Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SWSA Elżbieta Mazur - Selwa /spr./ Sędziowie WSA Magdalena Józefczyk WSA Piotr Godlewski Protokolant specjalista Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 lutego 2020 r. sprawy ze skargi A. Sp. z o.o. w [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej w związku z wykonywaniem transportu drogowego osób z naruszeniem warunków określonych w zezwoleniu -skargę oddala-

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego ( dalej: "Kolegium", "organ odwoławczy" lub "organ II instancji") z dnia [...] października 2019 r., nr [...]utrzymująca w mocy

decyzję wydaną z upoważnienia Marszałka Województwa przez Dyrektora Departamentu Dróg i Publicznego Transportu Zbiorowego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa ( dalej: "organ I instancji") z dnia [...] lipca 2019r., Nr [...] orzekającą o nałożeniu na przedsiębiorcę A. Sp. z o.o. z/s ( dalej: "strona skarżąca"), kary pieniężnej w wysokości 3.000,00 zł, w związku z wykonywaniem transportu drogowego osób z naruszeniem warunków określonych w zezwoleniu Nr [...] z dnia [...]października 2018r. na linię komunikacyjną , polegającym na braku realizacji w dniu 12 czerwca 2019r. kursu z P. do B. z godziny 09:10 ujętego w rozkładzie jazdy stanowiącym załącznik do zezwolenia.

W podstawie prawnej decyzji powołano art. 104 § 1 i art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018r. poz. 2096 ze zm.; dalej: "K.p.a.") oraz art. 92a ust. 1 i 7 ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019r. poz. 58 ze zm.; dalej: "u.t.d.").

Z uzasadnienia decyzji i akt sprawy wynika, że organ I instancji wydał decyzję nakładającą karę pieniężną zgodnie z ustaleniami ujętymi w sprawozdaniu z kontroli (kontrola planowa) z dnia [...].06.2019r.znak: [...]

W odwołaniu strona skarżąca zarzuciła naruszenie art. 77 K.p.a. poprzez brak wszechstronnego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, a nadto przyznanie zaistniałym w sprawie okolicznościom faktycznym niewłaściwego znaczenia, skutkujące wadliwością wydania decyzji.

W uzasadnieniu konsekwentnie podnoszono, że kursy relacji P. – B. w dniu 12 czerwca 2019 r. w ramach zezwolenia Nr [...] z dnia [...] października 2018 r. odbyły się, jednakże z uwagi na awarię autobusu na jednym z pośrednich przystanków tj. w S.. Przyczyną takiego stanu rzeczy była awaria autobusu tj. systemu klimatyzacji. Wskazano, że dzień w którym doszło do awarii był jednym z najbardziej upalnych dni w roku a autobus nie był wyposażony w otwierane okna, w związku z powyższym podróż autobusem w tak upalny dzień była niemożliwa. Po konsultacji z dyspozytorami nakazano kierowcy powrót do bazy celem podstawienia innego pojazdu zastępczego. Ze względu na upływ czasu i brak rezerwacji na kurs z P. ( oraz na trasie P. – S.) kurs rozpoczął się na jednym z pośrednich przystanków w S.. Pracownik infolinii, z którym została przeprowadzona rozmowa przez kontrolującego nie posiadał informacji na ten temat i udzielił informacji, która nie polegała na prawdzie. Podniesiono również, że odwołujący nie był w stanie w tak krótkim czasie podstawić innego autobusu, aby kurs na dalszych przystankach nie był nadmiernie opóźniony. Wskazano, że był to pierwszy taki przypadek, nie przewidziano tego typu wydarzeń. Po tej sytuacji uruchomiono program naprawczy, tak aby w przyszłości nie zaistniały podobne problemy. Pojazdy odwołującego wyruszają z wyprzedzeniem tak by można było przeciwdziałać ewentualnej awarii.

Kolegium nie podzieliło powyższych zarzutów i opisaną na wstępie decyzją utrzymało decyzję organu I instancji w mocy.

Organ II instancji podkreślił, że brak realizacji planowego kursu jest naruszeniem przez przewoźnika warunków zawartych w zezwoleniu, którego częścią jest rozkład jazdy, powołując przy tym wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 8 listopada 2018r., sygn. akt II SA/Rz 871/18.

Podkreślono, że przewoźnik, jako profesjonalista prowadzący własną działalność w celach zarobkowych, zawodowo i we własnym imieniu, zobowiązany jest dołożyć maksimum staranności, by była ona prowadzona zgodnie z przepisami prawa. Przewoźnik, który posiada 23 pojazdy powinien przewidzieć prawdopodobieństwo awarii pojazdu i mieć przygotowany scenariusz działania w sytuacjach kryzysowych w tym konkretnym przypadku awarii jednego z autobusów. Organ II instancji zwrócił również uwagę na zamieszczone w sprawozdaniu z kontroli dane o informacjach udzielonych przez pracownika przewoźnika w rozmowie telefonicznej o tym, że rzeczony kurs na pewno się nie odbędzie z przystanku w P. pn. "P., ul. Z.", gdyż odbywa się wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniem telefonicznym przez pasażerów chęci skorzystania z usługi przewozu - taką procedurę przewoźnik realizuje zawsze poza sezonem wakacyjnym.

W skardze do Sądu skarżący zarzucił naruszenie:

- art 20 a ust. 1 u.t.d. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy przepis ten dopuszcza niestosowanie warunków określonych w zezwoleniu w przypadku wystąpienia niezależnych od przedsiębiorcy okoliczności uniemożliwiających wykonywanie przewozów zgodnie z określonym w zezwoleniu przebiegiem trasy,

- naruszenia art 92 a ust. 1 u.t.d poprzez przyjęcie, że skarżący naruszył obowiązki wynikające z przepisów ustawy, w związku z czym zasadne było nałożenie na niego kary w wysokości 3.000 zł,

- art 92 c ust. 1 pkt 1 u.t.d. polegające na jego niezastosowaniu, co doprowadziło do kontynuowania wszczętego postępowania i w konsekwencji ustalenia, iż okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot wykonujący przewozy lub inne czynności związane z przewozem miał wpływ na powstanie naruszenia, a naruszenie nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, które podmiot ten mógł przewidzieć, w sytuacji gdy okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że skarżący nie miał wpływu na powstanie naruszenia, zaś samo naruszenie nastąpiło wskutek okoliczności, których skarżący nie mógł przewidzieć i zapobiec.

Na tych podstawach wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji oraz o umorzenie postępowania w sprawie oraz zasądzenie od organu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2167 ze zm.). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., zwana dalej "p.p.s.a."). Stosownie do tego przepisu sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W myśl art. 145 § 1 p.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności z prawem, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli miało ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach. W myśl art. 151 p.p.s.a. w razie nieuwzględnienia skargi w całości albo w części Sąd oddala skargę odpowiednio w całości albo w części. Dokonując kontroli w tak zakreślonych granicach Sąd nie znalazł podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone przez organy postępowanie jak również wywiedzione na jego podstawie wnioski odpowiadają przepisom prawa, w związku z czym Sąd nie mógł zarzucić braku legalności.

Kontroli tej podlegała decyzja SKO utrzymująca w mocy decyzję Marszałka Województwa w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej w związku z wykonywaniem transportu drogowego z naruszeniem warunków określonych w zezwoleniu.

W sprawie bezsporne jest, że strona skarżąca korzystała z zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym, jak również to, że naruszyła jego warunki. W toku postępowania próbowała dowieść, że za powyższe okoliczności nie ponosi odpowiedzialności.

Podejmowanie przez nią kolejne próby wykazania powyższych okoliczności nie powiodły się.

Przepisy ustawy o transporcie drogowym w sposób szczegółowy określają warunki realizacji poszczególnych rodzajów przewozów, jak również sankcje za ich nie przestrzeganie. I tak:

zgodnie z art 20 ust. 1 u.t.d. w zezwoleniu na wykonywanie przewozów regularnych określa się w szczególności:

- warunki wykonywania przewozów,

- przebieg trasy przewoźników, w tym miejscowości, w których znajdują się miejsca początkowe i docelowe przewozów,

- miejscowości, w których znajdują się przystanki .

Załącznikiem do ww. zezwolenia jest obowiązujący rozkład jazdy.

Kolejne przepisy ustawy o transporcie drogowym regulują warunki wykonywania tego przewozu nakazując aby do przewozu używane były wyłącznie autobusy odpowiadające wymaganym ze względu na rodzaj przewozu warunkom technicznym; rozkład jazdy został podany do publicznej wiadomości przez ogłoszenie na wszystkich wymienionych w rozkładzie jazdy przystankach lub dworcach; aby wsiadanie i wysiadanie pasażerów odbywało się tylko na przystankach określonych w rozkładzie jazdy; należności za przejazd pobierane były zgodnie z cennikiem opłat, a pasażer otrzymywał potwierdzenie wniesienia opłaty w postaci biletu wydanego zgodnie z przepisami o kasach rejestrujących; przy czym w kasach dworcowych oraz w autobusie ma znajdować się dostępny do wglądu pasażerów opracowany przez przewoźnika lub grupę przewoźników regulamin określający warunki obsługi podróżnych, odprawy oraz przewozu osób, bagażu i rzeczy; cennik opłat ma zostać podany do publicznej wiadomości przy kasach dworcowych oraz w każdym autobusie wykonującym regularne przewozy osób, musi zawierać ceny biletów ulgowych(...) – art 18 b ust. 1.

Jednocześnie przepisy te formułują jasne zakazy używania innych pojazdów niż autobusy, korzystania z przystanków, na których nie ma informacji o realizowanym rozkładzie jazdy, jak też z przystanków nieobjętych zezwoleniem, pobierania innych należności niż wynikające z cennika oraz naruszania warunków przewozu – art 18 b ust. 2 u.t.d.

Zatem działalność polegająca na przewozie regularnym podlega szczególnym wymogom. Obowiązek ich dochowania spoczywa na realizujących przewóz, którzy w tym zakresie nie mogą dokonywać żadnych samodzielnych zmian.

Obowiązani są w formie pisemnej, w postaci papierowej lub w postaci elektronicznej zgłaszać organowi, który udzielił zezwolenia, wszelkie zmiany danych, o których mowa w art 22, nie później niż 14 dni od dnia ich powstania. Natomiast zmiany obejmujące dane zawarte w zezwoleniu, wymagają zmiany zezwolenia.- art 22 b u.t.d

Z drugiej strony organ udzielający takiego zezwolenia ma prawo do kontroli przedsiębiorcy w zakresie spełnienia wymogów do udzielenia zezwolenia – art 84 u.t.d.

Strona skarżąca korzystała z zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym z dnia [...] października 2018 r. nr [...] na linię regularną z ważnością do 31 grudnia 2018 r., które na mocy przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym ( Dz.U. z 2019 r., poz. 2475 ) zachowują ważność do 31 grudnia 2020 r. ( art 78 ust. 3 tej ustawy).

Marszałek Województwa korzystając z uprawnień dokonał kontroli w dniu 12 czerwca 2019 r.

Zakres i sposób kontroli nie budził wątpliwości, a również strona skarżąca nie zgłaszała co do nich żadnych zarzutów. Nie zgadzała się wyłącznie z dokonaną przez organy oceną sytuacji i wyciągniętymi wnioskami. W toku postępowania próbowała dowieść, że za brak realizacji kursu objętego udzielonym zezwoleniem nie ponosi odpowiedzialności, ponieważ doszło do tego z przyczyn od niej niezależnych, a ona podjęła niezbędne środki do przeciwdziałania zaistniałej sytuacji.

Sąd zgadza się z dokonaną przez organ oceną.

W sprawozdaniu z kontroli wskazano, że w wyniku ciągłej obserwacji na przystanku w godzinach 9:00 do 09:30 przewoźnik nie zrealizował kursu z P. do B. z godziny 09:10 ujętego w obowiązującym go rozkładzie jazdy do zezwolenia nr [...] z dnia 22 października 2018 r. na linię komunikacyjną. Na podstawie dokumentacji fotograficznej 6 przystanków autobusowych wymienionych w rozkładzie jazdy na odcinku od P. ul. Z. do S.a ul. D. stwierdzono, że przewoźnik podał do publicznej wiadomości rozkład jazdy na przystankach w ramach linii. Podczas rozmowy telefonicznej z pracownikiem biura wykonanej na podany na rozkładzie jazdy nr telefonu o godzinie 09:25 ustalono, że kurs z godziny 09:10 odbywa się wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniu przez pasażerów chęci skorzystania z usługi przewozu i taką procedurę przewoźnik realizuje zawsze poza sezonem wakacyjnym. Jeśli przewoźnik nie otrzyma wcześniejszych zgłoszeń pasażerów mających zamiar skorzystać z ww. kursu, kurs nie odbywa się.

O wynikach kontroli strona skarżąca została poinformowana w wystąpieniu pokontrolnym, jednocześnie wezwano ją do zaprzestania naruszeń, pod rygorem cofnięcia zezwolenia.

W odpowiedzi strona skarżąca podała, że w dniu kontroli, awarii uległ autobus, który miał obsługiwać linię komunikacyjną. Po usunięciu usterki autobus rozpoczął kurs od miejscowości S.. Jednocześnie poinformowała, że podstawienie innego autobusu wiązałoby się ze znacznymi opóźnieniami. W odwołaniu sprecyzowała, że przyczyną awarii miała być usterka klimatyzacji, która uniemożliwiała jazdę w upalny dzień, bez uchylnych okien.

Sąd zgadza się z przyjętą przez organy oceną tego stanowiska, jako linii obrony, która nie została poparta żadnymi dowodami. W pierwszej kolejności zgodzić należy się, że relacja pracownika obsługującego linię telefoniczną w dniu kontroli jest najbardziej wiarygodnym źródłem dowodowym w tej sprawie. Została ona złożona w czasie przeprowadzania kontroli i wynikało z niej w sposób oczywisty, że brak realizacji kursu na przystanku P. nie był spowodowany awarią, a wyłącznie przyjętym przez przewoźnika, poza sezonem, sposobem funkcjonowania, polegającym na realizacji kursu "na telefon", co jest niedopuszczalne w przypadku realizacji przewozów regularnych ściśle określonych i wskazanych w rozkładach jazdy.

Do takiej oceny skłania Sąd fakt, że była to wypowiedź spontaniczna, udzielona jako informacja osoby działającej w charakterze dyspozytora ruchu przewoźnika, bez wcześniejszego kontaktu z pracodawcą, który mógł w sposób oczywisty wpłynąć na jej treść, a ponadto pozostaje również w zgodzie z ustaleniami, że kurs rozpoczął się od miejscowości S..

Podjęte w późniejszy czasie przez stronę skarżącą próby usprawiedliwienia braku realizacji kursu nie były wiarygodne. Strona skarżąca nie przedstawiła żadnych dowodów awarii klimatyzacji, takich chociażby jak dokument potwierdzający zgłoszenie i dokonanie naprawy klimatyzacji. Nie mogą ich natomiast potwierdzać dokumenty sprzedaży biletów dokonanych na kolejnej stancji. Ani organy, a tym bardziej Sąd nie przeczą temu, że realizacja przewozu została rozpoczęta od następnej miejscowości. Nie ma to jednak wpływu na ocenę braku realizacji kursu na stacji poprzedniej.

Stwierdzić również należy, że nawet w sytuacji potwierdzonej awarii, podmiot świadczący procesjonalne usługi przewozu ma obowiązek podjęcia niezbędnych środków celem zapewnienia realizacji świadczonych usług. Tymczasem w niniejszej sprawie poza gołosłownymi stwierdzeniami przewoźnika o mającej miejsce awarii, brak było dowodów na to, że przewoźnik takie działania w ogóle podjął. Braku działania nie może tłumaczyć przewidywane przez stronę skarżącą znaczne opóźnienie. Oczywistym jest, że opóźnienie, choć uciążliwie, to jednak jest mniej dotkliwe w skutkach, niż brak realizacji połączenia i o ile w przypadku opóźnienia można byłoby podjąć próbę usprawiedliwienia niedotrzymania terminu rozkładu jazdy, o tyle brak realizacji kursu przeczy zachowaniu wymogów staranności. Standardy tej staranności są wyższe w stosunku do przewoźnika świadczącego profesjonalne usługi przewozu i wymagają od niego podjęcia działań na wypadek powstałych awarii.

W świetle powyższych okoliczności wymierzenie kary jest oczywiste. Jej wysokość nie była kwestionowana i wynika wprost z treści art 92 a ust. 1 u.t.d. w zw. z zał. nr 3 pkt 2.2.3

Mając to wszystko na uwadze Sąd oddalił skargę jako nieuzasadnioną na podstawie art 151 P.p.s.a.