Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Tadeusz Nowak, , Sędzia WSA Ewa Machlejd (spr.), Sędzia WSA Maria Tarnowska, , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 28 września 2017 r. sprawy ze skargi [...] spółka akcyjna z siedzibą w [...] na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2016 r. nr [...] w przedmiocie uznania zarzutów za nieuzasadnione oddala skargę.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] postanowieniem nr Nr [...] z dnia [...] lipca 2016 r. uznał za nieuzasadnione zarzuty dotyczące postępowania egzekucyjnego, wszczętego tytułem wykonawczym Nr [...] z dnia [...] czerwca 2015 r., mającym na celu wyegzekwowanie obowiązku nałożonego decyzją Nr [...] z dnia [...] lutego 2015 r., znak: [...] utrzymaną w mocy decyzją Nr [...] z dnia [...] marca 2015 r. znak: [...] wydaną przez [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, nakazującą właścicielowi obiektu budowlanego tj. [...] Spółka Akcyjna usunięcie zagrożenia bezpieczeństwa i usunięcie nieprawidłowości z uwagi na nieodpowiedni stan techniczny stacji transformatorowej stanowiącej element linii energetycznej o napięciu 15kV zlokalizowanej na działce nr ewid.[ położonej w miejscowości [...], będącej własnością [...] oraz [...] i [...], co doprowadzi ww. obiekt do odpowiedniego stanu technicznego.

W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r., poz. 599) podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

[...] Spółka Akcyjna podniosła zarzut niewykonalności i błędu co do osoby zobowiązanego, które zdaniem organu nie były zasadne.

Po rozpoznaniu zażalenia [...] Spółka Akcyjna [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem nr [...] z dnia [...] września 2016 r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że w związku z niewykonaniem przez [...] S.A. obowiązku wskazanego w w/w decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] nr [...] z dnia [...] lutego 2015 r., znak: [...] - organ powiatowy, działając w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przeprowadził postępowanie mające na celu wyegzekwowanie obowiązku z niej wynikającego.

W dniu 11 maja 2015 r. do podmiotu zobowiązanego zostało skierowane upomnienie wzywające do wykonania w/w obowiązku. Upomnienie doręczono w dniu 13 maja 2015 r.

W dniu [...] czerwca 2015 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] wystawił tytuł wykonawcy nr [...], którego doręczenie [...] S.A. w dniu 15 czerwca 2015 r. wszczęło przedmiotowe postępowanie egzekucyjne.

W dniu 16 lipca 2015 r. przedstawiciel organu powiatowego dokonał czynności kontrolnych na działce nr ew. [...] w miejscowości [...], gm. [...], w wyniku których stwierdzono, że egzekwowany obowiązek nie został wykonany.

Następnie postanowieniem nr [...] z dnia [...] sierpnia 2015 r. znak: [...], Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] nałożył na podmiot zobowiązany grzywnę w wysokości 40.000 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku wynikającego z decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] nr [...] z dnia [...] lutego 2015 r., znak: [...].

Pismem z dnia 14 sierpnia 2015 r. ustanowiony pełnomocnik podmiotu zobowiązanego - radca prawny [...] wniósł z zachowaniem ustawowego terminu zażalenie na w/w postanowienie organu I instancji.

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] września 2015 r., znak: [...] [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy w/w postanowienie organu powiatowego.

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] sierpnia 2015 r., znak: [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] uznał za nieuzasadnione zarzuty wniesione przez pełnomocnika podmiotu zobowiązanego.

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] września 2015 r., znak: [...], [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy w/w postanowienie organu I instancji.

Następnie postanowieniem nr [...] z dnia [...] lutego 2016 r., znak: [...], Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] skierował do wykonania zastępczego obowiązek wynikający z decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] nr [...] z dnia [...] lutego 2015 r., znak: [...].

W wyniku przeprowadzonego postępowania zażaleniowego [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem nr [...] z dnia [...] maja 2016 r. znak: [...], uchylił w/w postanowienie nr [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi powiatowemu.

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] wydał postanowienie nr [...] z dnia [...] czerwca 2016 r. znak: [...] w przedmiocie skierowania do wykonania zastępczego obowiązku wynikającego z egzekwowanej decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] nr [...].

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] lipca 2016 r. organ powiatowy uznał zarzuty podmiotu zobowiązanego wniesione w związku z zastosowaniem w/w środka egzekucyjnego za nieuzasadnione, na które pełnomocnik [...] S.A. wniósł zażalenie, w którym wskazał podstawy zarzutów z art. 33 pkt 4, 5 i 8 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji tj. błąd co do osoby zobowiązanego, niewykonalności obowiązku o charakterze niepieniężnym i zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.

Organ odwoławczy wskazał, że decyzją nr [...] nałożono egzekwowany obowiązek na [...] S.A. i względem tego podmiotu prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Ostateczna decyzja [...] nakładająca obowiązek na [...] S.A. została skierowana i doręczona pod adresem Rejonu Energetycznego [...], ponieważ adres ten był wskazywany przez podmiot zobowiązany, jako właściwy do przekazywania korespondencji. Organ odwoławczy zaznaczył, że nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności samego obowiązku objętego tytułem wykonawczym bada jedynie dopuszczalność prowadzenia postępowania egzekucyjnego w administracji pod względem formalnym.

W skardze na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2016 r. [...] S.A. zarzuciła naruszenie:

- art. 45 Kodeksu postępowania administracyjnego przez jego niezastosowanie i niedoręczenie pism w sprawie oraz w szczególności skarżonego postanowienia na adres siedziby strony skarżącej ujawniony we właściwym rejestrze - Krajowym Rejestrze Sądowym - to jest ul. [...], [...].

- art. 29 w zw. z art. 30 § 1 w zw. z art. 107 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego przez ich niezastosowanie i skierowanie zaskarżonego postanowienia do podmiotu, który nie jest osobą prawną i nie ma zdolności prawnej, a więc [...] S.A. Oddział [...] Rejon Energetyczny [...] z siedzibą w [...] przy ul. [...]- choć obecnie organ stara się w sentencji postanowienia wskazywać [...] SA. co nie zmienia faktu iż od początku korespondencja była kierowana do innego podmiotu.

- art 7, 77 Kodeksu postępowania administracyjnego przez zaniechanie wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodnego, a przez to zaniechanie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego co do podstawy i zasadności prowadzenia postępowania egzekucyjnego co doprowadziło do - błędu co do osoby zobowiązanego; przedwczesności działań organu.

- naruszenia art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego przez dokonanie błędnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Skarżąca wnosiła o uchylenie skarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od organu na rzecz skarżącej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa wg norm przepisanych.

Zdaniem skarżącego działanie organu prowadzące do nałożenia środków egzekucyjnych zostało skierowane do podmiotu niewłaściwego tj. nie posiadającego zdolności sądowej i prawnej.

Postanowieniem z dnia [...] lutego 2016 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w [...] orzekł o wykonaniu zastępczym obowiązku z decyzji [...]. Decyzja [...] została skierowana do Rejonu Energetycznego [...] i na adres tego rejonu także została doręczona. Całość korespondencji do ustanowienia pełnomocnika była kierowana na adres Rejonu energetycznego, a następnie na adres pełnomocnika. W sprawie niniejszej doręczenie jakiejkolwiek decyzji i postanowień - czy to wszczynającej postępowanie czy też dalszych nigdy nie nastąpiło na rzecz podmiotu posiadającego zdolność sądową czy to prawną, zgodnie z regułami wynikającymi z przepisów prawa cywilnego. Strona skarżąca wskazywała, iż zarówno w pierwotnym postanowieniu , jak i decyzji [...] został nieprawidłowo określony podmiot zobowiązany, co winno prowadzić do umorzenia postępowania.

Zdaniem skarżącego działanie organu prowadzące do nałożenia środków w toku całego postępowania do chwili obecnej zostały skierowane do podmiotu niewłaściwego tj. nie posiadającego zdolności sądowej i prawnej.

Skarżąca zaznaczyła, że całość postępowania była skierowana przeciwko Rejonowi Energetycznemu [...], podobnie jak całość korespondencji była kierowana na adres tego Rejonu - a wskazać należy, iż Rejon Energetyczny nie może posiadać przymiotu strony w sprawie niniejszej, jako że nie posiada samodzielnego bytu prawnego.

Zgodnie z orzecznictwem sądowoadministracyjnym organ administracji publicznej każdorazowo obowiązany jest z urzędu ustalić, kto ma w danej sprawie interes prawny lub obowiązek. Stosownie do przepisu art. 30 § 1 k.p.a. zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy I szczególne nie stanowią inaczej. Spółka akcyjna staje się osobą prawną z chwilą wpisania jej do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (art. 306 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 Kodeks spółek handlowych – tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1030 ze zm.). Kodeks spółek handlowych nie reguluje kwestii tworzenia oddziałów spółek akcyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Jednak na możliwość tworzenia przez przedsiębiorcę (spółkę akcyjną) oddziałów wskazują przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2075 r., 584 ze zm.), tj. art. 5 pkt 4, zgodnie z którym przez oddział rozumie się wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywanej przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Jeżeli przedsiębiorca posiada oddziały, to w rejestrze przedsiębiorców obok danych dotyczących przedsiębiorcy powinny być ujawnione także siedziby i adresy jego oddziałów (art. 38 pkt I lit. d ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym - Dz. U. z 2015 r., poz. 1142 ze zm.). Pomimo organizacyjnego, technicznego, kadrowego i finansowego wyodrębnienia, oddział nie posiada odrębnej podmiotowości (zdolności) prawnej. Osobowość prawną, a co za tym idzie zdolność sądową posiada jedynie spółka akcyjna, co oznacza, że tylko spółka akcyjna może być stroną w postępowaniu administracyjnym jaki i sądowym. Zatem w realiach niniejszej sprawy stroną postępowania mogło być wyłącznie [...] S.A. i do tego podmiotu powinna zostać skierowana całość korespondencji w sprawie od pierwotnej decyzji poczynając na obecnym postanowieniu kończąc.

Skarżąca podkreśliła, że osoba prawna działająca w formie spółki akcyjnej, jest jednostką organizacyjną w rozumieniu art. 45 k.p.a. Stosownie do treści tego przepisu, korespondencja kierowana do takiego podmiotu, a tym bardziej korespondencja będąca decyzjami administracyjnymi, powinna być doręczona w lokalu jego siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism. Organy administracji publicznej, stosując się do zasady praworządności wyrażonej w art. 6 k.p.a., powinny dokonywać doręczeń w sposób ściśle określony w przepisach k.p.a. bowiem jedynie takie doręczenia wywierają skutek prawny. Tym samym doręczanie pism do spółki akcyjnej w postpowaniu administracyjnym, stosownie do art. 45 k.p.a., powinno nastąpić na adres jej siedziby. Siedzibą spółki akcyjnej jest jej adres umieszczony we właściwym rejestrze sądowym. Z Krajowego Rejestru Sądowego Nr [...] wynika, że siedziba [...] Spółka akcyjna mieści się w [...] przy ul. [...], [...]. Powyższa Spółka została pozbawiona możliwości uczestnictwa w toczącym się postępowaniu, gdyż całość korespondenci od początku sprawy w tym wydawane decyzje były kierowane na adres i do podmiotu nie posiadającego zdolności sądowej i prawnej.

Jednocześnie skarżący wskazał, że po nałożeniu obowiązku usunięcia zagrożenia wobec braku zgody właścicieli wejścia na nieruchomość w celu wymiany transformatora wystąpił o wydanie decyzji w trybie art. 126 u.g.n. uzyskując ją z dniem [...] lutego 2015 r. Pomimo tego przedstawiciele skarżącego nie zostali wpuszczeni na nieruchomość, co stanowi czasową niewykonalność zobowiązania o charakterze niepieniężnym z przyczyn od skarżącego niezależnych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podnosząc jak w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga została oddalona, ponieważ zaskarżone postanowienie prawa nie narusza.

Organ powiatowy prowadzi postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego, wystawionego na ten sam podmiot zobowiązany, który został wskazany w decyzji nr [...] z dnia [...] lutego 2015 r. i której to decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności z uwagi na zły stan techniczny stacji transformatorowej zagrażającej bezpieczeństwu ludzi i mienia. Przedmiotowym postanowieniem organ zastosował środek w postaci wykonania zastępczego ze względu na niewykonanie obowiązku i bezskuteczność dotychczasowych środków w szczególności grzywny w celu przymuszenia w kwocie 40.000 zł.

Jak wskazał organ powiatowy obowiązek usunięcia zagrożenia życia i zdrowia ludzi przez wykonanie czynności określonych w decyzji nr [...] z dnia [...] lutego 2015 r., dotyczy [...] Oddział [...] Rejon Energetyczny [...] ze względu na rejon działania tego organu i miejsce zlokalizowania transformatora na działce położonej w miejscowości [...], gmina [...].

Zdaniem Sądu prawidłowo jako nieuzasadniony oceniono także kolejny zarzut - niewykonalności zobowiązania. W tym kontekście należy szczególnie podkreślić, że obowiązek nałożony na [...] S.A. oprócz usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa i nieprawidłowości oraz doprowadzenia obiektu budowlanego do należytego stanu technicznego dotyczy również opracowania dokumentacji technicznej w oparciu, o którą winny być przeprowadzone roboty budowlane, zawierającą w szczególności część graficzną i opisową, wykazującą zakres i kolejność oraz sposób wykonania robót, informację co do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Ponadto roboty winny być przeprowadzone pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, będącej członkiem właściwej izby samorządu zawodowego, która przebieg robót udokumentuje w dzienniku budowy oraz sporządzi ww. plan. Tymczasem spółka, powołując się na trudności faktyczne związane z wykonaniem obowiązku nie przedłożyła ww. dokumentacji. Tym samym skarżąca spółka nie wykazała nawet przygotowania do wykonania nałożonego na nią obowiązku w zakresie ww. robót budowlanych. Jak stwierdził organ pierwszej instancji nie zarejestrowano u niego jako organu właściwego dziennika budowy ani też nie wskazano osoby uprawnionej do kierowania robotami. Na wykonanie tej części obowiązku nie mają wpływu właściciele nieruchomości, którzy uniemożliwiają dostęp do obiektu budowlanego.

W ocenie Sądu, takie postępowanie skarżącej spółki stanowi o lekceważeniu nałożonego obowiązku mimo, że ten zmierza do ochrony wartości nadrzędnych - życia i zdrowia ludzi. Ponadto spółka nie wykazała, że wykonanie nałożonego na nią obowiązku nie jest możliwe bez udostępnienia terenu działki nr ewid. [...]

Także kolejny zarzut, dotyczący zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego, słusznie oceniono jako nie zasługujący na uwzględnienie. Grzywna w celu przymuszenia nie jest karą, lecz formą nacisku, mającą na celu skłonienie zobowiązanego poprzez dolegliwość finansową do określonego zachowania się. Grzywna w celu przymuszenia nie powoduje powstania po stronie zobowiązanego żadnych dodatkowych kosztów, gdyż w razie wykonania obowiązku grzywna podlega albo zwrotowi, albo gdy nie została zapłacona lub ściągnięta - umorzeniu. To od zobowiązanego zależy, czy wykona nałożony obowiązek, a w konsekwencji - czy poniesie koszty nałożonej grzywny.

W świetle powyższej argumentacji Sąd uznał zarzuty są nieuzasadnione i prawidłowo ocenione przez organy obu instancji. Wbrew stanowisku skarżącej spółki postępowanie egzekucyjne podjęte w przedmiotowej sprawie nie jest przedwczesne zważywszy na zagrożenie bezpieczeństwa i nieodpowiedni stan techniczny obiektu budowlanego (stacji transformatorowej ) oraz to, że egzekwowana jest decyzja, której nadany został rygor natychmiastowej wykonalności.

Kierując się powyższą argumentacją Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji w trybie art. 151 - ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (D. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Sprawa została rozpoznana w trybie uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 3 p.p.s.a.