomości. Wypis z rejestru gruntów z dnia [...]czerwca 2003 r. wskazuje [...] jako zarządcę trwałego a nie posiadacza samoistnego

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] decyzją z dnia [...] lipca 2011 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy wskazał w uzasadnieniu, że stosownie do treści przepisu art. 51 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne w ewidencji gruntów i budynków, założonej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32) oprócz właściciela, do czasu uregulowania tytułu własności, wykazuje się także osobę władającego. Zgodnie z treścią § 10 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków rejestr publiczny jakim jest ewidencja gruntów i budynków obejmuje dane dotyczące właścicieli nieruchomości, a w przypadku braku danych o właścicielu nieruchomości w ewidencji, dane osób i jednostek organizacyjnych, które tymi nieruchomościami władają.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...]podkreślił, że zmiana w ewidencji gruntów polegającą na wpisaniu innego podmiotu, jako władającego nieruchomością, może nastąpić tylko wówczas gdy bezsporne jest, że nowy podmiot włada tą nieruchomością jako właściciel, a więc posiadacz samoistny.

W ocenie organu odwoławczego w niniejszej sprawie wnioskodawcy w żaden sposób nie udowodnili zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność dokonania zmian w ewidencji gruntów i budynków zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Powyższą decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] G.S: i G.S: zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Decyzji tej zarzucili naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 7, art. 10 § 1 , art. 11 i art. 107 k.p.a. przez nierozpatrzenie żadnego z zarzutów zawartych w odwołaniu. W ocenie skarżących organ odwoławczy zaniechał dokładnego wyjaśnienia sprawy, albowiem nie ocenił wiarygodności przedkładanych przez skarżącego w toku postępowania administracyjnego dowodów (m.in. dokumentacji fotograficznej, wniosku o przeprowadzenie oględzin w terenie). Ponadto nie uwzględnił w swym rozstrzygnięciu wypisu z rejestru gruntów z dnia [...] czerwca 2003r. wskazującego [...] za zarządcę trwałego a nie posiadacza samoistnego spornej nieruchomości.

Z tych względów skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji jak również decyzji organu I instancji.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa [...] wniósł o jej oddalenie i ponowił argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz.1269 ze zm.) Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 tego przepisu stanowi, że kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Z brzmienia art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej jako p.p.s.a., wynika natomiast, że w przypadku, gdy Sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia - uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Według art. 134 § 1 p.p.s.a. kontroli legalności zaskarżonego aktu (czynności) Sąd dokonuje także z urzędu, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną przez skarżącego podstawą prawną.

Oceniając zaskarżoną decyzję w oparciu o wyżej opisane kryteria, Sąd uznał, że nie narusza ona prawa, a w konsekwencji brak jest podstaw do uwzględnienia skargi.

W sprawie bezsporne jest, że nieruchomość o powierzchni [...] m2 położona w obrębie wsi [...] w Gminie [...] zabudowana jest budyniem mieszkalnym i wraz z przyległym terenem stanowi gospodarczą, ogrodzoną całość. Budynek mieszkalny zlokalizowany na tej nieruchomości stanowi własność i jest wpisany do ewidencji środków trwałych najpierw przedsiębiorstwa państwowego [...], a obecnie – po przekształceniu tego przedsiębiorstwa - Spółki [...]S.A. G.S: wszedł w posiadanie nieruchomości jako pracownik przedsiębiorstwa państwowego [...], na podstawie umowy najmu z [...] sierpnia 1995 r. Wcześniej ([...] listopada 1980 r.) umowę najmu zawarto z jego matką E.S: która była pracownikiem [...]. G.S. korzystał z tego lokalu jako syn osoby uprawnionej do zajmowania lokalu. Korzystanie z tego terenu przez mieszkańców domu wynikało z faktu zamieszkania w tym domu i łączyło się ze stosunkiem pracy na kolei. Wnioskodawca wszelkie prace na nieruchomości (rozbudowę budynku) uzgadniał ze Spółką [...]. G.S. opłacał czynsz za lokal, natomiast Spółka [...] – zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości.

Ze znajdującej się w aktach niniejszej sprawy informacji z rejestru gruntów sporządzonej według stanu na dzień [...] grudnia 2009 r. wynika, że posiadaczem samoistnym spornej nieruchomości są [...] S.A.

Ewidencja gruntów jest specjalnie prowadzonym i wywierającym określone skutki prawne zbiorem informacji o gruntach. Powinna być utrzymana w ciągłej aktualności, nie tylko co do stanu faktycznego, ale i stanu prawnego.(por. art. 20,22 i 24 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne, Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 ze zm.).

Dokonywanie zmian w stanie prawnym zapisanym w ewidencji gruntów jest możliwe na podstawie prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, ostatecznych decyzji administracyjnych, a także innych aktów normatywnych. Dotyczy to zarówno zmian dokonywanych z urzędu przez organ administracji jak również zmian wnioskowanych przez zainteresowane osoby wymienione w art. 20 ust. 2 pkt 1 i art. 51 Prawa geodezyjnego i kartograficznego.

Z art. 51 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne wynika, że w ewidencji założonej na podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32) oprócz właściciela, do czasu uregulowania tytułu własności, wpisuje się także osobę władającego.

Zmiana w ewidencji gruntów, polegająca na wpisaniu innego podmiotu jako władającego nieruchomością, może nastąpić tylko wówczas, gdy bezsporne jest, że ren nowy podmiot wyłącznie włada tą nieruchomością.

Tymczasem w niniejszej sprawie taka sytuacja nie ma miejsca. [...] S.A. wpisana jest w ewidencji gruntów jako posiadacz samoistny. Okoliczność, że skarżący gospodarują na działce (jej części), nie oznacza, że to oni są posiadaczami samoistnymi.

Podkreślić należy, że w rozpoznawanej sprawie postępowanie zmierzające do dokonania zmian w danych objętych ewidencją gruntów zostało wszczęte na wniosek skarżących, którzy domagają się wpisania ich w ewidencji gruntów i budynków jako posiadaczy samoistnych do nie wydzielonej powierzchni [...] ha jako części działki nr [...] o pow. [...] ha. W ewidencji tej figuruje jednak [...] S.A. jako władający sporną nieruchomością.

Obowiązkiem skarżących, którzy zakwestionowali zgodność danych zawartych w ewidencji gruntów ze stanem faktycznym, było należyte udokumentowanie wniosku, stosownie do powołanych wcześniej przepisów.

Zgodnie z obowiązującymi w tej mierze przepisami prawnymi, każda zmiana danych objętych ewidencją gruntów i budynków musi być udokumentowana. Oznacza to, że wniosek o dokonanie przedmiotowej zmiany wymagał przedstawienia przez wnioskodawców określonych dowodów.

W rozpatrywanej sprawie skarżący nie przedłożyli jakiegokolwiek dokumentu wskazującego na władanie sporną nieruchomością. Za taki dokument nie można bowiem uznać przedłożonych przez skarżących: fragmentu mapy z 1986 r., umowy na budowę wodociągu, umowy na budowę kanalizacji.

Podkreślić należy, że organy ewidencyjne nie są uprawnione do ustalania okoliczności samoistnego posiadania przedmiotowej działki gruntu, ponieważ samoistne posiadanie jest okolicznością cywilnoprawną możliwą do wykazywania w procedurze cywilnej, a nie w administracyjnej procedurze wpisu danych do ewidencji gruntów i budynków. Samo oświadczenie skarżących o charakterze władania przedmiotową działką gruntu nie stanowi dowodu, a tym bardziej nie stanowi dokumentu, z którym ustawodawca wiązałby skutek ujawnienia w ewidencji gruntów i budynków informacji wynikających z takiego oświadczenia.. Samoistność posiadania gruntu nie jest bowiem okolicznością możliwą do ustalania w postępowaniu ewidencyjnym służącym rejestrowaniu takiego stanu ustalonego we właściwej do tego procedurze cywilnej. Przyjęcie argumentacji skargi skutkowałoby uznaniem związania organu ewidencyjnego oświadczeniem strony o wykonywaniu przez nią samoistnego posiadania gruntu, bądź też obowiązkiem dokonywania przez organ ewidencyjny, jako organ administracji, samodzielnych ustaleń w zakresie zaistnienia cywilistycznej okoliczności samoistnego posiadania gruntu, co nie należy do właściwości organu ewidencyjnego.

Zauważyć trzeba, że w stosunku do przedmiotowej nieruchomości przed sądem powszechnym toczą się postępowania: z wniosku skarżących - o stwierdzenie zasiedzenia, z wniosku [...]. - o stwierdzenie nabycia na podstawie art. 37 a ustawy z dnia [...] września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego [...] (Dz. U. Nr [...], poz. [...] ze zm.) prawa użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr [...] o pow. [...] położonej w gminie [...]. Właściciel tej nieruchomości nie został dotychczas ustalony, a ewidencję założono na podstawie dekretu z dnia [...] lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków.

W tej sytuacji nie można poprzez próby przeforsowania stosowanych zmian w ewidencji gruntów wymuszać jakieś quasi uprawnienia do nieruchomości.

Ustosunkowując się do podniesionych w skardze zarzutów naruszenia norm postępowania administracyjnego tj. art. 7, art. 10 § 1 , art. 11 i art. 107 k.p.a. stwierdzić trzeba, że są one nieuzasadnione. Organy zawiadamiały strony o możliwości zapoznania się z aktami sprawy (z czego zresztą skorzystał skarżący), a uzasadnienie kontrolowanej decyzji spełnia wymogi określone w przepisie art. 107 § 3 k.p.a.

Konkludując, władający nieruchomością w oparciu o art. 51 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne wpisywany jest w ewidencji gruntów tylko wówczas, gdy właściciel nie jest znany. Wpis władającego winien być jednakże dokonany tylko wówczas, gdy władanie jest stanem bezspornym i jednoznacznie wynika z materiału zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym. Sytuacja taka nie zachodziła w niniejszej sprawie a skarżący w żaden sposób nie udowodnili zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność dokonania zmian w ewidencji gruntów i budynków.

Dlatego Sąd, na zasadzie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.