Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

1. O ile wydanie przez organ administracyjny na dzień orzekania przez Sąd żądanego rozstrzygnięcia sprawy czyni z natury rzeczy niemożliwymi zobowiązanie organu do działania, o tyle nie zwalnia to Sądu z obowiązku zbadania, czy w sprawie doszło do przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego, a następnie oceny, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz rozważania, czy zachodzą podstawy do wymierzenia organowi grzywny (art. 149 par. 1 i 2 p.p.s.a.)

2. Przewlekłość postępowania jest stanem sprawy, którego zaistnienie Sąd ocenia bez względu na to, czy organ podjął, czy też nie dalsze czynności w sprawie. Podjęcie przez organ czynności procesowych powoduje, iż ustaje stan ewentualnej bezczynności organu, co uzasadnia umorzenie postępowania w zakresie skargi na bezczynność organu, ale nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania sądowego dotyczącego skargi strony na przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ.

Dnia 5 lipca 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Stahl sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz /spr./ sędzia del. NSA Tomasz Zbrojewski Protokolant Mariusz Szufnara po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2012 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 11 stycznia 2012 r. sygn. akt II SAB/Kr 143/11 w sprawie ze skargi M. W. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie uchyla punkt II i III zaskarżonego wyroku.

II OSK 1031 / 12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w sprawie ze skargi M. W. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie oddalił skargę w zakresie żądania odszkodowania (punkt I), a w pozostałym zakresie umorzył postępowanie (punkt II) i orzekł o kosztach postępowania (punkt III).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na tle następującego stanu faktycznego i prawnego sprawy.

Decyzją z dnia [...] lutego 2011 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Krakowie Powiat Grodzki umorzył z urzędu postępowanie w sprawie wykonania instalacji odprowadzenia spalin z budynku przy ul. [...] w K. bez zgody właściwego organu administracji architektoniczno- budowlanej. Odwołanie od powyższej decyzji złożone przez M. W. zostało przekazane wraz z aktami sprawy Małopolskiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w dniu [...] marca 2011 r.

W dniu 28 czerwca 2011 r. M. W. wniósł zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie oraz na przewlekłe prowadzenie sprawy, a kopia tegoż zażalenia została w dniu 20 lipca 2011 r. przekazana organowi wojewódzkiemu celem przesłania relacji z działań podejmowanych przez ten organ.

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r. Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego zlecił organowi I instancji uzupełnienie materiału dowodowego o dokumenty dotyczące ustalenia stron postępowania w sprawie wykonania instalacji odprowadzenia spalin z budynku, przedstawienia aktualnego protokołu kominiarskiego dla tego budynku oraz kopii uprawnień budowlanych Z. J., wyznaczając termin ich wykonania do 2 miesięcy od dnia otrzymania postanowienia. Jednocześnie postanowieniem z dnia [...] lipca 2011 r. organ wojewódzki zawiadomił strony prowadzonego postępowania, że nie zostanie ona załatwiona w terminie określonym w art. 35 § 3 k.p.a. oraz wyznaczył nowy termin załatwienia sprawy do miesiąca od zwrotu uzupełnionego materiału dowodowego z organu I instancji.

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2011 r. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego odmówił wyznaczenia Małopolskiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Nadzór Budowlanego w Krakowie dodatkowego terminu do załatwienia sprawy.

Uzupełnione przez organ powiatowy akta sprawy zostały zwrócone organowi odwoławczemu w dniu 31 sierpnia 2011 r. Zawiadomieniem z dnia 6 września 2011 r. organ II instancji poinformował strony o możliwości i sposobie zapoznania się z aktami sprawy.

Następnie w dniu [...] września 2011 r. Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego rozpoznał wniesione odwołanie i wydał orzeczenie utrzymujące w mocy zaskarżoną decyzję.

M. W. w dniu 16 września 2011 r. złożył skargę do Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na przewlekłość postępowania administracyjnego prowadzonego przez ten organ, wnosząc o stwierdzenie przewlekłości, zlecenie organowi prowadzącemu postępowanie dokonanie odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie oraz o zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa kwoty 10.000 zł. W ocenie skarżącego organ prowadzący sprawę nadal nie podejmuje żadnych działań, mających na celu zbadanie i rozstrzygnięcie sprawy.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, wskazując na dużą ilość załatwionych przez siebie spraw, konieczność przeprowadzenia w sprawie postępowania uzupełniającego, nie podejmowanie działań w początkowym stadium postępowania z przyczyn od niego niezależnych oraz aktualnie zakończony stan sprawy. Odnośnie wniosku o zasądzenie grzywny organ uznał, że w sprawie nie miała miejsce przewlekłość z rażącym naruszeniem prawa.

Rozpoznając powyższą skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w pierwszej kolejności rozważył jej dopuszczalność. Cytując treść art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.- zwanej dalej p.p.s.a.) oraz art. 37 § 1 i 2 k.p.a., Sąd podkreślił, że dopiero po wyczerpaniu trybu w nim określonego strona może wnieść skargę zarówno na bezczynność danego organu, jak i na przewlekłe prowadzenie przez niego postępowania. W niniejszej sprawie skarżący wyczerpał powyższy tryb, bowiem pismem z dnia 27 czerwca 2011 r. złożył zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie oraz przewlekłe prowadzenie sprawy do organu wyższego stopnia.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że instytucję przewlekłości postępowania administracyjnego wprowadzono do Kodeksu postępowania administracyjnego ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 18 ze zm.), zmieniając art. 1 pkt 8 tej ustawy brzmienie art. 37 § 1 k.p.a. (od dnia 11 kwietnia 2011 r.) oraz zmieniając od dnia 12 lipca 2011 r. brzmienia art. 149 p.p.s.a. (ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 76, poz. 409). Jak zaznaczył przy tym Sąd, ustawodawca dokonując zmian art. 37 k.p.a. oraz art. 149 p.p.s.a., nie określił wprost na czym polega "przewlekłe prowadzenie postępowania".

Nawiązując do poglądów doktryny, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie przez pojęcie to należy rozumieć takie sytuacje prowadzenia postępowania w sposób nieefektywny poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywanie czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny, ewentualnie mnożenie przez organ czynności dowodowych ponad potrzebę wynikającą z istoty sprawy. Pojęcie "przewlekłość postępowania" obejmować będzie, zatem opieszałe, niesprawne i nieskuteczne działanie organu w sytuacji, gdy sprawa mogła być załatwiona w terminie krótszym, jak również nieuzasadnione przedłużanie terminu załatwienia sprawy. Sąd pierwszej instancji podzielił przy tym pogląd zaprezentowany w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 25 sierpnia 2011 r. sygn. akt II SAB/Po 42/11 zgodnie, z którym przewlekłość w prowadzeniu postępowania wystąpi wówczas, gdy organ nie załatwia sprawy w terminie, nie pozostając jednocześnie w bezczynności, a podejmowane przez ten organ czynności procesowe nie charakteryzują się koncentracją niezbędną w świetle art. 12 k.p.a., względnie mają charakter czynności pozornych, nieistotnych dla merytorycznego załatwienia sprawy. Inaczej rzecz ujmując, przewlekłe prowadzenie przez organ postępowania administracyjnego zaistnieje wówczas, gdy będzie mu można skutecznie przedstawić zarzut niedochowania należytej staranności w takim zorganizowaniu postępowania administracyjnego, by zakończyło się ono w rozsądnym terminie, względnie zarzut przeprowadzania czynności (w tym dowodowych) pozbawionych dla sprawy jakiegokolwiek znaczenia.

Sąd pierwszej instancji podkreślił również, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym ocenia się sprawę na przewlekłe prowadzenie postępowania według stanu istniejącego w dacie zamknięcia rozprawy. Przepis art. 149 § 1 p.p.s.a. znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy organ, którego przewlekłość postępowania zaskarżono, w dacie orzekania przez sąd administracyjny nadal powstrzymuje się od wydania aktu lub dokonania określonej czynności w sprawie. Ustanie bezczynności albo przewlekłości w tym zakresie przed datą rozstrzygania przez sąd czyni, zatem niemożliwym uwzględnienie skargi w ramach uprawnień sądu wynikających z art. 149 p.p.s.a., także w sytuacji, gdy decyzja lub inny akt podjęte zostały przez organ z naruszeniem terminu przewidzianego do ich wydania. Sąd nie może, bowiem zastosować sankcji określonej w art. 149 § 1 p.p.s.a. i zobowiązać organu do wydania aktu, który przed dniem orzekania został już wydany albo zobligować organ do podjęcia czynności, która już wcześniej została przez organ dokonana.

Z akt rozpoznawanej sprawy wynika, że do dnia 11 stycznia 2012 r. sprawa została rozstrzygnięta przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który w dniu [...] września 2011 r. wydał decyzję utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] lutego 2011 r. W tej sytuacji uwzględnienie skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania nie było możliwe. W konsekwencji Sąd stwierdził, że postępowanie sądowe w zakresie przewlekłego prowadzenia postępowania stało się bezprzedmiotowe, bowiem w jego toku nastąpiło zdarzenie w następstwie, którego sprawa zakończyła się. Jak wskazano powyżej uwzględnienie skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania jest możliwe tylko przy jednoczesnym zobowiązaniu organu do wydania aktu lub dokonania czynności. Tym samym wydanie aktu przez organ przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd, tak jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie, uniemożliwia uwzględnienie skargi. W tej sytuacji postępowanie sądowe w przedmiocie przewlekłości postępowania administracyjnego należało umorzyć stosownie do treści art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a.

Odnosząc się do natomiast do zgłoszonego w skardze i sprecyzowanego na rozprawie przez pełnomocnika skarżącego żądania zasądzenia kwoty 10.000 złotych od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Krakowie tytułem odszkodowania, Sąd w tym zakresie na mocy art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę jako bezzasadną.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł M. W., zaskarżając go w zakresie punktu II i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

1. art. 3 § 2 pkt 8 w związku z art. 149 § 1 p.p.s.a. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie jest władny do stwierdzenia przewlekłego prowadzenia postępowania przez organ bez zobowiązania go do wykonania czynności w określonym terminie,

2. art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a. poprzez bezpodstawne umorzenie postępowania

pomimo, istnienia podstaw do stwierdzenia przewlekłego prowadzenia postępowania.

Wskazując na powyższe zarzuty kasacji, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie punktu II i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji i zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej, skarżący argumentując pierwszy z przedstawionych powyżej zarzutów, odwołał się do poglądów doktryny, zgodnie z którymi użycie przez ustawodawcę stanowczego określenia "jednocześnie sąd stwierdza" prowadzi do wniosku, że w sytuacji objętej hipotezą art. 149 p.p.s.a. sąd będzie zobligowany do badania w każdym takim przypadku, czy bezczynność lub przewlekłość nosiła znamiona rażącego naruszenia i powinien dać temu wyraz w wydanym wyroku (stwierdzając rażące naruszenia prawa lub też go nie stwierdzając). Jak się wydaje, co do zasady, już ustalenie przez sąd stanu bezczynności lub przewlekłości będzie nosiło takie znamiona. Z tej też przyczyny, brzmienie art. 149 § 1 p.p.s.a. nie uprawniało Sądu pierwszej instancji do przyjęcia wniosku, iż w przypadku wydania merytorycznej decyzji przez organ w toku postępowania sądowego, a przed wydaniem orzeczenia, jak to miało miejsce w kontrolowanej sprawie, nie jest on władny do stwierdzenia przewlekłego prowadzenia postępowania przez organ, ponieważ nie można go już zobowiązać do podjęcia czynności.

Odnośnie drugiego zarzutu kasacji, skarżący stwierdził, że w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji nie zaistniało zdarzenie, które uzasadniałoby przyjęcie, że postępowanie stało się bezprzedmiotowe, w szczególności, że w jego toku odpadł przedmiot kontroli bądź też, że wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne. Brak możliwości uwzględnienia skargi na przewlekle prowadzenie postępowania nie może być traktowany jako przyczyna umorzenia postępowania i nie można się zgodzić ze stwierdzeniem, że skoro Sąd pierwszej instancji nie ma możliwości zobowiązania organu odwoławczego do wydania w określonym terminie decyzji, to tym samym postępowanie sądowe stało się bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy, skutkujące koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia w zakreślonym w kasacji zakresie.

Przedstawione przez stronę skarżącą podstawy kasacji i wnioski dotyczyły podważania zasadność umorzenia przez Sąd pierwszej instancji postępowania sądowego w sprawie ze skargi na przewlekłe prowadzenie przez organ postępowania w sytuacji, gdy organ ten wydał w wyniku żądania strony rozstrzygnięcie przed datą rozpoznania skargi przez Sąd. Jak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w zaskarżonym wyroku, ustanie bezczynności albo przewlekłości przed datą rozstrzygania sprawy przez sąd, czyni niemożliwym uwzględnienie skargi w ramach uprawnień sądu wynikających z art. 149 p.p.s.a., także w sytuacji, gdy decyzja lub inny akt podjęte zostały przez organ z naruszeniem terminu przewidzianego do ich wydania. Postępowanie takie, zdaniem Sądu pierwszej instancji, staje się bezprzedmiotowe. Tak sformułowanego stanowiska nie sposób jednak podzielić.

Ocenę przedstawionych w rozpoznawanej kasacji podstaw poprzedzić należy analizą normy prawnej będącej podstawą orzekania w sprawie.

I tak zgodnie z treścią art. 149 § 1 p.p.s.a. "Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1- 4a, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa". Konstrukcja powyższego przepisu wyróżnia dwie odrębne od siebie instytucje, a mianowicie skargę na bezczynność organu oraz przewlekłe prowadzenie przez organ postępowania. O ile, przy tym nie można wykluczyć sytuacji, że strona z uwagi na stan faktyczny sprawy będzie zainteresowana i uprawniona do złożenia obu powyższych środków, o tyle dostrzec przede wszystkim trzeba to, iż każdy z nich ma inne zadanie, inny jest cel jego zastosowania i zakres ochrony, której strona może domagać się od sądu administracyjnego. Podkreślić przy tym należy, iż ocena zakresu tej ochrony i celu, jakiemu ma służyć musi być dokonywana z punktu widzenia podstawowych zadań sądownictwa administracyjnego, a więc ochrony praw i wolności obywateli, a dopiero w następnej kolejności ochrony obiektywnego porządku prawnego. Funkcja ochrony praw podmiotowych jednostki wynika, bowiem z przyjętych w polskim systemie sądownictwa administracyjnego założeń weryfikacji działalności administracji publicznej (R. Hauser. Konstytucyjny model polskiego sądownictwa administracyjnego [w:] Polski model sądownictwa administracyjnego, red. J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz. Lublin 2003, s. 143 i n.). Jak podkreślał wielokrotnie Naczelny Sąd Administracyjny, sądowa kontrola jest ukierunkowana na ochronę subiektywnego porządku prawnego, a jedynie najcięższe naruszenie prawa (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b oraz pkt 2 p.p.s.a.) stwarza obowiązek wyeliminowania zaskarżonego aktu z obrotu prawnego, bez względu na to, czy miało ono wpływ na wynik sprawy (por. uchwała z dnia 26 listopada 2008 r. sygn. akt I OPS 6/08, ONSAiWSA 2009 r., z. 4, poz. 63).

Dokonując rozgraniczenia zakresu skarg na bezczynność i przewlekłość postępowania, zauważyć trzeba, iż nowelizacja ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez dodanie skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania, wymagać będzie reinterpretacji pojęcia "bezczynności", poprzez ograniczenie jego rozumienia do niewydania w terminie decyzji lub postanowienia, względnie aktu lub czynności wskazanych w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Natomiast przez pojęcie "przewlekłego prowadzenia postępowania" należy rozumieć sytuację prowadzenia postępowania w sposób nieefektywny poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywaniu czynności pozornych, powodujących że formalnie organ nie jest bezczynny (por. J. P. Tarno Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Wydanie 5. Warszawa 2012, str. 44; J. Drachal, J. Jasielski, R. Stankiewicz. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz pod red. R. Hausera i M. Wierzbowskiego, Warszawa 2011, str. 69-70), ewentualnie mnożenie przez organ czynności dowodowych ponad potrzebę wynikającą z istoty sprawy (J. Borkowski (w): B. Adamiak, J. Borkowski: Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Warszawa 2011, str.238). Pojęcie "przewlekłość postępowania" obejmować będzie zatem opieszałe, niesprawne i nieskuteczne działanie organu, w sytuacji gdy sprawa mogła być załatwiona w terminie krótszym, jak również nieuzasadnione przedłużanie terminu załatwienia sprawy. Tak wyodrębniona skarga na przewlekłość postępowania, na co słusznie zwracał zresztą uwagę Sąd pierwszej instancji, odwołując się do poglądów doktryny i orzecznictwa, dotyczyć będzie sytuacji innych niż formalna bezczynność organu (nie wydanie w terminie rozstrzygnięcia). Stwierdzenie przy tym, że w określonej dacie, a tą będzie data orzekania przez Sąd, można zakwalifikować postępowanie organu jako dotknięte przewlekłością jego prowadzenia, wymagać będzie gruntownego zbadania sprawy pod wieloma względami, dokonania oceny czynności procesowych, analizy faktów i okoliczności zależnych od działania organu i jego pracowników oraz stanu zastoju procesowego sprawy wynikającego z zaniechania lub wadliwości działań podejmowanych przez strony lub innych uczestników postępowania (J. Borkowski [w:] B. Adamiak, J. Borkowski. Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Wydanie 11. Warszawa 2011, str. 238).

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, stwierdzić trzeba, iż o ile słusznie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że Sąd dokonuje oceny skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania na dzień zamknięcia rozprawy, o tyle zrównanie przez Sąd pierwszej instancji (uznanie za identyczne) skargi na przewlekłość ze skargą na bezczynność w zakresie bezprzedmiotowości z uwagi na wydanie żądanego przez stronę rozstrzygnięcia było nieuprawnione. Posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem "jednocześnie" w zdaniu drugim art. 149 § 1 p.p.s.a. nie przesądza jeszcze, iż mamy do czynienia z koniunkcją przesłanek i możliwością orzekania merytorycznego jedynie, gdy istnieją podstawy do zobowiązania organu do działania. Są to przesłanki od siebie niezależne, stanowiące odrębne podstawy orzekania przez sąd administracyjny, uzależnione od stanu faktycznego danej sprawy. Nie oznacza to, zatem sekwencyjności uzależnionych od siebie ustaleń procesowych, ale wyznacza kolejność (porządek) badania przez sąd administracyjny elementów stanu sprawy. Na takie rozumienie tego przepisu wskazuje leksykalne znaczenie słowa "jednocześnie", które zgodnie ze słownikowymi definicjami oznacza "w tym samym czasie, w tej samej chwili, współcześnie, zarazem, także, w równym stopniu" (Słownik języka polskiego. Tom I. Wydanie VII zmienione i poprawione. M. Szymczak (red. nauk.). Warszawa 1992, str. 832; a także Uniwersalny słownik język polskiego PWN. Tom I. S. Dubisz (red. nauk.). Warszawa 2008, str. 1283). Zatem, o ile wydanie przez organ administracyjny na dzień orzekania przez Sąd żądanego rozstrzygnięcia sprawy czyni z natury rzeczy niemożliwym zobowiązanie organu do działania, o tyle nie zwalnia to Sądu z obowiązku zbadania, czy w sprawie doszło do przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego, a następnie oceny, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz rozważenia, czy zachodzą podstawy do wymierzenia organowi grzywny (art. 149 § 1 i 2 p.p.s.a.).

Za wadliwością umorzenia niniejszego postępowania przemawia również cel, jakiemu ma służyć skarga w tym przedmiocie. Skarga ta nie odnosi się, bowiem jedynie do żądania wydania aktu lub dokonania czynności, ale przede wszystkim stanowi postulat strony, by sąd administracyjny dokonał oceny prowadzonego lub przeprowadzonego postępowania pod względem jego sprawności, a więc tego, czy nie doszło w nim do nieuzasadnionego przedłużenia terminu załatwienia sprawy. Z tego też względu nie można było uznać, aby sam fakt wydania żądanej decyzji, stanowił takie zdarzenie w sprawie, że skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ administracyjny stała się bezprzedmiotowa, a tym samym, aby zaistniała podstawa do umorzenia postępowania dotyczącego skargi na przewlekłość.

Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznający niniejszą skargę kasacyjną, stanął na stanowisku, że ze względu na zmianę stanu prawnego wywołanego wejściem w życie ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz o ustawy o zmianie ustawy- Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 76, poz. 409) zastosowanie uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 2008 r. sygn. akt I OPS 6/08 (ONSAiWSA z 2009 r., z. 4, poz. 63) doznaje ograniczenia do sytuacji odnoszących się do skargi strony na bezczynność organu. Uchwała ta nie znajduje natomiast zastosowania w sprawach skarg dotyczących przewlekłego prowadzenia postępowania.

Konkludując uwagi wyżej przedstawione stwierdzić trzeba, iż przewlekłość postępowania jest stanem sprawy, którego zaistnienie Sąd ocenia bez względu na to, czy organ podjął, czy też nie dalsze czynności w sprawie. Podjęcie przez organ czynności procesowych powoduje, iż ustaje stan ewentualnej bezczynności organu, co uzasadnia umorzenie postępowania w zakresie skargi na bezczynność organu, ale nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania sądowego dotyczącego skargi strony na przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ.

Z powyżej wskazanych względów za zasadne należało uznać przedstawione w kasacji zarzuty naruszenia art. 3 § 2 pkt 8 w związku z art. 149 § 1 p.p.s.a. oraz art. 161 § 3 p.p.s.a., słusznie podważające zasadność umorzenia przez Sąd pierwszej instancji prowadzonego postępowania.

Ponownie rozpoznając sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie dokona merytorycznej oceny zasadności wniesionej w sprawie skargi na przewlekłe prowadzenie przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego postępowania, uwzględniając powyższą argumentację.

W tym stanie sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) uchylił punkt II-gi zaskarżonego wyroku i w tym zakresie Sąd pierwszej instancji winien sprawę rozpoznać ponownie. Wobec tego, że zawarte w punkcie III- cim skarżonego wyroku rozstrzygnięcie dotyczyło kosztów związanych z orzeczeniem objętym punktem II-gim tegoż wyroku, uchyleniem objęto i ten punkt wyroku Sądu pierwszej instancji, uwzględniając wnioski strony skarżącej w zakresie kosztów. Odnośnie jednak wniosku o zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego stwierdzić trzeba, iż nie mógł on zostać uwzględniony, gdyż normujący tę kwestię, w przypadku uwzględnienia skargi kasacyjnej, przepis art. 203 pkt 1 ww. ustawy odnosi się jedynie do wyroków oddalających skargę.