drukuj    zapisz    Powrót do listy

6480 658, Dostęp do informacji publicznej, Inne, Stwierdzono bezczynność organu, II SAB/Lu 122/20 - Wyrok WSA w Lublinie z 2020-12-29, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SAB/Lu 122/20 - Wyrok WSA w Lublinie

Data orzeczenia
2020-12-29 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2020-10-28
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie
Sędziowie
Grażyna Pawlos-Janusz /sprawozdawca/
Jerzy Parchomiuk
Marta Laskowska-Pietrzak /przewodniczący/
Symbol z opisem
6480
658
Hasła tematyczne
Dostęp do informacji publicznej
Skarżony organ
Inne
Treść wyniku
Stwierdzono bezczynność organu
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 1429 art. 13 ust. 1
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - tekst jedn.
Dz.U. 2019 poz 2325 art. 149, art. 161 § 1 pkt 3
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Laskowska-Pietrzak Sędziowie Sędzia NSA Grażyna Pawlos-Janusz (sprawozdawca) Asesor WSA Jerzy Parchomiuk po rozpoznaniu w Wydziale II w trybie uproszczonym w dniu 29 grudnia 2020 r. sprawy ze skargi M. S. na bezczynność Dyrektora Ogólnokształcącego Liceum [...] w D. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. stwierdza, że Dyrektor Ogólnokształcącego Liceum [...] w D. dopuścił się bezczynności w załatwieniu wniosku M. S. z dnia [...] września 2020 r. o udostępnienie informacji publicznej; II. stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; III. umarza postępowanie w zakresie zobowiązania Dyrektora Ogólnokształcącego Liceum [...] w D. do załatwienia wniosku wskazanego w punkcie I; IV. zasądza od Dyrektora Ogólnokształcącego Liceum [...] w D. na rzecz M. S. kwotę [...]([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

W skardze z [...] października 2020 r. M. S. (dalej: skarżący) zarzucił Dyrektorowi Ogólnokształcącego Liceum [...] (dalej także: "Dyrektor") bezczynność w przedmiocie nierozpoznania wniosku z [...] września 2020 r. o udostępnienie informacji publicznej. Skarżący opisał przebieg postępowania w sprawie i podkreślił, że do momentu wniesienia skargi nie uzyskał od Dyrektora żądanych w tym wniosku informacji, co narusza art. 13 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1429 ze zm.; dalej: "u.d.i.p."). W związku z tym skarżący wniósł o zobowiązanie Dyrektora do rozpoznania wniosku i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę, uzupełnionej pismem z [...] grudnia 2020 r., Dyrektor wniósł o oddalenie skargi. Organ przyznał, że nie udzielił niezwłocznie skarżącemu żądanych informacji, albowiem nie był świadomy rozwiązań prawnych przewidzianych w przepisach u.d.i.p., lecz potraktował pisma skarżącego jako niestosowny "żart" i w związku z tym sprawę skierował do Żandarmerii Wojskowej celem wyjaśnienia, informując o tym jednocześnie Ekspozyturę Służby Kontrwywiadu Wojskowego [...]. W ocenie Dyrektora, taki sposób działania był usprawiedliwiony z uwagi na mające miejsce w ostatnich latach, udokumentowane działania służb wywiadowczych obcych państw poprzez wysyłanie fałszywych e-maili oraz ataki na strony internetowe instytucji, które podobnie jak kierowana przez Dyrektora szkoła podlegają Ministrowi Obrony Narodowej. Sytuacja ta, zdaniem organu, wymagała zachowania wymaganych reguł ostrożności, w tym podjęcia niezbędnych kroków zmierzających do poznania tożsamości wnioskodawcy i celu jego działań. Ponadto wyjaśnił, że żądane przez stronę informacje są udostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej Szkoły, co potwierdza wskazany przez niego adres strony internetowej. Jednocześnie Dyrektor załączył do odpowiedzi na skargę adresowaną do skarżącego odpowiedź na ww. wniosek o udostępnienie informacji publicznej, celem przekazania jej przez Sąd wnioskodawcy.

Pismem procesowym z [...] października 2020 r. skarżący odniósł się do stanowiska organu wyrażonego w odpowiedzi na skargę, wskazując, że nie zgadza się ze stwierdzeniami Dyrektora, iż wnioskowane informacje zostały udostępnione w BIP i że zachodziła potrzeba poznania tożsamości i celu działań skarżącego jako wnioskodawcy.

Postanowieniem z [...] listopada 2020 r. Sąd, po rozpoznaniu wniosku Stowarzyszenia [...] z siedzibą w O. (dalej: Stowarzyszenie) z [...] listopada 2020 r., dopuścił Stowarzyszenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika.

W piśmie procesowym z [...] listopada 2020 r. Stowarzyszenie zarzuciło, że przepisy u.d.i.p. nie przewidują "pośredniego" udostępniania informacji publicznej, a zatem przekazanie wnioskowanych informacji skarżącemu za pośrednictwem Sądu było prawnie bezskuteczne i jako takie nie może uzasadniać wniosku, że Dyrektor przestał być bezczynny w sprawie. Wobec tego Stowarzyszenie wniosło o: zobowiązanie Dyrektora do rozpoznania wniosku, stwierdzenie, że dopuścił się on bezczynności z rażącym naruszeniem prawa oraz wymierzenie mu grzywny według uznania Sądu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Złożona w niniejszej sprawie skarga została rozpoznana przez Sąd na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym stosownie do art. 119 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm., dalej: "p.p.s.a."), zgodnie z którym sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania.

Stosownie do art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2167 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Kontrola ta – w myśl art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. – obejmuje orzekanie w sprawach ze skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 tego artykułu. W świetle zaś do art. 149 § 1 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 p.p.s.a.:

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (§ 1a).

Jakkolwiek przepisy p.p.s.a. nie określają, na czym polega stan bezczynności, to w orzecznictwie sądowym oraz w doktrynie zgodnie przyjmuje się, że ze stanem tym mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie, lub wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończył go wydaniem decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności (por. T. Woś (w:) T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 109 wraz z powołanym orzecznictwem).

W przypadku udzielenia informacji publicznej bezczynność może wystąpić wówczas, gdy informacja wskazana we wniosku o jej udostępnienie jest informacją publiczną w rozumieniu przepisów u.d.i.p. oraz żądanie jej udzielenia skierowane jest do podmiotu zobowiązanego w myśl przepisów tej ustawy.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że podmiot, do którego wpłynął wspomniany wniosek o udostępnienie informacji publicznej – Dyrektor Liceum Ogólnokształcącego jest podmiotem, który na mocy art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p, jest zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej będącej w jego posiadaniu. Przepis ten stanowi bowiem, że obowiązek ten spoczywa m.in. na podmiotach reprezentujących inne niż wskazane w pkt 4 osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

W sprawie nie było też kwestionowane, że żądana przez skarżącego informacja ma charakter informacji publicznej. We wniosku z [...] września 2020 r. zażądano bowiem udostępnienia informacji dotyczących należącego do szkoły internatu:

- liczby osób w nim mieszkających,

- wprowadzonych ograniczeń w opuszczaniu internatu przez uczniów w związku z pandemią koronawirusa oraz ewentualnie skanów lub treści dokumentów, które by regulowały te ograniczenia;

- podanie adresu elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP szkoły.

Niewątpliwie wskazana wyżej informacja dotyczy działalności omawianej szkoły publicznej, a zatem zalicza się do powyższej kategorii informacji publicznych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.i.p. informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, która podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystaniu na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b i pkt 3 u.d.i.p., udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o przedmiocie organizacji oraz o zasadach funkcjonowania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. Informację publiczną stanowi każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które władzę publiczną realizują lub gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w zakresie tych kompetencji.

Nie ulega zatem wątpliwości, że Dyrektor Liceum Ogólnokształcącego zobowiązany był do udostępnienia żądanej przez skarżącego we wniosku z [...] września 2020 r. informacji publicznej, w trybie przewidzianym przepisami u.d.i.p. Obowiązkiem Dyrektora było więc udostępnienie skarżącemu żądanych informacji bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku (art. 13 ust. 1 u.d.i.p.), ewentualnie wydanie w tym terminie decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej (art. 16 ust. 1 u.d.i.p.).

W rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że opisany wniosek o udostępnienie informacji publicznej został złożony [...] września 2020 r., za pośrednictwem poczty elektronicznej. Jako sposób udostępnienia wnioskowanych informacji skarżący wskazał przesłanie informacji pocztą elektroniczną na adres, z którego przysłano wniosek lub adres: [...].

W odpowiedzi na ten wniosek, tego samego dnia Dyrektor przesłał stronie pocztą elektroniczną pismo informujące, że w celu udostępnienia żądanych informacji należy się zwrócić z oficjalnym pismem na adres szkoły.

W tym samym dniu skarżący udzielił odpowiedzi Dyrektorowi, wskazując, że jego poprzedni list elektroniczny stanowił oczekiwany przez organ oficjalny wniosek skierowany na adres szkoły.

[...] września 2020 r. Dyrektor przesłał skarżącemu pocztą elektroniczną kolejne pismo, w którym wskazał, iż traktuje on opisany wniosek skarżącego jako "zabawę" oraz stwierdził, że wnioskowane informacje nie zostaną mu udzielone. Jednocześnie Dyrektor poinformował o zgłoszeniu tej sprawy do Żandarmerii Wojskowej, celem podjęcia stosownych działań.

Następnie, w dniu [...] października 2020 r. skarżący wniósł – za pośrednictwem Dyrektora – skargę na bezczynność w przedmiocie nierozpoznania omawianego wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Przekazując tę skargę do Sądu wraz z odpowiedzią na skargę [...] października 2020 r. Dyrektor załączył adresowaną do skarżącego odpowiedź na ww. wniosek o udostępnienie informacji publicznej, celem przekazania jej skarżącemu przez Sąd.

Mając na uwadze powyższy stan sprawy, Sąd uznał, że wyjaśnienia Dyrektora przedstawione w odpowiedzi na skargę nie dawały podstaw do oddalenia skargi. Bezsprzecznie dopuścił się on bezczynności w niniejszej sprawie, albowiem wniosek skarżącego z [...] września 2020 r. nie został załatwiony w przewidzianym w art. 13 ust. 1 u.d.i.p. 14-dniowym terminie, biegnącym od dnia jego otrzymania przez organ. Dopiero [...] października 2020 r., a więc już po wniesieniu skargi, organ przekazał skarżącemu – za pośrednictwem Sądu – wnioskowane informacje.

Oczywiste jest przy tym, co przyznał sam Dyrektor w odpowiedzi na skargę, że zgodnie z orzecznictwem sądowym wniosek o udostępnienie informacji publicznej nie ma żadnych wymagań formalnych poza utrwaleniem go w formie pisemnej, nie można więc mówić o wymogu złożenia "oficjalnego pisma". Dlatego też skierowane wobec skarżącego przez Dyrektora żądanie złożenia "oficjalnego" wniosku na adres szkoły, za pośrednictwem operatora pocztowego, było bezzasadne.

To oznacza, że organ pozostawał bezczynny w dacie wniesienia przez Stowarzyszenie skargi do Sądu, co uzasadniało stwierdzenie przez Sąd zaistniałej bezczynności na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 p.p.s.a. (pkt I sentencji).

W tym miejscu należy podkreślić, że rację ma będące uczestnikiem postępowania Stowarzyszenie, iż przepisy u.d.i.p. ani przepisy p.p.s.a. nie przywidują obowiązku przekazywania przez organ żądanej przez wnioskodawcę informacji publicznej za pośrednictwem sądu administracyjnego. Także zatem w przypadku, gdy organ dopiero na etapie przekazywania odpowiedzi na skargę dochodzi do przekonania, że powinien był niezwłocznie udzielić tej informacji skarżącemu, to powinien to uczynić w formie i na zasadach określonych w złożonym uprzednio wniosku o udostępnienie informacji publicznej. W niniejszej sprawie zatem Dyrektor powinien był przekazać bezpośrednio skarżącemu tę informację pocztą elektroniczną na adres, z którego przysłano wniosek bądź na wskazany przez niego alternatywny adres poczty elektronicznej ([...]). Oczywiste jest jednak, że wobec przekazania przez Sąd skarżącemu opisanej odpowiedzi organu na wniosek (co nastąpiło pismem z [...] listopada 2020 r. – k. 28), która to odpowiedź zawierała wszystkie żądane przez wnioskodawcę dane, uznać należy, że ustał stan bezczynności organu. Tym samym postępowanie sądowoadministracyjne w części dotyczącej zobowiązania Dyrektora do załatwienia wniosku należało umorzyć na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., gdyż stało się ono bezprzedmiotowe w tej części (pkt III sentencji).

Wskazać zarazem należy, że zawarte w odpowiedzi na skargę wyjaśnienia organu mają znaczenie dla oceny charakteru zaistniałej w sprawie bezczynności. W sytuacji bowiem, gdy Dyrektor pozostawał, aczkolwiek niezasadnie, w przekonaniu, że skierowane do niego pismo nie może być uznane za wniosek o udostępnienie informacji publicznej, gdyż nie zostało ono doń skierowane "oficjalnie", to jest – w ocenie organu – w sposób umożliwiający weryfikację osoby wnoszącej żądanie w nim zawarte, Sąd, na podstawie art. 149 § 1b p.p.s.a., stwierdził, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa (pkt II sentencji). Rażące naruszenie prawa oznacza wadliwość o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym i ma miejsce w razie oczywistego braku podejmowania jakichkolwiek czynności, oczywistego lekceważenia wniosków skarżącego i jawnego natężenia braku woli do załatwienia sprawy, jak w razie ewidentnego niestosowania przepisów prawa. W niniejszej sprawie taka sytuacji nie miała miejsca, o czym świadczy także to, że niezwłocznie po wniesieniu skargi organ udzielił stronie skarżącej żądanej informacji publicznej. Trzeba też w tym miejscu zwrócić uwagę na stosunkowo niedługi okres od dnia złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej do chwili załatwienia tego wniosku, co również nie uzasadniało twierdzenia, że działania organu nosiły cechy lekceważącego traktowania obowiązków nałożonych nań z mocy przepisów u.d.i.p.

Należy przy tym mieć także na uwadze, że dyrektor liceum ogólnokształcącego bezspornie nie jest organem administracji publicznej w znaczeniu ustrojowym, ale jedynie w znaczeniu funkcjonalnym – jako podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej (art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p.), od którego wymaga się przede wszystkim znajomości przepisów związanych z prawem oświatowym.

Z tych powodów za nieuzasadnione uznać należało podniesione w toku postępowania przez Stowarzyszenie żądanie wymierzenia organowi grzywny, na podstawie art. 149 § 2 p.p.s.a.

Ze względu na zaistniałą w sprawie bezczynność, zasadne było uwzględnienie wniosku skarżącego o zasądzenie od organu na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, niezbędnych do celowego dochodzenia praw, o czym orzeczono na podstawie art. 200, art. 201 § 1 i art. 205 § 1 p.p.s.a. (zob. uchwała 7 sędziów NSA z 26 listopada 2008 r., sygn. akt I OPS 6/08). W ramach zasądzonych na rzecz skarżącego kosztów postępowania uwzględniono uiszczony wpis od skargi w wysokości [...] zł (pkt IV sentencji).

Z tych wszystkich względów, Sąd orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt