Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 7 października 2015 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Leszek Kamiński (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędzia del. WSA Mirosław Wincenciak Protokolant asystent sędziego Julia Słomińska po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej K. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 maja 2015 r. sygn. akt II SA/Wa 108/15 w sprawie ze skargi K. P. na postanowienie Komisarza Wyborczego w P. z dnia 9 stycznia 2015 r. nr 12/2015 w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego oddala skargę kasacyjną.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 maja 2015 r., sygn. akt II SA/Wa 108/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę K. P., zw. dalej skarżącym lub stroną, na postanowienie Komisarza Wyborczego w P., zw. dalej Komisarzem Wyborczym, w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego.

W motywach wyroku sąd pierwszej instancji podał, że Komisarz Wyborczy w postanowieniem z dnia 9 stycznia 2015 r. stwierdził, iż skarżącemu wygasa mandat radnego Rady Miejskiej w D. z powodu braku posiadania biernego prawa wyborczego w dniu wyborów. Jako podstawę prawną wskazał art. 383 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21 poz. 112 z późn. zm.). W uzasadnieniu organ podniósł, że radny figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym, jako skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że w sprawie bezsporne jest, iż skarżący wyrokiem Sądu Rejonowego w S., II Wydział karny z dnia ..., sygn. akt ..., skazany został za popełnienie czynu z art. 158 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. 1997 r. Nr 88, poz. 553 ze zm.), zw. dalej k.k., powyższy wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w P. z dnia ..., sygn. akt ...

Zdaniem sądu, w rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości, że na podstawie przepisów art. 158 § 1 k.k. i art. 11 § 2 pkt 1 oraz art. 383 § 1 pkt 2 Kodeksu wyborczego zaistniała obligatoryjna przesłanka wygaszenia skarżącemu mandatu radnego. Powołując się na wyrażone w piśmiennictwie interpretacje art. 158 k.k. sąd pierwszej instancji stwierdził, że podniesiony w skardze zarzut "braku umyślności" czynu, za który skarżący został skazany, nie był zasadny, bowiem w dacie wyboru na radnego skarżący był osobą skazaną za przestępstwo umyślne, co znaczy, że nie miał biernego prawa wyborczego. W ocenie sądu pierwszej instancji, zasadnie zatem Komisarz Wyborczy orzekł o wygaśnięciu mandatu radnego.

W skardze kasacyjnej skarżący zaskarżył powyższy wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania lub o jego uchylenie i rozpoznanie skargi oraz o zasądzenie kosztów udzielonej z urzędu pomocy prawnej.

Zaskarżonemu orzeczeniu na podstawie:

- art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zw. dalej p.p.s.a., zarzucono naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 133 § 1 p.p.s.a., przez pominięcie w ustaleniach faktycznych, że skarżący został skazany na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonywania,

- art. 174 pkt 1 p.p.s.a. zarzucono naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego, przez pominięcie wykładni celowościowej i funkcjonalnej tego przepisu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Nie dopatrzywszy się w niniejszej sprawie żadnej z wyliczonych w art. 183 § 2 p.p.s.a. przesłanek nieważności postępowania sądowoadministracyjnego, będąc związany granicami skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny przeszedł do rozpatrzenia zarzutów tej skargi.

Przedmiotem kontroli sądu pierwszej instancji było postanowienie Komisarza Wyborczego stwierdzające wygaśnięcie mandatu radnego Rady Miejskiej z powodu braku biernego prawa wyborczego w dniu wyborów. Podstawę prawną przedmiotowego postanowienia stanowił przepis art. 383 § 1 pkt 2 i art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego.

Zgodnie z art. 383 § 1 pkt 2 Kodeksu wyborczego, wygaśnięcie mandatu radnego następuje w przypadku utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów. Nie mają prawa wybieralności: (1) osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 11 Kodeksu wyborczego), (2) osoba, wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy lustracyjnej (art. 11 Kodeksu wyborczego), (3) obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem (art. 11 Kodeksu wyborczego), (4) osoby kandydujące do więcej niż jednej rady lub sejmiku województwa (art. 370 § 2 Kodeksu wyborczego).

Powyższe oznacza, iż sankcja utraty mandatu radnego pochodzącego z wyboru musi być zastosowana w sytuacji zaistnienia ww. przesłanek nakazujących wygaszenie takiego mandatu. Przepis art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego ma charakter normy prawnej bezwzględnie obowiązującej. Zawiera on imperatywne sformułowanie "Nie ma prawa wybieralności w wyborach osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego". W takim przypadku organ prowadząc postępowanie w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia biernego prawa wyborczego ma obowiązek zastosowania tego przepisu. Podobnie przepis art. 383 § 1 pkt 2 Kodeksu wyborczego normujący wygaszenie mandatu radnego jest przepisem o charakterze bezwzględnym. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej obydwa te przepisy, zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda (nie dokonuje się wykładni tego, co jasne) nie wymagają interpretacji przy pomocy wykładni systemowej i celowościowej, szczególnie, iż pojęcie pochodzące z gałęzi prawa karnego, a zamieszczone w art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego nie budzą żadnych wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, w przypadku, gdy jak w przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że radny został skazany za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego okoliczności faktyczne i prawne pozwalają na uznanie w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, że zaistniały przesłanki nakazujące wygaszenie jego mandatu.

Odnosząc się do argumentów skargi kasacyjnej dotyczących faktu, że skarżący został skazany na najniższy wymiar kary, a kara ta została warunkowo zawieszona wskazać należy, że art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego mówi o osobie skazanej prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności, w pojęciu skazania na karę pozbawienia wolności mieści się zarówno orzeczenie bezwzględnego wykonania kary, jak i orzeczenie warunkowego zawieszenia jej wykonania. Tym samym ustawodawca uznaje, że osoby, które dopuściły się czynu karalnego zagrożonego określonym rodzajem kary stają się niegodne piastowania funkcji w urzędach publicznych, a co za tym idzie tracą prawo wybieralności.

Podsumowując, skoro w sprawie bezspornym jest, że skarżący popełnił przestępstwo określone w art. 158 § 1 k.k., to nie ma znaczenia fakt skazania go na najniższy wymiar warunkowo zawieszonej kary, w konsekwencji organ słusznie stwierdził wygaśnięcie mandatu skarżącego z powodu utraty prawa wybieralności na podstawie art. 383 § 1 pkt 2 i art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego. Odmiennie natomiast traktowana byłaby sytuacja, w której nie doszłoby do skazania, a jedynie do warunkowego umorzenia postępowania, co jednak nie ma zastosowania w rozpoznawanej sprawie.

W związku z powyższym, nie można również podzielić zarzutu zawartego w skardze kasacyjnej, tj. naruszenia art. 133 § 1 p.p.s.a., poprzez pominięcie w ustaleniach faktycznych, że skarżący został skazany na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, gdyż wbrew zarzutom skargi sąd pierwszej instancji, wydając zaskarżony wyrok, wziął pod uwagę cały relewantny zgromadzony w sprawie materiał i właściwie go ocenił.

Z tych wszystkich względów uznając, iż skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw Naczelny Sąd Administracyjny, na mocy art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.

-----------------------

4