Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Hanna Kamińska po rozpoznaniu w dniu 25 września 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej S. N. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2013 r. sygn. akt V SA/Wa 1274/13 w sprawie ze skargi S. N. na rozstrzygnięcie zawarte w piśmie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie pomocy finansowej ze środków z budżetu Unii Europejskiej postanawia oddalić skargę kasacyjną.

Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. akt V SA/Wa 1274/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 w związku z art. 58 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej powoływanej jako "p.p.s.a."), odrzucił skargę S. N. na rozstrzygnięcie zawarte w piśmie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...], w przedmiocie pomocy finansowej ze środków z budżetu Unii Europejskiej.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd pierwszej instancji – powołując się na treść art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 173) – wskazał, że na pismo informujące o odmowie przyznania pomocy w ramach działań, o jakich mowa w tej ustawie, wnioskodawcom przysługuje prawo do złożenia skargi do sądu administracyjnego na zasadach i w trybie określonych dla aktów lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. W takiej sytuacji obligatoryjnym warunkiem wniesienia skargi jest wystąpienie z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 p.p.s.a.), zaś termin do wniesienia skargi wynosi trzydzieści dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwania do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, to w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa (art. 53 § 2 p.p.s.a.).

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, w niniejszej sprawie skarga została złożona po terminie. Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa zostało bowiem wystosowane przez skarżącą w dniu 11 grudnia 2012 r., zaś organ udzielił odpowiedzi na to wezwanie pismem z dnia 19 marca 2013 r. (doręczonym stronie 21 marca 2013 r.), a zatem po upływie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tegoż wezwania. Wobec tego Sąd pierwszej instancji uznał, że wniesienie skargi w dniu 17 kwietnia 2013 r. (data nadania w placówce pocztowej) nastąpiło z uchybieniem terminu, co skutkowało odrzuceniem skargi.

Skargę kasacyjną od postanowienia Sądu pierwszej instancji złożyła S. N. Zaskarżyła to orzeczenie w całości. Wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu postanowieniu strona wnosząca skargę kasacyjną zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy, to jest art. 52 § 3 i 4 oraz art. 53 § 2 p.p.s.a. w związku z art. 21 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, przejawiające się w tym, że Sąd dokonał niewłaściwej kontroli legalności działalności administracji publicznej w sytuacji, gdy organ ten w sposób nienależyty i niewystarczający poinformował stronę nie będącą profesjonalistą co do charakteru przysługujących jej środków zaskarżenia i skutków ich niedochowania tak, aby strona ta była chroniona przed skutkami nieznajomości prawa i nie poniosła z tego tytułu szkody.

W uzasadnieniu wnosząca skargę kasacyjną wskazała w szczególności, że została wprowadzona w błąd poprzez udzielenie jej niepełnych i niezgodnych z przepisami pouczeń co do realizacji przysługujących jej środków zaskarżenia, trybu ich wnoszenia i skutków niezachowania terminu. Skarżąca wskazała, że po wniesieniu wezwania do usunięcia naruszenia prawa, na krótko przed upływem sześćdziesięciodniowego terminu do wniesienia skargi, zwracała się do Agencji z pytaniem, czy otrzyma jakieś pismo stanowiące odpowiedź na jej wezwanie, czy musi podejmować jakieś działania w czasie oczekiwania na tę odpowiedź. Gdy uzyskała odpowiedź, że ma czekać na pismo z Agencji - tak też zrobiła, ponieważ nie otrzymała pouczenia, że fakt późniejszego rozpatrzenia sprawy nie wstrzymuje sześćdziesięciodniowego terminu do złożenia skargi. Skarżąca stwierdziła, że organ nawet nie powiadomił o przewidywanym terminie rozpatrzenia wezwania i skutkach tego dla strony skarżącej w zakresie terminu do wniesienia skargi. Organ był zobowiązany do pouczenia strony w tym zakresie, bowiem występowała ona w sprawie bez fachowego pełnomocnika.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Na wstępie rozważań wskazać należy, że zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, a zatem w zakresie wyznaczonym w podstawach kasacyjnych przez stronę wnoszącą środek odwoławczy, z urzędu biorąc pod rozwagę tylko nieważność postępowania, której przesłanki w sposób enumeratywny wymienione zostały w art. 183 § 2 tej ustawy, a które w niniejszej sprawie nie występują.

Granice rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny wnosząca skargę kasacyjną zakreśliła zarzucając naruszenie przez Sąd pierwszej instancji art. 52 § 3 i 4 oraz art. 53 § 2 p.p.s.a. w związku z art. 21 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Naruszenie tych przepisów miało polegać na niezgodnym z prawem odrzuceniu skargi, w sytuacji gdy skarżąca w toku postępowania przed Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie została należycie poinformowana o terminie do wniesienia skargi, mimo że zwracała się do organu z takim żądaniem.

Skarga kasacyjna złożona w niniejszej sprawie nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy zauważyć, że art. 22 ust. 4 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich przewiduje możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego informacji o odmowie przyznania pomocy - na zasadach i w trybie określonych dla aktów lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Z kolei art. 52 § 3 p.p.s.a. stanowi, że jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu – w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności – do usunięcia naruszenia prawa. Natomiast zgodnie z treścią art. 53 § 2 p.p.s.a., w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu uchwały siedmiu sędziów NSA z dnia 2 kwietnia 2007 r., sygn. akt II OPS 2/07 (publ. ONSAiWSA 2007, nr 3, poz. 60), zgodnie z którym z analizy art. 53 § 2 p.p.s.a. wynika, że już z dniem wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa rozpoczyna bieg termin sześćdziesięciu dni do wniesienia skargi, mimo że sprawa udzielenia odpowiedzi na to wezwanie jest otwarta. W okresie biegu tego terminu organ może udzielić odpowiedzi na wezwanie i w takim przypadku dalszy bieg tego terminu staje się bezprzedmiotowy, ponieważ od dnia doręczenia odpowiedzi na wezwanie, rozpoczyna bieg termin trzydziestu dni od dnia doręczenia tej odpowiedzi. Jeżeli natomiast w tym okresie organ nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, to nieprzerwanie biegnie termin sześćdziesięciu dni, liczony od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

W niniejszej sprawie skarżąca spełniła warunek, o jakim mowa w art. 52 § 3 p.p.s.a., bowiem po odebraniu w dniu 29 listopada 2012 r. pisma ARiMR informującego o odmowie przyznania pomocy złożyła w dniu 11 grudnia 2012 r. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Tego dnia rozpoczął bieg sześćdziesięciodniowy termin na wniesienie skargi. Z uwagi na to, że w ciągu tego terminu skarżąca nie otrzymała odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a zatem wniesienie skargi było możliwe tylko przed upływem tegoż sześćdziesięciodniowego terminu liczonego od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Termin ten upływał 9 lutego 2013 r., a z uwagi na to, że dzień ten przypadał w sobotę, to wniesienie skargi było dopuszczalne do 11 lutego 2013 r. Zatem skoro skarga została wniesiona dopiero w dniu 17 kwietnia 2013 r., to była ona spóźniona i z tego powodu podlegała odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 p.p.s.a., który stanowi, że sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia.

Nie ma racji autor skargi kasacyjnej twierdząc, że skarżąca została nienależycie pouczona przez organ administracji o sposobie i terminie wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, w piśmie ARiMR z dnia [...] listopada 2012 r. (informującym o odmowie przyznania skarżącej pomocy ze środków z budżetu UE) zostały zawarte wszelkie informacje niezbędne do wniesienia skargi, w tym odnoszące się do terminu jej wniesienia. Podano bowiem, m.in. że "Od niniejszego pisma wnioskodawcy przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Prezesa ARiMR do usunięcia naruszenia prawa, w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego pisma Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem Prezesa ARiMR w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli odpowiedzi na wezwanie nie udzielono, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa". Informacja ta jest precyzyjna i brak jest podstaw do przyjęcia, że wprowadza stronę w błąd. Gołosłowne są natomiast twierdzenia zawarte w uzasadnieniu skargi kasacyjnej o późniejszym udzieleniu skarżącej innych niż we wspomnianym pouczeniu informacji odnośnie do terminu wniesienia skargi. Z akt sprawy nie wynika bowiem, aby po doręczeniu pisma z dnia [...] listopada 2012 r. skarżąca zwracała się do organu o udzielenie jakichkolwiek informacji, ani aby organ takich odmiennych informacji udzielił stronie z własnej inicjatywy.

Reasumując należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisów wskazanych w petitum skargi kasacyjnej i zasadnie odrzucił skargę, bowiem strona wniosła tę skargę po upływie sześćdziesięciodniowego terminu, o jakim mowa w art. 53 § 2 p.p.s.a., mimo prawidłowego pouczenia w piśmie ARiMR z dnia [...] listopada 2012 r. o sposobie i terminie jej wniesienia.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 184 p.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną.