drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję I i II instancji, I OSK 158/17 - Wyrok NSA z 2017-05-10, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 158/17 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2017-05-10 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2017-01-24
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Maciej Dybowski /przewodniczący/
Rafał Wolnik /sprawozdawca/
Zbigniew Ślusarczyk
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Sygn. powiązane
II SA/Bk 447/16 - Wyrok WSA w Białymstoku z 2016-09-13
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2016 poz 1518 art. 17 ust. 1 b
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędziowie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędzia del. WSA Rafał Wolnik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 13 września 2016 r. sygn. akt II SA/Bk 447/16 w sprawie ze skargi Z. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] marca 2016 r. znak [...] 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. na rzecz Z. G. kwotę 507 (pięćset siedem) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 września 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 447/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Z. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] maja 2016 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, oddalił skargę.

W uzasadnieniu powyższego wyroku zawarto następujące ustalenia faktyczne:

Decyzją z dnia [...] marca 2016 r., znak [...], Prezydent [...] odmówił skarżącej przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną P. G. na okres od [...] lipca 2013 r. do [...] grudnia 2016 r.

Organ wskazał, że po ponownym rozpoznaniu wniosku z dnia [...] lipca 2013 r. (na skutek dwukrotnego uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku decyzji organu II instancji – wyrok z dnia 9 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Bk 1033/14 oraz wyrok z dnia 3 września 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 379/15, czego skutkiem była decyzja SKO w B. z dnia [...] grudnia 2015 r., uchylająca decyzję organu pierwszej instancji i przekazująca sprawę do ponownego rozpoznania) - odmówił wnioskodawczyni przyznania żądanych świadczeń pielęgnacyjnych z uwagi na niespełnienie przesłanek z art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (obecnie: Dz. U. z 2016 r., poz. 1518), zwanej dalej u.ś.r.

Na podstawie ustaleń organu P. G. został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy od dnia [...] maja 2003 r., a więc po ukończeniu 23 roku życia. Nie uczył się wówczas w szkole lub szkole wyższej, co potwierdza oświadczenie złożone przez wnioskodawczynię w dniu [...] marca 2013 r. W trakcie postępowania uwzględniono informację z ZUS w B. z dnia [...] lipca 2013 r. oraz wyrok Sądu Okręgowego w B. Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie [...] z dnia [...] grudnia 2003 r. Ustalono również, że nie ma możliwości zmiany opinii biegłego lekarza psychiatry sporządzonej na potrzeby sprawy [...] (dowód z przesłuchania lekarza - autora opinii). Nadto, zdaniem organu P. G. został skreślony z listy słuchaczy Zasadniczej Szkoły Zawodowej przy Komendzie Regionalnej OHP w B. w dniu [...] stycznia 1997 r., dodatkowo leczy się on w Poradni Zdrowia Psychicznego od 1999 r., tj. od 20 roku życia. Organ wskazał, że co prawda wyrokiem z dnia 21 października 2014 r. w sprawie K 38/13, Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjne zróżnicowanie w art. 17 ust. 1b u.ś.r. prawa do świadczeń w zależności od wieku powstania niepełnosprawności, ale jednocześnie z wyroku wynika, że jego wydanie nie oznacza usunięcia tego kryterium z ustawy. Nie stanowi on nadto podstawy do uchylenia decyzji, które już przyznały prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, nie kreuje on także nowego prawa do żądania świadczenia przez opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność ich podopiecznych powstała już po okresie dzieciństwa.

Odwłanie od powyższej decyzji złożyła skarżąca wskazując, że choroba syna powstała wcześniej niż w 1999 r. Jej zdaniem z zaświadczenia lekarza psychiatry z dnia [...] marca 2003 r. wynika, iż objawy choroby rozpoczęły się w szkole podstawowej i nie były one związane z nauką. Nadto stwierdziła, iż z protokołu oględzin lekarskich z dnia [...] października 2003 r. wynika, że pierwsze objawy choroby syna rozpoczęły się w zasadniczej szkole zawodowej, natomiast w dniu [...] stycznia 1997 r. został on skreślony z listy uczniów, tj. przed ukończeniem 18 roku życia. Do odwołania dołączyła kserokopię zaświadczenia o stanie zdrowia syna z dnia [...] marca 2003 r.

Zaskarżoną do Sądu pierwszej instancji decyzją, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy przedstawił szczegółowo dotychczasowy przebieg postępowania. Argumentował, że decyzja w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego ma charakter związany. Brak spełnienia którejkolwiek z przesłanek z art. 17 ust. 1 i 1b u.ś.r. obliguje organ do wydania decyzji odmownej. Zdaniem SKO w sprawie sporna jest data powstania niepełnosprawności. Z akt, w tym z wyroków sądów powszechnych w sprawach [...] i oddalającego od niego apelację w sprawie [...], a w szczególności ze sporządzonej na potrzeby tych postępowań opinii biegłego z dnia [...] października 2003 r. oraz jej uzupełnienia z dnia [...] kwietnia 2004 r. wynika, że niezdolność do pracy P. G. powstała przed 20 rokiem życia, bowiem istotne pogorszenie zdrowia nastąpiło od czerwca 1999 r. Jak wskazało Kolegium, organ pierwszej instancji przesłuchał w charakterze świadka lekarza psychiatrę, który wydał opinię w sprawie przed sądem powszechnym wskazując, że nie może dokonać zmian w treści opinii wpływających na ustaloną w niej datę powstania całkowitej niezdolności do pracy. Kolegium miało też na uwadze treść oświadczeń skarżącej z dnia [...] lipca 2013 r. (w którym wskazała, że syn uczył się do 18 roku życia), z dnia [...] lutego 2016 r. (w którym stwierdziła, że lekarz psychiatra prowadzący chorobę syna w zaświadczeniu dla potrzeb ZUS opisywał, iż choroba powstała podczas nauki przed ukończeniem 18 roku życia) oraz zaświadczenie Podlaskiego Kuratora Oświaty z dnia [...] marca 2016 r. z informacją, że P. G. został skreślony z listy uczniów dnia [...] stycznia 1997 r. Jednocześnie organ odwoławczy podkreślił, że dla ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego istotne jest powstanie niepełnosprawności, a nie fakt pogorszenia stanu zdrowia. Nadto wskazał, że organy nie podważają daty powstania niepełnosprawności, jednakże pierwszym orzeczeniem lekarskim, które zostało dołączone do akt sprawy jest opinia do sprawy [...] oraz jej uzupełnienie, w którym wyraźnie wskazano, iż dopiero od czerwca 1999 r. nastąpiło istotne zaostrzenie procesu chorobowego. Okoliczność, że niepełnosprawność P. G. powstała w trakcie służby wojskowej (trwającej do dnia 16 sierpnia 1999 r.) pośrednio potwierdza fakt, że właściwa komisja lekarska uznała go za zdolnego do służby.

Kolegium wskazało, że organ administracyjny nie jest uprawniony do ustalenia kiedy powstała niepełnosprawność. W tej kwestii związany jest specjalistycznym orzeczeniem medycznym. Jeśli strona twierdzi, iż stan zdrowia jej syna uległ istotnemu pogorszeniu wcześniej niż w czerwcu 1999 r., to powinna rozważyć uzyskanie stosownego orzeczenia właściwego zespołu orzekania ds. niepełnosprawności, który posiada kompetencje do ustalenia w orzeczeniu daty powstania niepełnosprawności.

W skardze na powyższą decyzję skarżąca wskazała, że według opinii lekarskiej z dnia [...] października 2003 r. pierwsze objawy chorobowe ujawniły się w trakcie nauki syna w zasadniczej szkole zawodowej, jednakże z uwagi na nieostry przebieg choroby nie zostały właściwie zdiagnozowane. Wskazała także, że zobowiązuje się ją do przedkładania różnych zaświadczeń, a otrzymuje decyzje negatywne. Zwróciła uwagę na to, że inne osoby dostają większe środki i jest to niesprawiedliwe.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, oddalając skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 718), zwanej dalej p.p.s.a., wskazał, że skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że sprawa została mu przedstawiona po raz trzeci, przy czym jest on związany oceną prawną i zawartymi w poprzednich wyrokach wskazaniami. Podkreślił, że sprawa została dostatecznie wyjaśniona, zaś wydana decyzja nie narusza prawa. Sąd wspomniał również, że w wyroku II SA/Bk 1033/14 zwrócono uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 38/13, który stwierdził częściową niekonstytucyjność wprowadzenia do u.ś.r. kryterium wieku powstania niepełnosprawności, jako przesłanki uzależniającej uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, jednakże kwestia ta nie przesądza o zasadności samego żądania w przypadku, gdy niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 roku życia. Z kolei w wyroku II SA/Bk 379/15 Sąd, z uwagi na niewyczerpujące wyjaśnienie kwestii powstania niepełnosprawności, zalecił dalsze wyjaśnienia, w tym przesłuchanie w charakterze świadka biegłej, która sporządzała opinię do sprawy [...].

W ocenie Sądu spór w niniejszej sprawie dotyczy momentu powstania u syna skarżącej niepełnosprawności. Przepis art. 17 ust. 1b u.ś.r., będący materialną podstawą wydania zaskarżonej decyzji był przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 38/13, który orzekł o niezgodności tej regulacji z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną, które nabyły niepełnosprawność po ukończeniu przez nie wieku określonego w tym przepisie.

Sąd wskazał dalej, że w wyroku II SA/Bk 1033/14 zwrócono uwagę na konieczność indywidualnego badania każdego przypadku, gdyż wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie oznacza uchylenia niekonstytucyjnego przepisu, a stanowi on przesłankę wznowienia w konsekwencji uchylenia zaskarżonej decyzji. Zdaniem Sądu również w sprawie II SA/Bk 379/15 zwrócono uwagę na konieczność indywidualnego pochylenia się nad sprawą oraz przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego w zakresie przesłuchania w charakterze świadka biegłego, co niewątpliwie organ uczynił.

W ocenie Sądu, mając na względzie nowe dowody w sprawie, organy prawidłowo oceniły, iż brak jest podstaw do niebudzącego wątpliwości ustalenia, iż niepełnosprawność syna skarżącej powstała przed 18 rokiem życia, gdyż słusznie uznano, iż istotne zaostrzenie procesu chorobowego nastąpiło co najmniej w czerwcu 1999 r., podczas odbywania zasadniczej służby wojskowej. Moment ten jest, w ocenie Sądu, najwcześniejszą datą, w której można stwierdzić istnienie niepełnosprawności, a nie moment rozpoczęcia problemów syna skarżącej w funkcjonowaniu w otoczeniu.

Sąd nadto stwierdził, że nie został spełniony również drugi warunek uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, tj. powstanie niepełnosprawności po 18 roku życia, ale w trakcie trwania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia, gdyż syn skarżącej przerwał naukę w wieku 17 lat.

Zdaniem Sądu w związku z powyższymi ustaleniami nie sposób uznać, że u syna skarżącej niepełnosprawność powstała przed 18 rokiem życia, co uniemożliwiało pozytywne rozpatrzenie wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego oraz uwzględnienie skargi.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosła skarżąca, zarzucając na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie przepisów prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 17 ust. 1b u.ś.r., podczas gdy wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., w sprawie K 38/13, mający charakter zakresowy zmienił zastosowanie przepisu art. 17 ust. 1b u.ś.r., poprzez wyeliminowanie ograniczeń o wieku powstania niepełnosprawności podopiecznych, a tym bardziej w sytuacji, gdy nie da się ustalić jednoznacznie kiedy niepełnosprawność powstała i nie można wykluczyć, że w tym okresie, o którym mowa w art. 17 ust. 1b u.ś.r., co ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

Nadto, na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy poprzez:

- naruszenie art. 141 § 4 p.p.s.a., polegające na niewskazaniu podstaw prawnych rozstrzygnięcia w kontekście przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji, że niepełnosprawność jej syna powstała w czerwcu 1999 r. (tj. po ukończeniu 18 roku życia), podczas gdy w tej dacie miało miejsce istotne pogorszenie procesu chorobowego, natomiast jego powstanie miało miejsce wcześniej, przed ukończeniem 18 roku życia;

- naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a w zw. z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. poprzez nieuchylenie zaskarżonej decyzji mimo niewyczerpującego zebrania i rozpatrzenia przez organy administracji materiału dowodowego, a w szczególności niepoczynienia własnych ustaleń co do daty powstania niepełnosprawności podopiecznego skarżącej, a w konsekwencji błędne przyjęcie, że powstanie niepełnosprawności należy datować na czerwiec 1999 r., podczas gdy był to moment zaostrzenia objawów choroby powodującej niepełnosprawność (jak sam Sąd przyznaje), a nie data powstania niepełnosprawności, którą należy powiązać z okresem nauki w zasadniczej szkole zawodowej;

- naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i b) p.p.s.a w zw. z art. 6 k.p.a. wyrażającego zasadę legalności (praworządności) poprzez wydanie rozstrzygnięcia bez podstawy prawnej w zakresie przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji, że kluczową rolą w sprawie była opinia biegłego psychiatry i jej uzupełnienie do sprawy [...] (sprawa o rentę z tytułu niezdolności do pracy), podczas gdy przedmiotowa opinia zawiera stwierdzenie, że niezdolność do pracy zarobkowej z powodu choroby mogła powstać przed 20 rokiem życia syna skarżącej, gdyż tak była postawiona przez Sąd teza dowodowa, co nie może wykluczać tego, że niepełnosprawność mogła powstać przed 18 rokiem życia.

Wskazując na powyższe skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie na podstawie art. 188 p.p.s.a. na rzecz skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną w kwotach oraz za okres szczegółowo wskazany w petitum skargi kasacyjnej. Skarżąca wniosła ponadto o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor przedstawił argumenty na poparcie swoich zarzutów.

W piśmie procesowym z dnia 9 listopada 2016 r. skarżąca kasacyjnie zrzekła się rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Granice te determinują kierunek postępowania Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wobec niestwierdzenia przesłanek nieważności postępowania, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał oceny podstaw i zarzutów kasacyjnych.

Na wstępie należy podkreślić, że materialnoprawną podstawę odmowy przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym synem stanowił przepis art. 17 ust. 1b u.ś.r., zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia (pkt 1) lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia (pkt 2).

Należy mieć jednak na uwadze, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 (Dz. U. z 2014 r., poz. 1443), orzekł, że art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Zgodnie z art. 190 ust. 3 Konstytucji, orzeczenia Trybunału wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, o ile Trybunał nie określi innego terminu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Stosownie natomiast do art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

W powołanym wyżej wyroku Trybunał nie skorzystał z przewidzianej w art. 190 ust. 3 Konstytucji możliwości odroczenia utraty mocy obowiązującej art. 17 ust. 1b u.ś.r. Wyrok ten został opublikowany w Dzienniku Ustaw z dnia 23 października 2014 r. pod poz. 1443, zatem wszedł w życie w tym właśnie dniu. Wobec tego uznać należy, że wydanie w sprawie orzeczeń w oparciu o art. 17 ust. 1b u.ś.r. w sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją RP tego przepisu w określonym w nim zakresie, nie znajduje uzasadnienia.

W świetle omawianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzić należy, że w stosunku do opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała nie później, niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia, przepis art. 17 ust. 1b u.ś.r. jest zgodny z Konstytucją i nie ma przeszkód prawnych do jego stosowania. Natomiast w stosunku do opiekunów osób wymagających opieki, których niepełnosprawność powstała później, kryterium momentu powstania niepełnosprawności, jako uniemożliwiające uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, utraciło przymiot konstytucyjności. Wobec tego, w odniesieniu do tych osób, oceny spełnienia przesłanek niezbędnych dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego należy dokonywać z pominięciem tego kryterium (por. wyrok NSA z dnia 12 grudnia 2016 r., sygn. akt I OSK 1614/16).

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejsza sprawę podziela pogląd prezentowany w orzecznictwie, zgodnie z którym nie jest dopuszczalne oparcie decyzji odmawiającej przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego i rozstrzygnięcia sądu w takiej sprawie na tej części przepisu art. 17 ust. 1b u.ś.r., która została uznana za niezgodną z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP (por. wyroki NSA z dnia 6 lipca 2016 r., sygn. akt I OSK 223/16; z dnia 2 sierpnia 2016 r., sygn. akt I OSK 923/16; z dnia 7 września 2016 r., sygn. akt I OSK 755/16; z dnia 21 października 2016 r., sygn. akt I OSK 1853/16; z dnia 4 listopada 2016 r., sygn. akt I OSK 1578/16 oraz z dnia 10 listopada 2016 r., sygn. akt I OSK 1512/16).

Nadmienić przyjdzie, iż nie jest także prawnie istotne powoływanie się na fragment uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2014 r., w którym zawarto stwierdzenie, że "skutkiem wejścia w życie niniejszego wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b u.ś.r., ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie (prawa) do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa".

Powyższe uzasadnienie zawiera argumentację mającą przemawiać za wydanym przez Trybunał rozstrzygnięciem - nie zastępuje go jednak. Brak jest też podstaw prawnych do uznania, aby stanowiło ono w jakimkolwiek zakresie uzupełnienie rozstrzygnięcia. Stwierdzenie niekonstytucyjności części przepisu w wyroku zakresowym wywołuje domniemanie niekonstytucyjności tej zakwestionowanej części, a skoro sądy są związane orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego w zakresie dokonanej oceny zgodności z Konstytucją, to znaczy, że nie mogą uchylić się od tego związania przez wzgląd na jakiekolwiek treści zawarte w uzasadnieniu takiego orzeczenia, ponieważ uzasadnienie nie stanowi treści rozstrzygnięcia (por.: wyrok NSA z dnia 7 września 2016 r., sygn. akt I OSK 755/16).

Skoro zatem nie jest dopuszczalne wydanie orzeczenia sądowego na podstawie przepisu, który w związku z wejściem w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, został uznany za niezgodny z Konstytucją, to uznać należało, że zarzuty skarżącej kasacyjnie dotyczące naruszenia w zaskarżonym wyroku art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zw. z przywołanym powyższej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego mają usprawiedliwione podstawy.

W takiej sytuacji, w razie braku reakcji ustawodawcy, należy odkodować podstawę prawną z tych przepisów normujących daną instytucję materialnoprawną, które nie utraciły cechy zgodności z Konstytucją, tak jak to uczyniono w uwagach zamieszczonych powyżej (por. wyrok TK z dnia 6 marca 2002 r., sygn. akt P 7/00, OTK-A 2002/2/13).

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na zasadzie art. 188 p.p.s.a uchylił zaskarżony wyrok i rozpoznał skargę opierając swoje rozstrzygnięcie w tym zakresie na art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 135 p.p.s.a.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy administracji publicznej będą miały na uwadze stanowisko zawarte w uzasadnieniu niniejszego wyroku i rozpoznając wniosek skarżącej pominą kryterium wieku z art. 17 ust. 1b u.ś.r.

Sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 182 § 2 p.p.s.a., ponieważ skarżąca kasacyjnie zrzekła się rozprawy, natomiast druga strona postępowania nie zażądała jej przeprowadzenia.

Orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego oparto na podstawie art. 203 pkt 1 p.p.s.a., a na ich wysokość składa się wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie wynikającej z § 14 ust. 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Dodać jeszcze wypadnie, że powołane orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego są dostępne w internetowej bazie orzeczeń NSA na stronie: http://orzeczenia.nsa.gov.pl



Powered by SoftProdukt