Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] Spółka Akcyjna z siedzibą w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 26 listopada 2008 r. sygn. akt II SA/Gd 397/08 w sprawie ze skargi [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na postanowienie Wojewody Pomorskiego z dnia [...] marca 2008 r., nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 26 listopada 2008 r. oddalił skargę [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na postanowienie Wojewody Pomorskiego z dnia [...] marca 2008 r., nr [...].

W uzasadnieniu Sąd I instancji stwierdził, że postanowieniem z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...] Prezydent Miasta Gdyni wykonujący zadania starosty z zakresu administracji rządowej, na podstawie art. 101 § 1 w związku z art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. odmówił [...] S.A. z siedzibą w G. zawieszenia postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości położonej w Gdyni przy ul. [...], dz. [...].

Sąd I instancji wskazał, że wnioskiem z dnia [...] maja 2007 r. [...] Spółka Akcyjna z siedzibą w G., wystąpiła do Prezydenta Miasta Gdyni, wykonującego zadanie starosty z zakresu administracji rządowej, o zwrot wywłaszczonej na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonej w Gdyni przy ul. [...], oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr [...] o pow. [...] ha, k.m. [...]. W trakcie prowadzonego postępowania Prezydent Miasta Gdyni, wykonujący zadanie starosty z zakresu administracji rządowej, ustalił, iż decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r. Nr [...] Wojewoda Pomorski stwierdził nabycie, z mocy prawa, z dniem [...] września 2005 r., prawa własności przedmiotowej nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr [...] przez Akademię Morską w Gdyni, co zostało następnie ujawnione w księdze wieczystej KW Nr [...] prowadzonej przez [...] Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Gdyni. Pismem z dnia [...] października 2007 r. [...] Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniosła o zawieszenie postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości wskazując, iż decyzja Wojewody Pomorskiego stwierdzająca nabycie prawa własności nieruchomości przez Akademię Morską w Gdyni, została wydana z naruszeniem prawa, w związku z czym strona wystąpiła o stwierdzenie nieważności tej decyzji, a ponadto złożyła wniosek o wznowienie postępowania. Nadto strona wniosła o stwierdzenie nieważności poprzedniej decyzji stwierdzającej nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego nieruchomości i wskazała, iż wynik tych postępowań stanowi kwestię prejudycjalną dla toczącego się postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, dlatego też organ administracji publicznej powinien zawiesić niniejsze postępowanie administracyjne. Organ I instancji wskazał, iż zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., organ administracji publicznej zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie postępowania na tej podstawie uzależnione jest od wystąpienia łącznie trzech przesłanek: postępowanie administracyjne musi być w toku, rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej będącej przedmiotem postępowania zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd, zagadnienie wstępne nie zostało jeszcze rozstrzygnięte. Treścią zagadnienia wstępnego może być wypowiedź co do uprawnienia lub obowiązku, stosunku lub zdarzenia prawnego albo inne jeszcze okoliczności mające znaczenie prawne. Samo stwierdzenie, że wynik innego postępowania może mieć wpływ na losy sprawy administracyjnej, nie daje jeszcze podstaw do zawieszenia postępowania, jeżeli w chwili orzekania możliwe jest rozpatrzenie sprawy przez organ administracyjny i wydanie decyzji. Organ stwierdził, iż w niniejszej sprawie decyzje Wojewody Pomorskiego pozostają nadal w obrocie prawnym i zgodnie z zasadą trwałości decyzji administracyjnych i pewności obrotu, do momentu ich prawomocnego wzruszenia nie ma przeszkód, by na ich podstawie zakończyć postępowanie administracyjne i wydać decyzję w sprawie. Zdaniem organu, dopóki decyzja ostateczna nie zostanie wyeliminowana z obrotu prawnego bądź nie zostanie wydane postanowienie o wstrzymaniu jej wykonania, zawieszenie postępowania naruszałoby art. 97 § 1 pkt 4 i art. 16 § 1 K.p.a. oraz wynikającą z art. 12 § 1 K.p.a. zasadę szybkości postępowania administracyjnego.

Sąd I instancji wskazał, że [...] S.A. z siedzibą w G. w zażaleniu na powyższe postanowienie wniosło o jego uchylenie i zawieszenie postępowania, podnosząc zarzuty naruszenia art. 97 § 1 pkt 4 i art. 16 § 1 K.p.a. oraz wynikającą z art. 12 § 1 K.p.a. zasadę szybkości postępowania administracyjnego.

Sąd I instancji wskazał, że postanowieniem z dnia [...] marca 2008 r., nr [...] Wojewoda Pomorski, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. oraz art. 9a ustawy z dnia 21 marca 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Organ odwoławczy powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 2000 r. sygn. akt V SA 1701/99 (LEX nr 79244) wskazał, iż zagadnienie wstępne w rozumieniu przepisu art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. zachodzi w sytuacji, gdy w ramach stanu faktycznego stanowiącego podstawę faktyczną rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej występuje jako jego element kwestia, której uprzednie rozstrzygnięcie warunkuje rozpatrzenie sprawy administracyjnej, gdy jednocześnie do rozstrzygnięcia tej kwestii nie jest właściwy organ administracji rozpoznający sprawę administracyjną lecz inny organ lub sąd. Zagadnienie wstępne występuje, gdy wydanie orzeczenia merytorycznego w sprawie będącej przedmiotem postępowania przed właściwym organem, uwarunkowane jest uprzednim rozstrzygnięciem wstępnego zagadnienia prawnego, jest to, poza tym, zagadnienie otwarte, które nie było przedtem prawomocnie przesądzone na właściwej drodze. Organ wskazał, iż zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 maja 2004 r. sygn. akt I SA 1102/2002, w razie kwestionowania prawomocnego rozstrzygnięcia uznawanego za zagadnienie wstępne, brak jest podstaw do zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., co nie wyłącza możliwości późniejszego wzruszenia we właściwym trybie decyzji rozstrzygającej sprawę co do istoty, gdy decyzja, która miała wpływ na rozpatrzenie sprawy zostanie w odpowiednim trybie zmieniona. Organ wskazał, iż przesłanki zawieszenia postępowania administracyjnego zostały wyczerpująco określone w art. 97 § 1 K.p.a. i nie można przy jego interpretacji stosować wykładni rozszerzającej. Zawieszenie postępowania jest instytucją tamującą bieg postępowania i opóźniającą merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, dlatego winno mieć zastosowanie tylko w przypadkach określonych przez ustawodawcę. Powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 07 maja 1999 r. sygn. akt IV SA 744/1997, organ odwoławczy wskazał, iż zawieszając postępowanie administracyjne na podstawie art. 97 § 1 pkt 1 K.p.a., organ nie może się kierować przewidywaniami, jaki będzie wynik merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, lecz tym, czy w świetle posiadanych materiałów dowodowych i obowiązującego prawa, jest możliwe rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji administracyjnej. Kwestia ewentualnego wzruszenia decyzji Wojewody Pomorskiego z dnia [...] stycznia 2007 r. Nr [...] stwierdzającej nabycie, z mocy prawa, z dniem [...] września 2005 r., prawa własności nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr [...] przez Akademię Morską w Gdyni, nie stanowi więc zagadnienia wstępnego dla rozpatrzenia sprawy zwrotu nieruchomości.

W skardze [...] S.A. z siedzibą w G. podniosło zarzuty naruszenia art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., poprzez jego niezastosowanie, art. 107 § 3 K.p.a. w związku z art. 126 K.p.a. poprzez brak uzasadnienia prawnego zaskarżonego postanowienia, art. 7 K.p.a. przez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w celu ustalenie ważności decyzji z dnia [...] stycznia 2007 r., stwierdzającej nabycie przez Akademię Morską w Gdyni prawa własności spornej nieruchomości, art. 77 K.p.a., przez zaniechanie zgromadzenia w sprawie całego materiału dowodowego oraz art. 8 K.p.a., poprzez prowadzenie niniejszego postępowania w sposób sprzeczny z bezwzględnie obowiązującymi przepisami K.p.a. i zmniejszenie poczucia zaufania skarżącego do organów administracji publicznej.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Sąd I instancji stwierdził, że stanowiący podstawę wydania zaskarżonego postanowienia art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. stanowi, iż organ administracji publicznej zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Sąd I instancji ocenił, że przedmiotem postępowania jest złożony przez skarżącą w dniu [...] maja 2007 r. wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości w trybie art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. Nr 261 z 2004 r. poz. 2603) jako zbędnej na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Sąd I instancji wskazał, że art. 229 tej ustawy stanowi, iż roszczenie, o którym mowa w art. 136 ust. 3 powołanej ustawy o gospodarce nieruchomościami nie przysługuje, jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy nieruchomość została sprzedana albo ustanowiono na niej prawo użytkowania wieczystego na rzecz osoby trzeciej i prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej. Decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r. Nr [...] Wojewoda Pomorski na podstawie art. 256 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164 poz. 1365 ze zm.) stwierdził nabycie, z mocy prawa, z dniem [...] września 2005 r., prawa własności przedmiotowej nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr [...] przez Akademię Morską w Gdyni.

Sąd I instancji wskazał, iż przesłankę wydania tej decyzji stanowiło ustalenie, iż w dniu [...] września 2005 r. grunt ten stanowiący własność Skarbu Państwa pozostawał w użytkowaniu wieczystym uczelni. Prawo użytkowania wieczystego wpisano do księgi wieczystej w dniu [...] listopada 1998 r. Ponadto Sąd I instancji ocenił, iż stwierdzenie powyższych okoliczności ma wpływ na możliwość zwrotu nieruchomości, której dotyczy wniosek. Skarżąca złożyła wnioski o wznowienie postępowania zakończonego decyzją Wojewody Pomorskiego z dnia [...] stycznia 2007 r. oraz o stwierdzenie nieważności tej decyzji. Nadto wniosła ona o stwierdzenie nieważności decyzji stwierdzającej nabycie przez Wyższą Szkołę Morską w Gdyni z dniem [...] września 1990 r. prawa użytkowania wieczystego w trybie art. 182 ust. 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym.

Sąd I instancji stwierdził, że kwestie zarówno nabycia użytkowania wieczystego jak i prawa własności nieruchomości, której dotyczy wniosek zostały ostatecznie przesądzone decyzjami administracyjnymi. Wydane decyzje, zgodnie z wynikającą z art. 16 § 1 K.p.a. zasadą trwałości decyzji ostatecznych mają moc obowiązującą do czasu ich uchylenia lub zmiany. Ewentualna wadliwość decyzji ostatecznej nie ma wpływu na związanie organu administracji treścią tej decyzji. Sąd I instancji wskazał, że z art. 16 § 1 k.p.a. wynika, iż uchylenie lub zmiana decyzji oraz stwierdzenie jej nieważności oraz wznowienie mogą nastąpić jedynie w trybie przewidzianym w K.p.a. Nieważność decyzji skutkuje jej wyeliminowaniem z obrotu prawnego dopiero w razie stwierdzenia jej nieważności, a przepisy kodeksu postępowania administracyjnego nie przewidują nieważności orzeczenia z mocy prawa. Stwierdzenie nieważności decyzji jak i jej uchylenie w wyniku wznowienia postępowania odbywa się w odrębnym postępowaniu administracyjnym uregulowanym w art. 156-159 i art. 145-152 k.p.a. Organ prowadzący postępowanie administracyjne w niniejszej sprawie nie jest zatem upoważniony do badania prawidłowości wydanych decyzji ani też oceny stopnia prawdopodobieństwa stwierdzenia ich nieważności bądź uchylenia w prowadzonych postępowaniach nadzwyczajnych. Sam fakt zainicjowania takich postępowań nie stwarza stanu braku możliwości rozpatrzenia niniejszej sprawy. Założenie, iż rozstrzygnięcie postępowań o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Pomorskiego oraz o wznowienie postępowania zakończonego powyższą decyzją mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy nie stanowi przesłanki jej zawieszenia, o której mowa w art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. Sąd I instancji ocenił, że organy I i II instancji słusznie podnosiły w uzasadnieniach swoich decyzji, iż w postępowaniu administracyjnym związane są decyzjami ostatecznymi, które konstytuują stan prawny sprawy, dopóki bowiem takie decyzje nie zostały wyeliminowane z obrotu, brak jest podstaw do kwestionowania ukształtowanego nimi stanu prawnego.

Brak proceduralnych podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania nie prowadzi do naruszenia praw wnioskodawcy, podnoszącego zarzut wadliwości decyzji. Niewątpliwie w przypadku wzruszenia decyzji w przedmiocie nabycia prawa użytkowania wieczystego i prawa własności nieruchomości, będzie on bowiem uprawniony do złożenia wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego w trybie art. 145 § 1 pkt 8 K.p.a., stanowiącego, iż postępowanie wznawia się jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Sąd I instancji ocenił, że jeżeli wnioskodawca nie chce aby organy administracji rozstrzygały złożony przez niego wniosek w stanie prawnym ukształtowanym kwestionowanymi przez niego decyzjami, ma prawo złożenia wniosku o umorzenie prowadzonego postępowania na podstawie art. 105 § 2 K.p.a. i ponownego wystąpienia z wnioskiem o zwrot nieruchomości po uzyskaniu korzystnych decyzji w prowadzonych postępowaniach o stwierdzenie nieważności decyzji bądź wznowienie postępowania. Ponadto Sąd I instancji stwierdził, że strona może wystąpić z wnioskiem o rozważenie przez organ możliwości zawieszenia postępowania na innej podstawie prawnej - art. 98 § 1 K.p.a., który stanowi, iż organ administracji może zawiesić postępowanie w sprawie jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu, aczkolwiek takie zawieszenie postępowania wiąże się z konsekwencjami wynikającymi z art. 98 § 2 K.p.a.

Sąd I instancji ocenił, że podniesione w skardze zarzuty naruszenia art. 7 i art. 77 K.p.a. nie są uzasadnione. Organy administracji dokonały ustaleń niezbędnych do rozpoznania wniosku o zawieszenie postępowania, w tym ustalenia istnienia ostatecznej decyzji Wojewody Pomorskiego z dnia [...] stycznia 2007 r. Nr [...] stwierdzającej nabycie, z mocy prawa, z dniem [...] września 2005 r., prawa własności przedmiotowej nieruchomości oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr [...] przez Akademię Morską w Gdyni. Orzekające w niniejszej sprawie organy nie były kompetentne do badania, w ramach prowadzonego postępowania, zgodności z prawem tej decyzji oraz zasadności wniosków złożonych przez skarżącego w przedmiocie stwierdzenia jej nieważności i wznowienia postępowania. Dokonywanie ustaleń w tym zakresie było, zdaniem Sądu I instancji zbędne. Sąd I instancji stwierdził, że zarzut naruszenia art. 107 § 3 K.p.a. w związku z art. 126 K.p.a. jest niezasadny, w uzasadnieniu organ dokonał bowiem ustaleń faktycznych i podał szczegółowe uzasadnienie prawne odpowiadające stanowi faktycznemu sprawy.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku z dnia 26 listopada 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 397/08, wniosło [...] Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdyni, zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi skarżąca zarzuciła:

- naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 145 § 1 pkt 1) lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 97 § 1 pkt 4) k.p.a., poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że wszczęcie w toku postępowania prowadzonego przez Prezydenta Miasta Gdyni w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości położonej w Gdyni, przy ul. [...] działka nr [...], postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Pomorskiego z dnia [...] stycznia 2007 roku stwierdzającej nabycie przez Akademię Morską prawa własności nieruchomości położonej w Gdyni przy ul. [...], a także postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego wyżej wymienioną decyzją, nie stanowiło zagadnienia wstępnego powodującego zawieszenie postępowania w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, co skutkowało oddaleniem skargi na postanowienie Wojewody Pomorskiego z dnia [...] marca 2008 r. znak [...], oraz postanowienie Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] grudnia 2007 r. znak [...] odmawiających zawieszenia postępowania prowadzonego przez Prezydenta Miasta Gdyni, w sytuacji gdy zaistniały przesłanki do zawieszenia tego postępowania.

Skarżąca stosownie do powyższego wniosła :

- na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku;

- na podstawie art. 200 p.p.s.a. i art. 205 § 2 p.p.s.a. o zasądzenie od strony przeciwnej na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ponadto skarżąca wniosła :

- na podstawie art. 182 § 1 p.p.s.a. o rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej, skarżąca wywodziła, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do odmowy uchylenia postanowień organów administracyjnych I i II instancji, odmawiających zawieszenia postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości położonej w Gdyni przy ul. [...] (działka nr [...]).

Zdaniem skarżącej, dokonując wykładni przepisu art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. wskazać należy na istnienie zależności w rozumieniu tego przepisu, pomiędzy uchyleniem decyzji mającej kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotu postępowania prowadzonego przed organami administracji jako zagadnienia wstępnego, a rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji orzekającej co do istoty. Wynik postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, na podstawie której Akademia Morska w Gdyni uzyskała prawo własności przedmiotowej nieruchomości, ma zasadniczy wpływ na wynik postępowania prowadzonego przez Prezydenta Miasta Gdyni o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, gdyż wyeliminowanie z obrotu prawnego wadliwej decyzji Wojewody Pomorskiego umożliwi skarżącemu zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Skarżący podnosi, iż Akademia Morska w Gdyni nie nabyła prawa własności ex lege na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym, albowiem uprzednio uczelnia nie nabyła prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości, o czym mowa powyżej.

Skarżąca stwierdziła, że na istnienie zależności pomiędzy wyeliminowaniem decyzji stwierdzającej nabycie ex lege prawa własności przez uczelnię wyższą a postępowaniem w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, a tym samym na istnienie zagadnienia wstępnego, wskazuje uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 stycznia 2000 roku (sygn. akt III ZP 14/99, LexPolonica nr 343926). Jednocześnie wyjaśnienia wymaga, iż przywołana uchwała została wydana przed uchwaleniem ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym i w oczywisty sposób nie może dotyczyć zagadnienia nabycia prawa własności. Niemniej dotyczy ona zwrotu nieruchomości, której prawo użytkowania wieczystego nabyła ex lege państwowa jednostka organizacyjna, nie będąca uczelnią publiczną. Podkreślenia wymaga również, iż sposób nabywania prawa użytkowania wieczystego nieruchomości był identyczny jak w przypadku uczelni publicznej, zatem stanowisko Sądu Najwyższego co do zagadnienia związanego z zawieszeniem postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości winno mieć w pełni zastosowanie do przedmiotu niniejszej sprawy.

Skarżąca wskazuje, że nie można się zgodzić z twierdzeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, iż wynik postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nie może wpłynąć na toczące się inne postępowanie administracyjne.

Zdaniem skarżącej, z przedmiotowego orzeczenia wypływa także wniosek, iż przesłanką wzruszenia decyzji, w wyniku której jednostka publiczna nabyła prawo użytkowania wieczystego jest wystąpienie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. W ocenie skarżącej, nieprawidłowe jest stanowisko sądu I instancji wskazujące, że odmowa zawieszenia postępowania nie będzie prowadzić do naruszenia praw skarżącego. Odmowa zawieszenia postępowania skutkować będzie wydaniem przez Prezydenta Miasta Gdyni decyzji odmawiającej zwrotu nieruchomości. Tym samym, zgodnie z treścią uchwały Sądu Najwyższego, odpadnie przesłanka do wzruszenia decyzji Wojewody Pomorskiego z dnia [...] stycznia 2007 roku. Tak ukształtowany stan prawny uniemożliwiłby skarżącej skorzystanie z uprawnień wynikających z faktu, iż nieruchomość nie została wykorzystana na cel wskazany w umowie wywłaszczeniowej, a zarazem spowodowałby powstanie sytuacji, w której w wyniku wydania wadliwej decyzji doszłoby do uszczuplenia prawa strony postępowania.

Skarżąca stwierdza, że argumentacja Sądu I instancji przytoczona w uzasadnieniu skarżonego wyroku, w zakresie, w którym odwołuje się do niewyeliminowania z obrotu prawnego decyzji Wojewody Pomorskiego stwierdzającej nabycie przez Akademię Morską w Gdyni prawa własności gruntu, będącego przedmiotem niniejszego postępowania, jest bezzasadna. Skarżąca stwierdza, że postępowania w przedmiocie wzruszenia tych decyzji znajdują się obecnie w toku, a co za tym idzie, spełnione zostały przesłanki z art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. Bez znaczenia dla sprawy niniejszej pozostaje okoliczność, iż kwestia stwierdzenia nabycia prawa własności nieruchomości położonej przy ul. [...], (nr działki [...]) została rozstrzygnięta ostateczną decyzją administracyjną. Powyższa decyzja wydana została bowiem z rażącym naruszeniem prawa, a co za tym idzie, podlega ona wzruszeniu w drodze postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji i postępowania o wznowienie postępowania w przedmiocie wydania tej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie posiada usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 powołanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Skarga kasacyjna została oparta na zarzucie naruszenia art. 145 § 1 pkt 1) lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 97 § 1 pkt 4) K.p.a., poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że wszczęcie w toku postępowania prowadzonego przez Prezydenta Miasta Gdyni w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości położonej w Gdyni, przy ul. [...] działka nr [...], postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Pomorskiego z dnia [...] stycznia 2007 roku stwierdzającej nabycie przez Akademię Morską prawa własności nieruchomości położonej w Gdyni przy ul. [...], a także postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego wyżej wymienioną decyzją, nie stanowiło zagadnienia wstępnego powodującego zawieszenie postępowania w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, co skutkowało oddaleniem skargi na postanowienie Wojewody Pomorskiego z dnia [...] marca 2008 r. znak [...], oraz postanowienie Prezydenta Miasta Gdyni z dnia [...] grudnia 2007 r. znak [...] odmawiających zawieszenia postępowania prowadzonego przez Prezydenta Miasta Gdyni, w sytuacji gdy zaistniały przesłanki do zawieszenia tego postępowania.

Zgodnie z art. 97 § 1 pkt 4) K.p.a., organ administracji publicznej zawiesza postępowanie gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Zawieszenie postępowania na tej podstawie uzależnione jest od wystąpienia łącznie trzech przesłanek: a) postępowanie administracyjne jest w toku; b) rozpatrzenie sprawy administracyjnej będącej przedmiotem postępowania administracyjnego zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd; c) zagadnienie wstępne nie zostało jeszcze rozstrzygnięte.

Poprzez pojęcie "zagadnienie wstępne" użyte w powyższym przepisie należy rozumieć kwestie prawne które albo ujawniły się w toku postępowania i dotyczą istotnej dla sprawy przesłanki decyzji, albo z przepisów prawa materialnego wynika wprost konieczność rozstrzygnięcia danej kwestii prawnej.

Wskazać należy że zagadnienie wstępne musi wpływać na rozpatrzenie sprawy głównej. Zatem chodzi tu o bezwzględne uzależnienie rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji w sprawie głównej, od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego powinno zależeć rozpatrzenie sprawy administracyjnej w ogóle, nie zaś wydanie pozytywnej lub negatywnej dla wnioskodawcy decyzji.

W zaskarżonym wyroku Sąd I instancji w pełni zasadnie wyprowadził, że kwestie zarówno nabycia użytkowania wieczystego jak i prawa własności nieruchomości, której dotyczy wniosek zostały ostatecznie przesądzone decyzjami administracyjnymi, a wydane decyzje, zgodnie z wynikającą z art. 16 § 1 K.p.a. zasadą trwałości decyzji ostatecznych mają moc obowiązującą do czasu ich uchylenia lub zmiany. Natomiast stwierdzenie nieważności decyzji i jej uchylenie w wyniku wznowienia postępowania odbywa się w odrębnym postępowaniu administracyjnym uregulowanym w art. 156 - 159 i art. 145 - 152 K.p.a.

Zasadne jest twierdzenie Sądu I instancji, że organ prowadzący postępowanie administracyjne w sprawie nie jest upoważniony do badania prawidłowości wydanych decyzji ani też oceny stopnia prawdopodobieństwa stwierdzenia ich nieważności bądź uchylenia w prowadzonych postępowaniach nadzwyczajnych.

Sąd I instancji zasadnie wyprowadził, że sam fakt zainicjowania takich postępowań nie stwarza stanu braku możliwości rozpatrzenia sprawy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

Stwierdzić ponadto należy, że sama możliwość stwierdzenia nieważności decyzji nie stanowi przesłanki zawieszenia postępowania na podstawie art. 97 § 4 K.p.a., niezależnie od tego na jakim etapie znajduje się postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, a także postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego decyzją. Organ administracji publicznej oceniając wystąpienie przesłanek skutkujących zawieszeniem postępowania nie może się kierować przewidywaniami jaki będzie wynik merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, lecz tym, czy w świetle posiadanych materiałów dowodowych i obowiązującego prawa, jest możliwe rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji administracyjnej.

Sąd I instancji zasadnie stwierdził, że brak proceduralnych podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania nie prowadzi do naruszenia praw wnioskodawcy, podnoszącego zarzut wadliwości decyzji.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 powołanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.