Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący NSA Maria Zarębska-Kobak /spr./ Sędziowie WSA Magdalena Józefczyk WSA Joanna Zdrzałka Protokolant st. sekr. sąd. Maria Kołcz po rozpoznaniu w Wydziale II Ogólnoadministracyjnym na rozprawie w dniu 29 lipca 2009 r. sprawy ze skargi Rady Gminy w (...) na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody (...) z dnia (...) nr (...) w przedmiocie wyboru przewodniczącego rady gminy -skargę oddala-

II SA/Rz 444/09

U Z A S A D N I E N I E

Przedmiotem skargi Rady Gminy [...] jest rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...].04.2009 r. nr [...] stwierdzające nieważność uchwały Rady Gminy [...] z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] w sprawie wyboru przewodniczącego Rady Gminy.

Wskazane rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie art. 85, 86, 91 ust. 1 i 2 w zw. z art. 25a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591, ze zm./.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia podano, że Rada Gminy [...] w dniu [...].03.2009 r. podjęła uchwałę nr [...] w sprawie wyboru przewodniczącego Rady Gminy. W § 1 uchwały stwierdzone zostało, że w wyniku głosowania tajnego, w którym to głosowaniu brało udział 15 osób, za kandydaturą przewodniczącego Rady Gminy było 8 osób, przeciw kandydaturze 7, głosów nieważnych 0.

W § 2 stwierdzone zostało, że uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W/w uchwała, zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, została przesłana Wojewodzie [...].

Organ nadzoru zakwestionował w/w uchwałę wobec stwierdzenia jej sprzeczności z przepisem art. 25a ustawy o samorządzie gminnym, który określa proceduralną przesłankę podejmowania uchwał w tej materii i wprowadza instytucję wyłączenia radnego od udziału w głosowaniu.

W ocenie organu nadzoru wyrażenie przez radnego zgody na kandydowanie na przewodniczącego rady gminy zainicjowało istnienie po jego stronie interesu prawnego obligującego go do wyłączenia od głosowania w tym przedmiocie, a zatem wzięcie przez niego udziału w głosowaniu nad wyborem jego kandydatury na stanowisko przewodniczącego rady pozostaje w sprzeczności z treścią art. 25a ustawy o samorządzie gminnym i stanowi tym samym rażące naruszenie w/w przepisu. Ta okoliczność dała podstawę do stwierdzenia nieważności przedmiotowej uchwały.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie za pośrednictwem Wojewody skarżąca Rada Gminy [...] wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego aktu nadzoru oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Skarżąca Rada Gminy zarzuca, że w/w akt został wydany z naruszeniem art. 25a ustawy o samorządzie gminnym poprzez błędne uznanie, że wyrażenie zgody przez radnego na kandydowanie na stanowisko przewodniczącego rady gminy zainicjowało istnienie po jego stronie interesu prawnego obligujące go do wyłączenia od głosowania w tym przedmiocie, na przyjęciu, że wzięcie przez niego udziału w głosowaniu pozostaje w sprzeczności z art. 25a ustawy o samorządzie gminnym oraz że przedmiotowa uchwała jest sprzeczna z prawem w oparciu o art. 91 ustawy o samorządzie gminnym.

Z powołaniem się na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, tj. z dn. 20.11.2007 r. sygn. akt III SA/Lu 414/07, Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12.12.2005 r. sygn. II OSK 507/05, z dn. 17.01.2003 r. sygn. akt II SA 2472/02, oraz na komentarz prezentowany przez M. Kuleszę w zakresie stosowania art. 25a ustawy o samorządzie gminnym, w ocenie skarżącej wyłączenie określone w tym artykule dotyczy spraw, których przedmiotem jest stosunek prawny między radnym, a gminą, a więc stosunek zewnętrzny, w którym stroną dla radnego jest gmina jako podmiot prawa reprezentowany przez swoje organa. Istotną przesłanką, w której radny powinien wyłączyć się od udziału w głosowaniu, jest taka sytuacja, która jest związana z jego interesem majątkowym, chociaż nie wynika on wprost z ustawy. W ocenie skarżącej przepis art. 25a nie może mieć zastosowania do sytuacji w sprawie wyboru przewodniczącego rady, gdyż nie dotyczy to jego interesu prawnego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie z przyczyn wywiedzionych jak w zaskarżonym rozstrzygnięciu.

W replice na zarzuty złożone w skardze zostało wyjaśnione, że w utrwalonym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przepis art. 25a ustawy w przedmiocie interesu prawnego należy rozumieć, jako interes chroniony przepisami prawa, wypływający zarówno z przepisów ustrojowych, przepisów prawa materialnego jak i przepisów prawa procesowego. Każda z tych norm może samodzielnie kształtować uprawnienia i obowiązki radnego. Ograniczenie znaczenia tego terminu jedynie przez normy prawa materialnego nie znajduje wsparcia na gruncie wykładni językowej analizowanego przepisu, który nie wprowadza przedmiotowych ograniczeń do określonego rodzaju spraw. Art. 25a ustawy o samorządzie gminnym należy zatem odnieść do wszystkich uchwał podjętych na podstawie tej ustawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Kontrola tego Sądu sprowadza się do badania zaskarżonego aktu pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej /art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r Prawo o ustroju sądów administracyjnych - Dz.U. z 2002 r. Nr 153 poz. 1269/, przy czym Sąd ten z mocy art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U Nr 153 poz. 1270/ zwana dalej P.p.s.a. nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Stosownie zaś do art. 3 § 2 pkt 7 P.p.s.a., kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.

Dokonując kontroli zaskarżonego aktu nadzorczego Wojewody [...], Sąd uznał, że skarga wniesiona na ten akt nie zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny sprawy jest bezsporny i sprowadza się do stwierdzenia, że Rada Gminy [...] w dniu [...] marca 2009 r. podjęła uchwałę Nr [...] w sprawie wyboru przewodniczącego Rady Gminy w osobie radnego R. M., który będąc radnym uczestniczył w tym głosowaniu.

Wojewoda [...] rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] kwietnia 2009 roku działając w oparciu o art. 85, 86 i 91 ust.1.i 2 w zw. z art.25a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm./ stwierdził nieważność tej uchwały.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ nadzoru wskazał, że wzięcie przez radnego udziału w głosowaniu nad wyborem jego kandydatury na stanowisko przewodniczącego rady pozostaje w sprzeczności z art. 25a ustawy o samorządzie gminnym.

Zatem spór między stronami postępowania dotyczy interpretacji przepisu art. 25a ustawy o samorządzie gminnym i wyjaśnienia czy w przypadku kandydowania radnego na stanowisko przewodniczącego rady gminy udział jego w głosowaniu nad uchwałą dotyczącą jego wyboru stanowi naruszenie w/w przepisu.

Art. 25a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm./ został wprowadzony do w/w ustawy w dniu 30 maja 2001 roku przez art. 1 pkt 29 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. /Dz.U. Nr 45 poz.497/ jako rozwiązanie o znaczeniu antykorupcyjnym. Jest to przepis szczególny w stosunku do art. 24 tej ustawy. Jego celem jest wprowadzenie gwarancji mających zapewnić uczciwe sprawowanie przez radnego mandatu i wykluczenie wykorzystania jego nie tylko dla własnych korzyści ale również zabezpiecza jego przed naciskami ze strony organów samorządu terytorialnego z jednej strony zaś z drugiej strony uniemożliwia wyciąganie korzyści ze sprawowanego mandatu.

Art. 25a ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego.

Art. 19 ust.1 w/w ustawy określa natomiast zasady wyboru przewodniczącego rady gminy, którego kadencja trwa nie dłużej niż 4 lata od dnia wyboru /art. 16 w/w ustawy/.

Zadania przewodniczącego rady mają charakter czynności materialno- technicznych i polegają głównie na organizowaniu pracy rady i prowadzeniu obrad. Reprezentuje on radę w stosunkach wewnętrznych z innymi jednostkami organizacyjnymi gminy.

Zestawienie w/w przepisów pozwala na podzielenie stanowiska organu nadzoru jak również powołanego przez ten organ poglądu orzecznictwa, że nie można zawęzić interesu prawnego o którym mowa w art. 25a wymienionej ustawy do przepisów wyłącznie prawa materialnego. Może on wypływać również z przepisów prawa ustrojowego, do których należą przepisy, z których wynika prawo radnego do ubiegania się o funkcję przewodniczącego rady gminy.

Powyższe stanowisko dotyczące interpretacji interesu prawnego, znajduje potwierdzenie w orzeczeniach NSA z dnia 19.12.2005 r., sygn. II OSK 341/05 /Lex nr 19051/ z 10.09.2002 r., sygn. II SA/Wr 1498/02 /OWSS 2003/1/18/, WSA z dnia 20.11.2007 r. sygn. III SA/Lu 414/07 Lex nr 341163.

Z wyżej przytoczonych przyczyn Sąd skargę oddalił jako nieuzasadnioną w oparciu o art. 151 P.p.s.a.