Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zygmunt Niewiadomski Sędziowie sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) sędzia del. WSA Leszek Kamiński Protokolant Agnieszka Kuberska po rozpoznaniu w dniu 1 września 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 23 kwietnia 2008 r. sygn. akt II SA/Kr 116/08 w sprawie ze skargi S. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie drzew oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt II SA/Kr 116/08 w sprawie ze skargi S. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie drzew, w punkcie 1. uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu I instancji, w punkcie 2. orzekł, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana, w punkcie 3. zasądził od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie na rzecz S. M. kwotę 224 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wyjaśnił, że decyzją nr [...] z dnia [...] września 2007 r. znak: [...] Burmistrz B. na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, art. 89 ust. 1 i 2, art. 85 ust. 1 i 2 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 ze zm.), § 1 i 2 rozporządzenia Ministra Środowiska z 13 października 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (Dz. U. Nr 228, poz. 2306) w związku z obwieszczeniem Ministra Środowiska z 18 października 2005 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2006 (M.P. Nr 62, poz. 861), rozporządzenia Ministra Środowiska z 22 września 2004 r. w sprawie trybu nakładania administracyjnych kar pieniężnych za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia oraz za zniszczenie terenów zieleni, zadrzewień albo drzew i krzewów (Dz. U. Nr 219, poz. 2229) oraz art. 104 kpa,: 1/ wymierzył S. M. administracyjną karę pieniężną za usunięcie drzewa gatunku świerk pospolity z terenu działki nr [...] położonej w B. przy ul. [...] w wysokości [...] zł; 2/ wskazał, że powyższą karę pieniężną należy przekazać na rzecz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalająca wysokość kary stanie się ostateczna.

W uzasadnieniu organ I instancji podniósł, że w postępowaniu wszczętym z urzędu w dniu [...] marca 2006 r., dwukrotnie orzekał Burmistrz Miasta B., a jego decyzje zostały uchylone przez SKO w Tarnowie i ponownie przekazane do rozpatrzenia przez organ I instancji. Rozpoznając sprawę po raz kolejny organ I instancji ustalił, że bez wymaganego zezwolenia S. M. usunął z terenu swojej nieruchomości oznaczonej jako dz. ewid. nr [...] w B. przy ul. [...] drzewo - świerk pospolity.

Dokonując interpretacji art. 89 ust. 1 ustawy z 16. 04. 2004 r. o ochronie przyrody organ I instancji wskazał, że jakkolwiek z gramatycznej wykładni tego przepisu wynika, że administracyjna kara za usunięcie drzew lub krzewu bez wymaganego zezwolenia stanowi trzykrotność opłaty za usunięcie drzewa z uwzględnieniem stawek, o których mowa w art. 85 ust.4 pkt 1, a powyższy przepis mówi tylko o stawkach dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew, natomiast o współczynnikach różnicujących - uwzględnianych przy naliczaniu opłaty za usuwanie drzew - stanowi art. 85 ust. 4 pkt 2, to jednak zasadne jest zastosowanie wykładni pozajęzykowej. Pozwala to bowiem na naliczenie kary pieniężnej z uwzględnieniem nie tylko stawki z art. 85 ust. 4 pkt 1, do czego wprost odsyła interpretowany przepis art. 89 ust. 1, ale także współczynnika różnicującego z art. 85 ust. 4 pkt 2. Uzasadniając przyjęte stanowisko organ podkreślił, że stosowanie wyłącznie gramatycznej wykładni może niejednokrotnie - gdy obwód drzewa przekracza 1 m - skutkować ustaleniem kary pieniężnej, która okaże się mniejsza od należnej opłaty za legalne usuniecie drzewa. W związku z tym organ I instancji przyjął, że do ustalenia kary pieniężnej w niniejszej sprawie należy zastosować stawkę przewidzianą w art. 85 ust.4 pkt 1 oraz współczynnik z art. 85 ust. 4 pkt 2.

Nadto organ I instancji wskazał, że naliczoną karę należało powiększyć o 50% ze względu na fakt, iż ustalenie obwodu usuniętego świerka, z uwagi na wykarczowanie pnia i brak kłody nastąpiło w toku postępowania administracyjnego tj. w trybie art. 89 ust. 2 cyt. ustawy.

Po rozpatrzeniu odwołania S. M. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Tarnowie decyzją z [...] grudnia 2007 r., na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 kpa, art. 88 ust. 1 i ust. 2 , art. 89 ust. 1 i ust. 2 ustawy o ochronie przyrody oraz art. 2 i art. 17 ust. 1 ustawy z 12.10. 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 856 ze zm.) i § 1 pkt 6 lit. c rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 17.11. 2003 r. w sprawie obszarów właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz. U. Nr 198, poz. 1925), uchyliło zaskarżoną decyzję w części dotyczącej pkt 1 i wymierzyło S. M., karę pieniężną za usunięcie bez wymaganego zezwolenia drzewa gatunku świerk pospolity w wysokości [...] zł, w pozostałym zakresie utrzymując zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1 decyzji organu I instancji narusza dyspozycję z art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, ponieważ literalna wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej przyjmuje się stawki dla usuniętego drzewa bez jednoczesnego zastosowania współczynników różnicujących te stawki w zależności od obwodu pnia. Przepis ten odsyła do stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4 pkt 1, a zatem do stawek bez zastosowania współczynników. Gdyby zamiarem ustawodawcy było zastosowanie także współczynników różnicujących stawki, to art. 89 ust. 1 odsyłałby nie tylko do art. 85 ust. 4 pkt 1 lecz również do art. 85 ust. 4 pkt 2 ustawy. W ocenie Kolegium, organ l instancji bezpodstawnie zastosował przy obliczaniu wysokości kary współczynnik różnicujący stawkę w zależności od obwodu pnia drzewa. W przypadku drzewa z gatunku świerk pospolity przy obwodzie mieszczącym się w przedziale od 26 do 50 cm ten współczynnik różnicujący wynosi 1,51 (załącznik do rozporządzenia z 13.10. 2004 r.).

Organ odwoławczy, jako prawidłowe ocenił ustalenie obwodu usuniętego drzewa mierzonego na wysokości 1,30 cm - tj. 34,54 cm. Ustalenie obwodu pnia na tym poziomie nastąpiło w oparciu o informacje zebrane w toku postępowania, a w szczególności wyjaśnienia S. M., zeznania świadków co do średnicy pnia usuniętego drzewa, a także sporządzoną przez mgr inż. J. C. opinię dendrologiczną z [...] września 2006 r. Te dowody pozwalają na przyjęcie, iż obwód usuniętego świerka mierzony na wysokości 1,30 cm wynosił 34,54 cm. Wysokość administracyjnej kary pieniężnej oblicza się mnożąc ustalony obwód drzewa przez stawkę określoną w obwieszczeniu Ministra Środowiska w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni, a następnie mnożąc tę wielkość przez trzy. Zatem wysokość kary pieniężnej wynosić powinna 34,54 cm x 30,91 zł x 3. Wielkość 30,91 zł wynika z obwieszczenia Ministra Środowiska z 18 października 2005 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2006 (M. P. Nr 62, poz. 861). Przyjęcie stawek opłat z 2006 r. powodowane jest z kolei tym, iż przedmiotowe drzewo usunięte zostało w 2006 roku, zatem przyjęcie stawek opłat z okresu późniejszego byłoby niezgodne z prawem, a w szczególności z zasadą niedziałania prawa wstecz.

Organ odwoławczy wskazał, że na wysokość kary pieniężnej ma również wpływ zachowanie właściciela nieruchomości z której usunięte zostało drzewo, po usunięciu drzewa, który - jak wyjaśnił w toku postępowania - porządkując posesję wykarczował pień, a kłodę usuniętego drzewa spalił. W związku z tym nie jest możliwe fizyczne zmierzenie obwodu drzewa co powodowało, że zgodnie z art. 89 ust. 2 ustawy ustalenie obwodu tego pnia nastąpiło na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego. Organ odwoławczy uznał, że w tej sytuacji organ I instancji prawidłowo uznał że karę pieniężną należało podwyższyć o 50%.

Skargę od powyższej decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie złożył S. M., domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji jako niezgodnej z prawem. Skarżący zarzucił organom administracyjnym naruszenie przepisów kpa oraz Konstytucji RP, w tym naruszenie prawa własności i zasady równości obywateli wobec prawa.

Wskazał, że organ I instancji wymierzył mu karę pieniężną za usunięcie drzewa podczas gdy inni mieszkańcy B. wycinają drzewa ze swoich posesji bezkarnie. Zarzucił, że w dniu [...] marca 2006 r. złożył wniosek o pozwolenie na wycięcie przedmiotowego drzewa, a poprzez to wypełnił polecenie policjantów, którzy w dniu [...] marca 2006 r. stwierdzili usunięcie w/w drzewa bez pozwolenia. Podniósł, że usunięte drzewo było obumarłe i musiałoby być usunięte, a on nie miał wiedzy, iż wycięcie drzewa wymaga pozwolenia. Zarzucił, ze kara została oparta na "niewiarygodnych dokumentach" , a on nie został powiadomiony o terminie i miejscu oględzin "podobnych świerków". Wskazał, że opinia biegłego dendrologa nie zawiera jego uwiarygodnionego podpisu i ponumerowanych kart.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Tarnowie w odpowiedzi na skargę, wniosło o jej oddalenie w całości, podtrzymując argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji z [...] grudnia 2007 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w ramach dokonanej kontroli wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2008 r. uznał, że co prawda zarzuty skargi są chybione, jednak zarówno zaskarżona decyzja, jak i decyzja organu I instancji naruszają prawo.

Na wstępie Sąd zaznaczył, że poza sporem jest usunięcie przez S. M. w dniu [...] marca 2006 r. przedmiotowego drzewa - świerku pospolitego bez wymaganego pozwolenia. Powyższe zostało stwierdzone w notatce służbowej przez policjantów, którzy w dniu [...] marca 2006 r. podjęli czynności procesowe na terenie działki nr [...] w B. przy ul. [...], w obecności W. M. Nadto niesporne jest, że pień po usuniętym drzewie, znajdujący się na przedmiotowej działce miał 15 cm szerokości, natomiast kłoda drzewa została usunięta. Powyższe wynika zarówno z zeznań świadków tj. sierż. P. R. i st. post. R. P., złożonych w dniu [...] kwietnia 2006 r., jak również zostało potwierdzone przez S. M. w dniu oględzin, przeprowadzonych w dniu [...] marca 2006 r., kiedy stwierdzono, że pień przedmiotowego drzewa został wykopany i usunięty z nieruchomości. Poza sporem pozostaje wiek usuniętego świerka wynoszący 7 lat, co przyznał S. M. we wniosku o zezwolenie na wycięcie drzewa, złożonym w dniu [...] marca 2006 r.

Sąd podkreślił, że w świetle ustawy o ochronie przyrody decyzje w przedmiocie kary pieniężnej za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia mają charakter decyzji związanych tj. uznanie organu administracyjnego jest ograniczone jedynie do etapu wyprowadzenia wniosków z określonego stanu faktycznego sprawy. Natomiast w przypadku wystąpienia przesłanek do wymierzenia kary, wydanie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta decyzji nakazującej zapłatę administracyjnej kary pieniężnej jest obligatoryjne, stosownie do treści art. 88 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy. Zgodnie z treścią art. 89 ustawy o ochronie przyrody wysokość kary nie jest uznaniowa, lecz ściśle uzależniona od gatunku wyciętego drzewa i średnicy jego pnia, co wynika z ust. 1, który stanowi, że administracyjną karę pieniężną, o której mowa w art. 88 ust. 1 ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej na podstawie stawek o których mowa w art. 85 ust. 4 pkt 1 ust. 5 i 6. Przepis art. 89 zawiera również wskazania co sposobu ustalania wielkości usuniętych drzew, przy czym zgodnie z ust. 2 w przypadku wykarczowania pnia i braku kłody, dane do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się na podstawie informacji zebranych w toku postępowania administracyjnego, powiększając ją o 50%, natomiast zgodnie z ust. 3 jeżeli ustalenie obwodu zniszczonego lub usuniętego drzewa jest niemożliwe, z powodu braku kłody, obwód do wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej ustala się, przyjmując najmniejszy promień pnia i pomniejszając wyliczony obwód o 10%.

Przechodząc na grunt rozpoznawanej sprawy Sąd stwierdził, że organy I i II instancji ustalając wielkość obwodu pnia drzewa usuniętego z dz. ewid. nr [...] w B., w sposób niezasadny zastosowały tryb z art. 89 ust. 2 ustawy i w tym celu powołały biegłego - mgr inż. J. C., który w opinii dendrologicznej z [...] września 2006 r. ustalił obwód przedmiotowego drzewa. W konsekwencji niezasadne było również powiększenie, stosownie do treści art. 89 ust. 2 ustawy administracyjnej kary pieniężnej o 50 %.

Co prawda w niniejszej sprawie już w dniu [...] marca 2006 r. z terenu działki nr [...] została usunięta kłoda po ściętym bez zezwolenia w dniu [...] marca 2006 r. świerku pospolitym, ale ponieważ w dniu [...] marca 2006 r. na terenie działki znajdował się pień o średnicy 15 cm po usuniętym drzewie, co zgodnie potwierdzili w/w policjanci jak również skarżący, możliwe było ustalenie obwodu drzewa w trybie art. 89 ust. 3 cyt. ustawy. W związku z powyższym późniejsze wykopanie pnia ściętego drzewa przez S. M., stwierdzone podczas oględzin na przedmiotowej nieruchomości przeprowadzonych w dniu [...] marca 2006 r., nie miało znaczenia, gdyż organ dysponował nie budzącymi wątpliwości danymi dotyczącymi średnicy pnia. W takiej sytuacji należało zastosować dla ustalenia wielkości ściętego świerka tryb z art. 89 ust. 3 ustawy tj. wyliczyć obwód drzewa przyjmując najmniejszy promień pnia usuniętego świerka i pomniejszając wyliczenie o 10%. W konsekwencji pomimo braku kłody i późniejszego wykarczowania pnia przedmiotowego drzewa brak było podstaw do podwyższenia kary pieniężnej o 50 %.

W ocenie Sądu organ odwoławczy w sposób niezasadny przyjął, iż zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie drzewa bez wymaganego pozwolenia stosuje się stawki o których mowa w art. 85 ust.4 pkt 1 tj. stawki dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew (ustalone przez ministra właściwego do spraw środowiska), natomiast należy pominąć współczynniki różnicujące stawki w zależności od obwodu pnia - ze względu na brak odesłania do art. 85 ust. pkt 2 ustawy. Należy bowiem stwierdzić, że zastosowana przez organ odwoławczy interpretacja dyspozycji art. 89 ust. 1 ustawy jest błędna ponieważ już z literalnego brzmienia art. 89 ust. 1 ab initio wynika, iż "administracyjną karę pieniężną ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów". Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku sformułowanie wskazujące, że kara pieniężna jest trzykrotnie wyższa od opłaty za usunięcie drzew, natomiast zgodnie z art. 85 ust. 1 i 4 pkt 1 i 2 ustawy opłatę za usunięcie drzew ustala się na podstawie stawki zależnej od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa z uwzględnieniem współczynników różnicujących stawki w zależności od obwodu drzewa. W związku z powyższym podstawą naliczenia administracyjnej kary pieniężnej jest zawsze prawidłowo ustalona opłata za legalne usunięcie drzew którą następnie zwiększa się trzykrotnie oraz ewentualnie powiększa w przypadkach przewidzianych w cyt. ustawie. Odnosząc się natomiast do odesłania zawartego w art. 89 ust. 1 - wskazującego jedynie na art. 85 ust. 4 pkt 1 – Sąd stwierdził, że cel i funkcje kary pieniężnej uprawniają w tym względzie do odejścia od literalnego brzmienia tego odesłania. Trafnie zatem dokonując interpretacji art. 89 ust. 1 organ I instancji dostrzegł, że eliminując stosowanie współczynników różnicujących stawki w zależności od obwodu drzewa – z uwagi na brak odesłania w art. 89 ust. 1 do art. 85 ust. 4 pkt 2, w którym mowa o tych współczynnikach - w sposób paradoksalny - dla właścicieli drzew (o średnicy większej średnicy od 1 m) bardziej opłacalne może okazać się wycięcie drzewa bez pozwolenia ponieważ administracyjna kara pieniężna może okazać się niższa niż opłata za legalne usunięcie drzewa.

Sąd uznał za niemający znaczenia zarzut iż usunięte drzewo było uschnięte i niewyjaśniania tej kwestii. Jakkolwiek bowiem usuwanie drzew obumarłych (uschniętych) nie jest objęte obowiązkiem ponoszenia opłat w związku z ich usunięciem (art. 86 ust. 1 pkt. 9 ustawy), to jednak zgodnie z przepisem art. 83 ust. 6 w zw. z ust. 1 w katalogu drzew i krzewów, które mogą być usunięte z terenu nieruchomości bez uzyskania zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości nie znajdują się drzewa obumarłe. W związku z powyższym w niniejszej sprawie nie ma znaczenia czy przedmiotowy świerk był przed usunięciem drzewem zdrowym czy uschniętym. Usunięcie bowiem obumarłego drzewa wymaga zezwolenia.

Za chybione Sąd uznał też zarzuty, z których wynika, że skarżący nie miał świadomości, iż bez zezwolenia nie można usuwać drzewa z posiadanej nieruchomości oraz zarzut, naruszenia Konstytucji poprzez naruszenie prawa własności i zasady równego traktowania obywateli. Nieznajomość prawa a także złożenie wniosku o zezwolenie na usunięcie drzewa po jego wycięciu pozostają bez znaczenia i nie mogą być uwzględnione przez organy administracji publicznej, natomiast prawo własności jakkolwiek obejmuje szeroki kompleks uprawnień to jednak wiąże się także z przewidzianymi w prawie obowiązkami i ograniczeniami, na nieznajomość których nie można się skutecznie powoływać. Za niemający znaczenia dla rozpoznawanej sprawy Sąd uznał również zarzut, iż organy nie reagowały na inne podobne przypadki nielegalnego wycinania drzew w B.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosło do Naczelnego Sądu Administracyjnego Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Tarnowie. Wyrok Sądu I instancji zaskarżono w całości podnosząc następujące zarzuty :

1/ naruszenia prawa materialnego: - art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że administracyjna kara pieniężna za usunięcie drzew wymierzana jest z uwzględnieniem współczynników różnicujących stawki opłaty w zależności od obwodu pnia, podczas gdy przepis ten odsyła jedynie do normy określającej wysokość stawek opłat (art. 85 ust. 4 pkt 1) nie zaś do normy określającej wysokość współczynników różnicujących opłaty (art. 85 ust. 4 pkt 2), - art. 89 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody poprzez błędną wykładnię polegająca na przyjęciu, że pomimo wykarczowania pnia i braku kłody brak jest podstaw do podwyższenia administracyjnej kary pieniężnej z tytułu usunięcia drzewa o 50 %,

2/ naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 134 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) poprzez niezastosowanie i orzeczenie na niekorzyść skarżącego S. M.

Pełnomocnik organu wniósł o uchylenie w całości wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie w całości wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie i oddalenie skargi, oraz zasądzenie na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że według Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie dokonał błędnej wykładni art. 89 ust. 1 i art. 89 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody. Zdaniem organu, literalne brzmienie art. 89 ust. 1 cyt. ustawy prowadzi do wniosku, że karę pieniężną ustala się na podstawie stawek o których mowa w art. 85 ust. 4 pkt 1, a zatem jedynie przy zastosowaniu stawek dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew, a przy pominięciu współczynników różnicujących stawki w zależności od obwodu pnia. Art. 89 ust. 1 nie odsyła bowiem do pkt 2 ust. 4 art. 85, lecz jedynie do pkt 1 tego przepisu. W treści art. 89 ust. 1 jest mowa o "stawkach" ustalonych na podstawie art. 85 ust. 4 pkt 1, nie ma w nim mowy o współczynnikach. Sąd oparł się na początkowej treści tego przepisu. Twierdził mianowicie, iż "kluczowe znaczenie ma w tym przypadku sformułowanie wskazujące, że kara pieniężna jest trzykrotnie wyższa od opłaty za usunięcie drzew". Tymczasem z treści art. 89 ust. 1 wynika, że przepis ten nakazuje ustalić wysokość administracyjnej kary pieniężnej na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4 pkt 1, ust. 5 i ust. 6 i opłata ta ma zostać następnie pomnożona przez trzy. Właśnie to pomnożenie opłaty ma różnicować wysokość kary pieniężnej od wysokości opłaty za usunięcie drzewa, której ustalenie następuje w przypadku ubiegania się o udzielenie zezwolenia na jego usunięcie.

Z uwagi na fakt, że sankcja o której mowa w art. 89 ust. 1 ma charakter karnoadministracyjny, przepisy, które określają zasady wymierzania tej sankcji powinny być interpretowane w sposób ścisły. Brak jest zatem podstaw do odejścia od literalnego brzmienia przepisu, bowiem odejście takie sprzeczne byłoby z podstawowymi zasadami interpretowania przepisów określających zasady wymierzania kar. Co prawda w doktrynie prawa zwracano uwagę na nieścisłość w redakcji art. 89 ust. 1, a w szczególności na brak odesłania do pkt 2 ust. 4 art. 85, jednakże w obecnym brzmieniu przepis ten do tego punktu nie odsyła i tak też należy go - według Kolegium - interpretować. Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie dokonał również błędnej wykładni art. 89 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody. Przepis ten dopuszcza możliwość podwyższenia administracyjnej kary pieniężnej o 50% w przypadku, gdy ustalenie obwodu lub gatunku zniszczonego lub usuniętego bez zezwolenia drzewa jest niemożliwe, z powodu wykarczowania pnia i braku kłody. W niniejszej sprawie dokonano zarówno wykarczowania pnia, jak i usunięto kłodę wyciętego drzewa. Co prawda świadkowie zeznali w toku postępowania, iż średnica usuniętego drzewa mogła wynosić ok. 15 cm i na taką też wielkość wskazywał S. M., to jednakże na etapie oględzin dokonanych przez organ I instancji jak i na etapie wydawania przez ten organ decyzji brak było zarówno pnia jak i kłody. Literalne brzmienie art. 89 ust. 2 wskazuje, iż znajduje on zastosowanie właśnie wówczas, gdy wykarczowano pień i usunięto kłodę. Przepis ten nie dopuszcza natomiast takiej sytuacji, w której pomimo usunięcia pnia i kłody nie dokonuje się podwyższenia administracyjnej kary pieniężnej, po uprzednim ustaleniu obwodu usuniętego pnia na podstawie innych informacji zebranych w toku postępowania. To właśnie dzięki zeznaniom świadków oraz wyjaśnieniom S. M. w ogóle ustalono jaką średnicę mogło mieć usunięte drzewo. Zaznaczyć przy tym należy, iż świadkowie - policjanci z Komendy Powiatowej Policji w B. nie dokonali pomiarów średnicy usuniętego pnia, lecz w zeznaniach wskazywali, iż pień ten mógł mieć ok. 15 cm. Zatem wielkość tj. 15 cm średnicy pnia potwierdził jedynie S. M., a S. M. nie jest osobą postronną, lecz przyjąć należy, że zainteresowany jest w ustaleniu rozmiarów usuniętego drzewa na możliwie jak najniższym poziomie. Prowadzić to musi do wniosku, iż ustalenie średnicy pnia w dniu [...] marca 2006 r. nie było dokonane w sposób obiektywny i jednoznaczny. Co prawda taka wielkość przyjęta została w toku późniejszego postępowania, lecz wynikało to z faktu, że organy administracyjne nie dysponowały żadnymi innymi danymi na podstawie których mogłyby ustalić obwód usuniętego drzewa.

Zarówno zeznania świadków, jak i wyjaśnienie S. M., potraktowane zostały jako informacje zebrane w toku postępowania administracyjnego (art. 89 ust. 2), zaś podwyższenie kary o 50% było wynikiem wykarczowania pnia i braku kłody.

Zarzucając naruszenie przez Wojewódzki Sad Administracyjny art. 134 § 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, organ podniósł, że przepis ten statuuje zasadę zakazu orzekania na niekorzyści skarżącego, z wyjątkiem o którym mowa w tym przepisie, a który w niniejszej sprawie nie ma zastosowania. W zaskarżonym wyroku WSA w Krakowie wskazał na konieczność zastosowania art. 89 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody, a także podwyższenie stawki opłaty o współczynnik różnicujący, który w niniejszej sprawie wynosiłby 1,51. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Tarnowie, zgodnie z brzmieniem art. 153 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, związane byłoby tymi wskazaniami. Dokonując zatem wyliczenia administracyjnej kary pieniężnej organy administracyjne musiałyby przyjąć, iż obwód pnia usuniętego drzewa wynosiłby (po pomniejszeniu o 10% zgodnie z art. 89 ust. 3) - 42,39 cm (2 x 3,14 x 7,5 cm - 10% = 42,39). Następnie 42,39 cm należałoby pomnożyć przez [...] (stawka opłaty) x [...] (współczynnik różnicujący) x [...] i wówczas, po tak dokonanym wyliczeniu, wysokość kary wynosiłaby [...] zł. Kwota ta byłaby zatem o ponad 1000 zł wyższa niż ta która ustalona została w decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie z dnia [...] grudnia 2007r. Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł zatem na niekorzyść S. M. bowiem zastosowanie się przez organy administracyjne do wskazań Sądu prowadziłoby do pogorszenia sytuacji materialnoprawnej skarżącego. W zaskarżonym wyroku - wbrew treści art. 134 § 2 – uchylone zostały zaskarżone decyzje z naruszeniem zasady reformationis in peius.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw a tym samym nie mogła zostać uwzględniona. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880) należy przytoczyć jego treść. Powołany przepis stanowił że administracyjna karę pieniężną ,,ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4 pkt 1, ust. 5 i 6. Wątpliwości związane ze stosowaniem tego przepisu stały się podstawą nowelizacji ustawy o ochronie przyrody ustawą z dnia 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 201, poz. 1237). Ta zmiana, prowadząca do ustalania opłaty na podstawie stawek o których nowa w art. 85 ust. 4-6 potwierdza prawidłowość wykładni, odchodzącej od literalnego brzmienia powołanego przepisu , dokonanej przez Sąd i uzasadnionej.

Z kolei zarzut naruszenia poprzez błędną wykładnię art. 89 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody przez przyjęcie że pomimo wykarczowania pnia i braku kłody brak jest podstaw do podwyższenia kary o 50% jest wadliwie sformułowany, nie można bowiem uznać że jest on związany z błędną wykładnią dokonaną przez Sąd a nie z ewentualna wadliwością ustaleń faktycznych. Stanowisko swoje w przedmiocie możliwości dokonania ustaleń co do obwodu drzewa Sąd uzasadnił, a tym ustaleniom nie można zarzucić niezasadności. Kłoda została usunięta już w dniu [...] marca 2006 r. ale w tej dacie znajdował się na niej pień o średnicy 15 cm. po usuniętym drzewie, co potwierdzili policjanci i skarżący. Uznanie przez Sąd, że brak było w tej sytuacji podstaw do podwyższenia kary o 50%, nie było wynikiem błędnej wykładni, wykładnia była prawidłowa, ale wynikiem oceny ustalonego stanu faktycznego.

Zarzut procesowy dotyczy orzeczenia przez Sąd na niekorzyść S. M. Zaskarżony wyrok uwzględniał skargę skarżącego a on sam skargi kasacyjnej, w której kwestionowałby wykładnię zastosowaną przez Sąd, nie wniósł. W. M. – żona skarżącego, w skierowanym do NSA piśmie, zadała jedynie pytanie, czy ustawa o ochronie przyrody ma zastosowanie w sprawie, która dotyczy wyciętego obumarłego drzewa. Nie jest rzeczą organu ocena czy Sąd orzekł na niekorzyść strony gdy ona sama zarzutu takiego nie podnosi i gdy wyrok uwzględniający skargę prowadzi do ponownego rozpoznania sprawy w trybie administracyjnym i przy zmienionym stanie prawnym.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.),orzeczono jak w sentencji.